Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPP1.4512.593.2016.2.MW
z 3 lutego 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201) oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku otrzymanym dnia 16 listopada 2016r., uzupełnionym pismem z dnia 19 stycznia 2017 r. (data wpływu 20 stycznia 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. b ustawy, kwot uzyskanych:

• z miesięcznych składek członkowskich związanych z bieżącym funkcjonowaniem Stowarzyszenia
  

• z podziału opłat stanowiących pokrycie kosztów ogólnych związanych z celami statutowymi
  

• z opłat na fundusz remontowy
  

• jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 16 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. b ustawy kwot uzyskanych:

• z miesięcznych składek członkowskich związanych z bieżącym funkcjonowaniem Stowarzyszenia
  

• z podziału opłat stanowiących pokrycie kosztów ogólnych związanych z celami statutowymi
  

• z opłat na fundusz remontowy.
  
  

Wniosek został uzupełniony w dniu 20 stycznia 2017r. w zakresie prawa do reprezentacji, przeformułowania pytania, doprecyzowania opisu stanu faktycznego, własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego oraz uiszczenia dodatkowej opłaty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

Wnioskodawca jest Stowarzyszeniem … zarejestrowanym w KRS pod nazwą "….” przy ul. ….. Stowarzyszenie działa na podstawie ustawy "Prawo o stowarzyszeniach".

Stowarzyszenie opiera swą działalność na pracy społecznej członków. Osoby sprawujące funkcje w Stowarzyszeniu czynią to nieodpłatnie. Stowarzyszenie jest przedstawicielem członków w stosunku do urzędów i innych podmiotów.

Celami Stowarzyszenia są:

• reprezentowanie interesów jego członków wobec władz administracyjnych miasta …. oraz wobec innych osób prawnych i fizycznych, we wszystkich sprawach dotyczących prowadzonej przez członków działalności gospodarczej na terenie Osiedla …. przy ul. ….,
  

• organizowanie członkom właściwego użytkowania terenów i obiektów handlowych pod względem formalno-prawnym, sanitarnym, porządkowym i estetycznym oraz działania dotyczące zorganizowania zabezpieczenia mienia członków,
  

• podnoszenie kwalifikacji handlowych członków poprzez poradnictwo i szkolenia.
  
  

Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez:

• podejmowanie niezbędnych środków prawnych i organizacyjnych zmierzających do uregulowania zasad użytkowania urządzeń komunalnych na targowisku - obiekcie handlowym oraz zasad dzierżawienia terenów od Urzędu Miasta i innych instytucji,
  

• uregulowania prawne i organizacyjno-techniczne zabezpieczenia mienia członków Stowarzyszenia.
  
  

Stowarzyszenie, zgodnie ze statutem, jest przedstawicielem kupców w stosunku do urzędów i innych podmiotów. W interesie zbiorowym swoich członków otrzymuje faktury i rachunki za dzierżawę terenu, energię elektryczną, wodę, gaz, podatek od nieruchomości, ochronę obiektu, które to wartości są dzielone proporcjonalnie z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku na wszystkich członków Stowarzyszenia (bez osiągania zysku).

Wszyscy członkowie Stowarzyszenia oprócz ww. opłat płacą miesięczne składki członkowskie i opłaty na fundusz remontowy będące funduszem celowym na utrzymanie infrastruktury we właściwym stanie technicznym.

Stowarzyszenie oprócz ww. działań wynajmuje powierzchnię placu pod bankomat dla Banku, który nie jest członkiem Stowarzyszenia. Z tego tytułu osiąga przychód jako czynsz za miejsce pod bankomat.

Stowarzyszenie jest organizacją, która:

1. została powołana do realizacji celów o charakterze obywatelskim,
2. nie jest nastawiona na osiągnięcie zysku i wszelkie zyski, które ewentualnie odnotowuje, przeznaczane są na działania w interesie zbiorowym swoich członków, tj. na prowadzenie działalności statutowej,
3. zgodnie z § 7 Statutu:
   • reprezentuje interesy członków wobec władz administracyjnych miasta ….oraz wobec innych osób prawnych i fizycznych na terenie całej Polski, we wszystkich sprawach dotyczących członków,
     
   • organizuje członkom właściwe użytkowanie terenów i obiektów handlowych pod względem formalno-prawnym, sanitarnym, porządkowym i estetycznym oraz prowadzi działania dotyczące zorganizowania zabezpieczenia mienia członków,
     
