Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB1.4511.1092.2016.2.MJ
z 13 lutego 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów zdnia 22 kwietnia 2015r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający wimieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2016r. (data wpływu 28 października 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 grudnia 2016 r. (data wpływu 12.12.2016 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 25 listopada 2016 r. Nr 1462-IPPB1.4511.1091.2016.1.MJ o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości -jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 października 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni, na podstawie umowy o dział spadku po Irenie O. oraz Henryku O. z dnia 11.12.2009 r., zawartej w formie aktu notarialnego, jest współwłaścicielem zabudowanej nieruchomości w postaci działki nr 148/2, dla której prowadzona jest księga wieczysta (dalej: "Nieruchomość"). Działka ma powierzchnię 776 m² i zabudowana jest wymagającym remontu, jednokondygnacyjnym budynkiem mieszkalnym. Na podstawie umowy o dział spadku z dnia 11.12.2009 r. nieruchomość stanowiła w połowie własność Wnioskodawczyni, a w drugiej połowie własność jej brata - Dariusza O. (współwłasność w częściach ułamkowych - po 1/2 części).

Dariusz O. zmarł w dniu 24.08.2016 r., nie pozostawiając po sobie testamentu. Wobec faktu, że był kawalerem i nie pozostawił po sobie dzieci, dziedziczyć po nim będą dwie siostry: Wnioskodawczyni - Renata K. oraz Grażyna P., w udziałach po 1/2. Spadkobierczynie planują w najbliższym czasie przeprowadzić przed notariuszem postępowanie spadkowe po Dariuszu O., w którym obie przyjmą spadek wprost. Udział w Nieruchomości był jedynym majątkiem zmarłego, wartym ok. 97.000 zł (wartość całej nieruchomości wynosi ok. 194.000 zł).

Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego Wnioskodawczyni stanie się zatem współwłaścicielem wskazanej Nieruchomości w 3/4 części (gdyż przed śmiercią Dariusza O. była już właścicielem 1/2 części), a pozostałe 1/4 udziału w Nieruchomości części przypadnie jej siostrze Grażynie P.

Grażyna P., po stwierdzeniu nabycia spadku zamierza darować przysługujący jej udział w spadku (w tym udział w wysokości 1/4 w Nieruchomości) swojemu synowi (Maciejowi P.) zgodnie z art. 1051 Kodeksu cywilnego.

Następnie Wnioskodawczyni oraz Maciej P. chcą dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że Nieruchomość stanie się w całości własnością Macieja P., a Wnioskodawczyni otrzyma od współwłaściciela kwotę odpowiadającą wartości przysługującego jej udziału (3/4), tj. w wysokości ok. 145.500 zł. Czynność ta zostanie dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zmarł Dariusz O. i w którym nastąpiło nabycie spadku.

Wnioskodawczyni jest emerytką, cierpiącą na liczne schorzenia, posiada niewielkie dochody (wyłącznie z tytułu pobieranej emerytury) i poza udziałem w Nieruchomości nie posiada żadnego majątku. Zniesienie współwłasności w powyższy sposób jest zatem jedyną możliwością, gdyż Wnioskodawczyni nie będzie w stanie spłacić współwłaściciela z przysługującego mu udziału i w taki sposób rozwiązać kwestii współwłasności Nieruchomości.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 5 grudnia 2016 r. (data wpływu 12 grudnia 2016 r.) Wnioskodawczyni poinformowała, że:

• spadkodawczyni Irena O. zmarła w dniu 13.11.1991 r., a spadek po niej zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 01.03.1999 r. nabyli na podstawie ustawy: mąż Henryk O. oraz dzieci: Grażyna P., Renata K. oraz Dariusz O., po 1/4 części spadku każde z nich;

• spadkodawca Henryk O. zmarł 18.08.1994 r., a spadek po nim zgodnie z prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 01.03.1999 r. nabyły na podstawie ustawy dzieci: Grażyna P., Renata K. oraz Dariusz O., po 1/3 części spadku każde z nich.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota która zostanie uzyskana przez Wnioskodawczynię od drugiego współwłaściciela z tytułu spłaty, w związku z dokonaniem działu spadku i zniesienia współwłasności będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dalej: p.d.o.f.)

Zdaniem Wnioskodawcy nie ma podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych spłaty która ma zostać uzyskana przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku. Jak wskazuje się w orzecznictwie oraz w wydawanych interpretacjach podatkowych - jeżeli wartość spłaty nie będzie przekraczać wartości udziału spadkowego spadkobiercy (podatnika) to nie uzyska on z tego tytułu żadnego przysporzenia majątkowego (tak m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 16.01.2014 r. nr IPTPB2/415-693/13-2/KKu, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach: z dnia 02.08.2013 r, nr IPPB4/415-366/13-4/MS, z dnia 21.09.2012 r. nr IPPB2/415-627/12-4/AS, z dnia 22.02.2013 r. nr IPPB1/415-1612/12-4/MT).

