Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB1.4511.431.2016.1.AG
z 3 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 kwietnia 2016 r. (data wpływu 5 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w przypadku odpracowania przez dłużnika zaległego czynszu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - Miejski Zespół Gospodarki Lokalowej i Administracji jest jednostką organizacyjną Gminy, działającą w formie samorządowego zakładu budżetowego, nieposiadającą osobowości prawnej. Organ założycielski Zakładu powołał Zespół i określił cel jego tworzenia Uchwałą ….. z dnia 25 czerwca 1991 r.

Do zadań Zespołu należy prowadzenie gospodarki mieszkaniowej, gospodarowanie lokalami użytkowymi, wykonywanie zadań z zakresu gospodarki nieruchomościami powierzonymi Zespołowi. Zadania wykonuje także poprzez administrowanie, zarządzanie i prowadzenie działalności inwestycyjnej i remontowo-budowlanej.

Do zadań Zespołu należy w szczególności:

1. przygotowanie projektów Uchwał Rady Miasta w zakresie działania Zespołu i sprawozdań z ich realizacji,
2. gospodarowanie majątkiem Gminy, w tym wynajem lokali mieszkalnych, użytkowych, nieruchomości lub ich części,
3. realizacja polityki mieszkaniowej Gminy celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych mieszkańców przez odzyskiwanie lokali mieszkalnych w drodze czynności egzekucyjnych, windykacyjnych i procesowych,
4. realizacja zadań własnych Gminy obejmujących sprawy utrzymania porządku i czystości, gminnego budownictwa mieszkaniowego, a w przypadku budynków wielomieszkaniowych również sprawy zaopatrzenia w wodę, odprowadzenia ścieków, zaopatrzenia w energię elektryczną, gaz i centralne ogrzewanie,
5. sporządzanie kalkulacji do ustalenia stawki bazowej czynszu regulowanego dla wynajmujących lokale mieszkalne,
6. przygotowywanie i przeprowadzanie przetargów na roboty remontowe, inwestycje, usługi i zakupy ujęte w planie rzeczowo-finansowym na dany rok,
7. prowadzenie zadań inwestycyjnych, remontów kapitalnych i bieżących oraz usług związanych z utrzymaniem w należytym stanie administrowanych posesji,
8. prowadzenie spraw szkód górniczych w zasobach administrowanych przez Zespół,
9. przygotowywanie i przeprowadzanie przetargów na najem wolnych lokali użytkowych,
10. gospodarowanie nieruchomościami w celu zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców przez administrowanie i zarządzanie, w tym parkingami miejskimi, domem przedpogrzebowym.
    
    

Gmina przekazała Zespołowi do administrowania zasoby budynkowe/lokalowe, nieruchomości stanowiące własność gminy, w tym:

1. nieodpłatnie w drodze umowy użyczenia ok. 90% zasobów,
2. odpłatnie w trwały zarząd decyzją administracyjną.
   
   

W mieszkaniowym zasobie Gminy występuje duża grupa lokatorów (najemców i osób, które z tytułu zaległości utraciły tytuł prawny do lokalu, a które spornego lokalu nie zdały i zajmują go nadal bez tytułu prawnego), zalegających z zapłatą czynszu lub odszkodowania oraz opłat niezależnych od właściciela, za zajmowane lokale mieszkalne. Mieszkaniowy zasób Gminy zajmują bowiem w znacznej mierze osoby o niskich dochodach. Wobec zalegających z zapłatą, Wnioskodawca prowadzi postępowanie o odzyskanie należności i o odzyskanie lokalu (eksmisję). W postępowaniach o eksmisję do rzadkości należy wyrok, w którym Sąd nie przyznaje dłużnikowi prawa do lokalu socjalnego lub pomieszczenia tymczasowego, co potwierdza status materialny osób zajmujących lokale w gminnym zasobie mieszkaniowym. Najemcy lokali i osoby, wobec których Sąd orzekł prawo do lokalu socjalnego mogą otrzymać pomoc finansową na sfinansowanie części wydatków mieszkaniowych w formie dodatku mieszkaniowego, po spełnieniu określonych w ustawie kryteriów. W 2015 r. średnio miesięcznie z dodatku mieszkaniowego korzystało 261 osób. Ponadto, część lokatorów korzysta z pomocy finansowej MOPS w formie zasiłków, przekazując je na rzecz opłat czynszowych.

