Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-2.4012.446.2017.2.MC
z 1 grudnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 sierpnia 2017 r. (data wpływu 30 sierpnia 2017 r.) uzupełnionym w dniu 16 listopada 2017 r. (data wpływu 21 listopada 2017 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 6 listopada 2017 r. (skutecznie doręczone w dniu 9 listopada 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• pytań oznaczonych we wniosku numerami 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9 – jest prawidłowe,

• pytania oznaczonego we wniosku nr 6 – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 30 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania martwego frachtu oraz opłaty demurrage.

Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 16 listopada 2017 r., złożonym w dniu 16 listopada 2017 r. (data wpływu 21 listopada 2017 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z dnia 9 listopada 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (uzupełniony w dniu 16 listopada 2017r.):

1. Wnioskodawca (Spółka) występuje w ramach swojej działalności jako pośrednik handlowy, w takim schemacie, że kupujący zamawiają u niego towary. Spółka zaś zamawia je u producenta. Sprzedaje je następnie kupującym dodając swoją marżę. Transport towarów organizują kupujący. W wielu przypadkach jest to transport morski (transakcja na bazie FOB - port polski). W takiej sytuacji, kupujący z innego kraju UE, składa u armatora zapotrzebowanie na statek o określonym tonażu, mając na uwadze złożone przez siebie zamówienie na towary u Spółki (potwierdzenie załadunku takiej ilości towarów, jaka wynika z zawartej z armatorem umowy czarterowej). Mogą jednak wystąpić przypadki, że ostatecznie zamówienie jakie zostanie zrealizowane będzie mniejsze niż zakładane, z winy producenta, który w umówionym terminie nie był w stanie dostarczyć do załadunku wystarczającej ilości towarów. W konsekwencji, statek nie zostanie załadowany w całości. Armator obciąża jednak nabywcę za cały zamówiony tonaż statku, wystawiając fakturę, w której wykazuje wynagrodzenie za swoją usługę (fracht) złożone z dwóch pozycji: fracht zależny od ilości faktycznie przewiezionych towarów oraz tzw. „martwy fracht” (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana). Nabywca towarów od Spółki, opłaca fakturę armatora, ale poza zapłatą na rzecz Spółki faktury za towary, obciąża ją kosztami „martwego frachtu”, którymi wcześniej obciążył go armator. Nabywca towarów wystawia na wartość „martwego frachtu” fakturę na Spółkę, bez swojego krajowego VAT. Koszty te nie powstały jednak z winy Spółki, ale producenta, stąd Spółka przenosi je następnie na producenta.
2. Spółka jest sprzedawcą towarów. Organizuje i opłaca transport morski do portu wskazanego przez kupującego (transakcje zawarte na bazie CFR/CIF port przeznaczenia). Statek jest wtedy czarterowany przez Wnioskodawcę. Jeżeli dojdzie do analogicznej sytuacji jak wyżej, to Wnioskodawca zostanie obciążony przez armatora kosztami „martwego frachtu”. To Wnioskodawca na podstawie umowy przewozowej i faktury armatora, będzie musiał zapłacić za „martwy fracht”, a następnie będzie dochodzić zwrotu tej kwoty od winnego spowodowania kosztów, czyli z reguły od producenta.
3. Spółka jest sprzedawcą towarów. Organizuje i opłaca transport morski. Ze względu na opóźnienia po stronie nabywcy towarów, nie zostały one na czas odebrane w porcie docelowym. Z uwagi na to, kontenery armatora wraz z towarami, musiały kilka dni stać w porcie. Armator obciążył Spółkę za przetrzymanie kontenerów/za przestojowe (taka opłata to tzw. demurrage). Wystawił na Spółkę fakturę za transport i za demurrage. Następnie Spółka obciąża tym dodatkowym kosztem nabywcę towarów. Dodać należy, że w większości przypadków z kupującym Spółka nie zawiera pisemnej umowy, a dostawy są realizowane na podstawie zamówień. W konsekwencji nie ma dokumentu, w którym uregulowane są dodatkowe rozliczenia między stronami (między Spółką a kupującym).
4. Spółka jest nabywcą towarów, to ona organizuje i opłaca transport. To ona czarteruje statek, na potrzeby załadunku i przewozu zakupionych towarów. Po dotarciu towarów do portu przeznaczenia, Spółka nie mogła jednak odebrać towarów zgodnie z ustaleniami poczynionymi z armatorem na podstawie umowy przewozowej. Przyczyna powstania opóźnień leży jednak po stronie sprzedawcy. Jednakże armator obciąża związanymi z tym kosztami przestojów towarów w porcie odbiorcę towarów, czyli Wnioskodawcę. Spółka opłaca fakturę za usługę transportową (fracht) oraz za przestojowe. Następnie jednak obciąża kosztami przestojowego sprzedawcę.
5. Spółka jest nabywcą towarów. Czarterującym statek i organizującym transport jest sprzedawca towarów. W związku z błędami po stronie sprzedawcy, np. niedostarczenie na czas Spółce dokumentów umożliwiających odebranie towarów ze statku, towar zostaje nierozładowany i nieodebrany przez kilka dni, w związku z czym armator obciąża kosztami przestojowego odbiorcę towarów, czyli tutaj Wnioskodawcę. Wystawia na Spółkę fakturę. Spółka reguluje należność, ale obciąża kosztami sprzedawcę, z winy którego powstały dodatkowe koszty.
   
   

W uzupełnieniu wniosku na wezwanie tut. Organu o wyczerpujące przedstawienie konkretnych stanów faktycznych, do których ma się odnieść tut. Organ tak aby zawierały wszystkie okoliczności istotne z punktu widzenia przepisów z zakresu podatku od towarów i usług, których interpretacji oczekuje Wnioskodawca poprzez jednoznaczne i precyzyjne:

1. wskazanie czy Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym w Polsce
   w zakresie stanu faktycznego numer 1
   
1. wskazanie informacji dotyczących kontrahentów tj. kupujących (nabywców towarów) oraz producenta (przy czym tut. Organ zaznacza, że nie wzywa o dane teleadresowe kontrahentów lecz informacje dotyczące państwa w którym znajduje się siedziba danego kontrahenta, posiadania przez kontrahenta w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, informacje dotyczące rejestracji danego kontrahenta jako podatnika podatku od wartości dodanej, rejestracji danego kontrahenta jako podatnika VAT czynnego w Polsce itp.),
2. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda Wnioskodawcy na obciążenie go przez kupujących (nabywców towarów) dodatkowymi kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana),
3. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda producenta na obciążenie go przez Wnioskodawcę dodatkowymi kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana),
4. wskazanie w jaki sposób są ustalone/skalkulowane koszty tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana) przez armatora w tym czy wynikają one z cennika, odpowiadają one (są tej samej wysokości) wysokości wynagrodzenia za usługę gdyby ilość towarów nie była mniejsza itp.
5. wskazanie czy kupujący obciąża Wnioskodawcę kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana) w tej samej wysokości, w której armator obciąża kupującego jeśli nie należy wskazać jak są kalkulowane te koszty
6. wskazanie czy Wnioskodawca obciąża producenta kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana) w tej samej wysokości, w której kupujący obciąża Wnioskodawcę, jeśli nie należy wskazać jak są kalkulowane te koszty
7. czy w stanie faktycznym numer 1 armator ponosi jakąś szkodę, jeśli tak należy opisać jaką
   
   

w zakresie stanu faktycznego numer 2

1. wskazanie informacji dotyczących kontrahentów tj. armatora oraz producenta (przy czym tut. Organ zaznacza, że nie wzywa o dane teleadresowe kontrahentów lecz informacje dotyczące państwa w którym znajduje się siedziba danego kontrahenta, posiadania przez kontrahenta w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, informacje dotyczące rejestracji danego kontrahenta jako podatnika podatku od wartości dodanej, rejestracji danego kontrahenta jako podatnika VAT czynnego w Polsce itp.),
2. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda Wnioskodawcy na obciążenie go przez armatora dodatkowymi kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana),
3. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda producenta na obciążenie go przez Wnioskodawcę dodatkowymi kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana),
4. wskazanie w jaki sposób są ustalone/skalkulowane koszty tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana) przez armatora w tym czy wynikają one z cennika, odpowiadają one (są tej samej wysokości) wysokości wynagrodzenia za usługę gdyby ilość towarów nie była mniejsza itp.
5. wskazanie czy Wnioskodawca obciąża producenta kosztami tzw. martwego frachtu (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana) w tej samej wysokości, w której armator obciąża Wnioskodawcę, jeśli nie należy wskazać jak są kalkulowane te koszty
6. czy w stanie faktycznym numer 2 armator ponosi jakąś szkodę, jeśli tak należy opisać jaką
   
