Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-1.4011.109.2017.4.MK
z 30 sierpnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 maja 2017 r. (data wpływu 16 maja 2017 r.), uzupełnionym 24 lipca 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie odpłatnego zbycia nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 maja 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie odpłatnego zbycia nieruchomości, uzupełniony w dniu 24 lipca 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 20 lipca 2016 r. Wnioskodawca zbył odpłatnie na rzecz … i … małżonków … za cenę … zł lokal mieszkalny znajdujący się pod adresem … stanowiący odrębną nieruchomość wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, którą stanowił grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.

Pierwotnie, w wyniku umowy z 17 marca 1995 r. …. i …. małżonkowie …. nabyli od … własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr … wraz z wkładem budowlanym znajdujące się w … przy ul. …. za cenę …. zł.

Następnie, w wyniku ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności Spółdzielnia Mieszkaniowa …. w dniu 4 kwietnia 2008 r. ustanowiła odrębną własność ww. lokalu mieszkalnego wraz z ww. udziałem w nieruchomości wspólnej i przeniosła nieodpłatnie przedmiotowy lokal mieszkalny wraz z przynależnym udziałem w nieruchomości wspólnej na rzecz … i …. małżonków ….. Na podstawie wniosku skierowanego do Sądu Rejonowego Wydział Ksiąg Wieczystych Sąd ten wyodrębnił z księgi wieczystej KW nr … lokal mieszkalny nr … i założył dla tego lokalu nową księgę wieczystą KW nr …. wpisując w …. i …. jako współwłaścicieli na prawach wspólności ustawowej.

Po ustaniu związku małżeńskiego …. i … w dniu 23 listopada 2011 r. doszło do ugody sądowej, w której …. (Wnioskodawca) i …. (uczestnik postępowania) zgodnie oświadczyli: iż wnioskodawca poniósł nakład z majątku odrębnego na składnik majątkowy określony w punkcie 1a w postaci środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży mieszkania będącego własnością wnioskodawcy przed zawarciem związku małżeńskiego.

Wnioskodawca …. oraz uczestniczka …. dokonują podziału majątku wspólnego w ten sposób, iż składniki majątkowe i określone w punkcie 1 ugody przyznają na wyłączną własność wnioskodawcy …. bez obowiązku spłaty udziału na rzecz uczestniczki …; Wnioskodawca oraz uczestniczka …. zgodnie oświadczają, iż składnik majątkowy określony w punkcie 1a obciążony jest hipoteką zabezpieczającą wierzytelność z umowy kredytowej numer …. z dnia 15 lipca 2008 roku na rzecz Banku ….. Spółki Akcyjnej w ….; Wnioskodawca …. zobowiązuje się do spłaty całości wierzytelności przysługującej Bankowi …. Spółce Akcyjnej w ….. określonej w punkcie 4 ugody zgodnie z treścią umowy kredytowej numer …. z dnia 15 lipca 2008 roku;

Wnioskodawca …. oraz uczestniczka ….. zgodnie oświadczają, iż składniki majątkowe określone w punkcie 1 znajdują się już w posiadaniu wnioskodawcy; Wnioskodawca …. oraz uczestniczka …. zgodnie oświadczają, iż w zakresie pozostałych ruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego dokonali już zgodnego ich podziału;

Wnioskodawca …. oraz uczestniczka …. zgodnie oświadczają, iż niniejsza ugoda wyczerpuje wszelkie ich wzajemne roszczenia z tytułu podziału majątku wspólnego.

Wartość otrzymanych przez Wnioskodawcę rzeczy (praw) w wyniku podziału majątku mieściła się w udziale, jaki przysługiwał Wnioskodawcy w majątku wspólnym małżeńskim.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy powstanie u Wnioskodawcy przychód ze zbycia nieruchomości, o którym mowa w przepisach art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji czy powstanie obowiązek złożenia zeznania PIT-39 o wysokości osiągniętego dochodu z tytułu zbycia nieruchomości?

