Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB2.4514.574.2016.1.LS
z 15 lutego 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 9 grudnia 2016 r. (data wpływu 13 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia przedwstępnej umowy pożyczki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia przedwstępnej umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzi w Polsce działalność gospodarczą polegającą na produkcji i sprzedaży opakowań oraz przemiałów z tworzyw sztucznych.

W dniu 20/06/2014 roku Spółka Wnioskodawcy zawarła z inną Spółką (podmiotem prawnym z siedzibą w Polsce ) przedwstępną umowę pożyczki środków finansowych.

Przedwstępną umowę pożyczki pomiędzy stronami zawarto w dniu 20/06/2014 w formie ustnej ustalając w niej między innymi warunki zabezpieczenia i termin w jakim potencjalny pożyczkobiorca powinien je przedstawić w celu zawarcia zasadniczej umowy pożyczki (w postaci blokady środków na rachunku bankowym lub ustanowienie zastawu hipotecznego nieruchomości).

Na podstawie zawartej przedwstępnej umowy pożyczki pomiędzy stronami (będącymi partnerami biznesowymi) Spółka Wnioskodawcy otrzymała w dniu 23/06/2014 roku od Spółki przyszłego pożyczkodawcy środki finansowe w postaci 3 przelewów bankowych na kwoty: 380000 (trzysta osiemdziesiąt tysięcy), 400000 (czterysta tysięcy) i 420000 (czterysta dwadzieścia tysięcy) PLN.

Nie doszło jednak pomiędzy stronami do zawarcia zasadniczej umowy pożyczki na określonych warunkach przedwstępnej umowy pożyczki z 20/06/2014 roku zawartych w formie ustnej w ustalonym terminie.

Nie zawarto umowy zasadniczej przenoszącej prawo własności pieniędzy na gruncie prawa cywilnego tj. skutecznej pod względem prawnym.

Nastąpił zatem zwrot środków finansowych na rachunek potencjalnego pożyczkodawcy zgodnie z ustaleniami zawartymi pomiędzy stronami umowy przedwstępnej. Spółka Wnioskodawcy (niedoszły pożyczkobiorca na gruncie prawa cywilnego) dokonała zwrotu nienależnie otrzymanych środków finansowych w terminie na warunkach ustalonych z wierzycielem (niedoszłym pożyczkodawcą na gruncie prawa cywilnego). Zwrot nienależnych środków finansowych nastąpił w następujących terminach: w dniu 24/06/2014 roku nastapił zwrot 420000 (czterysta dwadzieścia tysięcy), w dniu 27/06/2014 roku nastąpił zwrot 380000 (trzysta osiemdziesiąt tysięcy), pozostałą kwotę 400000 (czterysta tysięcy) rozliczono zgodnie z ustaleniami pomiędzy stronami sukcesywnie w kilku transzach przy czym rozliczenie końcowe z tego tytułu nastąpiło w dniu 30/12/2014 roku. zgodnie z ustaleniami pomiędzy stronami przedwstępnej umowy pożyczki.

Podkreślić należy, iż nie doszło pomiędzy stronami do zawarcia umowy zasadniczej przenoszącej prawo własności pieniędzy na gruncie prawa cywilnego tj. skutecznej pod względem prawnym. Nastąpił zatem całkowity zwrot nienależnie otrzymanych środków finansowych na warunkach ustalonych pomiędzy stronami umowy przedwstępnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 z uwzględnieniem zapisów art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz art. 3 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarcie przedwstępnej umowy pożyczki (na podstawie której dokonano przelewów środków finansowych) rodzi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilno-prawnych od umowy pożyczki mimo iż nie doszło do zawarcia skutecznie prawnej (na gruncie prawa cywilnego) zasadniczej umowy pożyczki?

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie przedwstępnej umowy pożyczki bez zawarcia umowy zasadniczej pożyczki nie przenosi prawa własności pieniędzy na potencjalnego przyszłego "pożyczkobiorcę" na gruncie prawa cywilnego.

Zawarcie umowy przedwstępnej pożyczki nie może być traktowane jako przesłanka skutecznie prawnej zawartej umowy powodującej obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Obowiązek zapłaty podateku od czynności cywilnoprawnych powiązany jest z zawarciem skutecznie prawnej umowy na gruncie prawa cywilnego a nie z samym faktem przekazania środków finansowych bez przeniesienia prawa własności pieniędzy tj prawa do ich dysponowania.