   

w zakresie stanu faktycznego numer 3

1. wskazanie informacji dotyczących kontrahentów tj. kupującego (nabywcy towarów) oraz armatora (przy czym tut. Organ zaznacza, że nie wzywa o dane teleadresowe kontrahentów lecz informacje dotyczące państwa w którym znajduje się siedziba danego kontrahenta, posiadania przez kontrahenta w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, informacje dotyczące rejestracji danego kontrahenta jako podatnika podatku od wartości dodanej, rejestracji danego kontrahenta jako podatnika VAT czynnego w Polsce itp.),
2. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda Wnioskodawcy na obciążenie go przez armatora tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe),
3. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda kupującego (nabywcę towarów) na obciążenie go przez Wnioskodawcę tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe),
4. wskazanie w jaki sposób jest ustalona/skalkulowana jest wysokość tzw. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) w tym czy wynika ona z cennika itp.
5. wskazanie czy Wnioskodawca obciąża kupującego (nabywcę towarów) tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) w tej samej wysokości, w której armator obciąża Wnioskodawcę, jeśli nie należy wskazać jak są kalkulowane te koszty
6. czy z tytułu przetrzymania kontenerów/postojowego armator ponosi jakąś szkodę, jeśli tak należy opisać jaką
   
   

w zakresie stanu faktycznego numer 4

1. wskazanie informacji dotyczących kontrahentów tj. sprzedawcy oraz armatora (przy czym tut. Organ zaznacza, że nie wzywa o dane teleadresowe kontrahentów lecz informacje dotyczące państwa w którym znajduje się siedziba danego kontrahenta, posiadania przez kontrahenta w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, informacje dotyczące rejestracji danego kontrahenta jako podatnika podatku od wartości dodanej, rejestracji danego kontrahenta jako podatnika VAT czynnego w Polsce itp.),
2. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda Wnioskodawcy na obciążenie go przez armatora tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe),
3. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda sprzedawcy na obciążenie go przez Wnioskodawcę tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe),
4. wskazanie w jaki sposób jest ustalona/skalkulowana wysokość tzw. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) w tym czy wynika ona z cennika itp.
5. wskazanie czy Wnioskodawca obciąża sprzedawcę tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) w tej samej wysokości, w której armator obciąża Wnioskodawcę, jeśli nie należy wskazać jak są kalkulowane te koszty
6. czy z tytułu przetrzymania kontenerów/postojowego armator ponosi jakąś szkodę, jeśli tak należy opisać jaką
   
   

w zakresie stanu faktycznego numer 5

1. wskazanie informacji dotyczących kontrahentów tj. sprzedawcy oraz armatora (przy czym tut. Organ zaznacza, że nie wzywa o dane teleadresowe kontrahentów lecz informacje dotyczące państwa w którym znajduje się siedziba danego kontrahenta, posiadania przez kontrahenta w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, informacje dotyczące rejestracji danego kontrahenta jako podatnika podatku od wartości dodanej, rejestracji danego kontrahenta jako podatnika VAT czynnego w Polsce itp.),
2. wskazanie (precyzyjne wyjaśnienie) z jakich powodów oraz na jakiej podstawie armator obciążą tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) Wnioskodawcę (nabywcę/odbiorcę towarów) a nie sprzedawcę towarów (podmiot czarterujący statek i organizujący transport),
3. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda Wnioskodawcy na obciążenie go przez armatora tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe),
4. wskazanie czy z umowy (innego dokumentu) bądź ustnych ustaleń wynika zgoda sprzedawcy na obciążenie go przez Wnioskodawcę tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe),
5. wskazanie w jaki sposób jest ustalona/skalkulowana wysokość tzw. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) w tym czy wynika ona z cennika itp.
6. wskazanie czy Wnioskodawca obciąża sprzedawcę tzw. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) w tej samej wysokości, w której armator obciąża Wnioskodawcę, jeśli nie należy wskazać jak są kalkulowane te koszty
7. czy z tytułu przetrzymania kontenerów/postojowego armator ponosi jakąś szkodę, jeśli tak należy opisać jaką
   
   
   

Wnioskodawca wskazał:

1. „Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym w Polsce.
   
2. Stan faktyczny numer 1:
   
   
   

1. Producent to spółka polska, z siedzibą w Polsce, zarejestrowana jako polski podatnik VAT czynny; nabywca to podmiot z Wielkiej Brytanii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.
2. Wnioskodawca płacąc obciążenie nałożone na niego przez Nabywcę, w sposób co najmniej dorozumiany wyraża zgodę na poniesienie ciężaru, mając na względzie chociażby dalszą współpracę z Nabywcą. Takie kwestie nie wynikają z umów z Nabywcami, ponieważ takowe rzadko są w ogóle zawierane. Ustne negocjacje są czasami prowadzone. Prowadzona jest natomiast w tym zakresie korespondencja mailowa między handlowcami Nabywcy i Wnioskodawcy. Są to kwestie wynikające z praktyki obrotu gospodarczego. Poza tym nie sposób przewidzieć z góry, czy i jakie dodatkowe obciążenia mogą wystąpić w związku z transakcją.
3. Umowa z Producentem nie zawiera regulacji w tym zakresie. Jest on obciążany przez Wnioskodawcę po uprzedniej informacji ustnej lub mailowej. Płacąc kwotę obciążenia Producent w sposób dorozumiany bierze na siebie winę za zdarzenie i wyraża na to zgodę, mając na względzie współpracę i praktykę obrotu gospodarczego.
4. Jak wskazują przepisy Kodeksu morskiego i praktyka wynikająca z międzynarodowych regulacji dotyczących transportu morskiego, „przewoźnik zachowuje prawo do frachtu przypadającego również od ładunku niezaładowanego (martwy fracht). Należność przewoźnika z tytułu martwego frachtu ulega zmniejszeniu o sumę frachtu uzyskanego przez przewoźnika za inny ładunek przyjęty do przewozu w miejsce ładunku niedostarczonego.”. Tak musi być zatem kalkulowany martwy fracht w każdym przypadku. Co do zasady zatem, Armator dostaje takie wynagrodzenie, jakby przewiózł cały ładunek. Dalej przykład kalkulacji do zdarzenia dotyczącego Wnioskodawcy.
   Deadfreight calculation:
   
   Master declares vessel can load 32,000mt - taki ładunek był zadeklarowany do załadunku Charterers supply 30,000mt - tyle faktycznie załadowano
   
   Freight rate US$40.00 per mt - ustalona stawka za fracht (wynika z umowy o fracht)
   Owners will invoice for a total of 32,000mt as follows:
   
   Freight (on cargo loaded) 30,000mt x US$40.00 per mt = $1,200,000.00 Deadfreight (on cargo not supplied)
   
   2,000mt x US$40.00 per mt = $80,000.00 Total = $1,280,000.00
   Rozbicie wynagrodzenia na część faktycznie załadowaną i „pustą”.
   
5. Wiedza Wnioskodawcy wskazuje na to, że obciążenie następuje 1:1.
6. To już wynika z opisu stanu faktycznego - Wnioskodawca obciąża Producenta kosztami w tej samej wysokości.
7. Spółka nie ma na ten temat wiedzy. Nie łączy jej z Armatorem żadna relacja. Logika wskazywałaby na to, że co najwyżej można mówić o jego utraconych korzyściach.
   
   

3. Stan faktyczny numer 2.
   1. Producent to spółka polska, z siedzibą w Polsce, zarejestrowana jako polski podatnik VAT czynny; Armator to podmiot z Norwegii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.
   2. Jak wskazano wcześniej, zasady obciążania za martwy fracht, wynikają w przepisów prawa. Jeżeli zatem zaistnieje takie zdarzenie, zgoda podmiotu zobowiązanego do zapłaty, nie ma żadnego znaczenia.
      
   3. Umowa z Producentem nie zawiera regulacji w tym zakresie. Jest on obciążany przez Wnioskodawcę po uprzedniej informacji ustnej lub mailowej. Płacąc kwotę obciążenia Producent w sposób dorozumiany bierze na siebie winę za zdarzenie i wyraża na to zgodę, mając na względzie współpracę i praktykę obrotu gospodarczego.
      
      
   4. Vide pkt 2.4.
   5. Vide pkt 2.6.
   6. Spółka nie ma takiej wiedzy. Zasady naliczania opłaty za martwy fracht są określone prawem i logicznie rzecz biorąc, nie mają żadnego związku z ewentualnymi szkodami ponoszonymi przez Armatora.
   
