Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-3.4012.588.2017.2.MK
z 15 grudnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 23 sierpnia 2017 r. (data wpływu 30 sierpnia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 października 2017 r. (data wpływu 6 listopada 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usługi wydania karty parkingowej przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności objętej zakresem pytania nr 1
  

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług wyżywienia dla pracowników jednostek organizacyjnych Wnioskodawcy, świadczących usługi pomocy społecznej objętych zakresem pytania nr 1
  

• wyłączenia z opodatkowania usług wyżywienia pracowników świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie objętych zakresem pytania nr 2
  

– jest nieprawidłowe

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT pozostałych usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usług opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywanych w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej objętych zakresem pytania nr 1, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT,
  

• wyłączenia z opodatkowania usług pobytu dziecka w pieczy zastępczej oraz wyżywienia dziecka świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie objętych zakresem pytania nr 2
  

– jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty, a także dostawa towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych,
  

• wyłączenia z opodatkowania usług z zakresu pomocy społecznej świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie.
  
  

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 31 października 2017 r. w zakresie doprecyzowania opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

… - Miasto na prawach powiatu (dalej: „Wnioskodawca” lub „Miasto”) jest podatnikiem VAT czynnym.

Jak stanowi art. 92 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (T.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 814, j.t.), miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie. Stosownie do przepisów ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (T.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446, j.t., dalej: „Ustawa o samorządzie gminnym”), Miasto jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną, wykonującą zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 i 2 Ustawy o samorządzie gminnym). Miasto realizuje swoje zadania własne, które polegają na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty oraz zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, jak również z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów (art. 7 i 8 tej ustawy).

Celem wykonywania zadań nałożonych na Miasto mocą odrębnych ustaw, Miasto tworzy jednostki organizacyjne, a także zawiera umowy z innymi podmiotami (art. 9 ust. 1 Ustawy o samorządzie gminnym).

Wśród jednostek organizacyjnych znajdują się jednostki powołane w celu realizacji zadań własnych Miasta z zakresu pomocy społecznej. Jednostki takie świadczą usługi w zakresie pomocy społecznej, które są wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Zdarza się również, że jednostki te dokonują świadczeń ściśle związanych z takimi usługami.

Do jednostek powołanych celem realizacji zadania własnego Miasta w postaci pomocy społecznej, określonego w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym, jak również w przepisach o pomocy społecznej oraz przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, należą:

1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej …., …., przy którym działa Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności …., przy ul. …..;
   
2. Dom Pomocy Społecznej …..;
   
3. Dom Pomocy Społecznej ……;
   
4. Dom Pomocy Społecznej …..;
   
5. Dom Pomocy Społecznej …..;
   
6. Dom Pomocy Społecznej …..;
   
7. Dom Pomocy Społecznej „….” im. ….. „….” …..;
   
8. Dom Pomocy Społecznej „….” im. …..;
   
9. Dom Pomocy Społecznej „….”, …..;
   
10. Dom Pomocy Społecznej …..;
    
11. 3 Dom Pomocy Społecznej …..;
    
12. Centrum Rehabilitacyjno-Opiekuńcze - Dom Pomocy Społecznej …..;
    
13. Dom Pomocy Społecznej …..;
    
14. Dom Pomocy Społecznej …..;
    
15. Pogotowie Opiekuńcze Nr …..;
    
16. Pogotowie Opiekuńcze Nr …..;
    
17. Dom Dziecka Nr 1 …..;
    
18. Centrum Administracyjne Nr 1 …..;
    

Dom Dziecka Nr 2 …..;

Dom Dziecka Nr 10 …..;

19. Dom Dziecka Nr 3 „…..” …..;
    
20. Centrum Administracyjne Nr ……;
    

Dom Dziecka Nr 4 …..;

Dom Dziecka Nr 11 …..;

Dom Dziecka Nr 12 …..;

21. Centrum Administracyjne Nr 3 …..;
    

Dom Dziecka Nr 5 …..;

Dom Dziecka Nr 13 ……;

Dom Dziecka Nr 14 …..;

22. Centrum Administracyjne Nr 4 …..;
    

Dom Dziecka Nr 6 im. …..;

Dom Dziecka Nr 15 …..

23. Centrum Administracyjne Nr 5 …..;
    

Dom Dziecka Nr 7 im. ……;

Dom Dziecka Nr 16 ……;

24. Dom Dziecka Nr 8 …..;
    
25. Dom Dziecka Nr 9 „…..” …..;
    
26. Dom Dziecka dla Małych Dzieci …..;
    
27. Dom Rodzinny „….” …..;
    
28. Dom Rodzinny „…..” …...
    
    

Wpływy, jakie wyżej wskazane jednostki otrzymują obejmują m.in.:

• opłaty za pobyt,
  

• opłaty za posiłki,
  

• opłaty z tytułu żywienia pracowników.
  
  

Działalność ww. jednostek organizacyjnych finansowana jest środkami pochodzącymi z budżetu Miasta albo z tytułu opłat dokonywanych przez osoby z nich korzystające.

Wnioskodawca wskazuje, że obok odpłatnych usług, za które wskazane powyżej jednostki pobierają od osób trzecich opłaty, wykonują one także szereg czynności nieodpłatnie.

Szczegółowy opis wykonywanych czynności.

• Czynności wykonywane przez jednostki pomocy społecznej:

• zgodnie z art. 54 ust. 1 i art. 55 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 930 z późn. zm., dalej: ustawa o pomocy społecznej) domy pomocy społecznej zapewniają pomoc instytucjonalną obejmującą przede wszystkim wsparcie, aktywizację i rehabilitację osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby i niepełnosprawności. Placówki te świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne dla osób w nich przebywających obejmujące m.in. żywienie, czynności pielęgnacyjne, zabiegi rehabilitacyjne, zajęcia terapeutyczne;
  

• stosownie do art. 60 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, który w przypadku domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku. Aktualnie stawki średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej prowadzonych przez Miasto …. określa Zarządzenie Nr …. Prezydenta Miasta …. z dnia 21 marca 2017 r. (Dz. Urz. Woj. …. poz. 1513) - http://.....
  

• Zgodnie z art. 61 ustawy o pomocy społecznej obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
  1. mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
  2. małżonek, zstępni przed wstępnymi,
  3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
  -przy czym osoby i gmina określone powyżej nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
  
  

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1. mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
   
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy:
   1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
      
   2. w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
   
   

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić również osoby niewymienione powyżej. W takim przypadku gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez wszystkie osoby do tego zobowiązane;

• Aktualnie kryteria dochodowe dla świadczeń z pomocy społecznej, stosownie do § 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1058), wynoszą:
  1. dla osoby samotnie gospodarującej - 634 zł;
  2. dla osoby w rodzinie - 514 zł.

• Obowiązek opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oraz jej wysokość dla poszczególnych osób zobowiązanych do jej wnoszenia ustalane są w drodze decyzji administracyjnej wydawanej w oparciu o art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.
  

• Szczegółowy katalog usług świadczonych na rzecz mieszkańców domów pomocy społecznej określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. (Dz. U z 2012 r. poz. 964 z późn. zm.) w sprawie domów pomocy społecznej, które w § 5 ust. 1 wskazuje, iż dom, niezależnie od typu, świadczy usługi:
  1. w zakresie potrzeb bytowych, zapewniając:
     1. miejsce zamieszkania,
        
     2. wyżywienie,
        
     3. odzież i obuwie,
        
     4. utrzymanie czystości;
  2. opiekuńcze, polegające na:
     1. udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych,
        
     2. pielęgnacji,
        
     3. niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych;
  3. wspomagające, polegające na:
     1. umożliwieniu udziału w terapii zajęciowej,
        
     2. podnoszeniu sprawności i aktywizowaniu mieszkańców domu,
        
     3. umożliwieniu zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych,
        
     4. zapewnieniu warunków do rozwoju samorządności mieszkańców domu,
        
     5. stymulowaniu nawiązywania, utrzymywania i rozwijania kontaktu z rodziną i społecznością lokalną,
        
     6. działaniu zmierzającym do usamodzielnienia mieszkańca domu, w miarę jego możliwości,
        
     7. pomocy usamodzielniającemu się mieszkańcowi domu w podjęciu pracy, szczególnie mającej charakter terapeutyczny, jeżeli mieszkaniec spełnia warunki do takiego usamodzielnienia,
        
     8. zapewnieniu bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych,
        
     9. finansowaniu mieszkańcowi domu nieposiadającemu własnego dochodu wydatków na niezbędne przedmioty osobistego użytku, w kwocie nieprzekraczającej 30% zasiłku stałego, o którym mowa w art. 37 ust. 2 pkt 1 ustawy,
        
     10. zapewnieniu przestrzegania praw mieszkańców domu oraz zapewnieniu mieszkańcom dostępności do informacji o tych prawach,
         
     11. sprawnym wnoszeniu i załatwianiu skarg i wniosków mieszkańców domu.
  
