Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP2-1.4010.177.2017.1.AJ
z 21 września 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 czerwca 2017 r. (data wpływu 6 lipca 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego w odniesieniu do przychodów z odsetek od sekurytyzowanych wierzytelności przysługujących od spółek osobowych (transparentnych podatkowo) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lipca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego w odniesieniu do przychodów z odsetek od sekurytyzowanych wierzytelności przysługujących od spółek osobowych (transparentnych podatkowo).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

N. FIZ jest Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym (dalej: Wnioskodawca lub NSFIZ) działającym na podstawie ustawy z dnia 27 maj 2004 o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. 2014 poz. 157) (dalej: u.f.i). Wyłącznym przedmiotem działalności Wnioskodawcy, zgodnie z przepisami u.f.i, jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Nabyte wierzytelności stanowią przedmiot aktywów natomiast realizacja praw z nich wynikających - dochodzenie tych wierzytelności - stanowi podstawowe źródło przychodów (dochodów) Wnioskodawcy. Obecnie Wnioskodawca nabywa sekurytyzowane wierzytelności, w których dłużnikami są inne podmioty niż spółki niemające osobowości prawnej lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Wnioskodawca nie wyklucza jednak, że sekurytyzacją będą objęte także wierzytelności, w których dłużnikami będą także wskazane podmioty. Wnioskodawca nabywa także sekurytyzowane wierzytelności od innych funduszy inwestycyjnych. Wnioskodawca na podstawie umów o sekurytyzacyjny przelew wierzytelności wchodzi w prawa dotychczasowych wierzycieli (inicjatorów sekurytyzacji), stając się uprawnionym do żądania spełnienia świadczeń wobec pierwotnych dłużników.

Przedmiotem sekurytyzowanych wierzytelności mogą być:

1. Wierzytelności bankowe z tytułu kredytów/pożyczek;
2. Wierzytelności z tytułu pożyczek podmiotów innych niż banki;
   
3. Wierzytelności z innych tytułów niż wskazane w pkt 1 i 2.
   
   

Na sekurytyzowane wierzytelności Wnioskodawcy składają się kwoty główne, ale także odsetki umowne/ustawowe oraz inne wierzytelności, które stanowią należność wierzyciela pierwotnego (inicjatora sekurytyzacji).

Ze względu na specyfikę działalności Wnioskodawcy oraz wymogi wynikające z przepisów u.f.i Wnioskodawcą zarządza Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, które w zakresie wskazanym w ustawie może powierzać czynności zarządzania innym podmiotom, po spełnieniu ustawowych wymogów.

Definicję legalną inicjatora sekurytyzacji zawiera art. 2 pkt 31 u.f.i. Zgodnie z tym przepisem przez inicjatora sekurytyzacji rozumie się: „(...) jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności”.

Przeważnie inicjatorami sekurytyzacji są przede wszystkim podmioty prowadzące działalność, a więc osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne) oraz spółki osobowe (spółka cywilna, komandytowa, komandytowo-akcyjna itd.)

Przedmiotem aktywów Wnioskodawcy są wierzytelności, które Wnioskodawca pozyskuje na podstawie umów o sekurytyzację o których mowa w u.f.i. W umowach sekurytyzacji Wnioskodawca występuje jako nabywca, natomiast inicjatorami są różne podmioty w tym także inne fundusze inwestycyjne, których przedmiot aktywów jest tożsamy z działalnością Wnioskodawcy. Struktura własnościowa aktywów NSFIZ oraz dochodu, którego te aktywa są źródłem, powstaje według schematu (źródło: Broszura ABC inwestowania w fundusze inwestycyjne): W zamian za dokonane wpłaty do funduszu inwestorom zostają przydzielone tytuły uczestnictwa, certyfikaty inwestycyjne. Ich liczba pokazuje proporcjonalny udział uczestnika w majątku funduszu inwestycyjnego. Inwestowane przez fundusz inwestycyjny wpłaty uczestników tworzą jego portfel inwestycyjny. Portfel inwestycyjny jest źródłem osiąganych przez fundusz dochodów, które przysługują uczestnikom proporcjonalnie do liczby posiadanych tytułów uczestnictwa. W trakcie funkcjonowania fundusz zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne oraz dokonuje ich wykupu w przypadkach określonych w statucie funduszu, może także dokonywać wypłat dochodów bez konieczności umarzania certyfikatów.

