Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/4511-1229/15-4/HD
z 17 lutego 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 10 grudnia 2015 r. (data wpływu 15 grudnia 2015 r.), uzupełnionym w dniu 1 lutego 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 grudnia 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, prowadzącym działalność gospodarczą, w ramach której od 2010 r. zajmuje się między innymi realizacją projektów budowlanych, związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych.

Aktem notarialnym z dnia 23 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca zakupił grunt z przeznaczeniem na inwestycję – budowa domu jednorodzinnego mieszkalnego. Wnioskodawca zlecił specjalistycznej firmie z uprawnieniami zaprojektowanie i generalne wykonawstwo inwestycji.

W dniu 24 lipca 2013 r. dokonano sprzedaży domu bez wydanej decyzji o oddaniu do użytku. Cena sprzedaży wynosiła 510.000 zł brutto. Przychód ze sprzedaży domu, pomniejszony o koszty jego budowy, został opodatkowany w ramach działalności gospodarczej podatkiem dochodowym od osób fizycznych w 2013 r.

Po zawarciu umowy sprzedaży i wydaniu jej przedmiotu w posiadanie kupującym pojawiły się istotne wady w budynku mieszkalnym, niewystarczające dla bezpiecznego i prawidłowego użytkowania.

Dnia 19 grudnia 2013 r. nabywcy domu złożyli pisemne oświadczenie o odstąpieniu od powyższej umowy sprzedaży na podstawie art. 560 § 1 Kodeksu cywilnego. Zwrot budynku mieszkalnego nastąpił na podstawie aktu notarialnego w dniu 31 stycznia 2014 r.

Wystawione przez Wnioskodawcę faktury korygujące pomniejszyły wartość przychodu ze sprzedaży w 2013 r.

Z ubezpieczenia projektanta Wnioskodawca otrzymał w dniu 2 lipca 2015 r. odszkodowanie w wysokości 159.057 zł 89 gr.

Otrzymana kwota odszkodowania została przeznaczona na wykonanie wzmocnienia podłoża gruntowego metodą mikropali iniekcyjnych oraz na prace przygotowawcze i odtworzeniowe. Prace skosztorysowane przez uprawnionego eksperta zostały oszacowane na kwotę 239.000 zł. Różnicę Wnioskodawca będzie dochodzić po wykonaniu naprawy fundamentów.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie.

Czy otrzymane odszkodowanie – za nieprawidłowe wykonanie prac projektowych, a w efekcie końcowym fundamentów – jest przychodem z tytułu prowadzonej działalności w chwili otrzymania odszkodowania na rachunek bankowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odszkodowanie jest świadczeniem stanowiącym finansową rekompensatę uszczerbku na majątku osoby poszkodowanej wskutek zdarzenia wywołującego szkodę. Stanowi to – w myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychód z działalności w momencie otrzymania środków finansowych i podlega opodatkowaniu (zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy).

Wnioskodawca podaje, że w związku z niedopełnieniem staranności przez projektanta i kierownika budowy kupującemu został zwrócony przychód uzyskany z tytułu sprzedaży domu. Ponadto, w lipcu 2015 r. na rachunek bankowy Wnioskodawcy wpłynęła rekompensata pieniężna w wysokości 159.057 zł 89 gr z ubezpieczenia projektanta na naprawę fundamentu domu jednorodzinnego. Całość uzyskanego odszkodowania Wnioskodawca przeznaczył na powyższy cel.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego – jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady – wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Pozarolnicza działalność gospodarcza – w myśl art. 10 ust. 1 w pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – stanowi źródło przychodów. Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej – w myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

W tym miejscu podkreślić należy, że przywołany przepis art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymienia wszystkich przychodów z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 3 tej ustawy. Natomiast przepis art. 14 ust. 2 cytowanej ustawy wskazuje na niektóre rodzaje przychodów zaliczanych również do przychodów z działalności gospodarczej. Z powyższego wynika zatem, że – co do zasady – przychodem podatkowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jest każda wartość wchodząca w skład majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jako własną.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują szereg zwolnień, którymi objęte zostały niektóre przychody.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z kolei przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy stanowi, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 tej ustawy wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.

Z analizy przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia, na podstawie tego przepisu, korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustawy lub aktów wykonawczych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Ponadto z przedmiotowego zwolnienia wyłączone zostały m.in. odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz odszkodowania wynikające z zawartych umów i ugód innych niż ugody sądowe. Odszkodowania otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą zostały również wyłączone ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy obejmuje inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa, jednakże dla zastosowania zwolnienia koniecznym jest, aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej. Przywołany przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Na podstawie ww. przepisu opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Ponadto ze zwolnienia wyłączone zostały odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ogólną zasadę ustalania momentu uzyskania przychodu związanego z działalnością gospodarczą określa przepis art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowi on, że za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e i 1h-1j, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.

Od zasady wyrażonej w art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidziane są odstępstwa. I tak, stosownie do art. 14 ust. 1e ustawy, jeżeli strony ustalą, że będą rozliczać usługi za okresy rozliczeniowe, wówczas za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dostawy energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego, o czym stanowi art. 14 ust. 1h ustawy. W przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się ust. 1c, 1e i 1h, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty (art. 14 ust. 1i ustawy).

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej związanej ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych zlecił firmie specjalistycznej zaprojektowanie i generalne wykonawstwo inwestycji (budowa domu jednorodzinnego mieszkalnego). W dniu 24 lipca 2013 r. dokonano sprzedaży domu bez wydanej decyzji o oddaniu do użytku. Po zawarciu umowy sprzedaży i wydaniu jej przedmiotu w posiadanie kupującym pojawiły się istotne wady w budynku mieszkalnym, niewystarczające dla bezpiecznego i prawidłowego użytkowania. W dniu 31 stycznia 2014 r. nastąpił zwrot na rzecz Wnioskodawcy budynku mieszkalnego. W związku z niedopełnieniem staranności przez projektanta i kierownika budowy kupującemu został zwrócony przychód uzyskany z tytułu sprzedaży domu. Ponadto, w dniu 2 lipca 2015 r. na rachunek bankowy Wnioskodawcy wpłynęła rekompensata pieniężna w wysokości 159.057 zł 89 gr z ubezpieczenia projektanta na naprawę fundamentu domu jednorodzinnego. Całość uzyskanego odszkodowania Wnioskodawca przeznaczył na powyższy cel. Otrzymana kwota odszkodowania została przeznaczona na wykonanie wzmocnienia podłoża gruntowego metodą mikropali iniekcyjnych oraz na prace przygotowawcze i odtworzeniowe.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołany wyżej stan prawny stwierdzić należy, że w związku z tym, iż budowa domu jednorodzinnego wykonywana była w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej – to otrzymana kwota odszkodowania wypłacona w związku z niedopełnieniem staranności przez projektanta i kierownika budowy stanowi dla Wnioskodawcy przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymana kwota odszkodowania nie spełnia przesłanek do zastosowania zwolnień z podatku dochodowego, w szczególności zwolnień, o których mowa w cytowanych uprzednio przepisach. Ze względu zatem na to, że kwota, o której mowa we wniosku, nie mieści się w zakresie świadczeń odszkodowawczych objętych zwolnieniem przedmiotowym – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego, przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania Wnioskodawca zobowiązany jest wykazać w odpowiedniej ewidencji oraz opodatkować łącznie z pozostałymi przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej, zgodnie z zasadami przewidzianymi dla wybranej formy opodatkowania. Momentem powstania przychodu u Wnioskodawcy jest data jego otrzymania, czyli wpływu pieniędzy bezpośrednio do majątku podatnika.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.