Zdaniem Wnioskodawcy, stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych w stanie prawnym obowiązującym na dzień transakcji, tj. 20 lipca 2016 r. źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

A contrario, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat, odpłatne zbycie tej nieruchomości (lokalu) lub prawa nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu ww. przepisów i tym samym dochód z tej transakcji nie podlega opodatkowaniu. W myśl powyższego, rozstrzygającym faktem dla ustalenia ewentualnego opodatkowania odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw będzie moment i forma prawna pierwotnego ich nabycia.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że podatnik w ramach współwłasności małżeńskiej 17 marca 1995 r. nabył własnościowe spółdzielcze prawo do ww. lokalu mieszkalnego i udziału w częściach wspólnych nieruchomości natomiast w listopadzie 2009 r. prawo to zostało przekształcone w odrębną własność.

Wskazać należy, iż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej Kodeksu cywilnego - „Własność i inne prawa rzeczowe”.

Natomiast ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu powoduje, że osoba, której przysługuje to prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości gruntowej (prawie wieczystego użytkowania gruntu).

Wobec tego, że podatnik w ramach współwłasności małżeńskiej nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło ustanowienie na jego rzecz prawa odrębnej własności tego lokalu w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych oraz uchwały nr …. z 7 września 2007 r. Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej ... za datę nabycia lokalu (nieruchomości), uwzględnianą do liczenia 5-letniego terminu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie należy uznawać dnia ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu. Nabycie, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, następuje bowiem w momencie ustanowienia lub nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Dotyczy to również związanego z tym lokalem udziału w gruncie (w prawie wieczystego użytkowania gruntu).

Wobec powyższego, ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego oraz przeniesienie prawa własności nie jest zdarzeniem prawno-podatkowym, które należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przynależnego do tego lokalu mieszkalnego gruntu (prawa wieczystego użytkowania gruntu) jest tylko inną formą własności, a nie nowym nabyciem.

Tym samym przekształcenie lokalu mieszkalnego w odrębną własność jest jedynie zmianą formy prawnej dysponowania lokalem mieszkalnym. Tak więc na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, datę nabycia lokalu mieszkalnego wraz z przynależnym do tego lokalu gruntem (prawem użytkowania wieczystego) należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu, tj. z data nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, które w tym przypadku miało miejsce 17 marca 1995 r.

Należy także zwrócić uwagę na fakt, iż w momencie rozwiązania wspólności małżeńskiej nie następuje ponowne nabycie przedmiotowego lokalu, albowiem wspólność małżeńska ma charakter bezudziałowy. Na podstawie przepisów art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek, zgodnie z art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Następnie małżonkowie mogą zdecydować o sposobie podziału majątku wspólnego (vide: interpretacja indywidualna Ministra Finansów, w imieniu którego z upoważnienia działał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 30 maja 2011 roku (znak: IPPB2/415-298/11-3/MS), interpretacja indywidualna Ministra Finansów w imieniu którego z upoważnienia działał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 11 lutego 2011 roku (znak: IBPBII/2 /415-1227/10/MW).

Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że istotą współwłasności (zarówno wspólności łącznej jak i współwłasności ułamkowej) jest fakt, iż każdy ze współwłaścicieli ma prawo wykonywania prawa własności, posiadania i użytkowania całej (kompletnej) rzeczy lub prawa stanowiącej przedmiot współwłasności - tj. jego dominium rozciąga się, ujmując rzecz przenośnie, na każdą molekułę rzeczy lub na każdy składnik prawa objętego współwłasnością.

Zniesienie współwłasności w drodze przyznania danemu współwłaścicielowi wyłącznej własności danej rzeczy lub danego prawa, jest zatem formą uzyskania wyłącznego władztwa nad daną rzeczą lub prawem, już wcześniej stanowiącym przedmiot własności (współwłasności) dotychczasowego współwłaściciela.