  
  
  

Ponadto stosownie do ust. 2 ww. przepisu prawa dom dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, poza usługami wspomnianymi powyżej, w zakresie potrzeb edukacyjnych zapewnia:
1. pobieranie nauki;
2. uczestnictwo w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych;
3. naukę i wychowanie przez doświadczenia życiowe.

• zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 575 z póżn. zm., dalej: „ustawa o wspieraniu rodziny”) placówki opiekuńczo-wychowawcze jakimi są domy dziecka mają za zadanie zapewnić całodobową opiekę i wychowanie dziecka zaspokajając niezbędne potrzeby a w szczególności: zorganizowanie odpowiednich warunków mieszkaniowych, opieki lekarskiej, wyżywienia, zaopatrzenia w podstawowe przedmioty osobistego użytku, realizację obowiązku szkolnego.
  

• zgodnie z art. 58 ustawy o wspieraniu rodziny pogotowie opiekuńcze, będące placówką typu interwencyjnego, zapewnia opiekę całodobową, całoroczną nad dziećmi małoletnimi. Do pogotowia opiekuńczego przyjmowane są dzieci na podstawie postanowienia sądowego lub na wniosek rodziców. Pobyt dziecka w placówce nie może trwać dłużej niż 3 miesiące W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten, może zostać przedłużony do zakończenia trwającego postępowania sądowego. Placówki interwencyjne świadczą usługi doraźnej opieki nad dzieckiem w czasie trwania sytuacji kryzysowej, w szczególności placówka jest obowiązana przyjąć dziecko w przypadkach wymagających natychmiastowego zapewnienia opieki.

• Czynności wykonywane odpłatnie przez jednostki budżetowe wskazane we wniosku, gdzie odpłatność jest ustalana na podstawie decyzji administracyjnej:

Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej obejmują następujące opłaty:

• za pobyt w Domach Pomocy Społecznej - niepublicznych
  

• za pobyt w Rodzinnych Domach Pomocy
  

• za korzystanie z specjalistycznych usług opiekuńczych zleconych gminie
  

• za korzystanie z usług opiekuńczych wykonywanych w ramach zadań własnych
  

• za usługi świadczone w Środowiskowych Domach Samopomocy
  

• za pobyt w Domach Dziennego Pobytu
  

• za pobyt w Domach Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych, pobierana od rodziców lub opiekunów.
  

• za pobyt w Schronisku dla Bezdomnych Kobiet
  

• za pobyt w Domu Samotnej Matki osób z innych powiatów.
  
  

Wnioskodawca podkreśla, iż w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej występują także refundacje kosztów wypłaconych zasiłków celowych, okresowych, stałych, zasiłków na dożywianie oraz składki zdrowotnej.

• Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy o wspieraniu rodziny obejmują następujące opłaty:

• za pobyt wychowanków w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, pobierana od rodziców lub opiekunów.

• Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U z 2017r poz. 1260) obejmują następujące opłaty:

• za wydane karty parkingowe wydane przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności - art. 8 ust. 4 i ust. 6a ustawy,

• Czynności wykonywane odpłatnie przez jednostki budżetowe wskazane we wniosku, gdzie odpłatność jest ustalana w warunkach rynkowych obejmują następujące opłaty:

• ryczałt za przewozy osób niepełnosprawnych dowożonych do Domu Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych,
  

• refaktury dotyczące rozliczenia kosztów utrzymania i bieżącej eksploatacji nieruchomości.
  

• refaktury dotycząca rozliczenia kosztów za zużycie energii elektrycznej.
  
  

• Ponadto, Miasto wskazuje, że w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (domy dziecka, pogotowia opiekuńcze) nie występują wymienione wyżej kategorie czynności.

• Status jednostek pomocy społecznej:

Wszystkie jednostki budżetowe wskazane we wniosku są podmiotami, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 lit. a-e ustawy o VAT. Zgodnie z art. 57 ustawy o pomocy społecznej wszystkie domy pomocy społecznej wymienione w przedmiotowym wniosku posiadają zezwolenie wojewody na prowadzenie działalności oraz figurują w rejestrze prowadzonym przez wojewodę.

Domy pomocy społecznej wymienione we wniosku, zapewniają pomoc instytucjonalną obejmującą przede wszystkim wsparcie, aktywizację i rehabilitację osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby i niepełnosprawności. Placówki te świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne dla osób w nich przebywających obejmujące m.in. żywienie, czynności pielęgnacyjne, zabiegi rehabilitacyjne, zajęcia terapeutyczne.

Placówki opiekuńczo-wychowawcze jakimi są domy dziecka wymienione we wniosku, świadczą usługi zapewnienia całodobowej opieki i wychowania dziecka zaspokajając niezbędne potrzeby a w szczególności: zorganizowanie odpowiednich warunków mieszkaniowych, opieki lekarskiej, wyżywienia, zaopatrzenia w podstawowe przedmioty osobistego użytku, realizację obowiązku szkolnego.

Jednostki organizacyjne Miasta do 31 grudnia 2016 r. rozliczali VAT jako odrębni podatnicy. Niemniej jednak, od 1 stycznia 2017 r. Miasto dokonało tzw. „centralizacji” rozliczeń w zakresie VAT, w związku z czym wstąpiło we wszelkie prawa i obowiązki tych jednostek w zakresie VAT i dokonuje wspólnego rozliczenia podatku VAT.

W świetle powyższego Wnioskodawca uznał za istotne potwierdzenie prawidłowości swojego stanowiska w zakresie zasad opodatkowania VAT wyżej wymienionych świadczeń w zakresie pomocy społecznej wykonywanych przez jego jednostki organizacyjne.

W piśmie z dnia 31 października 2017 r. Wnioskodawca wskazał, że:

1. W pytaniu nr 1 Wnioskodawca pyta o świadczone odpłatnie usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, a także dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych.
   
   

Szczegółowy wykaz tych czynności:

• Czynności wykonywane przez jednostki pomocy społecznej:

• zgodnie z art. 54 ust. 1 i art. 55 ustawy z dnia 12 marca 2004 r o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2016 r poz 930 z póżn. zm., dalej: ustawa o pomocy społecznej) domy pomocy społecznej zapewniają pomoc instytucjonalną obejmującą przede wszystkim wsparcie, aktywizację i rehabilitację osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby i niepełnosprawności. Placówki te świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne dla osób w nich przebywających obejmujące m.in. żywienie, czynności pielęgnacyjne, zabiegi rehabilitacyjne, zajęcia terapeutyczne;
  

• stosownie do art. 60 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, który w przypadku domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku Aktualnie stawki średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej prowadzonych przez Miasto …. określa zarządzenie Nr …. Prezydenta Miasta …. z dnia 21 marca 2017 r. (Dz. Urz. Woj ….. poz. …) (http://......pdf);
  
  

• Zgodnie z art. 61 ustawy o pomocy społecznej obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
  1. mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
  2. małżonek, zstępni przed wstępnymi,
  3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

-przy czym osoby i gmina określone powyżej nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1. mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
   
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej:
   
3. w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
   
4. w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
   
5. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
   

Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić również osoby niewymienione powyżej. W takim przypadku gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez wszystkie osoby do tego zobowiązane;

• Aktualnie kryteria dochodowe dla świadczeń z pomocy społecznej, stosownie do § 1 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 r w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1058), wynoszą:
  1. dla osoby samotnie gospodarującej - 634 zł;
  2. dla osoby w rodzinie - 514 zł.

• Obowiązek opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oraz jej wysokość dla poszczególnych osób zobowiązanych do jej wnoszenia ustalane są w drodze decyzji administracyjnej wydawanej w oparciu o art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.
  

• Szczegółowy katalog usług świadczonych na rzecz mieszkańców domów pomocy społecznej określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 964 z późn zm.) w sprawie domów pomocy społecznej, które w § 5 ust. 1 wskazuje, iż dom, niezależnie od typu, świadczy usługi:
  1. w zakresie potrzeb bytowych, zapewniając:
     1. miejsce zamieszkania,
        
     2. wyżywienie,
        
     3. odzież i obuwie.
        
