Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4011.194.2017.1.KK
z 1 grudnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku opatrzonym datą 30 czerwca 2017 r., nadanym w placówce pocztowej 29 września 2017 r. (data wpływu 4 października 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych z towarzystwa ubezpieczeniowego na skutek rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie:

• w części dotyczącej powstania źródła przychodów – jest nieprawidłowe
• w pozostałym zakresie – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 4 października 2017 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych z towarzystwa ubezpieczeniowego na skutek rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W czerwcu 1996 r. Wnioskodawczyni zawarła z towarzystwem ubezpieczeń na życie X umowę ubezpieczeniowo-kapitałową na życie, która nie wiązała się z inwestowaniem składki w fundusze kapitałowe. Umowa została potwierdzona wystawioną polisą. Polisa obejmowała ubezpieczenie na życie od 15 czerwca 1996 r. do 15 czerwca 2023 r. Tytułem ww. umowy Wnioskodawczyni opłacała składki miesięcznie, których wysokość była zmienna, o czym co roku Wnioskodawczyni była informowana. Ubezpieczyciel przesyłał co roku informacje o stanie rachunku: wartości wykupu, gwarantowanej sumie ubezpieczenia, dodatkowej sumie ubezpieczenia wynikającego z zysku itp. Z dniem 15 marca 2017 r. została przez Wnioskodawczynię rozwiązana umowa na miejscu u ubezpieczyciela oraz Wnioskodawczyni otrzymała na wskazane konto bankowe z dniem 29 marca 2017 r. sumę wartości wykupu, tj. kwotę 31.207,78 zł. Pracownik ubezpieczyciela poinformował Wnioskodawczynię, że nie ma obowiązku tego faktu zgłaszać do urzędu skarbowego oraz składać i rozliczać się z na deklaracji, ponieważ nie występuje z tego tytułu należny podatek. Również Wnioskodawczyni otrzymała od ubezpieczyciela wyjaśnienie na piśmie, że kwoty otrzymane przez osoby fizyczne z tytułu ubezpieczeń na życie są wolne od podatku zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Przepisy tej ustawy stanowią, że kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń osobowych, czyli również na życie, są wolne od podatku dochodowego, z wyjątkiem m.in. dochodu, który powstaje w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi (art. 21 ust. 1 pkt 4 oraz art. 24 ust. 15 ww. ustawy).

Jednocześnie w późniejszym terminie ubezpieczyciel wyjaśnił Wnioskodawczyni następująco:

Umowę kapitałowego ubezpieczenia na życie Wnioskodawczyni zawarła 15 czerwca 1996 r. Z tytułu umowy ubezpieczyciel był zobowiązany do wypłaty 100% sumy ubezpieczenia w przypadku śmierci Wnioskodawczyni w trakcie umowy lub 100% sumy ubezpieczenia po zakończeniu jej trwania tj. 15 czerwca 2013 r. (winno być: 15 czerwca 2023 r.) Koszty ubezpieczenia zostały rozłożone na cały okres trwania umowy. Suma ubezpieczenia wynosiła 43.126,40 zł.

Na sumę ubezpieczenia składały się:

• gwarantowana suma ubezpieczenia ustalona w dniu rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczeniowej, podwyższona w wyniku indeksacji,
• dodatkowa suma ubezpieczenia wynikająca z zysku z inwestowania rezerwy matematycznej.
  
  

Składka wpłacana z tytułu umowy była przeznaczona na ryzyko ubezpieczeniowe oraz na inwestycje. Część inwestycyjna składki tworzyła rezerwę matematyczną mającą na celu zapewnienie środków na wypłaty gwarantowanych świadczeń.

Zgodnie z dyspozycją Wnioskodawczyni umowa została rozwiązana 28 marca 2017 r. Wpłaty jakie wpłynęły do 28 marca 2017 r. były na sumę 40.836,97 zł.

Na poczet wypłaty przyszłego świadczenia była utworzona rezerwa matematyczna. W celu zapewnienia wypłacalności gwarantowanych świadczeń sposób inwestowania rezerw i zasady ich wyliczania zostały określone przez ustawodawcę. Środki na pokrycie rezerw lokowane były głównie w obligacjach skarbowych i bonach Skarbu Państwa. Taki sposób inwestowania rezerw realizował założenia dotyczące bezpieczeństwa, ale jednocześnie charakteryzował się relatywnie niską stopą zwrotu.

Czynnikami wpływającymi na wielkość rezerwy w stosunku do całości składki były czas trwania umowy oraz wiek Wnioskodawczyni w momencie zawarcia umowy. Kwota należna z tytułu udziału w zysku traktowana była jak jednorazowa składka, za którą dokupowana była dodatkowa suma ubezpieczenia. Jej wysokość wyliczona była według aktualnego wieku Wnioskodawczyni i na okres, jaki pozostał do dnia zakończenia umowy.

Jeżeli inwestycje przynosiły wyższe zyski niż stopa techniczna to do gwarantowanej sumy ubezpieczenia dopisywana była dodatkowa suma ubezpieczenia.

Podstawą do naliczenia zysku były:

• przypadającą na umowę główną średnia wartość rezerw matematycznych z dwóch rocznic polisy (tej, na którą dokonywało się naliczenia oraz bezpośrednio ją poprzedzającej),
• stopa procentowa udziału w zysku, jako zrealizowana przez ubezpieczyciela stopa zwrotu inwestowania rezerwy matematycznej, pomniejszona o techniczną stopę procentową i o procentowy wskaźnik kosztów, nie większy niż 1,5%.
  
