Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.128.2017.2.JK
z 17 sierpnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 20 kwietnia 2017 r. (data wpływu 5 czerwca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z przedawnionej wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 czerwca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z przedawnionej wierzytelności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 4 lipca 2017 r. nr 0112-KDIL3.2.4011.128.2017.1.JK wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłane w dniu 4 lipca 2017 r. zostało skutecznie doręczone w dniu 10 lipca 2017 r. Natomiast w dniu 18 lipca 2017 r. (data nadania 13 lipca 2017 r.) wpłynęło pismo stanowiące uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni będąca osobą fizyczną zawarła umowę pożyczki z A. reprezentowana przez firmę B. S.A. wykupiła zadłużenie. Będąc wierzycielem dochodziła od Wnioskodawczyni, w dwóch odrębnych postępowaniach sądowych swojego roszczenia. Wnioskodawczyni skorzystała z przysługującego jej prawa i w toku procesu podniosła zarzut przedawnienia co skutkowało w pierwszym postępowaniu cofnięciem przez wierzyciela pozwu (bez zrzeczenia się roszczenia), natomiast w drugim postępowanie zakończyło się oddaleniem pozwu. Wyrok stał się prawomocny.

W marcu Wnioskodawczyni otrzymała od firmy B. PIT-8C, którego podstawę wystawienia stanowiły oba postępowania.

W dniu 25 marca 2017 r. przesłano do firmy B. S.A. pismo z wnioskiem o sporządzenie i przesłanie korekty dokumentu wskazując, że firma nie miała podstaw prawnych do wystawienia PIT-8C.

Firma B. S.A. pozostała przy swoim stanowisku, mimo że w informacji o wysokości i rodzaju przychodu sama wskazała „roszczenie przedawnione” oraz wysokość w kwocie 40.390,41 zł co daje sumę z dwóch kwot, które się przedawniły.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Zainteresowana wskazała, że przedawnienie roszczeń nastąpiło w dniach 26 września 2011 r. oraz 4 czerwca 2012 r. Są to daty przybliżone, liczone od dnia zawarcia umowy pożyczki. Wnioskodawczyni nie jest zanan dokładna data wymagalności roszczenia, od której można liczyć bieg terminu, w którym roszczenie się przedawni.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawczyni ma prawo żądać od firmy B. S.A. dokonania korekty PIT-8C jeśli dokument został wydany po skutecznym podniesieniu zarzutu przedawnienia roszczeń?
2. Czy Wnioskodawczyni poniesie odpowiedzialność przed urzędem skarbowym za nierozliczenie się z PIT-8C wystawionego przez firmę B. S.A. po skutecznym podniesieniu przez Wnioskodawczynię zarzutu przedawnienia całego roszczenia?
3. Czy Wnioskodawczyni ma obowiązek rozliczyć podatek na podstawie tak wystawionego PIT-8C gdy skutecznie podniosła zarzut przedawnienia zobowiązania z tytułu pożyczki lub kredytu?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, dłużnik, którego zobowiązanie przedawniło się, co do zasady jest nadal zobowiązany do jego wypełnienia, jednak wierzyciel, który nie podjął żadnych czynności w celu wyegzekwowania należnej należnej mu kwoty dopuszczając tym samym do upływu terminu przedawnienia, nie ma już prawa dochodzić przymusowego wykonania takiego świadczenia.

Aby w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można było zaliczyć określone świadczenie do kategorii świadczeń nieodpłatnych stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu, musi zaistnieć stosunek prawny, w wyniku którego jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi natomiast to świadczenie otrzymuje nieodpłatnie. Świadczeniodawca musi zaś wyrazić pozytywną wolę świadczenia. Działanie polegające na przekazaniu świadczenia nie może być bezwolne.

W ocenie Wnioskodawczyni, wierzyciel nie ma podstaw prawnych do wystawienia PIT-8C, gdyż w przypadku przedawnienia roszczenia trudno mówić o dokonaniu świadczenia na rzecz osoby fizycznej, w tym wypadku Wnioskodawcy. Z przepisu prawa wynika, iż skutecznie podniesiony zarzut przedawnienia następuje bez woli samego wierzyciela.

Zgodnie z art. 42a przytoczonej ustawy, jednym z warunków obligujących podmioty obowiązane do wystawienia informacji PIT-8C jest dokonanie wypłat należności oraz świadczeń na rzecz podatników. W omawianej sytuacji warunek jest niespełniony.

W ocenie Zainteresowanej ma ona prawo żądać od firmy B. S.A. dokonania korekty PIT-8C w zaistniałym stanie faktycznym. Wierzytelność, co do której podniesiono skutecznie zarzut przedawnienia nie stanowi w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu, ponieważ istotą przedawnienia nie jest wygaśnięcie roszczenia, a jedynie brak możliwości jego przymusowego dochodzenia.

