Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB2.4511.320.2016.1.ACz
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2016 r. (data wpływu 18 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 6 kwietnia 2014 r. zmarła ciotka Wnioskodawcy, …., zamieszkała …., województwo ….. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku toczyło się przed Sądem Rejonowym …. i zostało zakończone postanowieniem z dnia 16 lipca 2015 r., sygn. akt …., stwierdzającym nabycie spadku po …. na podstawie testamentu przez jej bratanków, tj. przez Wnioskodawcę w 2/3 częściach oraz przez brata Wnioskodawcy, …., w 1/3 części. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 7 sierpnia 2015 r. Wartość całego majątku spadkowego wynosi 622 455 zł, z czego według udziału na Wnioskodawcę przypada 414 970 zł, a na brata Wnioskodawcy 207 485 zł. Podana wartość odpowiada wartości rynkowej spadku i została ustalona w toku postępowania podatkowego prowadzonego przez Urząd Skarbowy …...

W skład spadku wchodzi:

1. lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość o powierzchni użytkowej 45,66 m ² wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, położony ….., woj. ….., o wartości 120 000 zł,
2. nieruchomość gruntowa o powierzchni 1,6993 ha (w tym las - 0,2535 ha, grunty rolne - 1,4458 ha) z budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 108 m², położona …., gmina …., woj. ….. o wartości 499 055 zł; w skład tej nieruchomości wchodzą dwie działki:
   • działka nr 3024, o powierzchni 1,1988 ha (w tym las - 0,1814 ha, grunt rolny - 1,0174 ha), o wartości 259 792 zł,
   • działka nr 3025/5, o powierzchni 0,5005 ha (w tym las - 0,721 ha, grunt rolny - 0,4284 ha), na której znajduje się budynek mieszkalny o powierzchni 108 m², gdzie łączna wartość wynosi 239 263 zł,

3. 1/3 udziału w działce nr 3021/1 - nieruchomości rolnej o powierzchni 0,0408 ha, położonej …., gmina …., woj. …., o wartości 3 400 zł.
   
   

Od wszystkich wymienionych gruntów rolnych pobierany jest podatek rolny i ich łączna powierzchnia przekracza 1 ha, przy czym na działce nr 3024 znajduje się 1,0174 ha gruntu rolnego, stanowiącego wyodrębnione ewidencyjnie i organizacyjnie samoistne gospodarstwo rolne.

Ciężary podlegające potrąceniu wyniosły 4 850 zł. Wartość czysta majątku, tj. podstawa opodatkowania wyniosła 617 605 zł. Urząd Skarbowy ….. decyzją ustalającą wysokość podatku od spadku i darowizn z dnia 25 listopada 2015 r., nr PP-2/4203-445/15, ustalił zobowiązanie podatkowe Wnioskodawcy na kwotę 18 525 zł, które Wnioskodawca uiścił, nie wnosząc odwołania od decyzji. W przedmiotowym zakresie Wnioskodawca skorzystał ze zwolnienia na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym w 2015 r. Objęło ono wszystkie grunty rolne, stanowiące łącznie gospodarstwo rolne o wartości 243 233 zł.

Obecnie konieczne stało się przeprowadzenie działu spadku. W sprawie tej Wnioskodawca złożył w lutym 2016 r. stosowny wniosek do Sądu Rejonowego …..

Wnioskodawca przewiduje, że stosownie do udziału w spadku, dział spadku przedstawiał się będzie następująco:

1. na Wnioskodawcę przypadnie udział w spadku w wysokości 2/3 o wartości 414 970 zł. stanowiący:
   • lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość o powierzchni użytkowej 45,66 m² wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, położony w …., woj. ….., o wartości 120 000 zł,
   • działkę nr 3024, o powierzchni 1,1988 ha (w tym las - 0,1814 ha, grunt rolny -1,0174 ha), położoną …., gmina …., woj. ……, o wartości 259 792 zł,
     
   • dopłata od brata Wnioskodawcy w kwocie 35 178 zł, płatna w ratach.