Jest to w istocie rzeczy wyłącznie zmiana formy posiadania (własności), natomiast sam moment początkowy wejścia w stan posiadania (nabycie własności) pozostaje niezmienny. Fakt, iż nabycie przez jednego z byłych małżonków na wyłączną własność przedmiotu dotychczasowej współwłasności owych byłych małżonków nie stanowi „nabycia”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, potwierdził w sposób jednoznaczny w interpretacji indywidualnej z dnia 11 lutego 2011 roku (znak: IBPBII/2/415-1227/10/MW) Minister Finansów, w imieniu którego z upoważnienia działał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazując, iż: Przyznanie byłemu małżonkowi całości praw do nieruchomości z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawczyni nie mieści się zatem w pojęciu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy”. W konsekwencji, taki podział przedmiotu współwłasności nie będąc „zbyciem” przez współwłaściciela wyzbywającego się udziału we współwłasności - nie jest też „nabyciem” przez dotychczasowego współwłaściciela, który zamiast dotychczasowego udziału we współwłasności, wskutek zniesienia współwłasności uzyskuje własność wyłączną.

Ponadto, podkreślić należy, w ślad za wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia z dnia 8 grudnia 2011 roku (sygn. akt II FSK 1101/10), iż: „Wadliwy jest pogląd, zgodnie z którym, przy ustaniu wspólności małżeńskiej małżonek nabywa po pierwszym małżonku, po raz drugi, udział w tej samej nieruchomości, ponieważ, z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej, nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego, wspólnego jej nabycia.

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił w powoływanym powyżej wyroku iż wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności i spotyka się poglądy, że trafniejsze jest używanie dla jej określenia terminu, zamiast „współwłasność łączna” - „wspólność małżeńska”. Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, to znaczy obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Powyższe wyklucza możliwość ponownego nabycia udziału w nieruchomości po drugim małżonku po zniesieniu współwłasności łącznej, albowiem byłoby to sprzeczne z zasadami prawa cywilnego. Nie można przecież nabyć dwa razy tej samej rzeczy, w sytuacji gdy się jest już jej właścicielem. Nie stanowi „nabycia” w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie w drodze zniesienia współwłasności nieruchomości, zakupionej w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej do majątku wspólnego nieruchomości.

We wszystkich tych wyrokach Sądy w pełni podzieliły i zaaprobowały pogląd, iż za wadliwe uznać należy stanowisko, zgodnie z którym w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej (współwłasność bezudziałowa), np. w wyniku rozwodu lub śmierci jednego z małżonków drugi małżonek nabywa po pierwszym małżonku udział w tej samej nieruchomości, albowiem z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego wspólnego jej nabycia.

Na uwagę zasługuje fakt, iż Naczelny Sąd Administracyjny wypowiadał się w przedmiotowej kwestii w ten sam sposób, wskazując iż współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa (współwłasność małżeńska), różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela. Obu współwłaścicielom (i mężowi, i żonie) zatem przysługuje pełne prawo do całej masy majątkowej w niej zawartej, natomiast żaden ze współwłaścicieli nie może korzystać i samodzielnie rozporządzać prawem własności co do nieruchomości przez cały czas trwania współwłasności łącznej.

Nieuprawnionym uproszczeniem byłoby przyjęcie, że podatnik dwukrotnie nabył lokal mieszkalny, w którym, z uwagi na ustrój majątkowy, niemożliwe było określenie jego udziałów. Pierwszy raz w chwili zakupu nieruchomości wraz z byłym małżonkiem, z którą łączyła go wspólność majątkowa, drugi raz w wyniku rozwodu.

Skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które podatnik oraz odrębnie jego była małżonka posiadali w chwili nabycia nieruchomości w trakcie trwania małżeństwa, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin powstania przychodu biegnie od drugiej daty „nabycia” udziału w nieruchomości (nabytego w drodze zniesienia współwłasności po rozwodzie).

Należy jednak mieć świadomość także stanowiska Ministra Finansów wyrażanego w wydawanych interpretacjach (np. ITPB4/4511-458/16/MK z 8 sierpnia 2016 r.) oraz pewnej linii orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego zgodnie z którym nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, ale tylko wówczas gdy:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Według takiego stanowiska, za datę nabycia nieruchomości lub prawa, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należałoby przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego, ale tylko wówczas jeżeli podział był ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszyły mu spłaty i dopłaty lub jeżeli wartość otrzymanych przez daną osobę nieruchomości lub praw w wyniku tego podziału mieściła sie w udziale, jaki temu małżonkowi przysługiwał w majątku wspólnym.