     4. utrzymanie czystości;
  2. opiekuńcze, polegające na:
     1. udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych,
        
     2. pielęgnacji,
        
     3. niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych
  3. wspomagające, polegające na:
     1. umożliwieniu udziału w terapii zajęciowej,
        
     2. podnoszeniu sprawności i aktywizowaniu mieszkańców domu,
        
     3. umożliwieniu zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych.
        
     4. zapewnieniu warunków do rozwoju samorządności mieszkańców domu,
        
     5. stymulowaniu nawiązywania, utrzymywania i rozwijania kontaktu z rodziną i społecznością lokalną,
        
     6. działaniu zmierzającym do usamodzielnienia mieszkańca domu, w miarę jego możliwości,
        
     7. pomocy usamodzielniającemu się mieszkańcowi domu w podjęciu pracy, szczególnie mającej charakter terapeutyczny, jeżeli mieszkaniec spełnia warunki do takiego usamodzielnienia.
        
     8. zapewnieniu bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych,
        
     9. finansowaniu mieszkańcowi domu nieposiadającemu własnego dochodu wydatków na niezbędne przedmioty osobistego użytku, w kwocie nieprzekraczającej 30% zasiłku stałego, o którym mowa w art. 37 ust. 2 pkt 1 ustawy,
        
     10. zapewnieniu przestrzegania praw mieszkańców domu oraz zapewnieniu mieszkańcom dostępności do informacji o tych prawach,
         
     11. sprawnym wnoszeniu i załatwianiu skarg i wniosków mieszkańców domu.
  
  
  

Ponadto stosownie do ust. 2 ww. przepisu prawa, dom dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, poza usługami wspomnianymi powyżej, w zakresie potrzeb edukacyjnych zapewnia:

1. pobieranie nauki;
2. uczestnictwo w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych;
3. naukę i wychowanie przez doświadczenia życiowe.
   
   

• Czynności wykonywane odpłatnie przez jednostki budżetowe wskazane we wniosku, gdzie odpłatność jest ustalana na podstawie decyzji administracyjnej:

Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej obejmują następujące opłaty:

• za pobyt w Domach Pomocy Społecznej - niepublicznych
  

• za pobyt w Rodzinnych Domach Pomocy
  

• za korzystanie z specjalistycznych usług opiekuńczych zleconych gminie
  

• za korzystanie z usług opiekuńczych wykonywanych w ramach zadań własnych
  

• za usługi świadczone w Środowiskowych Domach Samopomocy
  

• za pobyt w Domach Dziennego Pobytu
  

• za pobyt w Domach Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych, pobierana od rodziców lub opiekunów
  

• za pobyt w Schronisku dla Bezdomnych Kobiet
  

• za pobyt w Domu Samotnej Matki osób z innych powiatów
  
  

Wnioskodawca podkreśla, iż w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej występują także refundacje kosztów wypłaconych zasiłków celowych, okresowych, stałych, zasiłków na dożywianie oraz składki zdrowotnej.

• Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy o wspieraniu rodziny obejmują następujące opłaty:

• za pobyt wychowanków w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, pobierana od rodziców lub opiekunów.
  
  

• Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U z 2017r. poz. 1260) obejmują następujące opłaty:

• za wydanie karty parkingowej wydane przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności - art. 8 ust. 4 i ust. 6a ustawy,
  
  

• Czynności wykonywane odpłatnie przez jednostki budżetowe wskazane we wniosku, gdzie odpłatność jest ustalana w warunkach rynkowych obejmują następujące opłaty:

• ryczałt za przewozy osób niepełnosprawnych dowożonych do Domu Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych,
  

• refaktury dotyczące rozliczenia kosztów utrzymania i bieżącej eksploatacji nieruchomości,
  

• refaktury dotycząca rozliczenia kosztów za zużycie energii elektrycznej.
  
  

• Ponadto, Miasto wskazuje, że w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (domy dziecka, pogotowia opiekuńcze) nie występują wymienione wyżej kategorie czynności.

2. W pytaniu nr 2 Wnioskodawca pyta o wykonywane przez jednostki organizacyjne (wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej) Miasta czynności nieodpłatne (takie, za które nie pobiera się opłaty od mieszkańca).

Szczegółowy wykaz tych czynności

• Czynności wykonywane przez jednostki pomocy społecznej:

• zgodnie z art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2016 r poz. 575 z późn. zm., dalej: „ustawa o wspieraniu rodziny”) placówki opiekuńczo-wychowawcze jakimi są domy dziecka mają za zadanie zapewnić całodobową opiekę i wychowanie dziecka zaspokajając niezbędne potrzeby a w szczególności: zorganizowanie odpowiednich warunków mieszkaniowych, opieki lekarskiej, wyżywienia, zaopatrzenia w podstawowe przedmioty osobistego użytku, realizację obowiązku szkolnego:
  

• zgodnie z art. 58 ustawy o wpieraniu rodziny pogotowie opiekuńcze, będące placówką typu interwencyjnego, zapewnia opiekę całodobową, całoroczną nad dziećmi małoletnimi Do pogotowia opiekuńczego przyjmowane są dzieci na podstawie postanowienia sądowego lub na wniosek rodziców. Pobyt dziecka w placówce nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres ten, może zostać przedłużony do zakończenia trwającego postępowania sądowego. Placówki interwencyjne świadczą usługi doraźnej opieki nad dzieckiem w czasie trwania sytuacji kryzysowej, w szczególności placówka jest obowiązana przyjąć dziecko w przypadkach wymagających natychmiastowego zapewnienia opieki.
  

3. Usługi podstawowe wskazano w punktach 1 i 2 powyżej.

Usługi ściśle związane z tymi usługami podstawowymi to w ocenie Wnioskodawcy usługi żywienia personelu oraz podopiecznych jednostek organizacyjnych Miasta.

4. W ocenie Wnioskodawcy, usługi ściśle związane z usługami podstawowymi są niezbędne do wykonania usługi podstawowej. W ocenie Wnioskodawcy, głównym celem usług ściśle związanych z usługami podstawowymi nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających ze zwolnienia Głównym celem tych usług jest możliwość realizacji usługi podstawowej.
5. Miasto - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej …. zleca organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania oraz specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi organizacjom pozarządowym wyłonionym w trybie otwartego konkursu ofert.

Organizacje te nie podlegają regulacjom określonym w art. 43 ust. 1 pkt 22 lit. a – e ustawy o VAT.

Zadania te realizowane są w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiązującego, tj. ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r poz 930 ze zm.) wraz z aktami wykonawczymi.

1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi przyznaje pomoc w formie
   1. usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych - jako zadanie własne gminy o charakterze obowiązkowym art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (tj. Dz. U z 2017 poz 1769);
      
   2. specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi - jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane przez gminę - art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (tj. Dz. U. z 2017 poz. 1769);
2. Warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb
   11
   ich pobierania określa uchwała nr LW1352/17 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 30 sierpnia 2017 r.. natomiast w przypadku specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym kwalifikacje osób świadczących te usługi, a także warunki i tryb ustalania i pobierania opłat oraz warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, ze względu na szczególne potrzeby osób korzystających z usług z uwzględnieniem sytuacji materialnej tych osób – określa Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.).
   
3. Zarówno usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi realizowane są na zlecenie gminy przez podmiot zewnętrzny wyłoniony w drodze konkursu ofert, zgodnie z art. 25 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r poz. 1769).
   

6. Tak, Wnioskodawca świadczy usługi opieki nad dziećmi i młodzieżą w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej.

Usługi opieki nad dziećmi i młodzieżą świadczone w oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U z 2017 r. poz. 697 ze zm. ), w zakresie dotyczącym zapewnienia pieczy zastępczej dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej, wynikają z art. 180 pkt 2 ww. ustawy, który stanowi, iż do zadań własnych powiatu należy „zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo – wychowawczych”.

Konsekwencją realizacji powyższego są zadania związane z finansowaniem świadczeń na rzecz dzieci przebywających w pieczy zastępczej, wyznaczeniem organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, tworzeniem warunków do działania rodzin pomocowych itp. (zadania własne w całym obszarze wynikają z art. 180. zadania zlecone z art. 181).

Ponadto, w oparciu o przytoczoną ustawę, powiat zobowiązany jest do organizowania wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo - wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczo - terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia - zadanie dotyczy osób pełnoletnich (art 180 pkt 3)

Wskazane we wniosku o wydanie interpretacji jednostki organizacyjne Wnioskodawcy wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej nie świadczą natomiast usług opieki nad dziećmi i młodzieżą w formach i na zasadach określonych w przepisach o systemie oświaty oraz przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe.