   

4. Stan faktyczny numer 3.
   1. Nabywca to podmiot ze Szwecji, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby. Armator to podmiot z Danii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.
   2. Prawo Armatora do obciążenia kontrahenta kosztami za przestój wynika z przepisów prawa. Zgoda kontrahenta nie ma zatem tutaj znaczenia. Jak stanowi Kodeks morski, „strony mogą w umowie czarterowej przewidzieć, że statek pozostanie w porcie ponad okres ładowania/ rozładunku (przestój statku). Jeżeli umowa nie ustala okresu przestoju statku, przyjmuje się, że okres ten wynosi 14 dni. Okres przestoju oblicza się według bieżących dni i godzin. Do okresu przestoju nie wlicza się jednak przerw spowodowanych przyczynami zachodzącymi wyłącznie po stronie przewoźnika. Wynagrodzenie należne przewoźnikowi za przestój (przestojowe) określa umowa, a jeżeli nie zawiera ona postanowienia w tym przedmiocie - zwyczaj. W braku stawek zwyczajowych przestojowe określa się sumą wydatków przewoźnika na utrzymanie statku i załogi przez okres przestoju. Jeżeli w umowie nie przewidziano przestoju, a statek po upływie okresu ładowania zostaje przetrzymany w porcie z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy, przewoźnik ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przetrzymaniem statku. Do odszkodowania przewoźnik ma prawo również wtedy, gdy statek z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy zostaje przetrzymany w porcie ponad okres przestoju.”. Niezależnie jednak od powyższego, w umowach frachtowych znajdują się postanowienia dotyczącego tego, że jeżeli zaistnieje przestój, to należą się opłaty, jaki okres przestoju nie jest obciążany opłatami oraz jaka jest stawka opłaty w danym porcie (to przepisy lokalne). Podpisując umowę Wnioskodawca jako kontrahent Armatora wyraża zgodę na jej postanowienia. Ostateczne jednak obciążenie kosztami demurrage zależy od woli Armatora.
   3. Kupujący płacąc obciążenie nałożone na niego przez Wnioskodawcę, w sposób co najmniej dorozumiany wyraża zgodę na poniesienie ciężaru, mając na względzie chociażby dalszą współpracę ze Spółką. Takie kwestie nie wynikają z umów z Nabywcami, ponieważ takowe rzadko są w ogóle zawierane. Ustne negocjacje są czasami prowadzone. Prowadzona jest natomiast w tym zakresie korespondencja mailowa między handlowcami Nabywcy i Wnioskodawcy. Są to kwestie wynikające z praktyki obrotu gospodarczego. Poza tym nie sposób przewidzieć z góry, czy i jakie dodatkowe obciążenia mogą wystąpić w związku z transakcją.
   4. Jak wskazano wcześniej, stawki i zasady wynikają z prawa miejscowego, obowiązującego w danym porcie. Można to nazwać swoistym cennikiem.
   5. Spółka przenosi na Kupującego, z którego winy powstały koszty, opłatę w stosunku 1:1.
   6. Spółka jako kontrahent Armatora nie posiada takiej wiedzy i trudno sobie wyobrazić, aby taką wiedzę mogła uzyskać.
   
   
5. Stan faktyczny numer 4.
   1. Sprzedawca to podmiot z Niemiec, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby; armator to podmiot z Rosji, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem w kraju swojej siedziby.
   2. Vide pkt 4.2.
   3. Vide pkt 4.3., przy czym relacja dotyczy oczywiście handlowców Wnioskodawcy jako Kupującego i handlowców Sprzedawcy.
   4. Vide pkt 4.4.
   5. Vide pkt 4.5.
   6. Vide pkt 4.6.
   
   
6. Stan faktyczny numer 5.
   1. Sprzedawca to podmiot z Holandii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby; Armator to podmiot z Niemiec, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.
   2. Sytuacja, w której Spółka jako Nabywca towarów jest obciążana przez Armatora kosztami nieodebranego towaru, mimo że to nie Spółka organizowała i opłacała transport, zależy przede wszystkim od warunków dostawy. Jeżeli odpowiedzialność Sprzedawcy i frachtującego kończy się po dopłynięciu towaru do portu docelowego, to koszty powstałe w porcie docelowym obciążają odbiorcę towarów, którym jest Spółka. Miało to miejsce wtedy, gdy Spółka jako nabywca, nie mogła odebrać kontenerów z towarem z uwagi na oczekiwanie na prawidłowy list przewozowy od Sprzedawcy (nie dopłynął on razem z towarem). Od stanu faktycznego numer 4 różni się to tym, że poprzednio na Spółce jako nabywcy i odbiorcy towarów, w oparciu o warunki dostawy, ciążyły wszystkie koszty od portu załadunku.
   3. Vide pkt 4.2.
   4. Vide pkt 4.3.
   5. Vide pkt 4.4.
   6. Vide pkt 4.5.
   7. Vide pkt 4.6”.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w stanie faktycznym przedstawionym w pkt 1, Spółka jako dostawca powinna potraktować obciążenie jej dodatkowymi kosztami („martwy fracht”) przez nabywcę, zamawiającego i ponoszącego koszty transportu morskiego, jako usługę z zagranicy, skoro została na nią przez nabywcę wystawiona faktura VAT?
   
2. Czy w konsekwencji, Spółka powinna dalej zrefakturować te koszty jako usługę na swojego dostawcę (producenta), który faktycznie przyczynił się do powstania tych dodatkowych kosztów, dostarczając do załadunku mniej towaru niż zamówiono?
   
3. Czy w stanie faktycznym przedstawionym w pkt 2, Spółka powinna jako sprzedawca, organizujący transport morski i ponoszący jego koszty, rozpoznać u siebie dodatkowe koszty, jakimi obciążył ją armator w następstwie zachowania producenta, jako import usług?
   
4. Czy w konsekwencji, przenosząc te koszty na producenta, Spółka powinna refakturować ten koszt na producenta jako usługę, czy jednak nie będzie to usługa w rozumieniu VAT?
   
5. Czy w stanie faktycznym przedstawionym w pkt 3, Spółka powinna jako sprzedawca, organizujący transport morski i ponoszący jego koszt, rozpoznać u siebie dodatkowe koszty, jakimi obciążył ją armator, w następstwie zachowania nabywcy, jako import usług?
   
6. Czy w konsekwencji, przenosząc te koszty na nabywcę towarów, Spółka powinna potraktować to jako odsprzedaż usługi (dodatkowych kosztów) czy zwiększyć o wartość dodatkowych kosztów cenę swojej dostawy i wystawić fakturę korygującą (jeśli dostawa została już zafakturowana)?
   
7. Czy w stanie faktycznym przedstawionym w pkt 4, Spółka jako nabywca towarów, organizujący i opłacający transport morski, powinna rozpoznać u siebie dodatkowe koszty, jakimi obciąża ją armator, powstałe z winy sprzedawcy, jako import usług, jeżeli armator wystawi na to fakturę?
   
8. Czy w konsekwencji, obciążając tymi kosztami sprzedawcę, Spółka powinna je zrefakturować jako usługę, czy też wystawić notę obciążeniową i potraktować tą kwotę jako swoje odszkodowanie?
   
9. Czy w stanie faktycznym przedstawionym w pkt 5, jeżeli Spółka jako nabywca towarów nie organizuje i nie ponosi kosztów transportu morskiego, ale zostanie obciążona przez armatora dodatkowymi kosztami powstałymi z winy sprzedawcy, powinna zafakturowane na nią koszty przenieść na sprzedawcę na podstawie faktury czy noty obciążeniowej?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust.1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl zaś art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz innego podmiotu, które nie stanowi dostawy towarów, w tym także zobowiązanie się do tolerowania czynności lub sytuacji.

Ust. 2a tego przepisu wskazuje natomiast, że w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usługi, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył tą usługę.

Z kolei zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4, podatnikiem jest także osoba prawna, która nabywa usługi od podatnika, nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej na terytorium RP.

Ad pkt 1 i 2. Zdaniem Wnioskodawcy, jakkolwiek nabywca towaru został przez armatora w zakresie „martwego frachtu” zafakturowany jak za usługę, a następnie wystawił w zakresie „martwego frachtu” fakturę na Spółkę, to Spółka nie powinna ze swojego punktu widzenia traktować tego obciążenia jako zakupu usługi. Powinna to potraktować jako obciążenie jej karą, niezwiązaną z wykonywaniem przez nabywcę jakiejkolwiek usługi. Spółka nie była umówiona z nabywcą na żadne rozliczenia z tytułu nabywanych przez niego usług, to nie Spółka z nich korzystała. Kwota, którą została obciążona Spółka przez nabywcę, nie będzie zapłatą za jakiekolwiek świadczenie z jego strony. Nie można zatem uznać, że nabywca zrefakturował na Spółkę jakąkolwiek usługę. W konsekwencji, obciążenie nie powinno być traktowane przez Spółkę jako import usług i rozliczane w podatku VAT na zasadzie odwrotnego obciążenia. Powinna ona pominąć zdarzenie w rozliczeniu podatku VAT i potraktować je tylko jak obciążenie karą/odszkodowaniem, która ma wyrównać ubytek finansowy w majątku nabywcy, obciążonego przez podmiot trzeci kosztami powstałymi nie z jego winy. Za transport rzeczywistej ilości towarów powinien on zapłacić mniej i zamówiłby mniejszy tonaż, gdyby o tym wiedział. Ergo, Spółka powinna potraktować otrzymaną od nabywcy towarów fakturę, dotyczącą kosztów „martwego frachtu”, jak notę obciążeniową.

W konsekwencji, obciążając dalej tymi samymi kosztami producenta, którego działanie faktycznie było przyczyną powstania kosztów związanych z niewykorzystanym tonażem statku, obciążających nabywcę towarów, Spółka powinna traktować tą kwotę jako żądanie wyrównania straty w jej majątku, gdyż musiała ona wypłacić na rzecz nabywcy towarów odszkodowanie, do powstania którego się nie przyczyniła. Przenosząc je na podmiot, który faktycznie przyczynił się do ich powstania, nie świadczy na jego rzecz żadnej usługi. Chodzi tylko i wyłącznie o rozliczenie pieniężne. Zatem Spółka nie powinna wystawiać w zakresie kosztów „martwego frachtu” na producenta faktury VAT, ale powinna to potraktować jako zdarzenie poza VAT. Koszty mogą być w szczególności przeniesione na producenta na podstawie noty obciążeniowej.