Kierując się wskazaną wykładnią powołanych przepisów należy zatem ocenić czy podział majątku dorobkowego małżonków dokonany w wyniku ugody sądowej jest ekwiwalentny, biorąc pod uwagę wartość podlegających podziałowi składników majątkowych i zobowiązań kredytowych. W przypadku uznania, że podział ten był ekwiwalentny, to wówczas za datę nabycia przedmiotowego lokalu przez podatnika można przyjąć datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do tego lokalu, tj. 17 marca 1995 r.

Jeżeli uznamy, że podział ten jest nieekwiwalentny to znaczy, że w wyniku podziału majątku większość tzw. majątku dorobkowego przypadła podatnikowi tj. jego wartość przekraczała udział jaki mu przysługiwał w majątku wspólnym należy uznać, że według takiego poglądu doszło do nabycia przez podatnika tego składnika majątkowego z chwilą przeniesienia na niego pełni praw do tego lokalu na podstawie zawartej ugody. Przy dokonywaniu takiej oceny nie ma znaczenia, że nabycie tego lokalu zostało faktycznie sfinansowane z majątku odrębnego podatnika skoro nabycie tego lokalu zostało dokonane w trakcie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej do majątku wspólnego i w żadnej części nie stanowiło majątku odrębnego podatnika. Fakt wniesienia do majątku wspólnego małżonków środków pieniężnych zgromadzonych przez podatnika przed zawarciem związku małżeńskiego stanowił jedynie podstawę ugody, w której małżonkowie ustalili taki podział majątku wspólnego, który w ich ocenie uwzględniał ich osobisty wkład w jego zgromadzenie.

W analizowanej sprawie podział majątku był w pełni ekwiwalentny. Reasumując wskazać należy, iż nie powstanie u Wnioskodawcy przychód ze zbycia nieruchomości, o którym mowa w przepisach art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie powstanie obowiązek złożenia zeznania PIT-39 o wysokości osiągniętego dochodu z tytułu zbycia nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Aby zatem ustalić czy w przedmiotowej sprawie dokonana przez Wnioskodawcę sprzedaż nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy ustalić, od jakiego momentu liczy się bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w powołanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością – art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co do zasady, wspólność majątkowa trwa tak długo jak małżeństwo.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa, np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez sąd, między małżonkami ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej (art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Powyższe oznacza, że z datą ustania małżeństwa, a więc również wspólności majątkowej, współwłasność łączna jaka istnieje między małżonkami przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. Zatem w chwili ustania małżeństwa co do zasady każdy z małżonków ma wynoszący 1/2 udział w majątku wspólnym, a więc w każdej rzeczy, jaka do tego majątku należy. W chwili ustania małżeństwa Wnioskodawca był więc właścicielem wynoszącego 1/2 udziału we wszystkich składnikach majątku wspólnego małżonków, podobnie jak Jego małżonka.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Tym samym, za datę nabycia nieruchomości lub prawa, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należy przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego, ale tylko wówczas jeżeli podział był ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszyły mu spłaty i dopłaty lub jeżeli wartość otrzymanych przez daną osobę nieruchomości lub praw w wyniku tego podziału mieściła się w udziale, jaki temu małżonkowi przysługiwał w majątku wspólnym.

Ustalenia wartości majątku należy dokonać w oparciu o obiektywne kryteria, czyli zgodnie z wyliczeniem dokonanym na podstawie cen rynkowych obowiązujących na danym obszarze w dniu zawarcia umowy lub wydania orzeczenia sądu, na mocy których doszło do podziału majątku dorobkowego małżonków, a nie według subiektywnego przekonania małżonków. Gdy przedmiotem podziału majątku wspólnego małżonków jest więcej niż jeden składnik majątku wchodzący w skład majątku dorobkowego małżonków wówczas, aby ustalić czy podział był ekwiwalentny w naturze lub czy wartość otrzymanych przez małżonka w wyniku podziału majątku rzeczy mieści się w udziale, jaki przysługiwał mu w majątku wspólnym należy w pierwszej kolejności zsumować wartość rynkową wszystkich składników majątku podlegających podziałowi i podzielić na pół oraz ustalić wartość rynkową składników majątku otrzymanych przez każdego z małżonków.