W wyroku z dnia 09.11.2011 r. o sygn. I SA/Łd 1173/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wskazał, że "obowiązek podatkowy w spadkach i darowiznach nie jest związany z działem spadku, lecz z przyjęciem spadku. Wynika to, jak się wydaje, z faktu zapewnienia wpływu środków do budżetu Skarb Państwa. W przeciwnym razie pobór daniny publicznej (podatku) byłby odroczony na bliżej nieokreślony moment w przyszłości, tj. do czasu działu spadku, ten jednak mógłby nigdy nie nastąpić (…). Spadek jako prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku w wyniku stwierdzenia nabycia spadku mogą przy tym przechodzić na jednego lub kilku spadkobierców. W przypadku wielości spadkobierców powstaje między nimi współwłasność w częściach ułamkowych, co oznacza, że każdy z nich jest właścicielem całej rzeczy, i żaden nie jest właścicielem całości. Od chwili nabycia spadku między współspadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego, do której stosuje się odpowiednie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współspadkobierców może swobodnie (!) rozporządzać swoim udziałem w spadku".

Wobec faktu, że do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, zgodnie z art. 1035 k.c. zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej (art. 211 k.c. i 212 k.c.).

W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom (tak też wskazują organy www. Interpretacjach).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy podkreślić, że przed śmiercią Dariusza O., Wnioskodawczyni posiadała już 1/2 udziału w nieruchomości (na zasadzie współwłasności ułamkowej). Na skutek nabycia spadku udział ten zwiększy się natomiast do 3/4. Przyjmując zatem, że wartość rynkowa nieruchomości wynosi obecnie ok. 194.000 zł, nie ulega wątpliwości, że udział (1/2) jaki przysługiwał Wnioskodawczyni jeszcze przed śmiercią spadkodawcy wart był ok. 97.000 zł. Po nabyciu spadku jej udział (3/4) wart zatem będzie ok. 145.500 zł.

Jeżeli zatem Wnioskodawczyni oraz drugi współwłaścicieli - Maciej P., będą chcieli dokonać działu spadku, poprzez zniesienie pomiędzy sobą współwłasności Nieruchomości, w taki sposób że cała Nieruchomość stanie się własnością Macieja P., a Wnioskodawczyni otrzyma od z tytułu zniesienia współwłasności kwotę 145.500 zł nie powstanie po jej stronie przychód z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż otrzymana kwota pieniężna (przy założeniu że wartość rynkowa całej Nieruchomości to 194.000 zł) nie przekroczy udziału w spadku Wnioskodawczyni, a różnica pomiędzy wartością spadku oraz sumą jaką Wnioskodawczyni ma uzyskać, wynika jedynie z faktu, że wcześniej posiadała już udział w przedmiotowej Nieruchomości. Tym samym wnioskodawczyni nie otrzyma w wyniku zniesienia współwłasności żadnego przysporzenia majątkowego, a dojdzie jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności, co nie mieści się w pojęciu odpłatnego zbycia nieruchomości.

Na powyższy fakt nie ma też wpływu okoliczność, że zniesienie współwłasności nastąpi z osobą, która udział spadkowy nabędzie na zasadzie art. 1051 k.c. (Maciej ). Jak bowiem trafnie wskazał WSA w Łodzi w powołanym powyżej wyroku, pomimo zbycia udziału w spadku między współspadkobiercami nadal istnieć będzie wspólność majątku spadkowego. Wobec faktu, że siostra Wnioskodawczyni może samodzielnie decydować o rozporządzeniu swoim udziałem spadkowym, okoliczność że zniesienie współwłasności następować będzie z inną niż ona osobą, nie powinna wpływać na sytuację prawną Wnioskodawczyni, w tym jej obowiązki podatkowe.

