Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB2.4514.443.2016.1.LS
z 28 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 7 września 2016 r. (data wpływu 12 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy cesji wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy cesji wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką z siedzibą na Łotwie, będącą łotewskim rezydentem podatkowym [dalej: Spółka lub Wnioskodawca]. Spółka jest zarejestrowana dla celów łotewskiego podatku od wartości dodanej w tym dla potrzeb transakcji wewnątrz unijnych (tj. jako łotewski podatnik VAT-UE) i nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawarł ze spółką z siedzibą w Polsce, należącą do tej samej grupy kapitałowej co Wnioskodawca [dalej: Kontrahent], umowę cesji wierzytelności [dalej: Umowa]. Na podstawie tej Umowy wierzytelności wynikające z uprzednio udzielonych przez Kontrahenta pożyczek pieniężnych, o których mowa poniżej, są regularnie przenoszone do Spółki.

Umowa została zawarta na terenie Łotwy. W jej treści znajduje się klauzula wyboru prawa, zgodnie z którą strony Umowy (tzn. Wnioskodawca i Kontrahent) postanowiły o poddaniu regulacjom prawa łotewskiego wszelkich wiążących się z Umową okoliczności. W związku z powyższym, zgodnie z prawem łotewskim, prawa majątkowe w postaci wierzytelności są uznawane za wykonywane na Łotwie.

Kontrahent w ramach prowadzonej na terytorium Polski działalności gospodarczej zajmuje się odpłatnym udzielaniem krótkoterminowych pożyczek pieniężnych osobom fizycznym [dalej: Pożyczkobiorcy]. Zgodnie z przyjętym modelem biznesowym proces związany z udzielaniem/obsługą pożyczek realizowany jest za pośrednictwem Internetu.

Przedmiotem cesji są wierzytelności niewymagalne. W zamian za wierzytelności przenoszone na podstawie Umowy Spółka zobowiązana jest uiścić na rzecz Kontrahenta cenę, która każdorazowo przewyższa wartość nominalną wierzytelności. Za zapłatą przez Wnioskodawcę określonej kwoty pieniężnej (ceny) przechodzą na niego wszelkie prawa związane z wierzytelnością, tj. prawo do kwoty głównej pożyczki oraz należności akcesoryjnych (np. prowizji za udzielenie pożyczki oraz ewentualnie, innych płatności, o ile będą należne od Pożyczkobiorcy w związku z udzieloną na jego rzecz pożyczką).

Możliwość scedowania (przekazania) praw do wierzytelności na osoby trzecie została przewidziana w regulaminie usług świadczonych przez Kontrahenta.

W celu optymalizacji procesu obsługi spłaty udzielonych przez Kontrahenta pożyczek, Pożyczkobiorcy nie są informowani o zbyciu przez Kontrahenta na rzecz Spółki wierzytelności, z tytułu których są oni dłużnikami Kontrahenta. W związku z tym, Pożyczkobiorcy dokonują spłat wynikających z udzielonych na ich rzecz pożyczek na rachunek bankowy Kontrahenta. Następnie kwoty te są przekazywane przez Kontrahenta na rzecz Spółki. Czynności związane z bieżącą obsługą ww. wierzytelności są wykonywane przez Kontrahenta.

Zgodnie z postanowieniami Umowy ryzyka związane z niewypłacalnością Pożyczkobiorców obciążają Spółkę. W szczególności, Umowa nie przewiduje prawa regresu wierzytelności na wypadek opóźnienia/braku spłaty ze strony Pożyczkobiorcy.

Niemniej, nie jest wykluczone, że w ramach odrębnej umowy strony ustalą, że wierzytelności przeniesione na Spółkę, w odniesieniu do których wystąpi określone przeterminowanie w ich spłacie przez Pożyczkobiorców, zostaną odkupione przez Kontrahenta w ramach odrębnej transakcji. W takim przypadku, cena płacona przez Kontrahenta w zamian za takie wierzytelności będzie ustalona w oparciu o aktualną wartość rynkową wierzytelności, która - jak zakłada Spółka - będzie znacznie niższa od ich wartości nominalnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy cesja wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy na podstawie Umowy podlega/będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Zdaniem Wnioskodawcy, cesja wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy na podstawie Umowy nie podlega/nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych [dalej: PCC].

Niżej Wnioskodawca przedstawia szczegółowe uzasadnienie swojego stanowiska.

W art. 1 ust. 1 ustawy PCC ustawodawca zawarł katalog czynności podlegających PCC, obejmujący m.in. umowę sprzedaży praw majątkowych (art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC). Stąd, sprzedaż wierzytelności (jako prawa majątkowego) podlega generalnie opodatkowaniu PCC.

Jednocześnie, zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy PCC, czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, jeżeli ich przedmiotem są:

• rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy PCC),
  

• rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy PCC).
  
  
  

Przepis art. 1 ust. 4 ustawy PCC (z zastrzeżeniem art. 1 ust. 4a i 5 ustawy PCC) wprowadza zatem dwie reguły określające terytorialny zakres (zasięg) opodatkowania:

1. czynności inne niż umowa spółki iub jej zmiana podlegają opodatkowaniu jeżeli:
   • ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP (niezależnie od miejsca zamieszkania lub siedziby nabywcy i od miejsca dokonania czynności), albo
   • ich przedmiotem są rzeczy nieznajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe niewykonywane na terytorium RP, ale nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium RP i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium RP;
2. umowa spółki lub jej zmiana podlega PCC, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium RP znajduje się:
   • w przypadku spółki osobowej - siedziba tej spółki;
   • w przypadku spółki kapitałowej rzeczywisty ośrodek zarządzania albo – jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego - siedziba tej spółki.
   