Działalność Wnioskodawcy w powyższym zakresie podlega zasadom i ograniczeniom ustawowym. Wnioskodawca nie posiada także praw udziałowych w spółkach niemających osobowości prawnej także w odpowiednikach zagranicznych takich podmiotów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle wprowadzonego ustawą z dnia 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. a do f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej u.p.d.p), wprowadzającego wyłączenia ze zwolnienia przedmiotowego określonej kategorii przychodów, możliwa działalność Wnioskodawcy związana z nabyciem wierzytelności od spółek osobowych, w których należnościami są także odsetki, nie będą objęte przedmiotowym wyłączeniem ze zwolnienia, tym samym będą zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych ?

Wnioskodawca doprecyzował, że w szczególności zadaje pytanie o zakres zwolnienia przedmiotowego w oparciu o art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. b u.p.d.p zwłaszcza sformułowania, że zwolnieniu przedmiotowemu nie podlegają dochody „(...) z odsetek od pożyczek udzielonych podmiotom, o których mowa w lit. a, oraz odsetek od innych zobowiązań tych podmiotów wobec funduszu”, a więc np. od odsetek, które wypłacane są NSFIZ jako wierzycielowi wierzytelności od spółek osobowych, którym NSFIZ stają się na mocy umów sekurytyzącji zawieranych z inicjatorami. O ile pierwsza część wskazanego przepisu wskazuje, że ma on zastosowanie do pożyczek udzielonych przez NSFIZ wymienionym podmiotom, a nie wierzytelności z tytułu pożyczki, do której przystąpił NSFIZ jako nowy wierzyciel w drodze umowy sekurytyzacji, to druga część wskazująca inne zobowiązania spółek osobowych wobec NSFIZ, sprawia problemy interpretacyjne, mimo iż zdaniem Wnioskodawcy wykładania funkcjonalna przepisu jednoznacznie wskazuje, że nie są nim objęte sekurytyzowane wierzytelności.

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym zdarzeniu przyszłym, zasadą jest, że dochody NSFIZ, których przedmiot działalności oparty jest o ograniczenia i zasady wynikające z u.f.i., podlegają zwolnieniu przedmiotowemu, a wyłączeniu podlegają jedynie te przychody (dochody), które wiążą się z posiadaniem przez NSFIZ udziałów (praw i obowiązków) w spółkach osobowych - w tym od dokonywania transakcji z tymi podmiotami, o których mowa w katalogu wyłączeń. Tym samym przychody związane z odsetkami od ewentualnie nabytych przez Wnioskodawcę wierzytelności, w których status dłużnika mają spółki osobowe nie będą objęte przedmiotowym wyłączeniem.

Do 31 grudnia 2016 roku, fundusze inwestycyjne niezależnie od statusu podmiotowego korzystały ze zwolnienia podmiotowego z podatku dochodowego.

Ustawą o z dnia 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, ustawodawca zniósł zwolnienie podmiotowe, obejmując zwolnieniem przedmiotowym przychody funduszy inwestycyjnych z wyłączeniem określonej kategorii przychodów

Zgodnie z nowo dodanym art. 17 ust. 1 pkt 57 u.p.d.p, zwalnia się od podatku: dochody (przychody) funduszy inwestycyjnych zamkniętych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych stosujących zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych, utworzonych na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Wykładnia powołanego przepisu wskazuje, że zasadą jest zwolnienie przedmiotowe dla dochodów funduszy, które generuje działalność inwestycyjna. Użycie sformułowania „stosujących zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych” wskazuje, że co do zasady działalność podstawowa, można powiedzieć statutowa funduszu, wynikająca z u.f.i jest działalnością, która generuje przychody (dochody) podlegające dyspozycji powołanego przepisu.

Należy zwrócić także uwagę na definicję legalną dochodów funduszy inwestycyjnych, określonych w powołanej u.f.i, w myśl art. 21 dochodami funduszu inwestycyjnego są przychody z lokat netto funduszu inwestycyjnego lub zrealizowany zysk (strata) ze zbycia lokat.

