Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4014.248.2017.1.PM
z 21 września 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 sierpnia 2017 r. (data wpływu do Organu – 16 sierpnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych udostępnienia rachunku bankowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 sierpnia 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych udostępnienia rachunku bankowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Mieszkająca na stałe w Kanadzie siostrzenica Wnioskodawcy pod koniec 2016 r. podjęła decyzję o sprzedaży posiadanego przez nią udziału wynoszącego 7/40 części zabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę nr 57, 56/5 i 56/6 położoną w Polsce w mieście w B. o łącznym obszarze 0,8818ha, dla której Sąd Rejonowy w B. prowadził księgę wieczystą. Wskazana nieruchomość była zabudowana trzema budynkami mieszkalnymi wzniesionymi na początku XX w. i wymagającymi kapitalnego remontu. Część lokali stanowiły zdewastowane pustostany nienadające się do zamieszkania. Budynki posiadały instalacje wodno-kanalizacyjną, elektryczną i gazową, częściowo niesprawne i w bardzo złym stanie technicznym. Udział w nieruchomości był trudnozbywalny także z uwagi na skonfliktowanych współwłaścicieli uwikłanych w wieloletnie procesy sądowe. Do podejmowania wszelkich czynności związanych ze sprzedażą siostrzenica Wnioskodawcy upoważniła swojego wujka (Wnioskodawcę) udzielając mu 21 października 2016 r. pełnomocnictwa. Wnioskodawca, na stałe mieszkający w Polsce, od tego momentu miał rozpocząć poszukiwania kupca zainteresowanego nabyciem nieruchomości za odpowiednią cenę. W treści udzielonego pełnomocnictwa nie został zawarty zapis upoważniający Wnioskodawcę do rozporządzania w jakikolwiek sposób środkami pieniężnymi uzyskanymi z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Zgodnie z § 2 tiret 7 pełnomocnictwa Wnioskodawca został umocowany jedynie do reprezentowania siostrzenicy przed jakimikolwiek bankami w sprawach związanych z założeniem, dysponowaniem i zamknięciem rachunku bankowego, w tym do dokonywania wpłat, wypłat, dokonania wszystkich czynności związanych z uzyskaniem dostępu do bankowości elektronicznej, a także do składania wszelkich czynności związanych z uzyskaniem dostępu do bankowości elektronicznej, a także do składania wszelkich dyspozycji oraz wszystkich innych czynności z nimi związanych.

Wnioskodawca znalazł kupca, któremu zależało na szybkim sfinalizowaniu transakcji. Przystępując do realizacji umowy ustalono, że przelanie kwoty stanowiącej cenę zakupu nie nastąpi bezpośrednio na rachunek bankowy siostrzenicy Wnioskodawcy. Powyższe skutkowałoby powstaniem straty w cenie zakupu z uwagi na konieczność jej przewalutowania i uiszczenia wysokiej marży. Do dokonania przelewu ustalonej kwoty za zgodą sprzedającej został wykorzystany numer bieżącego rachunku bankowego Wnioskodawcy. Dodatkowo oczekiwanie na założenie rachunku przez siostrzenicę Wnioskodawcy znacznie przedłużyłoby okres oczekiwania na podpisanie przez zainteresowane strony umowy, co groziło wycofaniem się inwestora.

Dnia 2 grudnia 2016 r. doszło do podpisania umowy. W tym samym dniu kwota 195.000,00 zł stanowiąca cenę sprzedaży wpłynęła na bieżący rachunek bankowy Wnioskodawcy. Natomiast siostrzenica Wnioskodawcy podjęła stosowne kroki umożliwiające jej otwarcie rachunku w polskich placówkach bankowych. Ostatecznie rachunek bankowy został przez nią założony w marcu 2017 r. W dniu 13 marca 2017. Wnioskodawca przelał na ten rachunek bankowy kwotę 195.000,00 zł stanowiącą cenę sprzedaży zgodnie z umową z 2 grudnia 2016 r.