7. Tak, Wnioskodawca świadczy usługi w zakresie opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat przy pomocy podmiotów sprawujących opiekę nad dziećmi, działających na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2016 r.. poz. 157).
   
8. Tak, opłata za posiłki dla dzieci w Domu Dziecka, Domu Rodzinnym, Pogotowiu Opiekuńczym oraz opłata z tytułu żywienia pracowników tych jednostek organizacyjnych to tzw. „wsad do kotła”.
   

9. Tak. opłata za posiłki dla mieszkańców Domów Pomocy Społecznej oraz opłata z tytułu żywienia pracowników tych jednostek organizacyjnych to tzw. „wsad do kotła”.

10. Tak. pobierana opłata za wydanie karty parkingowej wydanej przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności jest przeznaczana na pokrycie kosztów sporządzania karty.
    
    

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy świadczone przez jednostki organizacyjne Miasta usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty, a także dostawa towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych, korzystają ze zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a) ustawy o VAT?
2. Czy świadczone przez jednostki organizacyjne (wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej) Miasta czynności nieodpłatne (takie, za które nie pobiera się opłaty od mieszkańca), stanowią czynności znajdujące się poza zakresem jego działalności gospodarczej, niepodlegające ustawie o VAT?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy,

1. Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez jednostki organizacyjne Miasta usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty, a także dostawa towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych, korzystają ze zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a) ustawy o VAT.
2. Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez jednostki organizacyjne (wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej) Miasta czynności nieodpłatne (takie, za które nie pobiera się opłaty od mieszkańca), stanowią czynności znajdujące się poza zakresem jego działalności gospodarczej, niepodlegające ustawie o VAT.
   
   

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

AD 1)

Ogólne zasady opodatkowania VA T świadczenia usług

Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust 1.

W myśl art. 146a pkt 1 ww. ustawy o N/AT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Niemniej jednak, zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Charakterystyka zwolnienia z art. 43 ust 1 pkt 22 i pkt 24 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT, zwolnieniu z VAT podlegają usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez:

1. regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej,
2. wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę:
   • domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody,
   • placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,
3. placówki specjalistycznego poradnictwa.
4. inne niż wymienione w lit. a-c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę,
5. specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
   
   

Jak zaś stanowi art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane:

1. w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty,
2. przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat.
   
   

Regulacja ta została oparta na art. 132 ust. 1 lit. g) oraz lit. h) Dyrektywy 2006/112/WE (dalej: „Dyrektywa 112”), przewidującym, że zwolnione od podatku jest świadczenie usług i dostawa towarów ściśle związanych z opieką i pomocą społeczną, wraz z usługami świadczonymi przez domy spokojnej starości, dokonywane przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie (art. 132 ust. 1 lit. g) oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle związanych z opieką nad dziećmi i młodzieżą przez podmioty prawa publicznego lub przez inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie (art. 132 ust. 1 lit. h).

Omawiane przepisy wprowadzają zwolnienie o charakterze przedmiotowo-podmiotowym, tj. o ich zastosowaniu decyduje istnienie przesłanek zarówno dotyczących charakteru usługi, jak i statusu świadczącego. Warunkiem zastosowania przedmiotowego zwolnienia jest, aby omawiane usługi (oraz ściśle z nimi związane dostawa towarów lub świadczenie usług) były wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej lub przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat.

Zgodnie z przedmiotowym przepisem zwolnieniem objęta jest także dostawa towarów i świadczenie usług „ściśle z tymi usługami związane”. Ustawodawca nie wprowadził przy tym wymogu (co należy wywieść z literalnego brzmienia przepisu, jak również poprzez zastosowanie rozumowania a contrario w odniesieniu do innych zwolnień zawartych w art. 43 ustawy o VAT):

• aby omawiana dostawa towarów/świadczenie usług zostało dokonane przez podmiot świadczący usługi podstawowe;
  

• co do tego, na czyją rzecz dostawa towarów/świadczenie usług ma być realizowane.
  
  

Ustawa o VAT nie precyzuje, jak należy rozumieć pojęcie dostaw towarów i świadczenia usług „ściśle związanych”. Zdaniem Miasta, aby dostawa towarów/usługa mogły być uznana za „ściśle związaną” musi być to świadczenie, która nie jest celem samym w sobie, lecz służy realizacji usługi głównej.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w linii interpretacyjnej organów podatkowych. Przykładowo, jak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 2 lipca 2015 r. (znak IPTPP1/4512-211/15-3/RG), „(...) określenie „ścisły związek” oznacza, że do wykonania usługi podstawowej niezbędna jest dostawa towarów lub świadczenie usług pomocniczych, przy czym nie może to być jakikolwiek związek, lecz relacja o charakterze wskazującym na nieodzowność tych ostatnich dla prawidłowego przebiegu podstawowej działalności. Przepisy krajowe, jak i europejskie, nie definiują usług „ściśle związanych”. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozstrzygnął, iż świadczenie usług lub dostawa towarów mogą być uznane za „ściśle związane” z działalnością edukacyjną, a przez to traktowane tak samo na gruncie podatkowym zgodnie z art. 13 część A ust 1 lit. i) Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 132 ust. 1 lit i Dyrektywy 2006/112/WE) tylko, gdy mają one rzeczywiście charakter pomocniczy w stosunku do działalności edukacyjnej stanowiącej świadczenie główne (wyrok w sprawie Horizon College C-434/05). Z orzecznictwa Trybunału wynika, że określone świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze świadczenia głównego.”

Dodatkowy wymóg co do możliwości zwolnienia dostawy towarów i świadczenia usług ściśle związanych z usługą podstawową został przez ustawodawcę zawarty w art. 43 ust. 17 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwolnienia dla dostawy towarów lub świadczenia usług, o których mowa w tym przepisie, nie stosuje się, jeżeli:

• nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 22 lub pkt 24 lub
  

• ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
  
  

Zastosowanie zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 22 i pkt 24 ustawy o VAT do czynności wykonywanych przez jednostki organizacyjne Miasta Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny, jak również obowiązujący w tym zakresie stan prawny, zdaniem Wnioskodawcy należy stwierdzić, że skoro działalność jednostek organizacyjnych Miasta, dokonywana w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty wpisuje się w świadczenie usług pomocy społecznej, wypełniona zostaje podmiotowo-przedmiotowa dyspozycja zawarta w art. 43 ust. 1 pkt 22 i pkt 24 ustawy o VAT.

Powoduje to, że czynności takie korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie ww. przepisów.

Zdaniem Wnioskodawcy, ze zwolnienia z VAT korzystają również dostawy towarów/ świadczenie usług ściśle z takimi usługami związane, takie jak odpłatne organizowanie dodatkowych zajęć, odpłatne wyżywienie wychowanków placówek oraz ich pracowników.

Na potwierdzenie prawidłowości przedstawionego rozumowania Miasto wskazuje na szereg przykładowych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydanych w imieniu Ministra Finansów dla innych jednostek samorządu terytorialnego (gmin i miast), wskazując jednocześnie, że interpretacje te dotyczą tożsamego do Miasta stanu faktycznego - gdyż Miasto jako jednostka samorządu terytorialnego działa na podstawie i w granicach tych samych regulacji prawnych dotyczących pomocy społecznej co inne jednostki samorządu terytorialnego w Polsce, dla których wydano przykładowe interpretacje indywidualne, tj.:

• interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 kwietnia 2016 r. (znak ILPP2/4512-1-37/16-4/AKr), w której organ uznał, że „usługi dowozu podopiecznych (dzieci) do Ośrodka Opiekuńczo-Rehabilitacyjnego oraz usługi dowozu dzieci objętych opieką ośrodka wsparcia (np. na turnusy rehabilitacyjne i inne), świadczeniobiorców pomocy społecznej będących podopiecznymi MOPS w celu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz leczniczej na terenie A. jak i na terenie całego kraju będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy”.
  

• interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 17 listopada 2016 r (znak 3063-ILPP3.4512.130.2016.1.TKu), w której organ uznał, że „usługi wyżywienia świadczone przez stołówki dla uczniów szkół, za które opłaty pobierane są przez Ośrodki Pomocy Społecznej z gmin innych niż Gmina, należy uznać za usługi ściśle związane z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą polegającymi na ich żywieniu, mają one bowiem charakter pomocniczy i są niezbędne w stosunku do prowadzonej działalności opiekuńczej szkoły w tym zakresie, która stanowi świadczenie główne. (...) sprzedaż posiłków na rzecz uczniów szkół, dokonywana za pomocą Ośrodków Pomocy Społecznej z gmin innych niż Gmina korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy”.
  