Przedmiotem lokat Wnioskodawcy są sekurytyzowane wierzytelności, tym samym osiągnięcie przychodu o którym mowa w powołanym art. 21 u.f.i mogą pochodzić z:

1. nadwyżki wygenerowanej w procesie dochodzenia nabytych sekurytyzowanych wierzytelności ponad poniesione wydatkami na ich nabycie;
2. nadwyżki ze sprzedaży sekurytyzowanych wierzytelności nad kosztami ich nabycia.
   
   

Przedmiot lokat NSFIZ został enumeratywnie wskazany w ustawie u.f.i. Zgodnie z art. 187 ust. 3 u.f.i., niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest obowiązany lokować nie mniej niż 75% wartości aktywów funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie mniej niż 75% wartości aktywów każdego subfunduszu, w:

1. określone wierzytelności;
2. papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne;
3. prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.
   
   

Powyżej wskazane kategorie lokat aktywów stanowią podstawę działalności NSFIZ oraz stanowią podstawowe źródło dochodów, o których mowa w art. 21 u.f.i. W przypadku Wnioskodawcy, którego przedmiot lokat opiera się o nabywanie wierzytelności, podstawowym źródłem dochodów Wnioskodawcy są dochody z lokat netto oraz z ich zbycia (art. 187 ust. 3 pkt 1 w zw. z art. 21 u.f.i).

Wnioskodawca, zgodnie z powołanym przepisem, może dokonywać także lokat w papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne oraz prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Przy czym zgodnie z ust. 4 art. 187 u.f.i w przypadku lokat w papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne, ustawodawca nałożył na NSFIZ ograniczenia, wskazując, iż; nie mogą stanowić więcej niż 25% wartości aktywów netto funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie więcej niż 25% wartości aktywów netto każdego subfunduszu.

Fundusz sekurytyzacyjny może także zgodnie z art. 188 ust. 1 u.f.i lokować aktywa w:

1. dłużne papiery wartościowe;
2. jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego;
3. depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych;
4. instrumenty rynku pieniężnego;
5. instrumenty pochodne.
   
   

Przy czym lokaty, o których mowa mogą mieć jedynie na celu ograniczenie ryzyka inwestycyjnego (art. 188 ust. 2 u.f.i.).

Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca wprowadził limity koncentracji lokat NSFIZ w celu ochrony interesów uczestników funduszy (posiadaczy certyfikatów), co przejawia się także zakazem prowadzenia określonych form działalności, które mogą wpływać negatywnie na sytuację ekonomiczno-finansową NSFIZ, zgodnie z art. 188 ust. 3 u.f.i. NSFIZ nie może udzielać pożyczek, poręczeń lub gwarancji.

Zakaz ten ma charakter zakazu bezwzględnego, ustawodawca nie przewidział żadnych wyjątków ani limitów.

NSFIZ może natomiast dokonywać emisji obligacji o ile nie przekroczy ona 75% wartości aktywów netto funduszu i zostaną spełnione wymogi określone w u.f.i. (art. 188 ust. 4 pkt 2 i część wspólna).

Zdaniem Wnioskodawcy przychody osiągane w związku z lokowaniem aktywów, które wynikają z zasad określonych w u.f.i. jednocześnie objęte są ograniczeniami wynikającymi z tych przepisów, korzystają co do zasady ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 57 u.p.d.p na co wskazuje ratio legis tego przepisu.

Dla określonej kategorii przychodów, ustawodawca wprowadził jednak wyłączenia ze zwolnienia przedmiotowego i tak zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. a do f, zwolnieniu nie podlegają (zwolnienie nie obejmuje – przyp. Organu podatkowego):

1. dochodów (przychodów) z udziału w spółkach niemających osobowości prawnej lub jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami ustawy lub prawa podatkowego państwa, w którym te spółki lub jednostki organizacyjne mają siedzibę lub zarząd, podmioty te nie są traktowane jak osoby prawne i nie podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania,
2. dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek udzielonych podmiotom, o których mowa w lit. a, oraz odsetek od innych zobowiązań tych podmiotów wobec funduszu,
3. dochodów (przychodów) z odsetek od udziału kapitałowego w podmiotach, o których mowa w lit. a,
4. darowizn bądź innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń dokonywanych przez podmioty, o których mowa w lit. a,
5. dochodów (przychodów) z tytułu odsetek (dyskonta) od papierów wartościowych emitowanych przez podmioty, o których mowa w lit. a,
6. dochodów (przychodów) z tytułu zbycia papierów wartościowych wyemitowanych przez podmioty, o których mowa w lit. a, lub udziałów, w tych podmiotach.
   
