Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4014.387.2017.1.PM
z 2 stycznia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 14 listopada 2017 r. (data wpływu – 21 listopada 2017 r.), uzupełnionym 6 grudnia 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia prawa własności udziału w nieruchomościach dokonanych na podstawie umowy powierniczego nabycia nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 listopada 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie m.in. skutków podatkowych przeniesienia prawa własności udziału w nieruchomościach dokonanych na podstawie umowy powierniczego nabycia nieruchomości.

Wniosek uzupełniono 6 grudnia 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką prawa handlowego prowadzącą działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Główna działalność gospodarcza przedsiębiorstwa Wnioskodawcy polega na realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków a także na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami, kupnie oraz sprzedaży nieruchomości na własny rachunek. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W dniu 9 października 2017 r. Wnioskodawca zawarł w formie aktu notarialnego umowę powierniczego nabycia nieruchomości, na mocy której Powiernik zobowiązał się do nabycia w imieniu własnym lecz na rachunek Wnioskodawcy, w terminie do dnia 31 grudnia 2017 r.:

1. udziału w wysokości 396/8640 w nieruchomości gruntowej zabudowanej położonej w K., nr działki 115/73, objętej księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w K.,
2. udziału w wysokości 396/8640 w nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej w K., nr działki 115/37 objętej księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w K.,
3. udziału w wysokości 396/8640 w nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej w K., nr działki 110/23 objętej księgą wieczystą prowadzoną przez. Sąd Rejonowy w K.;

przy czym nabycie zostanie dokonane od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem podatku od towarów i usług, a następnie dojdzie do nieodpłatnego przeniesienia własności wyżej wymienionych udziałów w nieruchomościach na rzecz Wnioskodawcy.

Ponadto strony ustaliły, ze wszelkie koszty związane z nabyciem przez Powiernika własności wyżej wymienionych udziałów w nieruchomościach, jak również, koszty nieodpłatnego przeniesienia własności na rzecz Wnioskodawcy będą obciążać wyłącznie Wnioskodawcę. Na koszty te składają się następujące kwoty:

1. cena nabycia przedmiotowych udziałów w nieruchomościach przez Powiernika w kwocie 100.000,00 zł, stanowiąca jej wartość rynkową,
2. opłata sądowa od wniosku o ujawnienie w księdze wieczystej nieruchomości zmiany prawa własności,
3. taksa notarialna,
4. podatek od czynności cywilnoprawych stanowiący 2% wartości ceny nabycia udziałów w nieruchomościach.
   
   

Przekazanie środków w skazanych powyżej Powiernikowi nastąpiło poprzez złożenie przez Wnioskodawcę ww. środków na ręce notariusza w formie depozytu notarialnego, a skorzystanie przez Powiernika z tych środków było uzależnione od łącznego spełnienia przez Powiernika następujących warunków:

1. Powiernik osobiście miał zawrzeć umowę sprzedaży przedmiotowych udziałów w nieruchomościach, tj. umowę na podstawie której Powiernik nabędzie własność udziałów w nieruchomościach na siebie od osoby trzeciej i która zostanie zawarta w formie aktu notarialnego przed konkretnym notariuszem wskazanym w umowie,
2. umowa sprzedaży przedmiotowych udziałów w nieruchomościach miała być zawarta przed upływem terminu wskazanego w umowie,
3. cena sprzedaży przedmiotowych udziałów w nieruchomościach nie mogła być wyższa niż wskazana w umowie,
4. przed zawarciem umowy sprzedaży przedmiotowych udziałów w nieruchomościach, tj. umowy, na podstawie której Powiernik nabędzie własność tych udziałów na siebie od osoby trzeciej, Powiernik miał udzielić pełnomocnictwa do przeniesienia własności przedmiotowych udziałów w nieruchomościach na Wnioskodawcę.
   
