Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-1.4011.108.2017.1.MST
z 11 lipca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 maja 2017 r. (data wpływu 22 maja 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodu z tytułu przedawnienia zobowiązania kredytowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 maja 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 22 czerwca 2007 r. podpisano umowę z Bankiem o tzw. „kredyt na miarę” (kwota kredytu: 24.500 zł). W dniu 21 sierpnia 2009 r. Bank umowę wypowiedział ze względu na niewywiązywanie się kredytobiorcy. Kwota 20.439,41 zł plus 10.130,74 zł z tytułu odsetek stała się wymagalna.

Dnia 26 kwietnia 2013 r. N. zakupił dług od Banku, a w grudniu tego roku poinformowano, że zaległość wobec funduszu wynosi 35.821,12 zł. W Sądzie Rejonowym podniesiono zarzut przedawnienia roszczenia. Roszczenie uległo przedawnieniu po trzech latach, tj. 20 sierpnia 2012 r. Wierzyciel uznał zarzut jako zasadny i poinformował, że kwota przedawniona będzie stanowić przychód Wnioskodawcy za rok 2016 i będzie podlegała opodatkowaniu. W związku z tym, wierzyciel sporządził PIT-8C.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy przychodem podlegającym opodatkowaniu jest cała kwota długu wraz z odsetkami na dzień 23 maja 2016 r. (data uznania zarzutu przedawnienia) mimo, że termin przedawnienia minął 20 sierpnia 2012 r.?
2. Czy przychodem takim jest należność główna i odsetki na dzień przedawnienia?
3. Czy obecny wierzyciel, który nie był nim w momencie przedawnienia ma podstawę do wystawienia PIT-8C i w jakiej wysokości?
4. Czy Wnioskodawczyni podlega obowiązkowi opodatkowania takiego przychodu?
5. W którym momencie powstaje przychód i czy przychód taki podlega obowiązkowi opodatkowania w chwili obecnej?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie powstał po Jej stronie przychód podlegający opodatkowaniu, zobowiązanie wciąż istnieje. Jeżeli jednak z ostrożności przyjąć, że przedawnione zobowiązanie stanowi przychód, to jedynym momentem jego powstania jest dzień po przedawnieniu się wierzytelności, a podmiotem będącym wierzycielem był Bank i to on miałby podstawę do wystawienia PIT-8C. Jeśli jednak uznamy za zasadne wystawienie PIT-8C, to kwota zobowiązania na dzień uznania zarzutu przedawnienia, tj. 23 maja 2016 r. jest nieprawidłowa. Za taką powinna być uznana kwota główna i odsetki umowne na dzień przedawnienia – 20 sierpnia 2012 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje zasadę powszechności opodatkowania (art. 9 ust. 1). Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada przy tym zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) osób fizycznych w oparciu o system przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak, źródłami przychodów są m.in.:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (art. 10 ust. 1 pkt 1);
• działalność wykonywana osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2);
• pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3);
• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c (art. 10 ust. 1 pkt 7);
• inne źródła (art. 10 ust. 1 pkt 9).

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 omawianej ustawy.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest elementem gwarantującym realizację zasady powszechności opodatkowania.

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do tego przepisu przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

W przedstawionym stanie faktycznym doszło do przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy kredytu bankowego. Wnioskodawczyni rozważa, czy zdarzenie to skutkuje po Jej stronie powstaniem zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r., poz. 1988 ze zm.) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne (neutralne) podatkowo z uwagi na zwrotny charakter środków kredytowych. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się jednak w sytuacjach, w których kredyt traci swój zwrotny charakter i staje się trwałym (definitywnym) przysporzeniem majątkowym kredytobiorcy. W takich przypadkach dłużnik osiąga bowiem konkretne przysporzenie majątkowe.

Co istotne, opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy są odsetki płacone przez kredytobiorcę. Brak konieczności zapłaty wymagalnych odsetek (tj. takich, których termin płatności upłynął), także jest przysporzeniem skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Zgodnie z art. 117 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.) po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

Nie ulega wątpliwości, że gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu kredytu dla kredytobiorcy oraz kredytodawcy są zatem analogiczne jak przy jego umorzeniu. Kredytobiorca kosztem kredytodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe, a więc uzyskuje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Co do zasady bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego). Ustawa przewiduje przy tym okoliczności skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia (art. 123 § 1 Kodeku cywilnego).

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, że przedawnienie zobowiązania Wnioskodawczyni z tytułu umowy kredytu spowodowało powstanie po Jej stronie przychodu podatkowego (art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przychód ten powstał w dacie przedawnienia zobowiązania, w wartości należności głównej (tj. kwoty niespłaconego kredytu) i odsetek wymagalnych na dzień przedawnienia. Dla określenia daty powstania i wartości problemowego przychodu nie ma znaczenia moment uznania zarzutu przedawnienia zobowiązania przez wierzyciela.

Przedmiotowy przychód Wnioskodawczyni należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Podlega on opodatkowaniu na zasadach ogólnych, według skali podatkowej (art. 27 ustawy). Powinien zostać wykazany w zeznaniu podatkowym Wnioskodawczyni za rok podatkowy, w którym doszło do przedawnienia zobowiązań z tytułu umowy kredytu i uwzględniony dla celów obliczenia zobowiązania podatkowego Wnioskodawczyni za ww. rok podatkowy.

W odniesieniu do wątpliwości odnośnie informacji PIT-8C należy wyjaśnić, że na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

W związku z powyższym, podmiot będący w momencie przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy kredytu wierzycielem tego zobowiązania ma obowiązek sporządzić informację PIT-8C na imię kredytobiorcy i jako przychód z innych źródeł wykazać wartość przedawnionego zobowiązania, którego spłaty odmawia kredytobiorca. Z opisu stanu faktycznego wynika, że podmiotem takim jest Bank, z którym Wnioskodawczyni zawarła umowę kredytową.

Należy jednak podkreślić, że przychód dłużnika (Wnioskodawcy) z tytułu przedawnienia zobowiązania powstaje niezależnie od sporządzenia informacji PIT-8C przez wierzyciela. Tym samym, brak wykonania tego obowiązku albo jego błędne wykonanie przez wierzyciela nie zwalnia podatnika (Wnioskodawcy) z obowiązku prawidłowego wykonania zobowiązania podatkowego.

W konsekwencji odmowa przez Wnioskodawczynię spłaty zaciągniętego kredytu jest trwałym przysporzeniem majątkowym, które skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania, w wysokości zadłużenia z tytułu kapitału oraz odsetek, które były wymagalne na moment przedawnienia.

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest wyłącznie określenie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy kredytu po stronie Wnioskodawczyni. Tutejszy organ nie oceniał, czy prawidłowo określono moment przedawnienia ww. zobowiązania, w szczególności czy uwzględniono ewentualne okoliczności powodujące przerwanie biegu terminu przedawnienia.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.