   

Na wstępie Wnioskodawca pragnie zauważyć, że celem wprowadzenia wyłączeń z generalnego zwolnienia przedmiotowego, było zgodnie z założeniami ustawodawcy wyeliminowanie szkodliwych optymalizacji podatkowych z udziałem NSFIZ i spółek osobowych.

Mechanizm optymalizacji z udziałem NSFIZ w spółkach osobowych opierał się na generalnym zwolnieniu podmiotowym samego NSFIZ oraz na braku statusu podatnika spółek osobowych, których dochody zgodnie z art. 5 u.p.d.p podlegają opodatkowaniu u wspólników takich spółek proporcjonalnie do posiadanego udziału w zysku. Dawało to NSFIZ podwójną korzyść, z jednej strony spółka osobowa sama nie jest podatnikiem, z drugiej strony NSFIZ jako podmiot zwolniony podmiotowo nie podlegał dyspozycji art. 5 u.p.d.p. Przy odpowiednim ukształtowaniu udziału w zysku takiej spółki, jej działalność mogła podlegać opodatkowaniu w minimalnym stopniu lub nie podlegać w ogóle.

Wnioskodawca pragnie jednak wskazać, że zgodnie z przepisami u.f.i. NSFIZ co do zasady nie mogą nabywać udziałów w spółkach osobowych. Mogą natomiast nabywać prawa majątkowe z których wynikają określone wierzytelności, a więc np. akcje. Jedyną spółką osobową, która uprawniona jest do emisji akcji jest spółka komandytowo-akcyjna, która obecnie jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego, podlegając opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na źródło ich osiągania.

W pozostałych spółkach osobowych, a więc spółce jawnej, komandytowej oraz partnerskiej, NSFIZ nie może posiadać udziałów (praw i obowiązków wspólnika).

Wyłączenia ze zwolnienia przedmiotowego dla określonych przychodów NSFIZ ujęte zostały w zamkniętym katalogu, co powoduje, że tylko określone w nim przychody nie podlegają temu zwolnieniu, przy czym zdaniem Wnioskodawcy należy je odczytywać w ten sposób, że nie znajdują one zastosowania do przychodów, które pochodzą z działalności statutowej NSFIZ, opartej o przepisy u.f.i. Brak jest wśród nich przychodów, w tym także z odsetek pochodzących z sekurytyzowanych wierzytelności niezależnie od faktu od jakich podmiotów są otrzymywane, co uzasadnia tezę, że nie są one kategorią przychodów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. b zdanie po przecinku u.p.d.p. Sekurytyzacja pozwala NSFIZ na wejście w prawa i obowiązki inicjatora sekurytyzącji (wierzyciela pierwotnego) i mimo, że dłużnikiem NSFIZ, zobowiązanym do określonych świadczeń stanie się spółka osobowa, nie dochodzi do sytuacji, w której NSFIZ może osiągać korzyści podatkowe, które w założeniach ustawodawcy miały zostać wyeliminowane poprzez wyłączenie określonej kategorii przychodów ze zwolnienia przedmiotowego. Odmienna wykładnia prowadziłaby do paradoksalnej sytuacji, w której odsetki od sekurytyzowanych wierzytelności, przy których dłużnikami byłyby osoby prawne nie będą podlegały opodatkowaniu, ze względu na dyspozycję art. 17 ust. 1 pkt 57 i zamknięty katalog wyłączeń odnoszących się do podmiotów, niemających osobowości prawnej, a odsetki sekurytyzowanych wierzytelności spłacane na rzecz NSFIZ przez spółki osobowe, mogłyby być uznane za pochodzące „z innych zobowiązań wobec funduszu”, o których mowa w lit. b, zdanie po przecinku powołanego przepisu. Zdaniem Wnioskodawcy, taka wykładnia była by działaniem contra legem.

Wnioskodawca wskazuje także, że niektóre kategorie przychodów wyłączonych ze zwolnienia, nie mogą wystąpić w przypadku NSFIZ, ze względu na ograniczenia wynikające z u.f.i, a które Wnioskodawca wskazał w uzasadnieniu powyżej.