Aby dana czynność (dostawa towarów lub usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Skoro w związku z dostarczeniem przez producenta mniejszej ilości towaru do załadunku, wygenerowane zostały dla kupującego koszty tzw. „martwego frachtu”, oznacza to, że sprzedawca (Spółka), a faktycznie producent, nienależycie wywiązali się z umowy. Opłatą tą, jako pozycją faktury za fracht, został obciążony kupujący, a następnie obciążył Spółkę, a ta obciąża dalej producenta.

Zdaniem Spółki należy stwierdzić, że analizowana kwota obciążenia, wynikająca ze wskazanych okoliczności, nie stanowi ekwiwalentu za usługę. Kara, którą Spółka została obciążona przez kupującego, a następnie obciążyła producenta, nie stanowi zapłaty za usługę, lecz pełni funkcję odszkodowawczą (sankcyjną).

Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo ETS. I tak w sprawie o sygn. C-16/93 ETS stwierdził, że: „świadczenie usług realizowane jest za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 (1) Szóstej Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W innej ze spraw ETS stwierdził, że: „Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 Szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu” (sprawa o sygn. C - 277/05).

Reasumując, opłata obciążająca Spółkę pełni z punktu widzenia jej kontrahenta (kupującego) funkcję odszkodowawczą, nie stanowi zapłaty za usługę, lecz stanowi rekompensatę za poniesione przez kontrahenta Spółki koszty (nie będące faktycznie zapłatą za transport morski) i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy VAT. W konsekwencji, nie będzie to dla niej import usług (odp.1) i nie będzie refakturowała w tym zakresie usługi na rzecz producenta (odp.2).

Ad 3 i 4. W stanie faktycznym opisanym w pkt 2, Spółka uważa, że powinna potraktować obciążenie jej jako sprzedającego i organizującego transport, przez armatora za tzw. „martwy fracht”, nawet jeśli wynika to z winy innego podmiotu, jako import usług. Z punktu bowiem widzenia przedsiębiorstwa transportowego, jest to nic innego jak element wynagrodzenia za świadczoną przez nie usługę. Nie jest to dla armatora odszkodowanie.

Obciążając następnie jednak tymi kosztami producenta towarów nabytych przez Spółkę, a później odsprzedanych przez nią, kiedy to producent przyczynił się do powstania kosztów, Spółka powinna to potraktować jako swoje odszkodowanie - żądanie wyrównania szkody w jej majątku, wynikającej z faktu, że musiała zapłacić podmiotowi trzeciemu, jako jej kontrahent, za zdarzenia mające związek z działaniem/zaniechaniem swojego kontrahenta. Jest to zatem tylko rozliczenie pieniężne między Spółką a producentem. W konsekwencji, mając na uwadze argumenty z Ad 1 i 2, Spółka nie powinna wystawiać na producenta faktury VAT - nie refakturuje na niego usługi transportowej w części dotyczącej „martwego frachtu”, ale może go obciążyć wyłącznie na podstawie noty księgowej.

Ad 5 i 6. W przypadku stanu faktycznego z pkt 3, Spółka uważa, odmiennie niż w stanie faktycznym 1, że powinna potraktować obciążenie jej jako sprzedającego i organizującego transport (a więc cena towarów zawiera też koszt usługi transportowej nabytej przez Spółkę) przez armatora za przestoje wynikłe z winy nabywcy, jako import usług. Z punktu bowiem widzenia przedsiębiorstwa transportowego, jest to element wynagrodzenia za świadczoną przez nie usługę (transport się nie zakończył, bo towar nie został odebrany w miejscu docelowym). Skoro zaś dla Spółki będzie to element ceny za usługę transportową, to tak samo powinna ona to potraktować obciążając nabywcę, który przyczynił się do powstania dodatkowych kosztów po stronie Spółki, w związku z dostawą towarów.

Analizując przedstawione okoliczności sprawy, należy stwierdzić, że w przypadku kosztów dodatkowych przestojów jakimi Spółka musi obciążać kupujących (klientów ostatecznych) mamy jednak do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. Spółka znosi zachowanie kupującego, polegające na tym, że opóźnia się on z rozładunkiem towaru.

Otrzymane od kupującego świadczenie „dodatkowe” stanowić będzie płatność wynikającą z łączącego Spółkę i kupującego stosunku prawnego (sprzedaż towarów wraz z transportem). Podraża ono co do zasady koszt świadczenia wykonanego przez Spółkę.

Zatem koszty dodatkowego przestoju (demurrage), jakimi Spółka obciąża klienta ostatecznego, należy traktować jako zapłatę za świadczenie wykonywane na rzecz drugiej strony, co wypełnia przesłankę uznania zdarzenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT.

W analizowanej sytuacji nie można jednak tracić z pola widzenia faktu, że Spółka dostarcza towar, a zatem wszelkie związane z tym dodatkowo koszty, w tym usług, powinny być jej zdaniem włączone do ceny dostawy towarów, jako świadczenia kompleksowego. Tutaj nie powinno być wątpliwości, że dostawa towaru wraz z transportem stanowi dla nabywcy towarów świadczenie kompleksowe. Zgodnie zaś z art. 29a ust. 1 i ust. 6 ustawy VAT, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, w tym koszty dodatkowe, takie m.in. jak koszty transportu (wyliczenie w przepisie jest przykładowe).

Zatem także opłaty karne, które obciążają Spółkę, zafakturowane na nią w następstwie działania nabywcy towarów, powinny jej zdaniem wchodzić do podstawy opodatkowania sprzedanych towarów. Jeżeli zatem dostawa nie została jeszcze zafakturowana, to jej cena (wartość) powinna być wyższa. Jeżeli natomiast dostawa towarów została na nabywcę zafakturowana, zanim Spółkę obciążono opłatami karnymi, Spółka powinna wystawić fakturę korygującą do faktury dokumentującej dostawę, której dotyczą karne opłaty.

Podsumowując, co do zasady obciążenie Spółki kosztami karnej opłaty będzie dla niej stanowiło import usług (odp. 5). Przenosząc zaś te koszty na nabywcę towarów, Spółka powinna doliczać wartość kary do wartości towarów i fakturować jako świadczenie kompleksowe (odp. 6).

Opcja usługi: W analizowanej wprawdzie sytuacji, nie powinno się tracić z pola widzenia faktu, że Spółka dostarcza towar, a zatem wszelkie związane z tym dodatkowe koszty, w tym usług, powinny być jej zdaniem włączone do ceny dostawy towarów, jako świadczenia kompleksowego. Stanowi o tym art. 29a ust.1 i ust. 6 ustawy o VAT.

Jednakże Spółka nie posiada w większości sytuacji umów zawartych z kupującymi, z których wynikałoby rozliczanie dodatkowych kosztów w powiązaniu z dostawą. Mając to na uwadze, zdaniem Spółki nie może ona zmieniać ceny towarów, poprzez dodanie do niej kosztów opłaty karnej, bo wystąpi wtedy niezgodność zamówieniem. Jedynym zatem rozwiązaniem, które pozwoli na przerzucenie kosztów na nabywcę, jest potraktowanie ich kwoty jako kwoty refakturowanej przez Spółkę usługi. Spółka może ująć to zdarzenie jako odrębną pozycję na fakturze, obok pozycji dotyczącej dostawy towarów, albo może wystawić odrębną fakturę na dostawę towarów i odrębną na zrefakturowame kosztów opłaty demurrage.

Podsumowując, co do zasady obciążenie Spółki kosztami karnej opłaty będzie dla niej stanowiło import usług (odp. 5) Przenosząc zaś te koszty na nabywcę towarów, Spółka powinna doliczać wartość kary do wartości towarów i fakturować jako świadczenie kompleksowe, gdy istnieje dokument z którego wynika, że może ona obciążać kupującego takimi kosztami. Gdy zaś nie ma takiego dokumentu, obciążenie kosztami demurrage powinno następować na zasadzie refakturowania usługi (odp. 6).

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał „W zakresie pytania 5, Spółka jednoznacznie stwierdziła, że obciążenie jej przez Armatora kosztami przestoju, jako element usługi Armatora na rzecz Wnioskodawcy, stanowi dla niej import usług.

W tym zaś stanie faktycznym, konsekwentnie Spółka powinna potraktować przeniesienie tych kosztów na winowajcę (Nabywcę) jako świadczenie odpłatne i opodatkowane podatkiem VAT, a nie jako odszkodowanie. Jest to stwierdzone jednoznacznie w uzasadnieniu własnego stanowiska w sprawie, przedstawionego przez Wnioskodawcę w tym zakresie.