2. na rzecz brata Wnioskodawcy przypadnie udział w spadku w wysokości 1/3 o wartości 207 485 zł (wartość niżej wymienionych składników majątku wynosi 242 663 zł i będzie pomniejszona o dopłatę na rzecz Wnioskodawcy w kwocie 35 178 zł), stanowiący:
   • działkę nr 3025/5 o powierzchni 0,5005 ha (w tym las - 0,0721 ha, grunt rolny - 0,4284 ha) wraz z budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 108 m², położoną …., gmina ….., woj. ….., o wartości 239 263 zł,
   • 1/3 udziału w działce nr 3021/1 - nieruchomości rolnej o powierzchni 0,0408 ha, położonej …., gmina …., woj. …. - nieruchomość związana jest organizacyjnie wyłącznie z ww. działką nr 3025/5. Wartość udziału wynosi 3 400 zł.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym kwota pieniężna uzyskana przez Wnioskodawcę tytułem dopłaty w związku z działem spadku podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, uzyskanie przez Niego w ramach działu spadku dopłaty nie nakłada na Niego żadnego obowiązku podatkowego wynikającego z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Związane jest to z tym, że otrzymana dopłata nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dział spadku nastąpi w drodze postępowania sądowego, wyłącznie między spadkobiercami. Stan majątkowy Wnioskodawcy wskutek dokonania działu spadku nie ulegnie żadnej zmianie, gdyż będzie mieścił się w wartości przypadającego Mu udziału w spadku. Dopłata jest wyłącznie elementem działu spadku równoważącym wartość posiadanego przez Wnioskodawcę udziału. W wyniku działu spadku, w tym również w wyniku uzyskania dopłaty, Wnioskodawca nie uzyska żadnego przysporzenia – przyrostu majątkowego w odniesieniu do odziedziczonej części masy spadkowej wyrażanej wartością przypadającego na Wnioskodawcę udziału w spadku. Brak będzie zatem przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z tego powodu uzyskanie przez Wnioskodawcę dopłaty nie stanowi podstawy do powstania zobowiązania podatkowego na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w zakresie obowiązywania tej ustawy, po stronie Wnioskodawcy nie powstaną żadne obowiązki podatkowe.

Zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy, w myśl wskazanej ustawy, może powstać dopiero wtedy, gdy w wyniku działu spadku uzyskałby On łącznie z dopłatą majątek o łącznej wartości przekraczającej przysługujący Mu udział w spadku – obowiązek podatkowy obejmowałby wyłącznie uzyskaną nadwyżkę, natomiast planowany dział spadku nie przewiduje aby Wnioskodawca uzyskał jakąkolwiek nadwyżkę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

W przypadku nabycia w drodze spadku pięcioletni termin, o którym mowa powyżej powinien być liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spadku.

W myśl art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Zgodnie z art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

W myśl art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do treści art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Jak stanowi art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia Sądu.

Stosownie do treści art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w kwietniu 2014 r. zmarła ciotka Wnioskodawcy. Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 16 lipca 2015 r., sygn. akt ….., spadek po zmarłej, zgodnie z testamentem, nabyli Wnioskodawca w 2/3 częściach oraz brat Wnioskodawcy w 1/3 części. Wartość całego majątku spadkowego wynosi 622 455 zł, z czego według udziału na Wnioskodawcę przypada 414 970 zł, a na brata Wnioskodawcy 207 485 zł. Podana wartość odpowiada wartości rynkowej spadku.

W skład spadku wchodzi:

1. lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, o wartości 120 000 zł,
2. nieruchomość gruntowa o powierzchni 1,6993 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym, o wartości 499 055 zł; w skład tej nieruchomości wchodzą dwie działki:
   • działka nr 3024, o powierzchni 1,1988 ha, o wartości 259 792 zł,
   • działka nr 3025/5, o powierzchni 0,5005 ha, na której znajduje się budynek mieszkalny, gdzie łączna wartość wynosi 239 263 zł,

3. 1/3 udziału w działce nr 3021/1, o powierzchni 0,0408 ha, o wartości 3 400 zł.
   
   

W związku z koniecznością przeprowadzenia działu spadku, w lutym 2016 r. Wnioskodawca złożył stosowny wniosek w tej sprawie do Sądu Rejonowego. Wnioskodawca przewiduje, że w wyniku działu spadku na Wnioskodawcę przypadnie udział w spadku w wysokości 2/3 o wartości 414 970 zł, w skład którego wejdzie: ww. lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, o wartości 120 000 zł; działka nr 3024, o powierzchni 1,1988 ha, o wartości 259 792 zł oraz dopłata od brata Wnioskodawcy w kwocie 35 178 zł, płatna w ratach. Natomiast na rzecz brata Wnioskodawcy przypadnie udział w spadku w wysokości 1/3, o wartości 207 485 zł, stanowiący zabudowaną działkę nr 3025/5 o powierzchni 0,5005 ha, o wartości 239 263 zł oraz 1/3 udziału w działce nr 3021/1 o powierzchni 0,0408 ha, którego wartość wynosi 3 400 zł.

Mając powyższe na względzie wyjaśnić należy, że dział spadku, którego przedmiotem są nieruchomości oraz udział w nieruchomości, następujący ze spłatą (dopłatą) na rzecz Wnioskodawcy, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia ww. prawa. Jeżeli suma spłaty (dopłaty) nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata (dopłata) jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty dopłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że skoro suma dopłaty jaką otrzyma Wnioskodawca w związku z działem spadku, nie przekroczy wartości Jego udziału w spadku – co wynika z treści wniosku – to w takiej sytuacji nie powstanie przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanej kwoty spłaty w związku z działem spadku.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.