Przez okres od 2 grudnia 2016 r. do 13 marca 2017 r. środki pieniężne pochodzące z umowy sprzedaży znajdowały się na rachunku bankowym Wnioskodawcy. Nie były one przez niego wykorzystywane w jakikolwiek sposób. W każdym dowolnym momencie kwota sprzedaży mogła zostać w całości przekazana siostrzenicy Wnioskodawcy. Na rachunku bankowym znajdowały się także pieniądze Wnioskodawcy znacznie przekraczające kwotę 195.000,00 zł. Środki przechowywane na rachunku bankowym zgodnie z zawartą umową z bankiem były nieznacznie oprocentowane. Kwota uzyskana w skutek kapitalizacji odsetek wyniosła niecałe 300 zł i została w całości przekazana sprzedającej. Strony nie zawierały żadnych dodatkowych umów, w tym także umowy przechowania środków finansowych.

W związku z powyższym opisem sformułowano następujące pytanie:

Czy opisana we wniosku czynność polegająca na przechowaniu kwoty 195.000,00 zł przez okres od 2 grudnia 2016 r. do 13 marca 2017 r., stanowiącej cenę uzyskaną z umowy sprzedaży udziału w opisanej nieruchomości, na rachunku bieżącym Wnioskodawcy, wobec treści udzielonego pełnomocnictwa z 21 października 2016 r., stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, samo przelanie określonych środków finansowych na rachunek Wnioskodawcy oraz ich przechowywanie do momentu wystąpienia możliwości dokonania ich dalszego przelewu na rachunek bankowy siostrzenicy Wnioskodawcy, przy braku możliwości swobodnego nimi dysponowania – świadczy o braku wystąpienia w niniejszej sprawie instytucji depozytu nieprawidłowego, a zatem również obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych w myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych został wskazany w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ma on charakter zamknięty i zawiera także umowy depozytu nieprawidłowego. O umowach tego rodzaju mówimy jednak wówczas, jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku (art. 845 Kodeksu cywilnego). Rozporządzanie należy rozumieć jako możliwość dokonania zbytu czy obciążenia wydanych na przechowanie rzeczy.

Powołując się na orzeczenie z 8 maja 1930 r., III. 1 Rw. 1023/29, PPiA 1930, nr 4, s. 437, Wnioskodawca wskazał, że Sąd Najwyższy uznał, że przechowywanie zdeponowanej gotówki w kasie bez jej oddzielenia od innych pieniędzy nie przemienia stosunku przechowania na stosunek pożyczki, jeżeli nie zostało przechowawcy zezwolone używanie złożonych pieniędzy.

W opisanej sytuacji Wnioskodawca nie mógł używać środków pozyskanych ze sprzedaży przedmiotowych nieruchomości. Jego czynności ograniczały się jedynie do możliwości ich wpłaty i wypłaty z jego rachunku bankowego. Nie miał natomiast żadnych uprawnień by nimi swobodnie dysponować np. poprzez przekazanie ich na realizację własnego celu, czy choćby założenie lokaty bankowej. Wskazać należy, że wolą stron było samo przechowanie środków finansowych uzyskanych ze sprzedaży, a zatem realizacja jedynie interesu składającego.

W przechowaniu nieprawidłowym równomiernie jest zaspokajany interes obu stron. Składający, oddając rzeczy czy pieniądze na przechowanie, nie ponosi ryzyka ich utraty czy uszkodzenia, nawet przypadkowej, natomiast przechowawca uzyskuje prawo rozporządzania tymi rzeczami bądź pieniędzmi według swojego uznania (por. B. Łubkowski (w:) Komentarz, t. II, 1972, s. 1677).

W zaistniałym, opisanym wyżej stanie faktycznym nie wystąpiły okoliczności, które wskazywałby na wolę udzielenia Wnioskodawcy prawa do dysponowania kwotą 195.000,00 zł w dowolny sposób i na jego rzecz. Przez cały okres potrzebny na założenie rachunku bankowego przez siostrzenicę Wnioskodawcy pieniądze co najmniej w tej wysokości znajdowały się na bieżącym rachunku bankowym Wnioskodawcy i nie były przez niego w żaden sposób wykorzystywane. Siostrzenica Wnioskodawcy mogła w każdym momencie wystąpić o ich wypłatę. Jej wolą nie było przekazanie pieniędzy Wnioskodawcy w taki sposób, by mógł on nimi swobodnie dysponować. Nadto kupujący przelał określoną kwotę na rachunek bieżący Wnioskodawcy z wyraźną intencją ich dalszego przekazania sprzedającej. Doszło zatem do zaistnienia samego faktu oddania na przechowanie pieniędzy bez zawiązania się stosunku depozytu nieprawidłowego z prawem rozporządzania nimi.