Cytując: „Zatem koszty dodatkowego przestoju (demurrage), jakimi Spółka obciąża klienta ostatecznego, należy traktować jako zapłatę za świadczenie wykonywane na rzecz drugiej strony, co wypełnia przesłankę uznania zdarzenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT.”.

Zależnie jednak tylko od tego, w jaki sposób Spółka jako Sprzedawca towarów może rozliczyć się z Nabywcą, w szczególności z uwagi na moment dokonywania rozliczenia z Nabywcą za dokonaną dostawę czy formalne podstawy dokonania dostawy (samo zamówienie z określoną z góry ceną towarów, umowa przewidująca wkalkulowanie do wynagrodzenia za usługę potencjalnych innych nieprzewidywalnych kosztów), Wnioskodawca stwierdził, że mógłby, a nawet powinien, podwyższyć o te koszty cenę dostawy jeżeli jeszcze jej nie zafakturował albo skorygować fakturę za dostawę (gdy samą dostawę już zdążył zafakturować) - jest to bowiem z punktu widzenia Wnioskodawcy jako Sprzedawcy towarów świadczenie kompleksowe.

Dalej Wnioskodawca prezentując swoje stanowisko w sprawie wskazał, że zasadą działania Spółki jako Sprzedawcy, jest jednak realizowanie konkretnych zamówień, na konkretne ilości towarów, po konkretnej cenie. Wnioskodawca nie może zatem zmienić później tej ceny zaakceptowanej przez Nabywcę. Cytując, „Jedynym zatem rozwiązaniem, które pozwoli na przerzucenie kosztów na nabywcę, jest potraktowanie ich kwoty jako kwoty refakturowanej przez Spółkę usługi. Spółka może ująć to zdarzenie jako odrębną pozycję na fakturze, obok pozycji dotyczącej dostawy towarów, albo może wystawić odrębną fakturę na dostawę towarów i odrębną na zrefakturowanie kosztów opłaty demurrage.”

Prezentując zatem bardziej dobitnie swoje stanowisko w tej sprawie, Wnioskodawca uznaje, mając na uwadze swoje dotychczasowe doświadczenie jako uczestnik analogicznych stanów faktycznych jak ten opisany jako numer 3, że powinien przenosić na Nabywcę koszty opłat za przestoje jako pozycję usługową, wystawiając na to samodzielną fakturę (gdy już zafakturował dostawę) lub wykazując oddzielną pozycję na fakturze obejmującej także dostawę (gdy jeszcze nie zafakturował samej dostawy).

Ad 7 i 8. Zdaniem Spółki, w stanie faktycznym z pkt 4, Spółka powinna traktować obciążenie jej kosztami przez armatora, jako import usług, analogicznie jak usługę transportu morskiego (fracht). Skoro bowiem z winy sprzedawcy towar nie został przez Spółkę odebrany w zakładanym terminie, to z punktu widzenia firmy transportowej jest to dodatkowe wynagrodzenie za świadczoną przez nią usługę, a nie odszkodowanie. Obciążając następnie jednak tymi kosztami sprzedawcę towarów nabytych przez Spółkę, który przyczynił się do powstania kosztów, Spółka powinna to potraktować jako odszkodowanie - żądanie wyrównania szkody w jej majątku, wynikającej z faktu, że musiała zapłacić podmiotowi trzeciemu, jako jej kontrahent, za zdarzenia mające związek z działaniem/zaniechaniem swojego kontrahenta. Jest to zatem tylko rozliczenie pieniężne między Spółką a sprzedawcą. W konsekwencji, mając na uwadze argumenty z Ad 1 i 2, Spółka nie powinna wystawiać na sprzedawcę faktury VAT, ale może go obciążyć wyłącznie na podstawie noty księgowej. Podobnie w sprawie kosztów opłaty demurrage, wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, w interpretacji indywidualnej z 30 września 2010 r., IBPP3/443-706/10/PK.

Ad 9. W ostatnim stanie faktycznym, jeżeli w związku z nietypowymi sytuacjami, to Spółka jako nabywca towarów, zostanie obciążona przez armatora dodatkowymi kosztami, powstałymi z winy sprzedawcy, który organizował i opłacił transport, Spółka nie powinna z tego tytułu rozpoznawać importu usług. Podmiot bowiem żądający od Spółki opłaty karnej, nie wykonywał na jej rzecz żadnego świadczenia, w zamian za które domaga się od Spółki wynagrodzenia. Spółka tylko przejściowo zostaje obciążona kosztami, które dotyczą innego podmiotu (sprzedawcy) i mamy do czynienia wyłącznie z rozliczeniem pieniężnym między armatorem a Spółką. Niezależnie od tego, czy armator wystawi na Spółkę fakturę czy notę obciążeniową.

Przenosząc karę na sprzedawcę, a więc podmiot, który faktycznie powinien ją ponieść, Spółka nie będzie fakturowała na sprzedawcę jakiejkolwiek usługi, nie będzie także niczego refakturowała. Obciąży sprzedawcę tylko z tytułu rozliczenia pieniężnego, domagając się wyrównania straty w jej majątku. Straty powstałej w wyniku tego, że musiała uregulować zobowiązanie, powstałe na skutek działania/zaniechania sprzedawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

• pytań oznaczonych we wniosku numerami 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9 jest prawidłowe,

• pytania oznaczonego we wniosku numerem 6 jest nieprawidłowe.
  
  
  

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast przez świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
   
   

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega więc opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odszkodowanie jest pojęciem niezdefiniowanym w ustawie o podatku od towarów i usług. Natomiast w świetle uregulowań zawartych w Kodeksie cywilnym jest ono zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty.

Z przepisów art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.) wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikała szkoda. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zagadnienie kar umownych regulują przepisy art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego który stanowi, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis statuujący karę umowną ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Kara umowna może obejmować trzy grupy zdarzeń, a mianowicie: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania w ogólności oraz konkretne uchybienia w zakresie sposobu wykonania zobowiązania. Ma na celu „naprawienie szkody”, a więc należy uznać, że jest ona swoistą postacią odszkodowania.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej, bądź nie opodatkowaniu podatkiem VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem tylko wówczas gdy płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony kontrahenta, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza zaś, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
2. usługobiorcą jest:
   • w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
     
   • w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
     
     

W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego (art. 17 ust. 2 ustawy).

W świetle art. 2 pkt 9 ustawy, świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4, stanowi import usług.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

1. ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
   1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
   2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług
   
   

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Jednocześnie w myśl art. 29a ustawy podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Stosownie do art. 29a ust. 6 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
   
   
   

Zgodnie z art. 106a ustawy przepisy rozdziału 1 działu XI „Dokumentacje” stosuje się do:

1. sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów;
   
2. dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:
   1. państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
      
   2. państwa trzeciego.
   
   

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Wątpliwości Wnioskodawcy (w przypadku nr 1) dotyczą ustalenia czy Spółka jako dostawca powinna traktować obciążenie jej dodatkowymi kosztami (martwy fracht) przez nabywcę (zamawiającego i ponoszącego koszty transportu morskiego) jako usługę z zagranicy (import usług) oraz ustalenie czy Spółka powinna zrefakturować te koszty jako usługę na swojego dostawcę (producenta), który faktycznie przyczynił się do powstania tych dodatkowych kosztów, dostarczając do załadunku mniej towaru niż zamówiono.

W przedmiotowym przepadku, jak wskazał Wnioskodawca, występuje w ramach swojej działalności jako pośrednik handlowy, w takim schemacie, że kupujący zamawiają u niego towary (podmioty z Wielkiej Brytanii, nieposiadające w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowane na VAT w Polsce, będące podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby). Spółka zaś zamawia je u producenta (spółka polska, z siedzibą w Polsce, zarejestrowana jako polski podatnik VAT czynny). Sprzedaje je następnie kupującym dodając swoją marżę. Transport towarów organizują kupujący. W wielu przypadkach jest to transport morski (transakcja na bazie FOB - port polski). W takiej sytuacji, kupujący z innego kraju UE, składa u armatora zapotrzebowanie na statek o określonym tonażu, mając na uwadze złożone przez siebie zamówienie na towary u Spółki (potwierdzenie załadunku takiej ilości towarów, jaka wynika z zawartej z armatorem umowy czarterowej). Mogą jednak wystąpić przypadki, że ostatecznie zamówienie jakie zostanie zrealizowane będzie mniejsze niż zakładane, z winy producenta, który w umówionym terminie nie był w stanie dostarczyć do załadunku wystarczającej ilości towarów. W konsekwencji, statek nie zostanie załadowany w całości. Armator obciąża jednak nabywcę za cały zamówiony tonaż statku, wystawiając fakturę, w której wykazuje wynagrodzenie za swoją usługę (fracht) złożone z dwóch pozycji: fracht zależny od ilości faktycznie przewiezionych towarów oraz tzw. „martwy fracht” (powierzchnia ostatecznie niewykorzystana). Nabywca towarów opłaca fakturę armatora, ale poza zapłatą na rzecz Spółki faktury za towary, obciąża ją kosztami „martwego frachtu”, którymi wcześniej obciążył go armator. Nabywca towarów wystawia na wartość „martwego frachtu” fakturę na Spółkę, bez swojego krajowego VAT. Koszty te nie powstały jednak z winy Spółki, ale producenta, stąd Spółka przenosi je następnie na producenta.