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie ponosi ona odpowiedzialności przed urzędem za nierozliczenie się z PIT-8C w zaistniałym stanie faktycznym. Mimo wezwań kierowanych do firmy B. S.A. o dokonanie korekty dokumentu do dzisiaj tego nie uczynili. Po dokonaniu korekty obowiązek podatkowy by nie powstał.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Stosownie natomiast do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Jak natomiast stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte dyspozycją tego przepisu.

Na podstawie art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z zaprezentowanego w treści wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni otrzymała informację PIT-8C wystawioną przez obecnego wierzyciela, w związku z przedawnieniem długu. Zobowiązania z tytułu zawartej umowy pożyczki przedawniły się w 2011 i 2012 r.

Na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r., poz. 1988, z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei zgodnie z art. 117 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia. Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu kredytu dla kredytobiorcy oraz kredytodawcy są zatem takie same jak przy jego umorzeniu. Kredytobiorca kosztem kredytodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia.

Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Zgodnie z art. 120 § 1 ww. ustawy, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

W konsekwencji, jeżeli kredytobiorca, powołując się na przedawnienie zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu, odmawia jego spłacenia, wówczas kredytobiorca osiąga realne przysporzenie majątkowe, które – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Stosownie do postanowień art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na świadczeniodawcy ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C na rzecz kredytobiorcy, w którym jako przychód z innych źródeł należy wykazać wartość przedawnionego zobowiązania (na moment przedawnienia), którego kredytobiorca odmawia spłacenia.

Reasumując należy zauważyć, że gdy dochodzi do przedawnienia zobowiązania kredytobiorcy, kredytobiorca – w dacie przedawnienia – osiąga przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania (składającego się z należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych na dzień przedawnienia). Odnosząc powyższe do stanu faktycznego przedstawionego w treści wniosku oraz sformułowanych w nim pytań należy zauważyć, że obecny wierzyciel (który nie był wierzycielem w dacie przedawnienia zobowiązania kredytowego) nie jest obowiązany do wystawienia informacji, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT-8C). Informację tę powinien wystawić Bank, z którym Wnioskodawczyni zawarła umowę pożyczki. Nie zmienia to jednak faktu, że odmowa przez Wnioskodawczynię spłaty zaciągniętej pożyczki, skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Przychód ten powstał w 2011 r. oraz 2012 r., tj. w momencie przedawnienia zobowiązań, w wysokości zadłużenia z tytułu kapitału oraz odsetek, które były wymagalne na moment przedawnienia. W takim stanie rzeczy Zainteresowana winna była się rozliczyć z właściwym urzędem skarbowym.

Mając na uwadze powyższy stan faktyczny oraz przedstawione przepisy prawa należy zauważyć, że obecny wierzyciel (który nie był wierzycielem w dacie przedawnienia zobowiązania kredytowego) nie jest obowiązany do wystawienia informacji, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie zmienia to jednak faktu, że odmowa przez Wnioskodawczynię spłaty zaciągniętego kredytu, skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązań, w wysokości zadłużenia z tytułu kapitału oraz odsetek, które były wymagalne na moment przedawnienia. W sytuacji zatem gdy ww. przychody zostały uzyskane w momencie przedawnienia zobowiązania na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek ich wykazania i opodatkowania w zeznaniu podatkowym składanym za rok w którym doszło do przedawnienia zobowiązania, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po tym zdarzeniu. Na podstawie art. 45 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w ww. terminie na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek zapłaty różnicy pomiędzy podatkiem należnym wynikającym z tego zeznania a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników. Podatek niezapłacony w terminie płatności staje się zaległością podatkową, od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 ustawy – Ordynacja podatkowa. Jednocześnie zgodnie z art. 59 § 1 tej ustawy, zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części między innymi w skutek zapłaty (pkt 1) lub przedawnienia (pkt 9). Stosownie do art. 70 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Ponadto należy wskazać, że rozliczenia podatku należy dokonać bez względu na to, czy informacja o uzyskaniu przychodów z tytułu przedawnionych wierzytelności została sporządzona w prawidłowy sposób i przez podmiot do tego zobowiązany. Jak wynika bowiem z art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podlegają wszelkie dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych z opodatkowania lub od których zaniechano poboru podatku. Fakt sporządzenia lub też nie informacji o osiągniętych dochodach pozostaje więc bez wpływu na ich opodatkowanie, w tym na obowiązek ich wykazania w stosownym zeznaniu podatkowym.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Poznaniu informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest wyłącznie określenie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy pożyczki po stronie Wnioskodawczyni. Tutejszy organ nie oceniał tego czy wierzytelność wskazana we wniosku uległa przedawnieniu i kiedy to przedawnienie nastąpiło. Informacje ta zostały przyjęte jako element opisu stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.