Wyrok WSA w Łodzi z dnia 09.11.2011 r. o sygn. I SA/Łd 1173/11 jasno wskazuje także że "dla wymiaru podatku od spadków i darowizn nie ma zatem istotnego znaczenia dział spadku, który z kolei podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych - w części dotyczącej spłat lub dopłat - stosownie do uregulowania art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o p.d.o.f.. Objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy p.d.o.f. - przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP, stanowiącego że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych ustawą, ale tylko wówczas, gdy ustawa taki podatek od określonego przychodu (dochodu) przewiduje. Stanowisko organu interpretacyjnego wskazujące na konieczność opodatkowania spłat otrzymanych w wyniku działu spadku, z jednoczesnym pominięciem objęcia takim opodatkowaniem udziału niepodlegającego spłacie innego spadkobiercy - brata skarżącego, prowadziłoby więc, jak słusznie zauważył skarżący, do oczywistej nierówności w traktowaniu podatników, co z kolei stanowiłoby naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, w myśl którego wszyscy są równi wobec prawa oraz, że wszyscy mają prawo równego traktowania przez władze publiczne. Co więcej prowadziłoby do różnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne, przy czym spadkobiercy rzeczy niepodzielnych byliby w gorszej sytuacji od spadkobierców rzeczy podzielnych, bowiem ciążyłby na nich dodatkowy obowiązek podatkowy, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych". Podobne stanowisko zajął także m.in. WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 05.05.2011 r. o sygn. I SA/Sz 93/11, WSA w Gliwicach w wyroku z 04.09.2013 r. o sygn. I SA/GI 278/13, czy WSA w Krakowie w wyroku z dnia 12.03.2013 r. o sygn. I SA/Kr 1922/12.

W ocenie Wnioskodawczyni powyższe tezy zachowują aktualność w przedstawionym przez nią zdarzeniu przyszłym. Mając powyższe na uwadze, w ocenie Wnioskodawczyni przedstawiony planowany dział spadku nie będzie wiązać się z obowiązkiem zapłaty po jej stronie podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości,
   
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
   
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
   
4. innych rzeczy

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy- przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zmiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zmiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiła po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Jako, że przepisy ustawy nie definiują pojęcia „spadek”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym. W myśl art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121) przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Stosownie do art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. ustawy, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że matka Wnioskodawczyni zmarła w dniu 13 listopada 1991 r. Spadek po niej nabył ojciec Wnioskodawczyni, Wnioskodawczyni, siostra Wnioskodawczyni oraz brat Wnioskodawczyni każdy w udziale po 1/4. W dniu 18 sierpnia 1994 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. Spadek po nim nabyła Wnioskodawczyni, siostra Wnioskodawczyni oraz brat Wnioskodawczyni każdy w udziale po 1/3.

Na podstawie umowy o dział spadku po rodzicach Wnioskodawczyni z dnia 11 grudnia 2009 r. zawartej w formie aktu notarialnego Wnioskodawczyni stała się w połowie właścicielem zabudowanej nieruchomości, a druga połowa własności zabudowanej nieruchomości przypadła bratu Wnioskodawczyni (współwłasność w częściach ułamkowych – po 1/2 części).

Brat Wnioskodawczyni zmarł w dniu 24 sierpnia 2016 r. Dziedziczyć po nim będą Wnioskodawczyni oraz jej siostra w udziałach po 1/2. Spadkobierczynie planują w najbliższym czasie przeprowadzić przed notariuszem postępowanie spadkowe po bracie Wnioskodawczyni, w którym obie przyjmą spadek wprost.

Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego Wnioskodawczyni stanie się zatem współwłaścicielem zabudowanej nieruchomości w ¾ udziału, a pozostałe 1/4 udziału w zabudowanej nieruchomości przypadnie siostrze Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym nabycie udziałów w zabudowanej nieruchomości przez Wnioskodawczynię nastąpiło w trzech datach obejmujących daty śmierci rodziców oraz brata Wnioskodawczyni, tj. 13 listopada 1991 r. w dacie śmierci matki, 18 sierpnia 1994 r . w dacie śmierci ojca oraz 24 sierpnia 2016 r. w dacie śmierci brata.

Siostra Wnioskodawczyni, po stwierdzeniu nabycia spadku zamierza darować przysługujący jej udział w spadku (w tym udział w wysokości ¼ nieruchomości) swojemu synowi zgodnie z art. 1051 Kodeksu cywilnego.

W rezultacie powyższych spadkobrań Wnioskodawczyni i syn siostry Wnioskodawczyni (osoba trzecia) staną się współwłaścicielami ww. nieruchomości, w proporcjach 3/4 przypadające Wnioskodawczyni i 1/4 osobie trzeciej.

Następnie Wnioskodawczyni oraz syn siostry Wnioskodawczyni chcą dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że nieruchomość stanie się w całości własnością syna siostry Wnioskodawczyni, a Wnioskodawczyni otrzyma od współwłaściciela kwotę odpowiadającą wartości przysługującego jej udziału. Czynność ta zostanie dokonana przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zmarł brat Wnioskodawczyni i w którym nastąpiło nabycie spadku.

W tym miejscu podkreślić należy, że w rozpatrywanej sprawie nie będzie mógł mieć miejsca dział spadku dokonany między Wnioskodawczynią a synem siostry Wnioskodawczyni (osobą trzecią).