Wnioskodawca płacąc obciążenie nałożone na niego przez Nabywcę, w sposób co najmniej dorozumiany wyraża zgodę na poniesienie ciężaru, mając na względzie chociażby dalszą współpracę z Nabywcą. Takie kwestie nie wynikają z umów z Nabywcami, ponieważ takowe rzadko są w ogóle zawierane. Ustne negocjacje są czasami prowadzone. Prowadzona jest natomiast w tym zakresie korespondencja mailowa między handlowcami Nabywcy i Wnioskodawcy. Są to kwestie wynikające z praktyki obrotu gospodarczego. Poza tym nie sposób przewidzieć z góry, czy i jakie dodatkowe obciążenia mogą wystąpić w związku z transakcją.

Umowa z Producentem nie zawiera regulacji w tym zakresie. Jest on obciążany przez Wnioskodawcę po uprzedniej informacji ustnej lub mailowej. Płacąc kwotę obciążenia Producent w sposób dorozumiany bierze na siebie winę za zdarzenie i wyraża na to zgodę, mając na względzie współpracę i praktykę obrotu gospodarczego. Jak wskazują przepisy Kodeksu morskiego i praktyka wynikająca z międzynarodowych regulacji dotyczących transportu morskiego, „przewoźnik zachowuje prawo do frachtu przypadającego również od ładunku niezaładowanego (martwy fracht). Należność przewoźnika z tytułu martwego frachtu ulega zmniejszeniu o sumę frachtu uzyskanego przez przewoźnika za inny ładunek przyjęty do przewozu w miejsce ładunku niedostarczonego.”. Tak musi być zatem kalkulowany martwy fracht w każdym przypadku. Co do zasady zatem, Armator dostaje takie wynagrodzenie, jakby przewiózł cały ładunek. Wnioskodawca obciąża Producenta kosztami w tej samej wysokości.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w tym konkretnym przypadku Wnioskodawca nie jest zobowiązany do rozliczenia i opodatkowania dodatkowych kosztów (martwy fracht), którymi został obciążony przez nabywcę jako importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium kraju. Wskazać bowiem należy, że w rozpatrywanym przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż otrzymane przez nabywcę (kupującego) kwoty stanowiące zwrot dodatkowych kosztów (martwy fracht) poniesionych przez ten podmiot nie wiążą się z żadnym świadczeniem na rzecz Wnioskodawcy. W przedmiotowej sprawie nie następuje zatem świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Kwoty, którymi Wnioskodawca został obciążony przez nabywcę z tytułu kosztów dodatkowych (martwy fracht) mają charakter odszkodowawczy i pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Tym samym Wnioskodawca nie powinien traktować obciążenia go dodatkowymi kosztami (martwy fracht) przez nabywcę (zamawiającego i ponoszącego koszty transportu morskiego) jako importu usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii refakturowania kosztów martwego frachtu na producenta, który faktycznie przyczynił się do powstania dodatkowych kosztów (dostarczenie do załadunku mniej towarów niż zamówiono) jako usługi należy wskazać, że również w tym przypadku nie mamy do czynienia ze świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Kwoty otrzymane przez Wnioskodawcę od producenta z tytułu dodatkowych kosztów (martwy fracht) nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie wykonane przez Wnioskodawcę na rzecz producenta, lecz mają charakter odszkodowawczy. W konsekwencji Wnioskodawca nie jest zobowiązany do wystawienia faktury z tego tytułu.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Ponadto przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy (w przypadku nr 2) jest ustalenie czy Spółka powinna jako sprzedawca (organizujący transport morski i ponoszący jego koszty) rozpoznać u siebie dodatkowe koszty, jakimi obciążył ją armator w następstwie zachowania producenta, jako import usług oraz ustalenie czy Spółka przenosząc te koszty na producenta powinna refakturować je na producenta jako usługę.

W analizowanym przypadku, jak wskazał Wnioskodawca, Spółka jest sprzedawcą towarów. Organizuje i opłaca transport morski do portu wskazanego przez kupującego (transakcje zawarte na bazie CFR/CIF port przeznaczenia). Statek jest wtedy czarterowany przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca zostaje obciążony przez armatora kosztami „martwego frachtu”. Wnioskodawca na podstawie umowy przewozowej i faktury armatora, będzie musiał zapłacić za „martwy fracht”, a następnie będzie dochodzić zwrotu tej kwoty od winnego spowodowania kosztów, czyli z reguły od producenta.

Producent to spółka polska, z siedzibą w Polsce, zarejestrowana jako polski podatnik VAT czynny. Armator to podmiot z Norwegii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.

Zasady obciążania za martwy fracht, wynikają z przepisów prawa. Jeżeli zatem zaistnieje takie zdarzenie, zgoda podmiotu zobowiązanego do zapłaty, nie ma żadnego znaczenia.

Umowa z Producentem nie zawiera regulacji w tym zakresie. Jest on obciążany przez Wnioskodawcę po uprzedniej informacji ustnej lub mailowej. Płacąc kwotę obciążenia Producent w sposób dorozumiany bierze na siebie winę za zdarzenie i wyraża na to zgodę, mając na względzie współpracę i praktykę obrotu gospodarczego.

Jak wskazują przepisy Kodeksu morskiego i praktyka wynikająca z międzynarodowych regulacji dotyczących transportu morskiego, „przewoźnik zachowuje prawo do frachtu przypadającego również od ładunku niezaładowanego (martwy fracht). Należność przewoźnika z tytułu martwego frachtu ulega zmniejszeniu o sumę frachtu uzyskanego przez przewoźnika za inny ładunek przyjęty do przewozu w miejsce ładunku niedostarczonego.”. Tak musi być zatem kalkulowany martwy fracht w każdym przypadku. Co do zasady zatem, Armator dostaje takie wynagrodzenie, jakby przewiózł cały ładunek. Wnioskodawca obciąża Producenta kosztami w tej samej wysokości. Zasady naliczania opłaty za martwy fracht są określone prawem i logicznie rzecz biorąc, nie mają żadnego związku z ewentualnymi szkodami ponoszonymi przez Armatora.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że w tym konkretnym przypadku Wnioskodawca jest zobowiązany do rozliczenia i opodatkowania dodatkowych kosztów (martwy fracht), którymi został obciążony przez armatora jako importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium kraju. W przedmiotowym przypadku koszty dodatkowe (martwy fracht) nie mają charakteru odszkodowawczego lecz wiążą się z wykonaniem na rzecz Wnioskodawcy przez armatora usługi. W niniejszym przypadku mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. W przedmiotowym przypadku następuje zatem świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W niniejszym przypadku armator jest podmiotem z Norwegii, nieposiadającym w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowanym na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby. Jednocześnie z okoliczności rozpatrywanej sprawy wynika, że są spełnione pozostałe przesłanki, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zatem należy stwierdzić, że Wnioskodawca jest podatnikiem określonym w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy zobowiązanym do rozliczenia dodatkowych kosztów (martwy fracht), którymi został obciążony przez armatora jako import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium kraju.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 3 należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie stwierdzić należy, że przeniesienie dodatkowych kosztów (martwy fracht) na producenta nie stanowi usługi w rozumieniu ustawy. W momencie gdy Wnioskodawca obciąża producenta z tytułu kosztów dodatkowych (martwy fracht) kwoty te mają charakter odszkodowawczy i pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Zatem Wnioskodawca nie jest zobowiązany do wystawienia faktury z tego tytułu. Pobierane kwoty mogą być więc dokumentowane na podstawie innych dokumentów księgowych, w tym chociażby not księgowych.

Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4 należało uznać za prawidłowe.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy (w przypadku nr 3) jest także ustalenie czy Spółka powinna jako sprzedawca (organizujący transport morski i ponoszący jego koszt) rozpoznać u siebie dodatkowe koszty, jakimi obciążył ją armator, w następstwie zachowania nabywcy, jako import usług oraz ustalenie czy Spółka przenosząc te koszty na nabywcę towarów powinna potraktować to jako odsprzedaż usługi (dodatkowych kosztów) czy zwiększyć o wartość dodatkowych kosztów cenę swojej dostawy i wystawić fakturę korygującą (jeśli dostawa została już zafakturowana).

W przedmiotowym przypadku, jak wskazał Wnioskodawca, Spółka jest sprzedawcą towarów. Organizuje i opłaca transport morski. Ze względu na opóźnienia po stronie nabywcy towarów, nie zostały one na czas odebrane w porcie docelowym. Z uwagi na to, kontenery armatora wraz z towarami, musiały kilka dni stać w porcie. Armator obciążył Spółkę za przetrzymanie kontenerów/za przestojowe (taka opłata to tzw. demurrage). Wystawił na Spółkę fakturę za transport i za demurrage. Następnie Spółka obciąża tym dodatkowym kosztem nabywcę towarów. W większości przypadków z kupującym Spółka nie zawiera pisemnej umowy, a dostawy są realizowane na podstawie zamówień. W konsekwencji nie ma dokumentu, w którym uregulowane są dodatkowe rozliczenia między stronami (między Spółką a kupującym).