   
   

Z powyższego wynika, że czynności cywilnoprawne, nawet należące do katalogu zawartego w art. 1 ust. 1 ustawy PCC, ale jednocześnie niespełniające wskazanych warunków nie podlegają opodatkowaniu PCC w Polsce (por. H. Filipczyk, Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2015, s. 141).

W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym:

• prawa majątkowe w postaci wierzytelności nie są wykonywane na terytorium RP,
  

• nabywca (tu: Wnioskodawca) nie ma siedziby na terytorium RP,
  

• czynność cywilnoprawna w postaci sprzedaży wierzytelności jako prawa majątkowego nie została dokonana na terytorium RP.
  
  
  

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, nie są/nie będą spełnione warunki przesądzające o opodatkowaniu PCC w Polsce cesji wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy na podstawie Umowy. Tym samym na Wnioskodawcy jako kupującym nie ciąży/nie będzie ciążył obowiązek zapłaty PCC (art. 4 pkt 1 ustawy PCC).

Niezależnie od przedstawionego wyżej stanowiska, Wnioskodawca zwraca uwagę, że w ustawie PCC określone zostały sytuacje, w których czynność cywilnoprawna mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy nie podlega opodatkowaniu PCC. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy PCC opodatkowaniu tym podatkiem nie podlegają m.in. czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zamiany:

• w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług [dalej: VAT];
• jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od VAT z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:
  • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
  • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
  
  
  

Przepis ten ustanawia zasadę, że PCC podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został VAT. Z art. 2 pkt 4 ustawy PCC wynika zatem zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w zakresie PCC od obowiązku podatkowego w zakresie VAT, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że PCC nie podlegają te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w zakresie VAT (tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej wydanej 7 maja 2015 r., sygn. ITPB2/4514-10/15/DSZ).

Wskazane wyżej wyłączenie z opodatkowania PCC stosuje się zawsze wtedy, gdy dana czynność podlega regulacjom o VAT, niezależnie od tego, czy obowiązek podatkowy w zakresie VAT przekształci się w zobowiązanie podatkowe w tym podatku (por. Z. Ofiarski, Komentarz do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, [w:] Ustawy: o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, wyd. III).

Kwestia kwalifikacji na gruncie VAT cesji wierzytelności w opisanym wyżej modelu była przedmiotem odrębnego wniosku o interpretację złożonego przez Kontrahenta. W interpretacji wydanej 14 grudnia 2015 r., sygn. IPPP1/4512-1154/15-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że cesja wierzytelności wynikających z udzielonych pożyczek pieniężnych, dokonywana na podstawie Umowy przez Kontrahenta na rzecz Wnioskodawcy będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, w odniesieniu do której Kontrahent będzie występował w roli podatnika zobowiązanego do rozliczenia (ewentualnego) VAT należnego z tytułu importu usług.

W związku z powyższym, Spółka wnosi o potwierdzenie przedstawionego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa sprzedaży podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, np. prawo majątkowe podlega wykonywaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa zostaje zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Umowa sprzedaży będzie również podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli prawo majątkowe będące przedmiotem sprzedaży w chwili jej zawarcia podlega wykonywaniu za granicą oraz nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest spółką z siedzibą na Łotwie, będącą łotewskim rezydentem podatkowym [dalej: Spółka lub Wnioskodawca]. Spółka jest zarejestrowana dla celów łotewskiego podatku od wartości dodanej w tym dla potrzeb transakcji wewnątrz unijnych (tj. jako łotewski podatnik VAT-UE) i nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej). W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca zawarł ze spółką z siedzibą w Polsce, należącą do tej samej grupy kapitałowej co Wnioskodawca [dalej: Kontrahent], umowę cesji wierzytelności [dalej: Umowa]. Na podstawie tej Umowy wierzytelności wynikające z uprzednio udzielonych przez Kontrahenta pożyczek pieniężnych, o których mowa poniżej, są regularnie przenoszone do Spółki. Umowa została zawarta na terenie Łotwy. W jej treści znajduje się klauzula wyboru prawa, zgodnie z którą strony Umowy (tzn. Wnioskodawca i Kontrahent) postanowiły o poddaniu regulacjom prawa łotewskiego wszelkich wiążących się z Umową okoliczności. W związku z powyższym, zgodnie z prawem łotewskim, prawa majątkowe w postaci wierzytelności są uznawane za wykonywane na Łotwie.

Zatem, przyjmując za Wnioskodawcą, że prawa majątkowe będące przedmiotem umowy cesji wierzytelności, będą wykonywane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz umowa cesji wierzytelności zostanie zawarta za granicą, należy stwierdzić, że powyższa czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, wskazać należy, iż rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Jednocześnie organ podatkowy informuje, że opłata w wysokości 20 zł dokonana w dniu 1 września 2016 r. będzie zwrócona, zgodnie z art. 14f § 2a i 2b ustawy Ordynacja podatkowa na rachunek bieżący wskazany we wniosku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.