   • pozyskuje i adoptuje dalsze tereny i obiekty,
     
   • umożliwia podnoszenie kwalifikacji członków poprzez poradnictwo i szkolenia,

tj. świadczy usługi w zakresie interesu zbiorowego swoich członków na ich rzecz w zamian za składki, których wysokość wynika z § 33 Statutu po dokładnym określeniu potrzeb wydatków na cele Stowarzyszenia i jego działalności zgodnej ze Statutem Stowarzyszenia,

4. na rynku nie występują inne podmioty świadczące takie same usługi, a zatem Stowarzyszenie nie narusza warunków konkurencji, gdyż działania są zgodne ze statutem i wykonywane są we wspólnym interesie członków.
   
   

Stowarzyszenie świadczy usługi w zakresie interesu zbiorowego swoich członków, lecz nie świadczy dostaw towarów.

Opłaty składek członkowskich nie stanowią zapłaty za świadczone usługi, są przeznaczane na utrzymanie części administracyjnej i opłat formalno-prawnych związanych z funkcjonowaniem Stowarzyszenia (np. opłaty pocztowe, sądowe, artykuły biurowe, czystościowe). Z opłat na fundusz remontowy są realizowane naprawy elewacji, naprawy instalacji i kanałów kablowych, wykonane oznakowania poziomego na ciągach komunikacyjnych, wykonane parkingi dla klientów, utrzymanie obiektu w należytym stanie technicznym i jego bieżąca konserwacja.

Stowarzyszenie dokumentuje obciążenia poszczególnych członków Stowarzyszenia rachunkami i notami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

Czy kwoty uzyskane:

1. z podziału opłat stanowiących pokrycie kosztów ogólnych związanych z celami statutowymi,
2. z miesięcznych składek członkowskich związanych z bieżącym funkcjonowaniem Stowarzyszenia,
3. z opłat na fundusz remontowy,

korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. b?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie przedstawionym w uzupełnieniu wniosku), zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 31 ustawy VAT, kwoty uzyskane przez Stowarzyszenie z:

1. podziału opłat stanowiących pokrycie kosztów ogólnych związanych z celami statutowymi,
2. z miesięcznych składek członkowskich związanych z bieżącym funkcjonowaniem Stowarzyszenia,
3. z opłat na fundusz remontowy

korzystają ze zwolnienia, gdyż:

• są wykonywane w zakresie interesu zbiorowego swoich członków, wykonywane na rzecz członków,
  

• nie są nastawione na osiąganie zysków, gdyż kwoty pokrywają jedynie wysokość kwot, jakimi jest obciążane Stowarzyszenie działające w imieniu swoich członków,
  

• celem nie jest uzyskiwanie dodatkowego dochodu, gdyż są rozliczane proporcjonalnie do dwóch miejsc po przecinku,
  

• nie naruszają warunków konkurencji, gdyż działania Stowarzyszenia są zgodne ze statutem i wykonywane we wspólnym interesie członków (pojedynczy członek nie mógł być stroną w podejmowanych działaniach z Urzędem Miasta).
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z ust. 2 ww. artykułu wynika, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy – stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Art. 41 ust. 2 ustawy stanowi, że dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.

Jednakże na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Z kolei zgodnie z art. 146a pkt 2 ustawy – w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. – z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy wynosi 8%.

W myśl zaś art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., poz. 2024) obowiązującej od 1 stycznia 2017 r. w art. 146a we wprowadzeniu do wyliczenia wyrazy „2016 r.” zastępuje się wyrazami „2018 r.”.

Powyższe oznacza, iż ww. stawki wymienione w art. 146a pkt 1 ustawy oraz w art. 146a pkt 2 ustawy będą obowiązywały nadal do 31 grudnia 2018 r.

Jednakże ustawodawca przewidział obniżone stawki podatku oraz zwolnienia od podatku VAT dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług oraz określił warunki stosowania obniżonych stawek i zwolnień.

Z art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. b ustawy wynika, że zwalnia się od podatku usługi oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, realizowane przez organizacje powołane do realizacji celów o charakterze politycznym, związkowym, patriotycznym, filozoficznym, filantropijnym lub obywatelskim - w zakresie interesu zbiorowego swoich członków, wykonywane na rzecz ich członków w zamian za składki, których wysokość i zasady ustalania wynikają z przepisów statutowych tych podmiotów, pod warunkiem że podmioty te nie są nastawione na osiąganie zysków, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji.