  

AD 2)

Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Miasto stoi na stanowisku, że w zakresie świadczonych przez nią czynności nieodpłatnych dotyczących pomocy społecznej nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Miasto wskazuje, że czynności jednostek pomocy społecznej świadczone nieodpłatnie finansowane są ze środków publicznych. Osoby trzecie, korzystające z wykonywanych przez jednostki czynności nie ponoszą w tym zakresie żadnych opłat.

W związku z tym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wykonywanie takich czynności nie stanowi odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT. W ocenie Wnioskodawcy, są to czynności pozostające poza zakresem jego działalności gospodarczej, niepodlegające przepisom ustawy o VAT.

Takie stanowisko zajął np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 17 stycznia 2017 r., sygn. 1462-IPPP1.4512.841.2016.2.AW: „W świetle powołanych przepisów należy uznać, że Gmina ponosząc wydatki ze środków własnych - budżetu gminy - na realizację zadań jednostek budżetowych (powołanych do wykonywania zadań własnych gminy) w zakresie edukacji publicznej nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT. Wydatki na ww. zadania wykonywane przez jednostki oświatowe nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Gminy, lecz z czynnościami publicznoprawnymi - zadaniami własnymi Gminy określonymi w przepisach ustawy o samorządzie gminnym. Zatem opisane we wniosku działania związane z pobieraniem przez dzieci i młodzież nauki w szkołach, pobytem dzieci w przedszkolach w ramach podstawy programowej, zajęciami dla dzieci prowadzonymi w młodzieżowych domach kultury i placówkach edukacji pozaszkolnej, które są finansowane ze środków budżetu gminy stanowią czynności wykonywane w ramach zadań własnych gminy które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.”

Na marginesie, Wnioskodawca zwraca uwagę, że przyjęcie odmiennego poglądu, skutkowałoby brakiem możliwości zastosowania przez jego jednostki organizacyjne (wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej) prewspółczynnika (art. 86 ust. 2a ustawy o VAT). Warunkiem zastosowania tej proporcjonalnej metody odliczania VAT jest jednoczesne wykonywanie czynności:

• w zakresie działalności gospodarczej,
  

• znajdujących się poza zakresem działalności gospodarczej.
  
  

Odrzucenie stanowiska, stosownie do którego, czynności wykonywane nieodpłatnie stanowią czynności znajdujące się poza zakresem działalności gospodarczej jednostek organizacyjnych Miasta (wykonujących czynności z zakresu pomocy społecznej), niepodlegające ustawie o VAT, prowadziłoby do wniosku, że jednostki organizacyjne Miasta (wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej) nie wykonują żadnych czynności znajdujących się poza zakresem ich działalności gospodarczej.

Nie byłyby więc spełnione przesłanki do stosowania prewspółczynnika.

W efekcie, należałoby stwierdzić, że jednostki organizacyjne Miasta (wykonujące czynności z zakresu pomocy społecznej), odliczając VAT, nie mogłyby stosować prewspółczynnika, a jedynie:

1. Odliczenie pełne,
2. Alokację bezpośrednią,
3. Współczynnik struktury sprzedaży (art. 90 ust 2 ustawy o VAT).
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usługi wydania karty parkingowej przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności objętej zakresem pytania nr 1
  

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług wyżywienia dla pracowników jednostek organizacyjnych Wnioskodawcy, świadczących usługi pomocy społecznej objętych zakresem pytania nr 1
  

• wyłączenia z opodatkowania usług wyżywienia pracowników świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie objętych zakresem pytania nr 2
  

– jest nieprawidłowe

• zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT pozostałych usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usług opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywanych w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej objętych zakresem pytania nr 1, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT,
  

• wyłączenia z opodatkowania usług pobytu dziecka w pieczy zastępczej oraz wyżywienia dziecka świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie objętych zakresem pytania nr 2
  

– jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r, poz. 1221), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Treść powołanych wyżej przepisów wskazuje, iż aby uznać dane świadczenie za opodatkowane podatkiem VAT musi ono być odpłatne w myśl art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, bądź też nieodpłatne, ale spełniające warunki wynikające z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Zauważyć należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – według ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie natomiast do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Konieczność spełniania dwóch warunków wyłączających organy publiczne z opodatkowania VAT (wykonywanie czynności przez organ podlegający prawu publicznemu oraz wykonywanie danej czynności przez podmiot działający w charakterze organu publicznego w odniesieniu do tej czynności) była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 – Comune di Carpaneto Piacentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza – art. 4(5) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby czynności wykonywane przez organy publiczne w rozumieniu tego przepisu stanowiły czynności wykonywane przez organy prawa publicznego podlegające szczególnym zasadom prawnym mającym do nich zastosowanie. Drugi akapit tej regulacji należy natomiast interpretować w taki sposób, aby Państwa Członkowskie zobowiązane były zapewnić, by organy prawa publicznego traktowane były jak podatnicy w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze organów publicznych w przypadku, gdy czynności te mogą być również podejmowane w ramach działalności konkurencyjnych przez przedsiębiorców prywatnych, jeśli traktowanie tych organów jako podmiotów nieposiadających statusu podatnika mogłoby prowadzić do istotnego naruszenia zasad konkurencji.

Wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy stanowi odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania i jako takie musi być ściśle interpretowane.

Dokonując wykładni art. 15 ust. 6 ustawy i art. 4(5) VI Dyrektywy należy więc rozgraniczyć sferę imperium, która została wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług od sfery dominium, w której stosownie do wskazanych wyżej przepisów, organy powinny być traktowane jak podatnicy tego podatku.

Innymi słowy organ (urząd obsługujący ten organ) będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach – gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań (co wynika z pierwszej części art. 15 ust. 6 ustawy) oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych. Stąd też, aby uznać, że organ działa w zakresie swoich funkcji ustawowych i jednocześnie nie korzysta z formy cywilistycznej musi zaistnieć sytuacja tego rodzaju, że przy realizacji danego zadania – określonej prawem czynności wykonywanej w interesie publicznym, organ ten wyposażony jest we władztwo publiczne, tj. występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności.

Gmina – zgodnie z art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 z późn. zm.) – posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina posiada osobowość prawną.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów, o czym stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym – zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (art. 7 ust. 1 pkt 6).

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym – w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Podmioty takie są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej, które prowadzą swoją działalność w formie zakładu lub jednostki budżetowej.

Należy nadmienić, że pojęcie podatnika obejmuje swym zakresem podmioty, które dokonują czynności podlegającej opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności.

Działalność gospodarcza ma miejsce również wówczas, gdy nie przyniosła ona żadnych widocznych efektów (bez względu na cel i rezultat takiej działalności). Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnika na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny – niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

Z powyższego wynika, że Gmina wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

I tak zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy – stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na mocy art. 146a pkt 1 ustawy – w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, zwalnia się od podatku usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez:

1. regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej,
2. wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę:
   • domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody,
   • placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,
3. placówki specjalistycznego poradnictwa,
4. inne niż wymienione w lit. a-c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę,
5. specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.
   
   

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy, zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

Przepis art. 43 ust. 17 ustawy stanowi, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
   
   

W oparciu o powołany wyżej art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, zauważyć należy, iż warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, iż zwolnienie nie ma zastosowania.

Co istotne, zwolnieniem od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, objęta jest także dostawa towarów i świadczenie usług ściśle związanych z usługami pomocy społecznej oraz usługami określonymi w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Przy czym również w tym przypadku świadczenia te muszą być realizowane przez wskazany w przepisie podmiot i bezpośrednio na rzecz beneficjentów opieki społecznej. Co więcej, w odniesieniu do tych świadczeń nie mogą zaistnieć przesłanki wyłączające prawo do zwolnienia wskazane w art. 43 ust. 17 ustawy.

Z powyższych przepisów wynika, że wszelkie działania (usługi i dostawa towarów), które nie mają charakteru niezbędnego do świadczenia usług wymienionych m.in. w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, nie mają charakteru czynności ściśle związanych z tymi usługami w rozumieniu ustawy.

Wskazać należy, że art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, odpowiada rozwiązaniu przewidzianemu w art. 132 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), dalej: Dyrektywa 2006/112/WE. Zgodnie z ww. przepisem Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają świadczenie usług i dostawę towarów ściśle związanych z opieką i pomocą społeczną, wraz z usługami świadczonymi przez domy spokojnej starości, dokonywane przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie.