   

Z tytułu prawidłowej realizacji czynności składających się na przedmiotową umowę powierniczego nabycia nieruchomości Powiernik otrzyma wynagrodzenie. Zgodnie z umową wynagrodzenie to zawiera wszystkie koszty ponoszone przez Powiernika w celu realizacji umowy, oprócz kosztów nabycia przez Powiernika udziałów w nieruchomościach od osoby trzeciej; wynagrodzenie zostanie zapłacone przez Wnioskodawcę na podstawie faktur VAT w dwóch następujących ratach:

1. I część wynagrodzenia w kwocie 5.500,00 zł netto będzie płatna nie wcześniej niż po dniu zawarcia przez Powiernika umowy sprzedaży przedmiotowych udziałów w nieruchomościach, tj. umowy, na podstawie której Powiernik nabędzie własność udziałów na siebie od osoby trzeciej – z uwagi na dokonane już przez Powiernika nabycie udziałów kwota ta została już zapłacona,
2. II część wynagrodzenia w kwocie 5.500,00 zł netto będzie płatna nie wcześniej niż po dniu zawarcia przez Powiernika umowy sprzedaży przedmiotowych udziałów w nieruchomościach, tj. umowy na podstawie której Powiernik przeniesie własność udziałów w nieruchomościach na Wnioskodawcę.
   
   

Na mocy aktu notarialnego zawartego 16 października 20l7 r., Powiernik nabył w imieniu własnym lecz na rachunek Wnioskodawcy prawo własności przedmiotowych udziałów w nieruchomościach, a przeznaczone na ten cel przez Wnioskodawcę środki – z uwagi na spełnienie przez Powiernika wszystkich warunków opisanych w umowie powierniczej – zostały wypłacone przez notariusza z depozytu notarialnego bezpośrednio sprzedającemu.

Nabywając przedmiotowe udziały w nieruchomościach Powiernik wystąpił jak osoba fizyczna, a nie przedsiębiorca, jak również po nabyciu tych udziałów nie wniósł i nie wniesie ich do swojego przedsiębiorstwa. Powiernik prowadzi bowiem jednoosobową działalność gospodarczą i jest czynnym płatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie usług świadczonych w ramach tej działalności. Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej Powiernika jest świadczenie usług prawnych. W ramach przedsiębiorstwa Powiernik nie świadczy usług związanych z nabywaniem nieruchomości, a opisana transakcja powierniczego nabycia nieruchomości jest umową jednorazową.

Wyżej wymienione nieruchomości (działki nr 115/73, 115/37 i 110/23):

1. nie są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jak również wobec tych działek nie zostały wydane decyzje o ustaleniu warunków zabudowy,
2. działki o nr 115/37 i 110/23 są działkami niezabudowanymi, a działka o nr 115/73 jest zabudowana budynkami usługowymi oraz budynkami o przeznaczeniu przemysłowym i upłynął okres dwóch lat od pierwszego zasiedlenia budynków posadowionych na działce o nr 115/73,
3. działka nr 115/73 oznaczona jest w ewidencji gruntów i budynków symbolem Bi – inne tereny zabudowane,
4. działka nr 115/37 oznaczona jest w ewidencji gruntów i budynków symbolem B – tereny mieszkaniowe,
5. działka nr 110/23 oznaczona jest w ewidencji gruntów i budynków symbolem Bp – zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy.
   
   

Aktem notarialny z 20 listopada 2011 r. (winno być: 2017 r.), w wykonaniu zawartej umowy powierniczej, Powiernik przeniósł na rzecz Wnioskodawcy prawo własności udziału w wysokości 396/8640 w nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej w K., nr działki 110/23 objętej księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w K.