Wynika, to zdaniem Wnioskodawcy z tego, że sekurytyzacja dla NSFIZ jest podstawową działalnością, jednocześnie objętą ograniczeniami i zasadami na podstawie przepisów u.f.i., co w kontekście wykładni art. 17 ust. 1 pkt 57 u.p.d.p nakazuje uznać, że przychody osiągane z sekurytyzacji, są przychodami spełniającymi podstawową przesłankę dla stosowania zwolnienia przedmiotowego.

Należy także wskazać, co czynił już Wnioskodawca wyżej, że niektóre kategorie przychodów wyłączonych ze zwolnienia, nie mogą wystąpić w przypadku NSFIZ i polskich spółek osobowych, ze względu na ograniczenia wynikające z u.f.i chociażby wspomniany już przez Wnioskodawcę zakaz udzielania przez NSFIZ pożyczek jakimkolwiek podmiotom, od których odsetki, zostały wyłączone ze zwolnienia przedmiotowego (art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. b u.p.d.p w zw. z art. 188 ust. 3. u.f.i.). Analogicznie w przypadku opodatkowania przychodów z udziału w spółkach osobowych, w tym także przychodów z udziału kapitałowego (lit. a i c powołanego przepisu), przychody te mogą wystąpić jedynie u wspólników takich spółek, którym nie może być zgodnie z przepisami u.f.i. NSFIZ. Na co wskazywał już Wnioskodawca działalność NSFIZ w spółkach osobowych, które nie podlegają opodatkowaniu jako podatnicy, w świetle przepisów obowiązujących w Polsce jest niedopuszczalna.

Zdaniem Wnioskodawcy największe jednak wątpliwości interpretacyjne, z punktu widzenia przedmiotu lokowania aktywów Wnioskodawcy w wierzytelności, budzi brzmienie lit. b analizowanego przepisu w zakresie wyłączeń, zwłaszcza wyłączenie dla „odsetek od innych zobowiązań tych podmiotów wobec funduszu”.

Tak sformułowane wyłączenie mogłoby wskazywać, że w momencie nabycia wierzytelności od inicjatorów sekurytyzacji, których dłużnikami są podmioty niemające osobowości prawnej i otrzymania spłaty części odsetkowej np. z tytułu umowy pożyczki, przychody te mogą być uznane za te „inne zobowiązania”.

Jednakże zdaniem Wnioskodawcy, w wyłączeniach ze zwolnienia przedmiotowego chodzi jedynie o kategorie przychodów związanych z udziałami, które fundusz posiada „w spółkach niemających osobowości prawnej lub jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej”.

Zważywszy na ratio legis powyższego wyłączenia należy zwrócić uwagę, iż celem wprowadzenia zmian związanych z zasadami opodatkowania NSFIZ była walka ze szkodliwymi optymalizacjami podatkowymi, które NSFIZ jako podmiot zwolniony podmiotowo mógł osiągać z działalności poprzez posiadanie udziału w spółce osobowej, która również nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Mechanizm uzyskiwania korzyści podatkowych oparty był o neutralność podatkową samej spółki osobowej. Podatnikami z udziału w spółce nieposiadającej osobowości prawnej są jej wspólnicy (art. 5 u.p.d.p) co w połączeniu ze zwolnieniem podmiotowym funduszy pozwala na osiągnięcie korzystnego efektu podatkowego, a więc nie opodatkowywania dochodów spółki z działalności bieżącej.

Ze względu na ograniczenia formalne nałożone na NSFIZ, udział w spółkach osobowych ograniczony jest w zasadzie do tych podmiotów, które mogą emitować papiery wartościowe inkorporujące prawa udziałowe, co w przypadku polskich spółek osobowych może mieć miejsce jedynie w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej, która co wskazywał Wnioskodawca jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego. Tym samym zważyć należy, że powyższe przepisy odnoszą się w zasadzie wyłącznie do udziału w spółkach zagranicznych, które mogą emitować udziałowe papiery wartościowe, a które NSFIZ mogą nabywać np. luksemburskie spółki SCSp (société en commandite spéciale), z ewentualnym udziałem tych spółek w podmiotach nieposiadających osobowości prawnej w Polsce. Ten cel został wskazany przez Ustawodawcę w uzasadnieniu do projektu ustawy:

Przyjęty model opodatkowania dochodów z inwestycji poprzez fundusze inwestycyjne wywołuje negatywne skutki, przede wszystkim w obszarze działania krajowych FIZ. Fundusze tego typu stanowią jeden z podstawowych elementów budowania struktur planowania podatkowego z wykorzystaniem podmiotów zagranicznych (głównie transparentnych podatkowo), poprzez umiejscawianie FIZ w łańcuchu podmiotów prowadzących działalność gospodarczą i transferowanie dochodów z tej działalności, w zdecydowanej części, do FIZ.

