Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/4511-1437/15-2/JK
z 18 stycznia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 615, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 9 grudnia 2015 r. (data wpływu 14 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia należności kredytowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia należności kredytowych oraz prawidłowości wystawienia przez Bank informacji PIT-8C.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Za rok 2014 została wystawiona Wnioskodawczyni informacja PIT-8C przez Bank z tytułu umorzenia części należności z tytułu umowy kredytowej. Wykazany przychód, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego został uwzględniony w zeznaniu rocznym PIT-38/2014 r. Złożenie zeznania podyktowane było tylko i wyłącznie wywiązaniem się z ciążącego obowiązku i nie powodowaniem konfliktu z organem podatkowym. Przede wszystkim wątpliwości budzi fakt, że informacja PIT-8C została wystawiona błędnie (na jednego małżonka, choć głównym kredytobiorcą był eks mąż). Pomimo wielokrotnych korespondencji z Bankiem i negocjowaniem wystawienia korekty PIT-8C w sposób prawidłowy i zgodny ze stanem faktycznym, Bank nie skorygował ww. informacji twierdząc, że jedynym wnioskodawcą w sprawie umorzenia części należności kredytowej była Wnioskodawczyni i tylko względem Niej rodziło skutki prawne, nie bacząc na solidarną odpowiedzialność małżonków (współkredytobiorców).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy przychód z umorzenia części należności z tytułu umowy kredytowej zaciągnięty przez małżonków powinien być podzielony i wykazany przez Bank w dwóch odrębnych informacjach PIT-8C wystawionych na każdego z małżonków odrębnie, a w przypadku nie dokonania korekty przez Bank, czy Wnioskodawczyni może dokonać opodatkowania tylko i wyłącznie 50% kwoty umorzenia?

Zdaniem Wnioskodawczyni, krzywdzące jest wystawienie przez Bank informacji PIT-8C/2014 r. tylko co do Jej osoby i ponoszenie tylko i wyłącznie przez Nią jego ciężaru, a w następstwie skutków – podatek dochodowy w kwocie 36.727,29 zł. Kredyt został zaciągnięty przez męża, Wnioskodawczyni natomiast wyraziła tylko zgodę na jego zaciągnięcie żyjąc w błędnym przekonaniu że małżonkowie stanowią dobrą rodzinę i wspólnie go spłacają. Okazało się jednak, że mąż celowo wmanipulował Wnioskodawczynię w spiralę długów – był już wówczas związany z inną kobietą, a środki pieniężne z tytułu kredytu przeznaczył na ratowanie upadającej własnej pozarolniczej działalności gospodarczej (budownictwo i wspólne życie z kochanką). Cała kwota kredytu przelana była na konto męża i tylko on był jej dysponentem. Natomiast Wnioskodawczyni została sama z dwójką dzieci i zadłużonym domem z wizją eksmisji, ponieważ kredyt był zaciągnięty pod zastaw domu. Mąż wyprowadził się, kredytu nie spłacał, a Wnioskodawczyni również nie miała środków na jego spłatę. W konsekwencji, zaciągnięty kredyt na kwotę 202.164,09 zł urósł do wysokości 413.000,00 zł. Dziewięć lat trwała walka Wnioskodawczyni z windykacją i Bankiem. Po wieloletnich zmaganiach udało się Wnioskodawczyni porozumieć z Bankiem w sprawie umorzenia części odsetek w kwocie 193.301,51 zł, sprzedała dom i spłaciła 240.000,00 zł należności kredytowej i zaległej. Prawdą jest, że jedynym wnioskodawcą o umorzenie należności była Wnioskodawczyni, nie zmienia to faktu, że kredytobiorców było dwóch (eks mąż) i odpowiedzialność oraz konsekwencje powinny być współmierne co do udziałów – czyli po 50%. Dlatego też, mając na względzie interes zarówno etyczny jak i przepisy prawa podatkowego, i zasadę sprawiedliwości przychód wykazany w informacji PIT-8C winien być uwzględniony przez Wnioskodawczynię w zeznaniu rocznym PIT-38 w wysokości 96.650,75 zł (50% kwoty z poz. 25 PIT–8C).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ustawy Ordynacja podatkowa zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376, z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (ustalonych w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej. Zmiana wysokości odsetek od kredytów w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął – jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej termin płatności upłynął.

W przypadku odsetek karnych, naliczanych od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać je w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów – wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że umorzona kwota kredytu wraz z odsetkami stanowi przysporzenie majątkowe, które należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł.

Wskazać przy tym należy, że zgodnie z art. 366 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego artykułu, aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Solidarność dłużników charakteryzuje się: wielością podmiotów po stronie zobowiązanej, niepodzielnością zobowiązania bez względu na przedmiot świadczenia, możliwością żądania przez wierzyciela według jego wyboru całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna utrzymaniem zobowiązania wszystkich dłużników aż do całkowitego zaspokojenia wierzyciela, zwolnieniem wszystkich dłużników na skutek zaspokojenia wierzyciela przez któregokolwiek z nich.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Biorąc pod uwagę powyżej powołane przepisy prawa oraz fakt, że tylko Wnioskodawczyni (a nie jej były mąż, czy też Wnioskodawczyni i jej były mąż) była wnioskodawcą w sprawie umorzenia części należności kredytowych – cała kwota umorzonych przez bank należności kredytowych stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też Bank wystawił informację PIT-8C tylko Wnioskodawczyni. W zeznaniu podatkowym składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym w którym uzyskano przychód, Wnioskodawczyni winna opodatkować cały przychód wykazany w wystawionej przez Bank informacji PIT-8C.

Końcowo, w niniejszej sprawie wskazać należy, że postępowanie o udzielenie interpretacji ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego. W postępowaniu tym organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ogranicza się do dokonania subsumpcji przedstawionego przez stronę stanu faktycznego pod określony przepis prawa podatkowego i wyjaśnienia przyczyn, dla których w określonym stanie faktycznym dany przepis ma zastosowanie. Organ w interpretacji indywidualnej nie ustala zatem, ani nie potwierdza, czy dokonane przez Wnioskodawczynię wyliczenia kwot są prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.