  

W przypadku, gdy tak obliczona stopa procentowa udziału w zysku była mniejsza od zera, przyjmowało się jej wartość zero. Oznacza to, że w latach polisowych, w których udział w zysku był niższy, do umowy nie została dopisana dodatkowa suma ubezpieczenia.

W przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy wypłacona jest wartość wykupu, która stanowiła 95% wartości rezerwy matematycznej.

Według stanu na dzień rozwiązania wartości rezerwy matematycznej umowa Wnioskodawczyni wynosiła 32.850,29 zł, a wartość wykupu 31.207,78 zł.

W przypadku takiego rodzaju polisy jakim była umowa kapitałowe ubezpieczenie na życie nie występuje obowiązek pobierania podatku dochodowego, w związku z powyższym przy umowie Wnioskodawczyni nie był pobrany podatek.

Ponadto Wnioskodawczyni zaznacza, że łącznie jej wpłaty były na kwotę 40.836,97 zł, a wypłacono świadczenie w kwocie 31.207,78 zł, więc inwestycja jakim było kapitałowe ubezpieczenie na życie przyniosła Wnioskodawczyni stratę.

Wnioskodawczyni wskazała również, że jest na emeryturze i rozlicza się wspólnie z mężem na druku PIT-36.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Jakie są dla Wnioskodawczyni konsekwencje podatkowe z powyższej sytuacji w podatku dochodowym od osób fizycznych mianowicie:

1. Czy w związku z rezygnacją z ubezpieczenia, świadczenie wypłacone przez ubezpieczyciela powinno być rozliczone w zeznaniu podatkowym, jeśli tak to na jakim? Czy podlega ono opodatkowaniu, jeśli tak to jaki podatek?
2. Czy w momencie uzyskania wpływu środków pieniężnych z tego tytułu na konto bankowe nie będą one stanowić dodatkowego przychodu?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, w opisie stanu faktycznego przytoczony przepis ustawy, z którym się Wnioskodawczyni zapoznała zwalnia z obowiązku podatkowego, dlatego Wnioskodawczyni uważa, że nie ma obowiązku składania z tego tytułu zeznań podatkowych oraz zapłaty podatku dochodowego, ponieważ nie występuje i jednocześnie nie jest to źródło dodatkowego przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w części dotyczącej powstania źródła przychodów jest nieprawidłowe, natomiast w pozostałym zakresie jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 ustawy jako źródła przychodów wymienił w pkt 7 kapitały pieniężne i prawa majątkowe, natomiast w pkt 9 inne źródła.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodu są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Za przychody z kapitałów pieniężnych, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności” świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
   
   

Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy (art. 24 ust. 15 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 24 ust. 15a ww. ustawy – dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:

1. ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
2. równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik

–jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.

W myśl art. 24 ust. 15b ww. ustawy – przepis ust. 15a pkt 1 nie ma zastosowania do umów ubezpieczenia zawartych na podstawie odrębnych przepisów, dla których przy ustalaniu wartości rezerwy w dziale ubezpieczeń na życie jest stosowana stopa techniczna, o której mowa w przepisach o rachunkowości zakładów ubezpieczeń.

Stosownie do art. 829 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

1. przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku,
2. przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.
   
   

Zgodnie z art. 830 § 1 Kodeksu cywilnego – przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku – ze skutkiem natychmiastowym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni zawarła z towarzystwem ubezpieczeń na życie umowę ubezpieczeniowo-kapitałową na życie, która nie wiązała się z inwestowaniem składki w fundusze kapitałowe. Wnioskodawczyni rozwiązała ww. umowę ubezpieczenia, a następnie otrzymała na wskazane konto bankowe sumę wartości wykupu.

Składka wpłacana z tytułu umowy była przeznaczona na ryzyko ubezpieczeniowe oraz na inwestycje. Część inwestycyjna składki tworzyła rezerwę matematyczną mającą na celu zapewnienie środków na wypłaty gwarantowanych świadczeń.

Na poczet wypłaty przyszłego świadczenia była utworzona rezerwa matematyczna.

Podstawą do naliczenia zysku były: przypadająca na umowę główną średnia wartość rezerw matematycznych z dwóch rocznic polisy (tej, na którą dokonywało się naliczenia oraz bezpośrednio ją poprzedzającej) oraz stopa procentowa udziału w zysku, jako zrealizowana przez ubezpieczyciela stopa zwrotu inwestowania rezerwy matematycznej, pomniejszona o techniczną stopę procentową i o procentowy wskaźnik kosztów, nie większy niż 1,5%.

W przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy wypłacona jest wartość wykupu stanowiąca 95% wartości rezerwy matematycznej.

Mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołany wyżej stan prawny stwierdzić zatem należy, że wypłacone świadczenie w związku z rezygnacją z ubezpieczenia, jak wskazała Wnioskodawczyni, nie obejmującego dochodu z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w fundusze kapitałowe, stanowi przychód z innych źródeł zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9, który jednakże korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, nie występuje obowiązek wykazywania tego dochodu w rocznym zeznaniu podatkowym.

Z uwagi na powyższe nie można podzielić poglądu Wnioskodawczyni, że otrzymane kwoty z polisy ubezpieczeniowej nie stanowią źródła przychodu.

Reasumując świadczenie wypłacone Wnioskodawczyni w związku z rezygnacją z ubezpieczenia opisanej we wniosku umowy ubezpieczenia stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej powstania źródła przychów, w pozostałym zakresie za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.