Pomimo zmiany - ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym - opodatkowującej z dniem 1 stycznia 2014 r. spółki komandytowo-akcyjne, zjawisko wykorzystywanej przez FIZ-y optymalizacji podatkowej nie zostało w pełni wyeliminowane. Miejsce spółek komandytowo-akcyjnych zajęły bowiem podmioty funkcjonujące w innych krajach UE, których systemy prawne przewidują struktury prawne analogiczne do SKA, tj. spółki nieposiadające osobowości prawnej, transparentne podatkowo, dysponujące jednocześnie prawem emitowania papierów wartościowych (np. luksemburska spółka typu SCSp - Société en Commandite Spéciale).

Brak udziału (posiadania papierów wartościowych) takiej sytuacji nie tworzy. NSFIZ nie uzyskuje żadnej korzyści podatkowej w przypadku, gdy prowadzi statutową działalność polegającej m.in. na nabywaniu wierzytelności w procesie sekurytyzacji, w których dłużnikami są m.in spółki osobowe, w tym także zagraniczne podmioty o analogicznym statusie.

Zdaniem Wnioskodawcy kluczowym dla wykładni pozostałych wyłączeń jest pkt a, zgodnie z którym wyłączeniu ze zwolnienia przedmiotowego podlegają dochody (przychody) z udziału w spółkach niemających osobowości prawnej lub jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami ustawy lub prawa podatkowego państwa, w którym te spółki lub jednostki organizacyjne mają siedzibę lub zarząd, podmioty te nie są traktowane jak osoby prawne i nie podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

Dalsze wyłączenia wskazane w pkt b do f, odwołują się do podmiotów, o których mowa w lit. a. Określenie przesłanki podmiotowej związanej z wyłączeniem, oraz wskazane przez Wnioskodawcę ratio legis tych przepisów, wskazuje, że wolą ustawodawcy było wyłączenie przychodów przede wszystkim pochodzących z udziału w spółkach osobowych, a więc z działalności bieżącej tych podmiotów oraz z udziału w zysku. Ratio legis pozostałych kategorii przychodów podlegających wyłączeniu ze zwolnienia, wskazuje, że również mają one związek z faktem posiadania przez NSFIZ udziału w spółkach osobowych, mogących przynieść korzyści z ich nieopodatkowania na poziomie NSFIZ. Tak jak już wskazał Wnioskodawca, wymierną korzyścią podatkową dla NSFIZ jako wspólnika spółki osobowej, może być to, że jako podmiot podlegający zwolnieniu podmiotowemu, nie opodatkowywałby także przychodów (dochodów) z bieżącej działalności spółki osobowej.

Brak udziału w spółce osobowej, powoduje, że NSFIZ nie odniesie żadnych korzyści podatkowych, ze względu na fakt, że zobowiązanymi do zapłaty podatku z udziału w takiej spółce będą inne podmioty (wspólnicy tych spółek).

Powyższe zdaniem Wnioskodawcy, jest kluczowe dla dokonania poprawnej wykładni pozostałych wyłączeń ze zwolnienia przedmiotowego.

Litery b do h wskazują na kategorie przychodów (dochodów) wyłączonych ze zwolnienia, są to przychody (dochody) z:

1. dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek udzielonych podmiotom, o których mowa w lit. a, oraz odsetek od innych zobowiązań tych podmiotów wobec funduszu,
2. dochodów (przychodów) z odsetek od udziału kapitałowego w podmiotach, o których mowa w lit. a,
3. darowizn bądź innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń dokonywanych przez podmioty, o których mowa w lit. a,
4. dochodów (przychodów) z tytułu odsetek (dyskonta) od papierów wartościowych emitowanych przez podmioty, o których mowa w lit. a,
5. dochodów (przychodów) z tytułu zbycia papierów wartościowych wyemitowanych przez podmioty, o których mowa w lit. a, lub udziałów w tych podmiotach.
   