Wskazać należy, że dział spadku obejmuje bowiem rozporządzenie przez wszystkich spadkobierców prawami majątkowymi wchodzącymi w skład spadku, a nie - jak w przypadku zniesienia współwłasności - rozporządzenie udziałami w nieruchomości. Uprawnienie do zawarcia umowy o dział spadku płynie z dziedziczenia, a nie nabycia udziałów w nieruchomości w drodze innych zdarzeń prawnych.

Biorąc pod uwagę powyższe wskazać należy, że Wnioskodawczyni uzyska spłatę w zamian za udział w zabudowanej nieruchomości nie od spadkobiercy, tylko od osoby trzeciej, która uzyska prawa do spadku poprzez nabycie udziału w zabudowanej nieruchomości w drodze darowizny od drugiego spadkobiercy (siostry Wnioskodawczyni).

Wobec powyższego Organ pragnie jeszcze raz podkreślić, że dział spadku jest czynnością dokonywaną wyłącznie między spadkobiercami. Dział spadku jest czynnością wtórną wynikającą z podziału majątku spadkowego, a zatem nie jest tą samą czynnością co zniesienie współwłasności udziału w nieruchomości nabytego w drodze darowizny.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) współwłasność istnieje wówczas, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Istota współwłasności polega na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, a nie o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału. Każdy ze współwłaścicieli ma jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli, a mianowicie każdy jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 Kodeksu cywilnego). W momencie nabycia udziału w prawie własności każdy ze współwłaścicieli staje się współwłaścicielem całej nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności, a więc każdego metra kwadratowego tej nieruchomości. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności.

Zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

W wyniku dokonania zniesienia współwłasności możliwe jest zatem przyznanie rzeczy jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu do dokonania spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli.

Wówczas osoba otrzymująca w całości daną rzecz nabywa w niej udział ponad udział dotychczas posiadany i przysługujący jej w tej rzeczy. Konsekwencją tego jest zbycie udziału w rzeczy po stronie tego współwłaściciela, który w zamian przysługującego mu udziału w rzeczy otrzyma spłatę pieniężną. Wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem (nabyciem) udziału w nieruchomości, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać bowiem należy, że użyte w wyżej powołanym art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie „odpłatne zbycie” oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres czynności. Określenie „zbycie” odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży, czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do rzeczy.

Zatem po stronie dokonującego odpłatnego, tzn. w zamian za spłatę, zbycia udziału w nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy, o ile zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego lokalu.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że zniesienie współwłasności ze spłatą między Wnioskodawczynią a osobą trzecią, w wyniku którego Wnioskodawczyni przeniesie na współwłaściciela swój udział w zabudowanej nieruchomości stanowi przysporzenie majątkowe dla Niej. Wnioskodawczyni otrzyma określoną sumę środków pieniężnych – spłatę, w zamian za przeniesienie prawa własności do określonych udziałów, nabytych w spadku. W konsekwencji czynność ta, czyli odpłatne zbycie, stanowi źródło przychodów w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Analizując zatem skutki podatkowe odpłatnego zbycia udziałów w zabudowanej nieruchomości należy stwierdzić, że przychód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów w ww. nieruchomości odpowiadający części nabytej w drodze spadku po rodzicach Wnioskodawczyni, tj. w roku 1991 w dacie śmierci matki oraz w roku 1994 w dacie śmierci ojca nie będzie w ogóle podlegał opodatkowaniu z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tych części udziału w nieruchomości do dnia odpłatnego zbycia upłynął pięcioletni czas, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast przychód z odpłatnego zbycia udziałów w zabudowanej nieruchomości odpowiadający części nabytej w drodze spadku po bracie Wnioskodawczyni w 2016 r. będzie opodatkowany według przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2009 r.

Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316, z późn. zm.) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do ust. 2 artykułu 30e ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

• dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
  

• dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
  
  
  

Natomiast zgodnie z art. 30e ust. 5 ww. ustawy, dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Reasumując, dokonanie zniesienia współwłasności polegające na przyznaniu nieruchomości na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli z jednoczesnym zobowiązaniem się przez tę osobę, która stanie się wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomości do dokonania spłaty na rzecz drugiego współwłaściciela, tj. Wnioskodawczyni, stanowi formę odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomościach, bowiem spłata ta stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału we wspólnym prawie. W związku z powyższym, zbycie przez Wnioskodawczynię udziałów w zabudowanej nieruchomości odpowiadający części nabytej w drodze spadku po bracie Wnioskodawczyni w 2016 r. będzie stanowić źródło przychodu podlegające opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym na zasadach wskazanych powyżej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnych oraz wyroków Sądu Administracyjnego, wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego organu. Wydane rozstrzygnięcia dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Nie wywołują one zatem żadnych skutków prawnych w odniesieniu do innych podatników.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu napiśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art.52 § 3 ustawy z dnia 30sierpnia2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi nawezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww.ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art.54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.