W ocenie Wnioskodawcy powyższe stanowisko zostało ugruntowane w orzecznictwie jak i judykaturze. Sąd Najwyższy w wyroku z 20 czerwca 1977 r. (sygn. akt II CR 204/77 r., LexisNexis nr 320284) orzekł, że „Wprawdzie do przyjęcia depozytu nieprawidłowego nie jest konieczne wyraźne zastrzeżenie tego w umowie, niemniej jednak dla zastosowania art. 845 k.c. konieczne jest ustalenie, że przechowawca uprawniony został do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi”. I dalej „W razie oddania na przechowanie pieniędzy lub innych rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w zasadzie dochodzi do skutku umowa przechowania (art. 835-844 k.c.). Jednakże gdy z przepisów szczególnych albo z umowy lub z okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi mu na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, zostaje zawarta umowa depozytu nieprawidłowego (art. 845 k.c.). Stan polegający na tym, że przechowawca może rozporządzać wspomnianymi pieniędzmi lub rzeczami może wynikać z umowy, tzn. – z oświadczeń woli złożonych zarówno wyraźnie jak i w sposób dorozumiany (art. 60 k.c.). Gdy zaś możność rozporządzenia pieniędzmi lub rzeczami nie wynika nawet z oświadczeń woli złożonych w sposób dorozumiany, może ona jeszcze wynikać z samych okoliczności.” (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1974 r., sygn. akt I CR 737/74, LEX nr 7631).

Natomiast w literaturze przedmiotu wyraźnie wskazano, że „Upoważnienie do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi jest dla bytu umowy depozytu nieprawidłowego konieczne – sam fakt oddania na przechowanie pieniędzy nie tworzy bowiem jeszcze stosunku depozytu nieprawidłowego z prawem rozporządzania nimi (J. Glumińska-Pawlic, Skutki podatkowe..., s. 111).”

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że brak woli stron co do zgody na rozporządzanie środkami pieniężnymi uzyskanymi ze sprzedaży i ich faktyczne niewykorzystywanie przez Wnioskodawcę nie wypełnia normy prawnej przewidzianej w art. 845 Kodeksu cywilnego i tym samym nie stanowi depozytu nieprawidłowego, co wyklucza możliwość uznania powstania obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie natomiast do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy oraz depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 845 ww. ustawy jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu; przepisy te zawarte są w art. 835-844 Kodeksu cywilnego.

Depozyt nieprawidłowy uznawany jest albo za odmianę zwykłej umowy przechowania, instytucję odrębną od umowy pożyczki, albo odrębny typ umowy nazwanej. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego ma obowiązek oddać taką samą ilość pieniędzy (rzeczy), ale niekoniecznie tę samą.

Depozyt nieprawidłowy ma miejsce wtedy, gdy z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Upoważnienie do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi jest dla bytu umowy depozytu nieprawidłowego konieczne – sam fakt oddania na przechowanie pieniędzy nie tworzy bowiem jeszcze stosunku depozytu nieprawidłowego z prawem rozporządzania nimi.