Jak wynika z przywołanego przepisu Dyrektywy 2006/112/WE, warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku od wartości dodanej jest spełnienie zarówno przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług (usług pomocy społecznej), jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zajętym w wyroku C-473/08 z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie Eulitz, pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 VI Dyrektywy (art. 132 Dyrektywy 2006/112/WE) powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika. Jednakże interpretacja tych pojęć powinna być zgodna z celami, do jakich dążą owe zwolnienia, oraz powinna spełniać wymogi zasady neutralności podatkowej, na której zasadza się wspólny system podatku VAT. Zatem, zdaniem Trybunału, powyższa zasada ścisłej interpretacji nie oznacza, że pojęcia użyte w celu opisania zwolnień z art. 13 powinny być interpretowane w sposób, który uniemożliwiałby osiągnięcie zakładanych przez nie skutków.

Jak wynika z wniosku, że Wnioskodawca wykonuje zadania własne Miasta w postaci pomocy społecznej, określone w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym, jak również w przepisach o pomocy społecznej oraz przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przy pomocy powołanych w tym celu jednostek. Działalność ww. jednostek organizacyjnych finansowana jest środkami pochodzącymi z budżetu Miasta albo z tytułu opłat dokonywanych przez osoby z nich korzystające. Wnioskodawca wskazuje, że obok odpłatnych usług, za które wskazane powyżej jednostki pobierają od osób trzecich opłaty, wykonują one także szereg czynności. Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej obejmują następujące opłaty:

• za pobyt w Domach Pomocy Społecznej - niepublicznych
  

• za pobyt w Rodzinnych Domach Pomocy
  

• za korzystanie z specjalistycznych usług opiekuńczych zleconych gminie
  

• za korzystanie z usług opiekuńczych wykonywanych w ramach zadań własnych
  

• za usługi świadczone w Środowiskowych Domach Samopomocy
  

• za pobyt w Domach Dziennego Pobytu
  

• za pobyt w Domach Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych, pobierana od rodziców lub opiekunów
  

• za pobyt w Schronisku dla Bezdomnych Kobiet
  

• za pobyt w Domu Samotnej Matki osób z innych powiatów.
  
  

Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy o wspieraniu rodziny obejmują następujące opłaty: - za pobyt wychowanków w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, pobierana od rodziców lub opiekunów.

• Czynności wykonywane w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U z 2017r. poz. 1260) obejmują następujące opłaty:

• za wydanie karty parkingowej przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności - art. 8 ust. 4 i ust. 6a ustawy,

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1769), pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

W myśl art. 2 ust. 2 ww. ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Stosownie do zapisu zawartego w art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej, przez jednostkę organizacyjną pomocy społecznej rozumie się regionalny ośrodek polityki społecznej, powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, dom pomocy społecznej, placówkę specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej.

Na podstawie art. 15 cyt. ustawy, pomoc społeczna polega w szczególności na:

1. przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;
2. pracy socjalnej;
3. prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;
4. analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;
5. realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;
6. rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.
   
   

Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą (art. 16 ust. 1 ww. ustawy).

Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych (art. 16 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).

Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy:

• organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
  

• kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu;
  

(art. 17 ust. 1 pkt 11 i 16 ustawy o pomocy społecznej).

Na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, do zadań własnych gminy należy prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Odnosząc się do usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych (stanowiących zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym) należy wskazać, że w myśl art. 50 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.

Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania (art. 50 ust. 5 i ust. 6 ustawy o pomocy społecznej).

Zgodnie z art. 50 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej, Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych i kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi, jak również warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, ze względu na szczególne potrzeby osób korzystających z usług, uwzględniając sytuację materialną tych osób.

Na mocy art. 51 ust. 1-4 ustawy o pomocy społecznej osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia. Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu. Ośrodkiem wsparcia, o którym mowa w ust. 1-3, może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko dla bezdomnych oraz klub samopomocy.

Art. 51a ww. ustawy stanowi, że:

ust. 1 – Ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi są: środowiskowy dom samopomocy lub klub samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zwanych dalej „uczestnikami”, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także ich integracji społecznej.

ust. 2 – Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym.

Zgodnie z art. 51b ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, odpłatność miesięczną za usługi świadczone w ośrodkach wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi ustala się w wysokości 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie przekracza kwotę 300% odpowiedniego kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i 2.

Odpłatność, o której mowa w ust. 1 i 3, nie może być wyższa niż średnia miesięczna kwota dotacji na jednego uczestnika, o której mowa w art. 51c ust. 3, wyliczona dla ośrodka wsparcia, w którym osoba przebywa (art. 51b. ust. 4 ustawy).

Na mocy art. 51b ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, decyzję o skierowaniu do ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi i decyzję ustalającą odpłatność za korzystanie z usług w tych ośrodkach wydaje właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej lub zlecającej prowadzenie ośrodka wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

W myśl art. 54 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Jak stanowi art. 54 ust. 2 ustawy osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej.

Na podstawie art. 54 ust. 2a ustawy w przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.

Ponadto zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych dalej „mieszkańcami domu”.

Na mocy art. 57 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody:

1. jednostki samorządu terytorialnego;
2. Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia;
3. inne osoby prawne;
4. osoby fizyczne.
   
   

Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej wydaje wojewoda właściwy ze względu na położenie domu (art. 57 ust. 2 ww. ustawy o pomocy społecznej).

Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Na podstawie art. 59 ust. 2 ustawy decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej. W przypadku regionalnych domów pomocy społecznej decyzję wydaje marszałek województwa, z zastrzeżeniem ust. 5.

W myśl art. 60 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, z zastrzeżeniem ust. 3.

Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1. mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

-przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

Stosownie do art. 61 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1. mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
   
2. małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
   1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
      
   2. w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3. gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
   
   

Na mocy art. 64 ustawy o pomocy społecznej osoby wnoszące opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej można zwolnić, na ich wniosek, częściowo lub całkowicie z tej opłaty (…).

Art. 97 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że opłatę za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług. Osoby nie ponoszą opłat, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego.

Rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala, w zakresie zadań własnych, szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych (art. 97 ust. 5 ww. ustawy o pomocy społecznej).

Art. 96 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że obowiązek zwrotu wydatków poniesionych na świadczenia z pomocy społecznej spoczywa na:

1. osobie i rodzinie korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej;
2. spadkobiercy osoby, która korzystała ze świadczeń z pomocy społecznej – z masy spadkowej;
3. małżonku, zstępnych przed wstępnymi osoby korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej – jedynie w przypadku gdy nie dokonano zwrotu wydatków zgodnie z pkt 1 i 2, w wysokości przewidzianej w decyzji dla osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej.
   
   

Zgodnie z art. 98 ww. ustawy o pomocy społecznej świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi od osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej, niezależnie od dochodu rodziny. Art. 104 ust. 4 stosuje się odpowiednio.

Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego (art. 102 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

W myśl art. 110 ustawy o pomocy społecznej zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne – ośrodki pomocy społecznej (ust. 1). Ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta) (ust. 3). Stosownie do art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, klubu samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, schronienia w formie ogrzewalni i noclegowni, sprawienia pogrzebu, a także przyznanie biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług należy wskazać, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usług a, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług należy zatem rozumieć prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Konfrontując zaprezentowany opis sprawy z powołanymi wyżej przepisami prawa stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie w odniesieniu do należności za usługi świadczone przez Gminę za pośrednictwem jej jednostek organizacyjnych w postaci następujących usług:

• pobytu w Domach Pomocy Społecznej;
  

• pobytu w Rodzinnych Domach Pomocy;
  

• specjalistycznych opiekuńczych zleconych gminie;
  

• opiekuńczych wykonywanych w ramach zadań własnych;
  

• świadczonych w Środowiskowych Domach Samopomocy;
  

• pobytu w Domach Dziennego Pobytu;
  

• pobytu w Domach Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych,
  

• pobytu w Schronisku dla Bezdomnych Kobiet;
  

• pobytu w Domu Samotnej Matki osób z innych powiatów.
  