Rada Miasta …. podjęła uchwałę w sprawie określenia szczegółowych zasad, sposobu i trybu umarzania, odraczania terminu spłaty oraz rozkładania na raty należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, przypadających Gminie ….. lub jej jednostkom podległym oraz warunków dopuszczalności pomocy publicznej i wskazania organu lub osoby uprawnionej do udzielania tych ulg. Pomimo tych działań, wciąż utrzymuje się tendencja wzrostowa dla zaległości czynszowych. U podstaw tego zjawiska leży brak pracy, obciążenia kredytowe, niskie dochody, uzależnienia i nieporadność życiowa.

Na wysokość zadłużenia duży wpływ ma zadłużenie z tytułu opłat niezależnych od właściciela (tzw. media). Ich dostawcy obciążają kosztami dostawy mediów administratora budynku, ten z kolei, bez względu na to, czy otrzyma od lokatora środki na zapłatę faktury, czy też nie, musi należność zapłacić, aby zapewnić stały dostęp wszystkim mieszkańcom, np. do wody. Dlatego też, wciąż poszukuje się różnych możliwości pomocy lokatorom, którzy są zainteresowani spłatą swoich zobowiązań czynszowych.

Wnioskodawca nie posiada w swojej strukturze brygady remontowej, a wszystkie prace naprawcze, porządkowe i remontowe zleca podmiotom zewnętrznym. Stąd też, możliwości spłaty zadłużenia czynszowego w formie świadczeń rzeczowych są ograniczone i sprowadzają się do oferty roznoszenia korespondencji.

Prezydent Miasta wydał Zarządzenie w sprawie ustalenia formy spłaty zadłużenia czynszowego w formie świadczeń rzeczowych. Wnioskodawca został zobowiązany do zorganizowania odpowiednich warunków spełnienia świadczeń rzeczowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy dłużnik będący osobą fizyczną spełniając świadczenie rzeczowe w zamian za zobowiązanie pieniężne (czynszowe) wobec Wnioskodawcy - wierzyciela, uzyskuje przychody w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy Wnioskodawca, zawierający umowę z dłużnikiem będącym osobą fizyczną o spełnienie świadczenia rzeczowego w zamian za zobowiązania pieniężne (czynsze za lokale mieszkalne), jest zobowiązany do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych równowartości uregulowanego zobowiązania czynszowego?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, świadczenie rzeczowe w zamian za zobowiązania pieniężne nie stanowi źródła przychodów, a dłużnik będący osobą fizyczną spełniając świadczenie rzeczowe w zamian za zobowiązania pieniężne (czynszowe) wobec Wnioskodawcy - wierzyciela nie uzyskuje przychodów w rozumieniu z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Wnioskodawca nie wystawi dłużnikowi PIT-8C.

Zgodnie z art. 659 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzu lub w świadczeniach innego rodzaju. Dłużnik złoży u wierzyciela wniosek o spełnienie świadczenia rzeczowego w zamian za zaległości czynszowe. Wnioskodawca - wierzyciel przystąpi do zawarcia umowy o spełnienie świadczenia rzeczowego w zamian za zobowiązanie pieniężne. Wykonanie świadczenia rzeczowego w celu zwolnienia się z zobowiązania z tytułu zaległego czynszu będzie polegało na roznoszeniu korespondencji Wnioskodawcy, wg stawki określonej przez Prezydenta Miasta, odpowiadającej rodzajowi wykonywanego świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa jakby doszło do jego zwykłego wykonania (tj. zapłaty kwoty czynszu wynikającej z umowy najmu).