Z treści przedstawionego stanu faktycznego wynika, że mieszkająca na stałe w Kanadzie siostrzenica Wnioskodawcy pod koniec 2016 r. podjęła decyzję o sprzedaży posiadanego przez nią udziału wynoszącego 7/40 części zabudowanej nieruchomości w Polsce. Do podejmowania wszelkich czynności związanych ze sprzedażą siostrzenica Wnioskodawcy upoważniła swojego mieszkającego na stałe w Polsce wujka (Wnioskodawcę) udzielając mu 21 października 2016 r. pełnomocnictwa. W treści udzielonego pełnomocnictwa nie został zawarty zapis upoważniający Wnioskodawcę do rozporządzania w jakikolwiek sposób środkami pieniężnymi uzyskanymi z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Zgodnie z § 2 tiret 7 pełnomocnictwa Wnioskodawca został umocowany jedynie do reprezentowania siostrzenicy przed jakimikolwiek bankami w sprawach związanych z założeniem, dysponowaniem i zamknięciem rachunku bankowego, w tym do dokonywania wpłat, wypłat, dokonania wszystkich czynności związanych z uzyskaniem dostępu do bankowości elektronicznej, a także do składania wszelkich czynności związanych z uzyskaniem dostępu do bankowości elektronicznej, a także do składania wszelkich dyspozycji oraz wszystkich innych czynności z nimi związanych. Wnioskodawca znalazł kupca, któremu zależało na szybkim sfinalizowaniu transakcji. Przystępując do realizacji umowy ustalono, że przelanie kwoty stanowiącej cenę zakupu nie nastąpi bezpośrednio na rachunek bankowy siostrzenicy Wnioskodawcy. Powyższe skutkowałoby powstaniem straty w cenie zakupu z uwagi na konieczność jej przewalutowania i uiszczenia wysokiej marży. Do dokonania przelewu ustalonej kwoty za zgodą sprzedającej został wykorzystany numer bieżącego rachunku bankowego Wnioskodawcy. Dodatkowo oczekiwanie na założenie rachunku przez siostrzenicę Wnioskodawcy znacznie przedłużyłoby okres oczekiwania na podpisanie przez zainteresowane strony umowy, co groziło wycofaniem się inwestora. Dnia 2 grudnia 2016 r. doszło do podpisania umowy. W tym samym dniu kwota 195.000,00 zł stanowiąca cenę sprzedaży wpłynęła na bieżący rachunek bankowy Wnioskodawcy. Natomiast siostrzenica Wnioskodawcy podjęła stosowne kroki umożliwiające jej otwarcie rachunku w polskich placówkach bankowych. Ostatecznie rachunek bankowy został przez nią założony w marcu 2017 r. W dniu 13 marca 2017. Wnioskodawca przelał na ten rachunek bankowy kwotę 195.000,00 zł stanowiącą cenę sprzedaży zgodnie z umową z 2 grudnia 2016 r. Przez okres od 2 grudnia 2016 r. do 13 marca 2017 r. środki pieniężne pochodzące z umowy sprzedaży znajdowały się na rachunku bankowym Wnioskodawcy. Nie były one przez niego wykorzystywane w jakikolwiek sposób. W każdym dowolnym momencie kwota sprzedaży mogła zostać w całości przekazana siostrzenicy Wnioskodawcy. Na rachunku bankowym znajdowały się także pieniądze Wnioskodawcy znacznie przekraczające kwotę 195.000,00 zł. Środki przechowywane na rachunku bankowym zgodnie z zawartą umową z bankiem były nieznacznie oprocentowane. Kwota uzyskana w skutek kapitalizacji odsetek wyniosła niecałe 300 zł i została w całości przekazana sprzedającej. Strony nie zawierały żadnych dodatkowych umów, w tym także umowy przechowania środków finansowych.

Skoro zatem, jak wynika z treści wniosku, czynność przekazania pieniędzy na konto Wnioskodawcy nie nastąpiła w wykonaniu umowy depozytu nieprawidłowego (Wnioskodawca nie mógł bowiem rozporządzać przelanymi na jego konto pieniędzmi) ani też umowy pożyczki, lecz na skutek udostępnienia przez Wnioskodawcę – za zgodą sprzedającej – własnego rachunku bankowego celem przelewu ustalonej kwoty środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży udziału w nieruchomości, to należy zgodzić się z Wnioskodawcą, iż opisana we wniosku czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie mieściła się ona bowiem w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym na Wnioskodawcy nie ciążył obowiązek podatkowy z tego tytułu.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę orzecznictwa wskazać należy, iż orzeczenia te dotyczą konkretnych sprawy podatników osądzonych w określonych stanach faktycznych i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.