• pobytu wychowanków w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
  

mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie, które jest wykonywane pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności. Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone czynności na rzecz konkretnej osoby, za które otrzymuje opłaty w określonej wysokości. Możliwe jest zatem zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy). Dlatego też, czynności świadczone przez Zainteresowanego spełniają definicję świadczenia usług określoną w art. 8 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że Wnioskodawca świadcząc opisane usługi będzie działał jako podatnik, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem, ww. usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że usługi świadczone przez wymienione we wniosku jednostki organizacyjne Wnioskodawcy polegające na zapewnieniu:

• pobytu w Domach Pomocy Społecznej;
  

• pobytu w Rodzinnych Domach Pomocy;
  

• specjalistycznych opiekuńczych zleconych gminie;
  

• opiekuńczych wykonywanych w ramach zadań własnych;
  

• świadczonych w Środowiskowych Domach Samopomocy;
  

• pobytu w Domach Dziennego Pobytu;
  

• pobytu w Domach Dziennego Pobytu dla Osób Niepełnosprawnych,
  

• pobytu w Schronisku dla Bezdomnych Kobiet;
  

• pobytu w Domu Samotnej Matki osób z innych powiatów;
  

• pobytu wychowanków w placówkach opiekuńczo-wychowawczych;
  

świadczone na podstawie przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usług opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywanych w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej spełniają przesłanki do uznania tych czynności za zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Skoro świadczenie tych usług korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy oraz Wnioskodawca w we wniosku wskazał że zakresem pytania nr 1 są odpłatnie usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz przepisów o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, wykonywane w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz, że Wnioskodawca nie świadczy usług opieki nad dziećmi i młodzieżą w formach i na zasadach określonych w przepisach o systemie oświaty oraz Prawo oświatowe, to rozpatrywanie czy wymienione usługi korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 lit. a) jest bezprzedmiotowe.

Odnosząc się do usług ściśle związanych z usługami pomocy społecznej polegających na wyżywieniu podopiecznych poszczególnych jednostek organizacyjnych Miasta, świadczących usługi pomocy społecznej, należy wskazać że usługi te jako usługi ściśle związane z usługami podstawowymi tj. usługami pomocy społecznej, będą korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy. Usługi te bowiem są świadczone na rzecz beneficjentów pomocy społecznej i są usługami ściśle związanymi z usługą podstawową, która korzysta ze zwolnienia tj. usługą pomocy społecznej.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie jest prawidłowe.

Nie można się jednak zgodzić ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że usługi wyżywienia dla pracowników jednostek pomocy społecznej będą objęte zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 lit a ustawy. W tym zakresie usługi te nie stanowią usługi pomocy społecznej, jak również nie są one niezbędne do wykonywania usługi podstawowej, zwolnionej od podatku (tj. nie są wykonywane w odniesieniu do osób, których dotyczą usługi pomocy społecznej).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Rozpatrując kwestię zwolnienia opłat za wydanie karty parkingowej wydane przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności należy wskazać, że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z2016 r., poz. 1440 z późn. zm.), organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.

W myśl art. 19 ust. 2 ustawy o drogach publicznych, zarządcami dla poszczególnych kategorii dróg są:

1. krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad,
2. wojewódzkich – zarząd województwa,
3. powiatowych – zarząd powiatu,
4. gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).
   
   

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych, korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania.

Opłatę tę pobiera się, zgodnie z art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych, za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo.

Natomiast art. 13b ust. 3 i 4 ustawy o drogach publicznych, nakłada na radę gminy (radę miasta) obowiązek ustalenia stref płatnego parkowania, ustalenia wysokości opłaty za parkowanie w wyznaczonych strefach oraz trybu poboru tej opłaty.

Z powyższego wynika, że pobór opłat, w strefach płatnego parkowania wyznaczonych na drogach publicznych, jest zadaniem Gminy nałożonym przez ustawę o drogach publicznych.

W myśl art. 13b ust. 7 ustawy o drogach publicznych, opłatę, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera zarząd drogi, a w przypadku jego braku – zarządca drogi.

Natomiast zgodnie z podanym wyżej przepisem art. 13b ust. 3 ustawy o drogach publicznych, Rada gminy (rada miasta) na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zaopiniowany przez organy zarządzające drogami i ruchem na drogach, może ustalić strefę płatnego parkowania.

Działania zarządców dróg mieszczą się zatem w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez jednostki państwowe władztwa publicznoprawnego.

Na podstawie art. 8 ust. 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, Minister Pracy i Polityki Społecznej wydał rozporządzenia dnia 25 czerwca 2014 r. w sprawie wzoru oraz trybu wydawania i zwrotu kart parkingowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1438).

Opłata parkingowa za parkowanie na drogach publicznych stanowi dochód gminy i mieści się w dochodach własnych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1870, z późn. zm.).

Dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

Jednocześnie należy podkreślić, że przepisy cytowanej ustawy o drogach publicznych dotyczą wyłącznie stref płatnego parkowania wyznaczonych na drogach publicznych, tj. zlokalizowanych w pasie drogowym.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której pobór opłaty parkingowej stanowi czynność związaną z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami (przepisami ustawy o drogach publicznych). Zatem pobierane opłaty za parkowanie pojazdów samochodowych – uzyskane ze sprzedaży kart postojowych, stanowiących dochód Gminy oraz ustalanych w obrębie pasa drogowego dróg publicznych o kategorii dróg gminnych – nie są wynagrodzeniem za świadczoną usługę, lecz opłatą mającą charakter daniny publicznej, a tym samym nie podlegają przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Stąd też, opłata za wydanie karty parkingowej, jeśli pobrane kwoty stanowią w całości dochód Gminy, w sytuacji, gdy pobór ten stanowi czynność związaną z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami (w przedmiotowej sprawie przepisami ustawy o drogach publicznych), Wnioskodawca jako organ władzy publicznej nie może być uznany za podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

W związku z powyższym opłata za wydanie karty parkingowej nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia opłat za wydanie karty parkingowej wydane przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do kwestii nieodpłatnie świadczonych przez Wnioskodawcę usług przy pomocy placówek opiekuńczo-wychowawczych (domów dziecka) oraz pogotowia opiekuńczego należy wskazać co następuje.

Kwestie świadczeń z tytułu pieczy zastępczej reguluje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji.

System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców – art. 2 ust. 2 ustawy.

Stosowanie do zapisu art. 2 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jednostkami organizacyjnymi wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego wykonujące zadania w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, placówki wsparcia dziennego, organizatorzy rodzinnej pieczy zastępczej, placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo -terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, ośrodki adopcyjne oraz podmioty, którym zlecono realizację zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.

Art. 3 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wskazuje również, że obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo –wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane zgodnie z zasadą pomocniczości, zwłaszcza gdy przepisy ustawy przewidują możliwość zlecania realizacji tych zadań przez organy jednostek samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 33 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, piecza zastępcza zapewnia:

1. pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka, a w przypadku braku możliwości przysposobienia dziecka – opiekę i wychowanie w środowisku zastępczym;
   
2. przygotowanie dziecka do:
   1. godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia,
      
   2. pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki,
      
   3. nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych;
3. zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych.
   
   

Natomiast na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, instytucjonalna piecza zastępcza jest sprawowana w formie:

1. placówki opiekuńczo-wychowawczej;
2. regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej;
3. interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
   
   

Zgodnie z art. 76 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest jednostka organizacyjna powiatu lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania na podstawie art. 190.

Na podstawie art. 180 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, do zadań własnych powiatu należy zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

Stosownie do art. 182 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej starosta wykonuje za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatorów rodzinnej pieczy zastępczej.

Placówkę opiekuńczo-wychowawczą prowadzi powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania na podstawie art. 190 (art. 93 ust. 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej).

W myśl art. 191 ust. 1-5 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi:

1. wydatki na opiekę i wychowanie dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka;
2. średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym;
3. wydatki na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.
   
   

Jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. Jeżeli nie można ustalić miejsca ostatniego zameldowania dziecka na pobyt stały, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej. W przypadku powrotu dziecka do rodziny i ponownego umieszczenia go w pieczy zastępczej, wydatki ponosi powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed ponownym umieszczeniem go w pieczy zastępczej. Powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka lub placówka opiekuńczo-wychowawcza, zawiera z powiatem, o którym mowa w ust. 1-4, porozumienie w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2.

Zgodnie z art. 191 ust. 9 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 1, w wysokości:

1. 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej;
2. 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej;
3. 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka – w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej.

Przepisy ust. 2-4 i 7 stosuje się odpowiednio.

Natomiast art. 191 ust. 10 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, w wysokości:

1. 10% w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej,
2. 30% w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej,
3. 50% w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej

-średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym.