   

Wskazane kategorie przychodów wskazują również, że intencją ustawodawcy było wyeliminowanie sytuacji, w której dla określonej kategorii przychodów w związku z udziałem w podmiotach nieposiadających osobowości prawnej, NSFIZ jako podmioty zwolnione podmiotowo mogłyby osiągać korzyści podatkowe. Jednocześnie w kontekście przepisów u.f.i., wskazany przedmiot źródeł przychodów niepodlegających zwolnieniu, nie mieści się w pojęciu działalności, która podlega zasadom i ograniczeniom inwestycyjnym wynikającym z przepisów u.f.i.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że otrzymanie przychodów od podmiotów, z którymi nie ma powiązań kapitałowych, nie przynosi NSFIZ korzyści podatkowych. Zdaniem Wnioskodawcy powyższe wskazuje, że wyłączenie ze zwolnienia przedmiotowego dotyczy tylko przychodów, które zostają osiągnięte w związku z udziałem w spółce osobowej. Jak już wyżej wskazał Wnioskodawca, powyższe wyłączenie ze zwolnienia dotyczy w zasadzie udziału NSFIZ w strukturach zagranicznych ze względu na ograniczenia wynikające z u.f.i w odniesieniu do polskich spółek osobowych.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego, Wnioskodawca mając wątpliwości co do prawidłowej wykładni szczególnie lit. b art. 17 ust. 1 pkt 57 u.p.d.p, Wnioskodawca uważa, że nie dotyczy to sytuacji, w której w związku z nabyciem sekurytyzowanych wierzytelności przez NSFIZ wchodzą w prawa wierzyciela spółek osobowych.

Powyższe zdaniem Wnioskodawcy uzasadnia taką wykładnię sformułowania „odsetek od innych zobowiązań tych podmiotów wobec funduszu”, że przychody (dochody) z tytułu odsetek, jako części składowych wierzytelności nabytych przez NSFIZ w procesie sekurytyzacji, nie są tymi innymi zobowiązaniami tych podmiotów wobec NSFIZ. Przyjęcie takiej wykładni stałoby w sprzeczności z zasadą zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 17 ust. 1 pkt 57 u.p.d.p, zgodnie z którym; wolne od podatku są dochody (przychody) funduszy inwestycyjnych zamkniętych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych stosujących zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych, utworzonych na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Tak sformułowane przesłanki zwolnienia wskazują, zdaniem Wnioskodawcy, na jednoznaczne niepodleganie opodatkowaniu przychodów (dochodów) z podstawowej działalności inwestycyjnej NSFIZ. Ustawodawca wskazując, że zwolnienie dotyczy podmiotów, które stosują „zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych, utworzonych na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych”, przesądził, że sekurytyzacja, która taką działalność stanowi jest zwolniona z podatku dochodowego od osób prawnych.

Konkludując, zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, przychody (dochody) z odsetek od sekurytyzowanych wierzytelności, które może nabywać Wnioskodawca, pochodzące od inicjatorów sekurytyzacji, których dłużnicy mają status spółek osobowych są zwolnione przedmiotowo z podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 57 u.p.d.p, jednocześnie nie stanowią kategorii przychodów (dochodów) wyłączonych z tego zwolnienia wskazanych w zamkniętym katalogu wyłączeń (lit. a do f powołanego przepisu).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie zwolnienia przedmiotowego w odniesieniu do przychodów z tytułu spłaty wierzytelności przez podmioty transparentne podatkowo – jest nieprawidłowe.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1 pkt 57 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1888, z późn. zm.; dalej: „ustawa o CIT”) wolne są od podatku: dochody (przychody) funduszy inwestycyjnych zamkniętych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych stosujących zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszy inwestycyjnych zamkniętych, utworzonych na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych, z wyłączeniem:

1. dochodów (przychodów) z udziału w spółkach niemających osobowości prawnej lub jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami ustawy lub prawa podatkowego państwa, w którym te spółki lub jednostki organizacyjne mają siedzibę lub zarząd, podmioty te nie są traktowane jak osoby prawne i nie podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania,
2. dochodów (przychodów) z odsetek od pożyczek udzielonych podmiotom, o których mowa w lit. a, oraz odsetek od innych zobowiązań tych podmiotów wobec funduszu,
3. dochodów (przychodów) z odsetek od udziału kapitałowego w podmiotach, o których mowa w lit. a,
4. darowizn bądź innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń dokonywanych przez podmioty, o których mowa w lit. a,
5. dochodów (przychodów) z tytułu odsetek (dyskonta) od papierów wartościowych emitowanych przez podmioty, o których mowa w lit. a,
6. dochodów (przychodów) z tytułu zbycia papierów wartościowych wyemitowanych przez podmioty, o których mowa w lit. a, lub udziałów w tych podmiotach.
   
   

Literalna wykładnia art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. a i lit. b ustawy o CIT nie pozostawia zatem wątpliwości, że ze zwolnienia przedmiotowego wyłączone są przychody Wnioskodawcy uzyskane z tytułu spłaty części odsetkowej sekurytyzowanych wierzytelności przez spółki osobowe transparentne podatkowo.

Wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy z uzasadnienia ustawy z dnia 29 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1926) nie wynika, aby Ustawodawca zamierzał zróżnicować opodatkowanie przychodów „odsetkowych” z wierzytelności przysługujących od podmiotów transparentnych podatkowo funduszy sekurytyzacyjnych oraz innych funduszy inwestycyjnych.

Z uzasadnienia ww. ustawy wynika jedynie, że Ustawodawca kierował się m.in. chęcią ograniczenia agresywnej optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem spółek osobowych emitujących papiery wartościowe oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych.

Brak jest w tym przypadku wystarczających przesłanek uzasadniających pominięcie wykładni literalnej analizowanego przepisu (art. 17 ust. 1 pkt 57 ustawy o CIT).

O interpretacji analizowanego przepisu wbrew jego oczywistemu brzmieniu nie może przesądzić ewentualny brak możliwości wykorzystania Wnioskodawcy w procesie agresywnej optymalizacji podatkowej, specyfika działalności funduszy sekurytyzacyjnych, czy też niedopuszczalność udziału w spółkach osobowych transparentnych podatkowo.

Twierdzenie Wnioskodawcy, że za nielogiczne (paradoksalne) należy uznać odmienne opodatkowanie dochodów funduszu z sekurytyzowanych wierzytelności w zależności od kwalifikacji prawnopodatkowej dłużnika również nie zasługuje na aprobatę. To zróżnicowanie opodatkowania dochodów odsetkowych w zależności od okoliczności, czy dłużnik jest podmiotem określonym w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. a ustawy o CIT, czy też nie – jest zamierzonym zabiegiem Prawodawcy, co wynika wprost z treści art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. b ustawy o CIT.

Wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy, wyłączenia określone w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. a-f ustawy o CIT mają charakter bezwzględnie obowiązujący i w sposób oczywisty mają zastosowanie do przychodów które „pochodzą z działalności statutowej NSFIZ”.

Przy interpretacji art. 17 ust. 1 pkt 57 ustawy o CIT należy natomiast wziąć pod uwagę powszechnie uznawany w doktrynie prawa podatkowego postulat zakazu wykładni rozszerzającej przy stosowaniu wszelkiego typu ulg i zwolnień. Gdyby Ustawodawca chciał rozszerzyć zwolnienie przedmiotowe (ewentualnie ograniczyć wyłączenia z tego zwolnienia) mógłby zmodyfikować art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. b ustawy o CIT np. poprzez proste dodanie frazy „niniejsze wyłączenie nie dotyczy funduszy sekurytyzacyjnych (...)”, lecz tego nie uczynił.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym jego przychody (dochody) z odsetek od sekurytyzowanych wierzytelności, które może nabywać Wnioskodawca, pochodzące od inicjatorów sekurytyzacji, których dłużnicy mają status spółek osobowych są zwolnione przedmiotowo z podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 57 ustawy o CIT, jednocześnie nie stanowią kategorii przychodów (dochodów) wyłączonych z tego zwolnienia wskazanych w zamkniętym katalogu wyłączeń (lit. a do f powołanego przepisu) - należy uznać za nieprawidłowe (z uwagi na oczywiste wyłączenie ze zwolnienia przedmiotowego wynikające wprost z art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. b ustawy o CIT).

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawyz dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.