Nabywca to podmiot ze Szwecji, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby. Armator to podmiot z Danii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.

Prawo Armatora do obciążenia kontrahenta kosztami za przestój wynika z przepisów prawa. Zgoda kontrahenta nie ma zatem tutaj znaczenia. Jak stanowi Kodeks morski, „strony mogą w umowie czarterowej przewidzieć, że statek pozostanie w porcie ponad okres ładowania/ rozładunku (przestój statku). Jeżeli umowa nie ustala okresu przestoju statku, przyjmuje się, że okres ten wynosi 14 dni. Okres przestoju oblicza się według bieżących dni i godzin. Do okresu przestoju nie wlicza się jednak przerw spowodowanych przyczynami zachodzącymi wyłącznie po stronie przewoźnika. Wynagrodzenie należne przewoźnikowi za przestój (przestojowe) określa umowa, a jeżeli nie zawiera ona postanowienia w tym przedmiocie - zwyczaj. W braku stawek zwyczajowych przestojowe określa się sumą wydatków przewoźnika na utrzymanie statku i załogi przez okres przestoju. Jeżeli w umowie nie przewidziano przestoju, a statek po upływie okresu ładowania zostaje przetrzymany w porcie z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy, przewoźnik ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przetrzymaniem statku. Do odszkodowania przewoźnik ma prawo również wtedy, gdy statek z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy zostaje przetrzymany w porcie ponad okres przestoju.”. Niezależnie jednak od powyższego, w umowach frachtowych znajdują się postanowienia dotyczącego tego, że jeżeli zaistnieje przestój, to należą się opłaty, jaki okres przestoju nie jest obciążany opłatami oraz jaka jest stawka opłaty w danym porcie (to przepisy lokalne). Podpisując umowę Wnioskodawca jako kontrahent Armatora wyraża zgodę na jej postanowienia. Ostateczne jednak obciążenie kosztami demurrage zależy od woli Armatora.

Kupujący płacąc obciążenie nałożone na niego przez Wnioskodawcę, w sposób co najmniej dorozumiany wyraża zgodę na poniesienie ciężaru, mając na względzie chociażby dalszą współpracę ze Spółką. Takie kwestie nie wynikają z umów z Nabywcami, ponieważ takowe rzadko są w ogóle zawierane. Ustne negocjacje są czasami prowadzone. Prowadzona jest natomiast w tym zakresie korespondencja mailowa między handlowcami Nabywcy i Wnioskodawcy. Są to kwestie wynikające z praktyki obrotu gospodarczego. Poza tym nie sposób przewidzieć z góry, czy i jakie dodatkowe obciążenia mogą wystąpić w związku z transakcją.

Stawki i zasady wynikają z prawa miejscowego, obowiązującego w danym porcie. Można to nazwać swoistym cennikiem. Spółka przenosi na Kupującego, z którego winy powstały koszty, opłatę w stosunku 1:1.

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że w tym konkretnym przypadku Wnioskodawca jest zobowiązany do rozliczenia i opodatkowania dodatkowych kosztów tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe), którymi został obciążony przez armatora jako importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy. W przedmiotowym przypadku dodatkowe koszty tj. opłata demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) nie mają charakteru odszkodowawczego lecz wiążą się z wykonaniem na rzecz Wnioskodawcy przez armatora usługi. W niniejszym przypadku mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. W przedmiotowym przypadku następuje zatem świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W niniejszym przypadku armator jest podmiotem z Danii, nieposiadającym w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowanym dla celów VAT w Polsce, będącym podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby. Jednocześnie z okoliczności rozpatrywanej sprawy wynika, że są spełnione pozostałe przesłanki, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zatem należy stwierdzić, że Wnioskodawca jest podatnikiem określonym w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy zobowiązanym do rozliczenia dodatkowych kosztów tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe), którymi został obciążony przez armatora jako import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium kraju.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 5 należało uznać za prawidłowe.

Również w przypadku przeniesienia tych kosztów przez Wnioskodawcę na nabywcę towarów nie mają one charakteru odszkodowawczego. Odnosząc się do kwestii opodatkowania przeniesienia dodatkowych kosztów tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) na nabywcę wskazać należy, że zgodnie z cytowanym powyżej art. 29a ust. 1 ustawy podstawa opodatkowania, co do zasady, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Jednocześnie stosownie do art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy podstawa opodatkowania obejmuje koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca dokonuje dostawy towarów na rzecz nabywcy (kupującego). Wnioskodawca organizuje i opłaca transport morski. Armator obciąża Wnioskodawcę dodatkowymi kosztami tj. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe). Dodatkowe koszty powstały na skutek opóźnienia po stronie nabywcy towarów. Następnie Wnioskodawca obciążą przedmiotowymi kosztami nabywcę towarów.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku Wnioskodawca winien włączyć do podstawy opodatkowania dostarczanych na rzecz nabywcy towarów dodatkowe koszty tj. opłatę demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy w związku z art. 29a ust. 6 ustawy. Wskazać bowiem należy, że w niniejszej sprawie przenoszone przez Wnioskodawcę na nabywcę towarów dodatkowe koszty tj. opłata demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) stanowią integralną część dostawy dokonywanej przez Wnioskodawcę na rzecz nabywcy. Z ekonomicznego punku widzenia dostawa towarów oraz dodatkowe koszty (opłata demurrage) stanowią jedną transakcję, którą Wnioskodawca nie powinien dzielić dla celów podatkowych.

Tym samym stanowisko zgodnie z którym Wnioskodawca powinien przenosić na Nabywcę koszty opłat za przestoje jako pozycję usługową, wystawiając na to samodzielną fakturę (gdy już zafakturował dostawę) lub wykazując oddzielną pozycję na fakturze obejmującej także dostawę (gdy jeszcze nie zafakturował samej dostawy) należało uznać za nieprawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy (w przypadku nr 4) dotyczą ustalenia czy Spółka jako nabywca towarów, (organizujący i opłacający transport morski) powinna rozpoznać u siebie dodatkowe koszty, jakimi obciąża ją armator, powstałe z winy sprzedawcy, jako import usług, jeżeli armator wystawi na to fakturę oraz ustalenia czy Spółka obciążając tymi kosztami sprzedawcę powinna je zrefakturować jako usługę, czy też wystawić notę obciążeniową i potraktować tą kwotę jako swoje odszkodowanie.

W analizowanym przypadku, jak wskazał Wnioskodawca, Spółka jest nabywcą towarów, to ona organizuje i opłaca transport. To ona czarteruje statek, na potrzeby załadunku i przewozu zakupionych towarów. Po dotarciu towarów do portu przeznaczenia, Spółka nie mogła jednak odebrać towarów zgodnie z ustaleniami poczynionymi z armatorem na podstawie umowy przewozowej. Przyczyna powstania opóźnień leży jednak po stronie sprzedawcy. Jednakże armator obciąża związanymi z tym kosztami przestojów towarów w porcie odbiorcę towarów, czyli Wnioskodawcę. Spółka opłaca fakturę za usługę transportową (fracht) oraz za przestojowe. Następnie jednak obciąża kosztami przestojowego sprzedawcę.

Sprzedawca to podmiot z Niemiec, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby. Armator to podmiot z Rosji, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem w kraju swojej siedziby.

Prawo Armatora do obciążenia kontrahenta kosztami za przestój wynika z przepisów prawa. Zgoda kontrahenta nie ma zatem tutaj znaczenia. Jak stanowi Kodeks morski, „strony mogą w umowie czarterowej przewidzieć, że statek pozostanie w porcie ponad okres ładowania/ rozładunku (przestój statku). Jeżeli umowa nie ustala okresu przestoju statku, przyjmuje się, że okres ten wynosi 14 dni. Okres przestoju oblicza się według bieżących dni i godzin. Do okresu przestoju nie wlicza się jednak przerw spowodowanych przyczynami zachodzącymi wyłącznie po stronie przewoźnika. Wynagrodzenie należne przewoźnikowi za przestój (przestojowe) określa umowa, a jeżeli nie zawiera ona postanowienia w tym przedmiocie - zwyczaj. W braku stawek zwyczajowych przestojowe określa się sumą wydatków przewoźnika na utrzymanie statku i załogi przez okres przestoju. Jeżeli w umowie nie przewidziano przestoju, a statek po upływie okresu ładowania zostaje przetrzymany w porcie z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy, przewoźnik ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przetrzymaniem statku. Do odszkodowania przewoźnik ma prawo również wtedy, gdy statek z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy zostaje przetrzymany w porcie ponad okres przestoju.”. Niezależnie jednak od powyższego, w umowach frachtowych znajdują się postanowienia dotyczącego tego, że jeżeli zaistnieje przestój, to należą się opłaty, jaki okres przestoju nie jest obciążany opłatami oraz jaka jest stawka opłaty w danym porcie (to przepisy lokalne). Podpisując umowę Wnioskodawca jako kontrahent Armatora wyraża zgodę na jej postanowienia. Ostateczne jednak obciążenie kosztami demurrage zależy od woli Armatora.