Przepisy ust. 2-4 i 7 stosuje się odpowiednio.

Art. 192 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej stanowi, że do wydatków na opiekę i wychowanie dziecka, o których mowa w art. 191 ust. 1, zalicza się:

1. świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka;
2. dodatek, o którym mowa w art. 81;
3. dofinansowanie do wypoczynku dziecka;
4. świadczenie na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka;
5. świadczenie przyznane w związku z wystąpieniem zdarzenia losowego lub innego zdarzenia mającego wpływ na jakość sprawowanej opieki;

5a. środki finansowe na pokrycie nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem dziecka w rodzinnym domu dziecka lub funkcjonowaniem rodzinnego domu dziecka;

1. środki finansowe na pomoc na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie;
2. środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, w którym zamieszkuje rodzina zastępcza zawodowa, rodzina zastępcza niezawodowa lub w którym jest prowadzony rodzinny dom dziecka, oraz środki finansowe związane ze zmianą tego lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego;
3. świadczenie związane z remontem lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, w którym zamieszkuje rodzina zastępcza zawodowa lub jest prowadzony rodzinny dom dziecka;
4. wynagrodzenie wraz z pochodnymi od wynagrodzenia dla zawodowej rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka i osób zatrudnionych w rodzinie zastępczej oraz rodzinnym domu dziecka lub zajmujących się opieką i wychowaniem w rodzinnym domu dziecka;
5. świadczenia dla rodziny pomocowej.
   
   

Natomiast na podstawie art. 193 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, za pobyt dziecka w pieczy zastępczej rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości:

1. przyznanych świadczeń oraz dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81 – w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka;
2. średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym – w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym.
   
   

Zgodnie z art. 194 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, opłatę, o której mowa w art. 193 ust. 1, ustala, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym.

Stosownie do art. 195 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w przypadku gdy za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinie pomocowej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym wydatki na opiekę i wychowanie dziecka albo średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo środki finansowe na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego oraz środki finansowe na bieżące funkcjonowanie tej placówki poniosła gmina i powiat, uzyskaną opłatę, o której mowa w art. 193 ust. 1, dzieli się proporcjonalnie do poniesionych wydatków.

Analiza przytoczonych powyżej przepisów wskazuje, że Wnioskodawca działając w oparciu o ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, na podstawie której działają jednostki organizacyjne Wnioskodawcy, realizuje zadania w zakresie organizacji pieczy zastępczej. Realizując odgórnie nakazane przez przepisy prawa i obowiązki, Wnioskodawca w celu zapewnienia dzieciom tego potrzebującym właściwej opieki organizuje ich pobyt poprzez umieszczenie dziecka w przestrzeni pieczy zastępczej.

Powołany na wstępie niniejszej interpretacji przepis art. 15 ust. 6 ustawy, wyłącza z opodatkowania organy podlegające prawu publicznemu, jeżeli prowadzą daną działalność jako organy publiczne, nawet wtedy, gdy pobierają z tytułu tej działalności wynagrodzenie. Czynności, w których organy te uczestniczą jako organy publiczne, to określone prawem czynności wykonywane w interesie publicznym.

Zatem czynności, w stosunku do których organy publiczne nie są traktowane jako podatnicy, to czynności wykonywane przez nie w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych, a także czynności, do których wykonywania są uprawnione wyłącznie organy publiczne.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, należy stwierdzić, że generalnie organy oraz urzędy publiczne są uznawane za podatników. Dotyczy to jednakże tylko tej sfery, w której faktycznie występuje konsumpcja oraz gdzie podmioty te mogą konkurować z podmiotami prawa prywatnego.

Kryterium decydującym o uznaniu organu (urzędu) władzy publicznej za podatnika VAT jest zachowywanie się nie jak organ władzy, lecz jak podmiot gospodarczy (przedsiębiorca) w stosunku do określonych transakcji lub czynności. Szczególnie jest to uzasadnione w tych przypadkach, gdzie identyczne czynności lub bardzo zbliżone czynności bądź też transakcje mogą być wykonywane przez podmioty prywatne (np. przedsiębiorców).

Analiza zacytowanych przepisów w odniesieniu do opisu sprawy wskazuje, że zapewnienie pobytu dziecka w pieczy zastępczej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Tym samym, Wnioskodawca wykonuje ustawowo określone dla jednostek samorządu terytorialnego zadania z zakresu organizacji pieczy zastępczej. Działania w zakresie organizacji pieczy zastępczej są wykonywane w ramach funkcji publicznych i nie są działaniami podejmowanymi przez Wnioskodawcę na tych samych warunkach prawnych co prywatni przedsiębiorcy. Są one formą sprawowania władztwa publicznego. Czynności te mają charakter publicznoprawny, a nie cywilnoprawny, a sposób i zakres ich realizacji jest ściśle określony w przepisach prawa.

W kontekście przytoczonych regulacji stwierdzić należy, że zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych należy do zadań własnych powiatu (art. 180 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej). Do zadań własnych powiatu należy również zaspakajanie niezbędnych potrzeb bytowych w tym wyżywienia dzieci przebywających w domach dziecka (art. 93 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej). Ww. świadczenia stanowią zatem przejaw działań Wnioskodawcy w zakresie których wykonuje on swoje zadania w charakterze organu władzy publicznej.

Wobec powyższego, realizowane przez Wnioskodawcę ustawowo określone zadania, za które nie pobiera opłaty (pobyt dziecka w pieczy zastępczej oraz wyżywienie dziecka), na podstawie art. 191 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej są formą sprawowania władztwa publicznego.

Zatem Wnioskodawca w zakresie usług pobytu dziecka w pieczy zastępczej oraz wyżywienia dziecka wykonywanych nieodpłatnie przez jednostki organizacyjne Miasta korzysta z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie wyłączenia z opodatkowania usług pobytu dziecka w pieczy zastępczej oraz wyżywienia dziecka świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie objętych zakresem pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Odnośnie kwestii usług nieodpłatnego wyżywienia pracowników jednostek organizacyjnych Wnioskodawcy objętych zakresem pytania nr 2 należy wskazać, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Dlatego, dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie podlega opodatkowaniu, istotny jest cel takiego świadczenia.

Należy także zauważyć, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem potrzeb osobistych pracownika. Przyjąć należy, iż potrzebami osobistymi są, co do zasady te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy lub innym, który łączy przekazującego i osobę otrzymującą towar. Potrzeby osobiste to takie, których pracodawca nie ma obowiązku zaspokoić, zaś potrzeby pracownicze to te, do zaspokojenia których pracodawca jest zobowiązany.

Wg Słownika Języka Polskiego potrzebami osobistymi są takie potrzeby, które dotyczą danej osoby i które są jej potrzebami prywatnymi, tj. potrzebami niezwiązanymi z prowadzoną przez tę osobę działalnością gospodarczą, statusem pracownika czy pełnioną funkcją. Zatem można przyjąć, że potrzebami osobistymi są te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy, a zatem potrzeby osobiste to te, których zaspokojenie wynika z dobrej woli pracodawcy.

Mając na uwadze powyższe, dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przytoczone powyżej uregulowania prawne oraz przedstawiony przez Wnioskodawcę opis sprawy pozwala stwierdzić, że Wnioskodawca świadczy nieodpłatne usługi wyżywienia pracowników, których wyświadczenie należy uznać za czynność wyczerpującą znamiona zużycia na cele osobiste, prywatne tych osób (tj. pracowników jednostek organizacyjnych Miasta). Konieczność zapewnienia pracownikom jednostek organizacyjnych posiłków przez Wnioskodawcę nie wynika bowiem z żadnych przepisów jak również w ocenie tut. organu nie jest niezbędne dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Pracownicy Wnioskodawcy są zobowiązani świadczyć pracę niezależnie od posiłków jakie zapewnia im z własnej woli pracodawca, zatem wydawanie pracownikom takich posiłków ma na celu zaspokojenie ich potrzeb prywatnych.

W związku z tym stwierdzić należy, że nieodpłatne usługi wyżywienia pracowników nie służą celom prowadzonej działalności gospodarczej, lecz zaspokajają ich potrzeby osobiste.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste pracowników. Zatem nieodpłatne wyżywienie pracowników stanowi świadczenie usług zrównanych z odpłatnym świadczeniem usług, o jakich mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie wyłączenia z opodatkowania usług wyżywienia pracowników świadczonych przez jednostki organizacyjne Miasta nieodpłatnie objętych zakresem pytania nr 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy niniejsza interpretacja traci swą aktualność.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r„ poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17,43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.