W związku z powyższym opisem sformułowano m.in. następujące pytania:

1. Czy prawidłowym jest stanowisko Wnioskodawcy, że w tak opisanym stanie faktycznym dokonane już przez Powiernika na rzecz Wnioskodawcy przeniesienie prawa własności udziału w nieruchomości, które zostało dokonane w wykonaniu umowy powierniczego nabycia nieruchomości, nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
2. Czy prawidłowym jest stanowisko Wnioskodawcy, że w tak opisanym zdarzeniu przyszłym, przeniesienie przez Powiernika na rzecz Wnioskodawcy prawa własności udziałów w nieruchomościach, które zostanie dokonane w wykonaniu umowy powierniczego nabycia nieruchomości, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie własności w udziałach przedmiotowych nieruchomości przez Powiernika na Wnioskodawcę, realizowane celem wykonania umowy powierniczego nabycia nieruchomości, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że powiernictwo jako instytucja prawna nie została uregulowana w prawie polskim. Umowa ta należy do kategorii umów nienazwanych, podstawą do konstruowania których jest wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Najczęściej, tak jak zostało to dokonane w przedmiotowym stanie faktycznym, podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia, a co za tym idzie prawa i obowiązki stron tej umowy należy więc zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu. Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy, a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zd. 2 Kodeksu cywilnego). Jak wynika z powyższego, na gruncie prawa cywilnego, umowa powierniczego nabywania nieruchomości stanowi umowę o świadczenie usług polegających na nabywaniu przez powiernika we własnym imieniu, lecz na rzecz powierzającego określonych nieruchomości, nie zaś umowę o przeniesienie własności nieruchomości.

Przywołując art. 1 ust. 1 pkt 1-3 oraz ust. 2 i ust. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych Wnioskodawca wymienił czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu tym podatkiem, stwierdzając, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma charakter wyliczenia enumeratywnego, co oznacza, że tylko i wyłącznie czynności wymienione w tym przepisie podlegają opodatkowaniu.

W ocenie Wnioskodawcy, skoro przeniesienie własności w wykonaniu umowy powierniczego nabycia nieruchomości nie zostało wymienione w ustawie, to tym samym brak jest podstaw do opodatkowania tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, zarówno dokonane już przeniesienie przez Powiernika na Wnioskodawcę prawo własności udziału wysokości 396/8640 w nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej w K., nr działki 110/23 objętej księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w K. jak i planowane dopiero przeniesienie własności udziałów w dwóch pozostałych nieruchomościach nabytych przez Powiernika nie podlega (w zakresie działki nr 110/23) i nie będzie podlegało (w zakresie działki nr 115/37 i 115/73) opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 lutego 2008 r., sygn. akt II FSK 1737/06 oraz wybrane interpretacje indywidualne.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tylko tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnienia dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie pytań oznaczonych w uzupełnieniu wniosku nr 1-2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia prawa własności udziału w nieruchomościach dokonanych na podstawie umowy powierniczego nabycia nieruchomości. W pozostałej części wniosku, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych, tj. w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności środków pieniężnych przez Wnioskodawcę na Powiernika w ramach zawartej umowy powierniczego nabycia nieruchomości – wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki;
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiducjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Ze zdarzenia opisanego we wniosku wynika, że Wnioskodawca – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – 9 października 2017 r. zawarł w formie aktu notarialnego umowę powierniczego nabycia nieruchomości, na mocy której Powiernik zobowiązał się do nabycia w imieniu własnym lecz na rachunek Wnioskodawcy udziału w trzech nieruchomościach gruntowych. Nabycie zostało/zostanie dokonane od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem podatku od towarów i usług, a następnie w wykonaniu zawartej umowy powierniczej doszło/dojdzie do nieodpłatnego przeniesienia własności wyżej wymienionych udziałów w nieruchomościach przez Powiernika na rzecz Wnioskodawcy.

W związku z opisanymi okolicznościami, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy powierniczej i przeniesienie na jej podstawie prawa własności nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym – z powyższych przyczyn – zarówno dokonane już nieodpłatne przeniesienie prawa własności udziału w nieruchomości nr 110/23, jak również planowane nieodpłatne przeniesienie nabytych udziałów w nieruchomościach nr 115/73 i nr 115/37, w wykonaniu zawartej umowy powierniczego nabycia nieruchomości przez Powiernika na rzecz Wnioskodawcy, nie podlega/nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem zdarzenia podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.