W myśl art. 43 ust. 17 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
   
   

Zgodnie z art. 43 ust. 18 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 31, 32 i 33 lit. a, stosuje się, pod warunkiem że podmioty wykonujące czynności, o których mowa w tych przepisach, nie osiągają w sposób systematyczny zysków z tej działalności, a w przypadku ich osiągnięcia są one przeznaczane w całości na kontynuację lub doskonalenie świadczonych usług.

Z powołanych wyżej regulacji prawnych wynika, że zwolnieniu od podatku VAT podlegają usługi realizowane przez organizacje realizujące określone cele, w zakresie interesu zbiorowego swoich członków, wykonywane na rzecz ich członków w zamian za składki, których wysokość i zasady ustalania wynikają z przepisów statutowych tych podmiotów, pod warunkiem że podmioty te nie są nastawione na osiąganie zysków i jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji.

Cytowany przepis art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. b ustawy formułuje warunki, od których zależy zwolnienie, tj.:

• zwolnienie dotyczy organizacji, które nie są nastawione na osiąganie zysku z tytułu prowadzonej działalności;
  

• są organizacjami o określonym charakterze i rodzaju – organizacje realizujące cele polityczne, związkowe, patriotyczne, filozoficzne, filantropijne i obywatelskie;
  

• wykonywane są w zakresie interesu zbiorowego swoich członków, wykonywane na rzecz ich członków w zamian za składki,
  

• zwolnienie jest udzielane wówczas, gdy nie powoduje to zakłócenia konkurencji.
  
  

Należy zwrócić także uwagę, że na podstawie art. 131 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 s. 1 ze zm.), zwolnienia przewidziane w rozdziałach 2-9 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów wspólnotowych i na warunkach ustalanych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia prawidłowego i prostego stosowania tych zwolnień oraz zapobieżenia wszelkim możliwym przypadkom uchylania się od opodatkowania, unikania opodatkowania i nadużyć.

Wśród zwolnień dotyczących określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym Dyrektywa w art. 132 ust. 1 lit. l) wymienia świadczenie usług, a także dostawę towarów ściśle z nimi związanych, w zakresie zbiorowego interesu swoich członków w zamian za składkę ustaloną zgodnie ze statutem, przez organizacje nienastawione na osiąganie zysku mające cele natury politycznej, związkowej, religijnej, patriotycznej, filozoficznej, filantropijnej lub obywatelskiej, pod warunkiem że to zwolnienie podatkowe nie spowoduje zakłóceń konkurencji.

A zatem pod wskazanymi warunkami, Dyrektywa dopuszcza zwolnienie usług świadczonych dla członków organizacji, ale jedynie w zamian za składkę członkowską. Inny rodzaj „odpłatności” (ekwiwalent) stanowić będzie zatem o braku podstaw do zwolnienia od podatku.

Wykładnia przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt ww. ustawy o podatku od towarów i usług) wskazuje, iż opodatkowaniu, co do zasady, podlegają usługi świadczone odpłatnie, przy czym związek pomiędzy otrzymaną odpłatnością, a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Z powyższego wynika, że pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-16/93 Tolsma wynika, że aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem, a należnym wynagrodzeniem. A zatem korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji zaś, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT. Przede wszystkim wskazać należy, że pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanymi świadczeniami powinien istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Uwzględniając powyższe, jak również stanowisko Trybunału zaprezentowane w sprawie 102/86 Apple and Pear Development, zgodnie z którym korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, zaś w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje (np. związek ma wyłącznie charakter pośredni, bo usługobiorcą jest cała branża a nie konkretny plantator), nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT, stwierdzić należy, że co do zasady nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług płatność (składka członkowska), która dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji. Szczególnie gdy, jak w ostatnim z powołanych wyroków, organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, zaś jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. W tym bowiem przypadku nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, bowiem brak było bezpośredniego związku pomiędzy płatnością, a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie.

Jeżeli określona organizacja została utworzona także w celu wykonywania na rzecz swoich członków jednego, czy też kilku konkretnych świadczeń, to w tym przypadku składkę/opłatę na jej rzecz można potraktować jako zapłatę za określone świadczenie (usługę).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione następujące warunki:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
  

• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
  

• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
  

• odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
  

• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
  
  

Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zauważyć należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych - ust. 2 ww. artykułu.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma zatem charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność gospodarczą.