Sprzedawca płacąc obciążenie nałożone na niego przez Wnioskodawcę, w sposób co najmniej dorozumiany wyraża zgodę na poniesienie ciężaru, mając na względzie chociażby dalszą współpracę ze Spółką. Takie kwestie nie wynikają z umów ze sprzedawcami, ponieważ takowe rzadko są w ogóle zawierane. Ustne negocjacje są czasami prowadzone. Prowadzona jest natomiast w tym zakresie korespondencja mailowa między handlowcami Wnioskodawcy jako Kupującego i Sprzedawcy. Są to kwestie wynikające z praktyki obrotu gospodarczego. Poza tym nie sposób przewidzieć z góry, czy i jakie dodatkowe obciążenia mogą wystąpić w związku z transakcją.

Stawki i zasady wynikają z prawa miejscowego, obowiązującego w danym porcie. Można to nazwać swoistym cennikiem. Spółka przenosi na sprzedawcę, z którego winy powstały koszty, opłatę w stosunku 1:1.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że w tym konkretnym przypadku Wnioskodawca jest zobowiązany do rozliczenia i opodatkowania dodatkowych kosztów tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe), którymi został obciążony przez armatora jako importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy. W przedmiotowym przypadku dodatkowe koszty tj. opłata demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) nie mają charakteru odszkodowawczego lecz wiążą się z wykonaniem na rzecz Wnioskodawcy przez armatora usługi. W niniejszym przypadku mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. W przedmiotowym przypadku następuje zatem świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W niniejszym przypadku armator jest podmiotem z Rosji, nieposiadającym w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowanym dla celów VAT w Polsce, będącym podatnikiem w kraju swojej siedziby. Jednocześnie z okoliczności rozpatrywanej sprawy wynika, że są spełnione pozostałe przesłanki, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zatem należy stwierdzić, że Wnioskodawca jest podatnikiem określonym w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy zobowiązanym do rozliczenia dodatkowych kosztów tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe), którymi został obciążony przez armatora jako import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium kraju.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 7 należało uznać za prawidłowe.

Przechodząc natomiast do kwestii opodatkowania obciążenia przez Wnioskodawcę sprzedawcy dodatkowymi kosztami tj. opłatą demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) stwierdzić należy, że przeniesienie przedmiotowych kosztów na sprzedawcę nie wiąże się z żadnym świadczeniem na rzecz sprzedawcy. Zatem w tym przypadku nie mamy do czynienia z usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Kwoty, którymi Wnioskodawca obciąża sprzedawcę z tytułu kosztów dodatkowych tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) mają charakter odszkodowawczy i pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Pobierane kwoty mogą być więc dokumentowane na podstawie innych dokumentów księgowych, w tym chociażby not księgowych.

Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 8 należało uznać za prawidłowe.

Przedmiotem wątpliwości (w przypadku nr 5) jest także ustalenie czy Spółka jako nabywca towarów (nie organizuje i nie ponosi kosztów transportu morskiego, ale zostanie obciążona przez armatora dodatkowymi kosztami powstałymi z winy sprzedawcy), powinna zafakturowane na nią koszty przenieść na sprzedawcę na podstawie faktury czy noty obciążeniowej.

W analizowanym przypadku, jak wskazał Wnioskodawca, Spółka jest nabywcą towarów. Czarterującym statek i organizującym transport jest sprzedawca towarów. W związku z błędami po stronie sprzedawcy, np. niedostarczenie na czas Spółce dokumentów umożliwiających odebranie towarów ze statku, towar zostaje nierozładowany i nieodebrany przez kilka dni, w związku z czym armator obciąża kosztami przestojowego odbiorcę towarów, czyli tutaj Wnioskodawcę. Wystawia na Spółkę fakturę. Spółka reguluje należność, ale obciąża kosztami sprzedawcę, z winy którego powstały dodatkowe koszty.

Sprzedawca to podmiot z Holandii, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby. Armator to podmiot z Niemiec, nieposiadający w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, niezarejestrowany na VAT w Polsce, będący podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju swojej siedziby.

Sytuacja, w której Spółka jako Nabywca towarów jest obciążana przez Armatora kosztami nieodebranego towaru, mimo że to nie Spółka organizowała i opłacała transport, zależy przede wszystkim od warunków dostawy. Jeżeli odpowiedzialność Sprzedawcy i frachtującego kończy się po dopłynięciu towaru do portu docelowego, to koszty powstałe w porcie docelowym obciążają odbiorcę towarów, którym jest Spółka. Miało to miejsce wtedy, gdy Spółka jako nabywca, nie mogła odebrać kontenerów z towarem z uwagi na oczekiwanie na prawidłowy list przewozowy od Sprzedawcy (nie dopłynął on razem z towarem). Od stanu faktycznego numer 4 różni się to tym, że poprzednio na Spółce jako nabywcy i odbiorcy towarów, w oparciu o warunki dostawy, ciążyły wszystkie koszty od portu załadunku.

Prawo Armatora do obciążenia kontrahenta kosztami za przestój wynika z przepisów prawa. Zgoda kontrahenta nie ma zatem tutaj znaczenia. Jak stanowi Kodeks morski, „strony mogą w umowie czarterowej przewidzieć, że statek pozostanie w porcie ponad okres ładowania/ rozładunku (przestój statku). Jeżeli umowa nie ustala okresu przestoju statku, przyjmuje się, że okres ten wynosi 14 dni. Okres przestoju oblicza się według bieżących dni i godzin. Do okresu przestoju nie wlicza się jednak przerw spowodowanych przyczynami zachodzącymi wyłącznie po stronie przewoźnika. Wynagrodzenie należne przewoźnikowi za przestój (przestojowe) określa umowa, a jeżeli nie zawiera ona postanowienia w tym przedmiocie - zwyczaj. W braku stawek zwyczajowych przestojowe określa się sumą wydatków przewoźnika na utrzymanie statku i załogi przez okres przestoju. Jeżeli w umowie nie przewidziano przestoju, a statek po upływie okresu ładowania zostaje przetrzymany w porcie z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy, przewoźnik ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przetrzymaniem statku. Do odszkodowania przewoźnik ma prawo również wtedy, gdy statek z przyczyn zachodzących po stronie frachtującego lub załadowcy zostaje przetrzymany w porcie ponad okres przestoju.”. Niezależnie jednak od powyższego, w umowach frachtowych znajdują się postanowienia dotyczącego tego, że jeżeli zaistnieje przestój, to należą się opłaty, jaki okres przestoju nie jest obciążany opłatami oraz jaka jest stawka opłaty w danym porcie (to przepisy lokalne).

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy dotyczących ustalenia czy zafakturowane na Spółkę dodatkowe koszty tj. opłata demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) Wnioskodawca winien przenieść na sprzedawcę na podstawie faktury czy noty obciążeniowej wskazać należy, że w tym konkretnym przypadku przeniesienie przedmiotowych kosztów na sprzedawcę nie wiąże się z żadnym świadczeniem na rzecz sprzedawcy. Zatem w tym przypadku nie mamy do czynienia z usługą w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Kwoty, którymi Wnioskodawca obciąża sprzedawcę z tytułu kosztów dodatkowych tj. opłaty demurrage (opłata za przetrzymanie kontenerów/za postojowe) mają charakter odszkodowawczy i pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Pobierane kwoty mogą być więc dokumentowane na podstawie innych dokumentów księgowych, w tym chociażby not księgowych.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 9 należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie tut. Organ zauważa, że w uzupełnieniu do stanu faktycznego nr 4 i stanu faktycznego nr 5 (stany faktyczne, w których Wnioskodawca występuje jako nabywca towarów) Wnioskodawca wskazał odpowiednio „Vide pkt 4.2.

3. Vide pkt 4.3., przy czym relacja dotyczy oczywiście handlowców Wnioskodawcy jako Kupującego i handlowców Sprzedawcy.
4. Vide pkt 4.4.
5. Vide pkt 4.5.
6. Vide pkt 4.6” oraz „3. Vide pkt 4.2.
4. Vide pkt 4.3.
5. Vide pkt 4.4.
6. Vide pkt 4.5.
7. Vide pkt 4.6”.
   
   

Punkty 4.2-4.6 odnoszą się natomiast do stanu faktycznego, w którym Wnioskodawca występuje jako sprzedawca towarów. Zatem jako oczywiste omyłki uznano wszystkie niewłaściwe określenia Wnioskodawcy, nabywcy oraz sprzedawcy użyte w niniejszych punktach w momencie gdy odpowiedzi w nich zawarte stanowiły uzupełnienie stanu faktycznego nr 4 (przypadku nr 4) oraz stanu faktycznego nr 5 (przypadku nr 5).

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
   
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność. Jednocześnie tut. Organ wskazuje, że niniejsza interpretacja indywidualna rozstrzyga jedynie w zakresie wskazanym przez Wnioskodawcę w sformułowanych pytaniach.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.