Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4014.351.2017.1.MD
z 4 grudnia 2017 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 27 października 2017 r. (data wpływu – 31 października 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnie zapewnienie opieki i utrzymanie – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 31 października 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnie zapewnienie opieki i utrzymanie.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:
Ciotce Wnioskodawczyni przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Ciotka chciałby przenieść to prawo na Wnioskodawczynię w zamian za zobowiązanie się do opieki nad nią do końca życia. Przeniesienie prawa nastąpi na podstawie umowy nienazwanej (quasi dożywocie). Zgodnie z art. 908 Kodeksu cywilnego, przedmiotem dożywocia może być jedynie przeniesienie własności nieruchomości. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie jest nieruchomością, lecz ograniczonym prawem rzeczowym. Z tego względu nie jest to umowa dożywocia. Będzie ona podobna do umowy dożywocia, gdyż jej treścią będzie przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniej opieki i dożywotniego utrzymania. Umowa ta nie jest przewidziana żadnymi przepisami Kodeksu cywilnego ani innych ustaw, z tego względu nie można wyraźnie wskazać jej ustawowej nazwy. Jej zawarcie jest dopuszczalne na podstawie art. 353 1 Kodeksu cywilnego.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:
Czy umowa, na podstawie której nastąpi przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniej opieki i dożywotniego utrzymania (umowa quasi dożywocia) będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
Zdaniem Wnioskodawczyni, zawarcie umowy me będzie podlegało podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Umowa będzie miała charakter odpłatny (świadczenie polegające na sprawowaniu opieki, dożywotnim utrzymaniu), jednak w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako przedmiot opodatkowania wymieniona jest umowa dożywocia, a zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, przedmiotem dożywocia może być jedynie nieruchomość.
Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r.. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tymże podatkiem. Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu umów – zgodnie z zasadą swobody umów.
Zgodnie z art. 353 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
„Nie ma przeszkód prawnych, aby osoba nie dysponująca nieruchomością, ale posiadająca inną rzecz lub prawo o określonej wartości ekonomicznej, przeniosła je na rzecz innej osoby, która zapewni jej niezbędną pomoc i opiekę. Niemożność uczynienia tego prowadziłaby do nierównego traktowania osób, które me są właścicielami nieruchomości, ale mają np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a więc prawo o równie silnym, co własność znaczeniu” (wyrok SA w Warszawie, sygn. akt: VI ACa 581/14).
Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane). Na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają – art. 1 ust 1 pkt 1 lit e) – m.in. umowy dożywocia.
Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Zgodnie z orzecznictwem, przedmiotem dożywocia może być „każda nieruchomość (gruntowa lub lokalowa), udział we współwłasności nieruchomości, jak również prawo użytkowania wieczystego” (wyrok SA w Warszawie, sygn. akt: VI ACa 581/14). Umowa dożywocia ma więc charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej. Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy jest przeniesienie własności nieruchomości. Ustawa nie ogranicza przy tym możliwości przeniesienia własności nieruchomości w zamian za ustanowienie praw dożywocia tylko do nieruchomości gruntowych. Możliwe zatem jest ustanowienie dożywocia na nieruchomości budynkowej lub lokalowej. W celu wykonania umowy dopuszczalne jest też przeniesienie udziału we współwłasności oraz nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym.
Zgodnie z art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym. Zgodnie z art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1222, ze zm.), spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym. Na podstawie art. 173 ww. ustawy, zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu obejmuje także wkład budowlany. Dopóki prawo to nie wygaśnie, zbycie samego wkładu jest nieważne. Z przytoczonych przepisów wynika, że na podstawie umowy dożywocia można przenieść własność nieruchomości, udział we współwłasności nieruchomości lub nieruchomość będącą w użytkowaniu wieczystym. Nie można natomiast przenieść w wyniku tej umowy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, ponieważ jest ono ograniczonym prawem rzeczowym. Przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nie może być przedmiotem umowy dożywocia, co jednoznacznie potwierdza m.in. orzecznictwo Sądu Najwyższego. W jednym ze swoich orzeczeń Sąd Najwyższy uznał, że „można w zamian za utrzymanie do końca życia oddać innej osobie nie tylko własność nieruchomości, ale też inne prawa lub rzeczy, ale wtedy takiej umowy nie należy nazywać dożywociem. Umowy dożywocia nie można zatem oprzeć na przeniesieniu własności rzeczy ruchomych czy też innych praw, jakim jest spółdzielcze prawo do lokalu” (wyrok SN z dnia 15 października 2014 r., sygn akt: V CSK 653/13).
Biorąc pod uwagę zdarzenie przyszłe i wszystkie okoliczności w sprawie, przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za opiekę i prawo do dożywotniego zamieszkiwania w lokalu, należy traktować jako umowę mieszaną, nienazwaną lub tzw. „quasi dożywocia”, pozostającą poza katalogiem umów zdefiniowanych w Kodeksie cywilnym. Umowa zawarta pomiędzy Wnioskodawczynią a jej ciotką, w świetle przytoczonego orzecznictwa, nie może zostać zakwalifikowana jako umowa dożywocia, co skutkuje tym. że nie może ona także podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Wyżej wymienione zagadnienie prawne, zostało poddane interpretacji podatkowej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, w związku z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej o nr IBPB-2-1/4514-117/16/MZ z dnia 28 kwietnia 2016 roku. W uzasadnieniu ww. interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach jednoznacznie wskazuje, że „zawarcie umowy polegającej na przeniesieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniej opieki i dożywotniego utrzymania (umowy quasi dożywocia), uznanej w świetle przepisów Kodeksu cywilnego za umowę nienazwaną, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy dożywocia, wymienionej w tym katalogu ani żadnej innej umowy tym katalogiem objętej. A zatem przedstawiona we wniosku umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych”.
Podsumowując, przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniej opieki i utrzymania (umowa quasi dożywocia), nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ze względu na to, że nie znajduje się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Należy także zwrócić uwagę, iż przedstawiony powyżej stan faktyczny jest tożsamy ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku o wydanie ww. interpretacji przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach. Jednolite orzecznictwo wskazuje, że „organ wydający interpretację bądź podejmujący działania wyraźnie odmienne niż w innych, tożsamych co do stanu prawnego i faktycznego sprawach, nie może posługiwać się argumentem, że każda interpretacja dotyczy indywidualnego wniosku, przedstawionego przez zainteresowany podmiot” (wyrok WSA w Gliwicach, sygn. akt: I SA/GI 747/14).
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.
Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność
Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
- z zastosowaniem art. 119a;
- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.