Jeżeli podział odbył się w naturze i towarzyszyły mu spłaty lub dopłaty to wówczas za datę nabycia tego udziału w nieruchomości lub prawie, który przekracza udział małżonka w majątku dorobkowym, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego. Bowiem wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością lub prawem), jak też stan jej majątku osobistego.

W wyroku z dnia 3 listopada 2009 r. sygn. akt II FSK 1489/08 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że: Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji ustawowej pojęcia użytego w art. 10 ust. 1 pkt 8a/ to jest nabycia nieruchomości. Zatem, aby ustalić, jaka czynność prawna wyznacza początek biegu pięcioletniego terminu, określonego w analizowanej normie prawnej, zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny odwołał się do regulacji zawartych w prawie cywilnym. Niewątpliwie według kodeksu cywilnego nabycie jest to uzyskanie prawa własności rzeczy. Zatem aktywa majątkowe ulegają zwiększeniu. Podmiot bowiem uzyskuje prawo rzeczowe w stosunku do rzeczy. W zasadzie to nabycie jest ekwiwalentne, a więc związane z koniecznością spełnienia świadczenia na rzecz zbywcy. Typowym przykładem nabycie rzeczy jest umowa sprzedaży (art. 535 i następne k.c.). Bardziej złożona sytuacja zachodzi w przypadku czynności prawnych podziału współwłasności. Niezależnie, czy ten podział następuje w wyniku umowy lub postanowienia Sądu, podział rzeczy wspólnej, podział majątku wspólnego małżonków, czy też dział spadku może przybierać różne formy. Zniesienie współwłasności, w skład której wchodzi prawo własności nieruchomości może nastąpić w ten sposób, że każdy z współwłaścicieli nabędzie część nieruchomości lub też prawo własności którejś z nieruchomości, przy czym wartość tej rzeczy nie będzie przekraczała wartości udziału, a zatem nie powstanie obowiązek zapłaty dopłaty lub spłaty. Wówczas podmiot ten, pomimo uzyskania prawa własności nieruchomości, nie zwiększy swych aktywów majątkowych. Stąd też nie nabywa nieruchomości w rozumieniu określonym w art. 10 ust. 1 pkt 8a/ u.p.d.o.f. Odmienna sytuacja zachodzi wtedy, gdy podział majątku wspólnego następuje poprzez przyznanie współwłaścicielowi nieruchomości o wartości przekraczającej jego udział we współwłasności. Wówczas należy wyrównać udziały poprzez dopłatę lub spłatę. Zatem następuje wzrost aktywów majątku. W tej części bowiem w której przyznana na wyłączną własność nieruchomość przekracza wartość udziału w majątku wspólnym, podmiot musi zapłacić odpowiednią kwotę tytułem wyrównania udziałów w postaci dopłaty pieniężnej. W tym zakresie niewątpliwie podatnik nabywa prawo własności nieruchomości w rozumieniu analizowanego przepisu. Reasumując należy stwierdzić, że przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8a/ in fine u.p.d.o.f. należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

W przedmiotowej sprawie wartość otrzymanych przez Wnioskodawcę rzeczy (praw) w wyniku podziału majątku mieściła się w udziale, jaki przysługiwał Wnioskodawcy w majątku wspólnym małżeńskim. Z analizy powyższych przepisów wynika, że w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym nabycie przez Niego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nastąpiło w 1995 r. w trakcie trwania związku małżeńskiego na zasadach wspólności majątkowej.

Oznacza to, że przychód ze sprzedaży w 2016 r. nieruchomości nie podlega w ogóle opodatkowaniu z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie udziału przez Wnioskodawcę upłynął pięcioletni okres czasu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym sprzedaż tego udziału nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji w przypadku Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek złożenia zeznania PIT-39 o wysokości osiągniętego dochodu z tytułu zbycia nieruchomości.

Odnosząc się do powołanych we wniosku wyroków sądów administracyjnych, tutejszy organ zaznacza, że jakkolwiek orzeczenia kształtują linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie faktycznym. Orzeczenia te zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z poźn. zm.), nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa.

Ustosunkowując się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego organu. Wydane interpretacje dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Nie wywołują one zatem żadnych skutków prawnych w odniesieniu do innych podatników.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.