Należy wskazać, że działania stowarzyszeń regulują przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2015 r., poz. 1393 z późn. zm.).

W myśl art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.

Na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, statut stowarzyszenia określa w szczególności, m.in. cele i sposoby ich realizacji. Cele stowarzyszenia muszą być ujęte w statucie, ale dopuszczalne jest również ich uchwalenie poza statutem, w szczególności zaś takich celów, które stanowiłyby konkretyzację celów statutowych w określonej sytuacji.

W świetle art. 34 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Działalność statutowa i gospodarcza stowarzyszenia stanowią zatem odrębne rodzaje działalności na gruncie prawa o stowarzyszeniach. Działalność gospodarcza o celach zarobkowych nie może być celem statutowym stowarzyszenia, może być tylko działalnością uboczną, jako jedno ze źródeł dochodów służących realizacji celów statutowych.

Aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności, dokonanej w zamian za wynagrodzenie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wpłacającego - tj. w tym przypadku przez członka Stowarzyszenia, który dokonał zapłaty składki członkowskiej, opłaty na fundusz remontowy oraz opłaty przeznaczonej na pokrycie kosztów ogólnych związanych z celami statutowymi.

Zauważyć należy, że w opisanym przypadku Wnioskodawca wskazał, że Stowarzyszenie przeznacza otrzymane składki członkowskie na bieżące funkcjonowanie Stowarzyszenia (m.in. opłaty pocztowe, sądowe, artykuły biurowe, czystościowe), opłaty na pokrycie kosztów ogólnych są dzielone proporcjonalnie z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku na wszystkich członków Stowarzyszenia (bez osiągania zysku), zaś opłaty na fundusz remontowy tworzą fundusz celowy na utrzymanie infrastruktury we właściwym stanie technicznym. Z opłat na fundusz remontowy są realizowane przez Stowarzyszenie naprawy elewacji, naprawy instalacji i kanałów kablowych, wykonane oznakowania poziomego na ciągach komunikacyjnych, wykonane parkingi dla klientów, utrzymanie obiektu w należytym stanie technicznym i jego bieżąca konserwacja.

Zatem należy stwierdzić, że składki członkowskie związane z bieżącym utrzymaniem Stowarzyszenia oraz opłaty na fundusz remontowy, jako związane z celami statutowymi, nie mają charakteru ekwiwalentnego - nie upoważniają członków Stowarzyszenia, którzy te składki/opłaty wnieśli, do żadnego konkretnego świadczenia ze strony Wnioskodawcy. Ww. składki/opłaty przeznaczone są na cele statutowe, a członkowie nie mają wpływu na ich przeznaczenie. Ww. składek i opłat na fundusz remontowy nie można więc uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług, gdyż nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczonymi usługami na rzecz konkretnego członka stowarzyszenia, a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem. Zapłata składki członkowskiej związanej z przynależnością do Stowarzyszenia oraz opłaty na fundusz remontowy przeznaczony na utrzymanie infrastruktury we właściwym stanie technicznym, umożliwiają Wnioskodawcy realizację celów statutowych, nie rodzą jednak po jego stronie jakiegokolwiek zobowiązania do dokonywania określonych świadczeń na rzecz konkretnego podmiotu – członka uiszczającego ww. składki/opłaty. Członkowie mogą uzyskać określone korzyści wynikające z przynależności do Stowarzyszenia (określone w Statucie), mają one jednak charakter pośredni. Pomiędzy opłacaniem składki członkowskiej na działalność statutową i opłaty na fundusz remontowy na utrzymanie infrastruktury, a ewentualnym uzyskaniem konkretnej korzyści przez konkretnego członka Stowarzyszenia – kupca – nie zachodzi bezpośredni związek. Omawianym świadczeniom nie można w żaden sposób przypisać waloru ekwiwalentności. Ponadto ww. składki/opłaty nie stanowią także wynagrodzenia za dostawę towarów, bowiem w wyniku dokonania powyższych czynności nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Należności powyższe przeznaczone są na potrzeby związane z utrzymaniem samego Stowarzyszenia, utrzymaniem w odpowiednim stanie technicznym całej infrastruktury, czyli z realizowaniem celów statutowych Stowarzyszenia. Wnioskodawca, podejmując ww. czynności, nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W konsekwencji składki członkowskie finansujące działalność statutową Stowarzyszenia oraz opłaty przeznaczone na fundusz remontowy, jako związane z celami statutowymi, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nadto, we wniosku wskazano, iż Stowarzyszenie, zgodnie ze Statutem, jest przedstawicielem kupców w stosunku do urzędów i innych podmiotów. W interesie zbiorowym swoich członków otrzymuje faktury i rachunki za dzierżawę terenu, energię elektryczną, wodę, gaz, podatek od nieruchomości, ochronę obiektu. Wartości te są dzielone proporcjonalnie z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku na wszystkich członków Stowarzyszenia (bez osiągania zysku).