Jest to świadczenie zamiast wykonania, którego celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania. Zapłata zaległości czynszowych nie stanowi przychodu dłużnika, stąd świadczenie zamiast wykonania, za zgodą stron stosunku zobowiązaniowego, nie stanowi przychodu dłużnika. Wyznaczone służby Wnioskodawcy będą ewidencjonować i monitorować rzeczywiste wykonanie świadczenia przez dłużnika, co wypełni przesłankę konieczną dla wygaśnięcia zobowiązania.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15. art. 17 ust. 1 pkt 6. 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zatem, odpracowanie przez dłużnika zaległości w formie świadczenia prac polegających na roznoszeniu korespondencji na rzecz Wnioskodawcy - wierzyciela, czyli świadczenie w miejsce wykonania, nie będzie powodować u dłużnika powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu, a wierzyciel jako płatnik nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wnioskodawca zaksięguje świadczenie rzeczowe wg. przyjętej wyceny świadczenia rzeczowego Wn 761 Ma 2 Rozrachunki z najemcami. W wyniku rozliczenia dojdzie do wygaśnięcia zobowiązania, bez powstania dochodu do opodatkowania. Mając powyższe na uwadze Wnioskodawca nie jest zobowiązany do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych równowartości uregulowanego zobowiązania czynszowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Stosownie do art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że najemca jest zobowiązany do zapłaty umówionego czynszu wynajmującemu, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

W myśl art. 453 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (np. powstałego z tytułu zaległego czynszu), poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Należy podkreślić, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo. Nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że do zadań Wnioskodawcy należy prowadzenie gospodarki mieszkaniowej, gospodarowanie lokalami użytkowymi oraz wykonywanie zadań z zakresu gospodarki nieruchomościami Mu powierzonymi, stanowiącymi majątek Gminy. Zadania te wykonuje poprzez administrowanie, zarządzanie i prowadzenie działalności inwestycyjnej i remontowo-budowlanej. Wnioskodawca wskazał, że w powierzonym Mu zasobie mieszkaniowym Gminy występuje duża grupa lokatorów (najemców i osób, które z tytułu zaległości utraciły tytuł prawny do lokalu, a które spornego lokalu nie zdały i zajmują go nadal bez tytułu prawnego), zalegających z zapłatą czynszu lub odszkodowania oraz innych opłat, za zajmowane lokale mieszkalne.

Prezydent Miasta wydał Zarządzenie w sprawie ustalenia formy spłaty zadłużenia czynszowego w formie świadczeń rzeczowych. Wnioskodawca został zobowiązany do zorganizowania odpowiednich warunków spełnienia świadczeń rzeczowych. Przy czym faktyczne możliwości spłaty zadłużenia czynszowego w formie świadczeń rzeczowych są ograniczone i sprowadzają się jedynie do oferty roznoszenia korespondencji Wnioskodawcy.

Mając na uwadze zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku oraz przepisy prawa mające w sprawie zastosowanie stwierdzić należy, że na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpracowanie przez dłużnika (najemcę lokalu mieszkalnego) zaległości czynszowych w formie świadczenia pracy na rzecz Wnioskodawcy, czyli świadczenie w miejsce wykonania, nie będzie skutkowało u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu, a co za tym idzie, płatnik – Wnioskodawca – nie będzie zobowiązany do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych równowartości uregulowanego zobowiązania czynszowego, tj. nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wystawienia informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C).

Mając na uwadze powyższe przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Natomiast zgodnie z art. 3 pkt 2 tej ustawy, za przepisy prawa podatkowego uważa się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

Z uwagi na powyższe tut. Organ nie odniósł się do sposobu rozliczenia w księgach rachunkowych należności z tytułu spłaty przez dłużnika zaległości czynszowych w formie świadczenia rzeczowego. Kwestie te nie są bowiem uregulowane przepisami prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.