Stosownie do ww. art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Powyższy przepis stanowi implementację art. 28 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347, str. 1, ze zm.), zgodnie z którym w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Oznacza to, że podmiot świadczący (sprzedający) daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej, traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie może być zatem w żaden inny sposób potraktowane niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie.

Dotyczy to sytuacji, w której podatnik kupuje usługę, a następnie odsprzedaje ją w takiej samej formie swojemu kontrahentowi. Przeniesienie kosztów nabycia usługi, o którym mowa wyżej, dotyczy wyłącznie usługi, jaką nabywca nabył w celu odsprzedaży w postaci takiego samego świadczenia.

Jednocześnie należy wskazać, że nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie za świadczenie usług pokrywa koszty świadczenia czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie. W istocie okoliczność, czy transakcja została dokonana po cenie niższej, czy też wyższej od kosztu świadczenia, nie ma znaczenia dla zakwalifikowania transakcji jako „transakcji odpłatnej” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, bowiem to ostatnie pojęcie wymaga wyłącznie istnienia bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług a świadczeniem wzajemnym (wynagrodzeniem) rzeczywiście otrzymanym przez podatnika.

Mając na uwadze okoliczności sprawy i obowiązujące przepisy należy stwierdzić, że Stowarzyszenie, przyjmując faktury i rachunki dokumentujące koszty ogólne, które następnie są dzielone proporcjonalnie na poszczególnych członków Stowarzyszenia, nabywa i odsprzedaje usługi konkretnym członkom Stowarzyszenia. W analizowanym przypadku istnieje więc bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem na rzecz konkretnego członka Stowarzyszenia, a otrzymanym od tego członka wynagrodzeniem (proporcjonalnie ustalonej opłaty na pokrycie kosztów ogólnych). Nie można przyjąć, że usługi te są świadczone na rzecz członków w zamian za składki i że członkowie nie mają wpływu na przeznaczenie wpłacanych przez nich opłat z tego tytułu. Stowarzyszenie ww. czynności – świadczenia wykonuje za odrębną – konkretnie (proporcjonalnie) ustalaną odpłatnością. Tym samym należy uznać, że powyższe czynności, dotyczące kosztów za dzierżawę terenu, energię elektryczną, wodę, gaz, ochronę obiektu, Stowarzyszenie wykonuje jako podatnik podatku VAT w ramach działalności gospodarczej.

Zatem należy stwierdzić, że w niniejszym przypadku Stowarzyszenie świadczy na rzecz swoich członków określone usługi w zamian za wynagrodzenie (proporcjonalne opłaty dotyczące pokrycia ww. kosztów ogólnych), które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 i ust. 2a ustawy.

Natomiast odnośnie podziału kwoty podatku od nieruchomości proporcjonalnie na poszczególnych członków Stowarzyszenia, należy wskazać, iż w myśl art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2016, poz. 716, z późn. zm.), podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1. właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;
2. posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3. użytkownikami wieczystymi gruntów;
4. posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
   1. wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
   2. jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.
   
   
   

Podatek od nieruchomości jest to więc świadczenie pieniężne nieekwiwalentne (w zamian za wpłacony podatek od nieruchomości podatnikowi nie przysługuje wzajemne świadczenie ze strony gminy). Z tych też względów podatek od nieruchomości nie może być przedmiotem sprzedaży lub innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podatek od nieruchomości, sam w sobie bowiem nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, w tym w szczególności założenia statutowe Stowarzyszenia, należy stwierdzić, że proporcjonalne obciążanie członków Stowarzyszenia podatkiem od nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, z którego wynika, że kwoty uzyskane z miesięcznych składek członkowskich związanych z bieżącym funkcjonowaniem Stowarzyszenia, z opłat na fundusz remontowy oraz opłat na pokrycie podatku od nieruchomości, korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 31 lit. b ustawy, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach stanu faktycznego podanego przez Wnioskodawcę. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Tym samym w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.