Zdaniem Wnioskodawcy zawarta przedwstępna umowa pożyczki mimo, iż na jej podstawie doszło do przekazania środków pieniężnych nie jest umową zasadniczą pożyczki i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych o którym mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o PCC podatkowi temu podlegają następujące czynności prawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych
  
• umowy pożyczki
• umowy darowizny - w części dotyczącej przyjęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy
• umowy dożywocia
  
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasność - w części dotyczącej spłat lub dopłat
• ustanowienie hipoteki
• ustanowienie odpłatnego użytkowania w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności
• umowy depozytu nieprawidłowego
• umowy spółki.
  
  

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC podatkowi temu podlegają także zmiany wskazanych wyżej umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opdatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych określenie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mają charakter wyczerpujący. To, że wyliczenie czynności prawnych podlegających opodatkowaniu ma charakter wyczerpujący ma określone konsekwencje.

Wprowadzenie zamkniętego katalogu czynności podlegających opodatkowaniu oznacza, że wyłączone od opodatkowania są inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC.

Oznacza to, że czynności, które nie są wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki takie same lub podobne do tych, które zostały wymienione we wskazanym wyżej przepisie. Ważne jest również to, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w rezultacie o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść, a nie nazwa.

Umowa przedwstępna nie kształtuje ostatecznego stosunku prawnego między stronami, jej celem jest zobowiązanie do złożenia oznaczonego w niej oświadczenia woli, tj. zawarcia umowy przyrzeczonej.

Konsekwencją tego określa art. 3 ust. 2 ustawy o PCC. Przepis ten wskazuje, że jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy przenoszącej własność.

Reasumując należy wskazać, że:

• art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC wymienia wyczerpująco wszystkie czynności cywilnoprawne podlegające temu podatkowi,
  

• umowa przedwstępna (wstępna) sprzedaży jako niewymieniona we wskazanym wyżej przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
  
  
  

Oznacza to, że zawarcie przedwstępnej umowy sprzedaży nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, a co za tym idzie obowiązku płatności tego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę.

Art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380 z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną, a zatem dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli, innymi słowy poprzez porozumienie stron. Wydanie przedmiotu pożyczki (przeniesienie własności na pożyczkobiorcę) stanowi jedynie wykonanie zawartej już umowy.

Umowę przedwstępną regulują art. 289-390 Kodeksu cywilnego. Z regulacji tych wynika, iż umowa przedwstępna to umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy. Umowa przedwstępna powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 20/06/2014 roku Spółka Wnioskodawcy zawarła z inną Spółką (podmiotem prawnym z siedzibą w Polsce ) przedwstępną umowę pożyczki środków finansowych. Przedwstępną umowę pożyczki pomiędzy stronami zawarto w dniu 20/06/2014 w formie ustnej ustalając w niej między innymi warunki zabezpieczenia i termin w jakim potencjalny pożyczkobiorca powinien je przedstawić w celu zawarcia zasadniczej umowy pożyczki (w postaci blokady środków na rachunku bankowym lub ustanowienie zastawu hipotecznego nieruchomości). Na podstawie zawartej przedwstępnej umowy pożyczki pomiędzy stronami (będącymi partnerami biznesowymi) Spółka Wnioskodawcy otrzymała w dniu 23/06/2014 roku od Spółki przyszłego pożyczkodawcy środki finansowe w postaci 3 przelewów bankowych na kwoty: 380000 (trzysta osiemdziesiąt tysięcy), 400000 (czterysta tysięcy) i 420000 (czterysta dwadzieścia tysięcy) PLN. Nie doszło jednak pomiędzy stronami do zawarcia zasadniczej umowy pożyczki na określonych warunkach przedwstępnej umowy pożyczki z 20/06/2014 roku zawartych w formie ustnej w ustalonym terminie. Nie zawarto umowy zasadniczej przenoszącej prawo własności pieniędzy na gruncie prawa cywilnego tj. skutecznej pod względem prawnym. Nastąpił zatem zwrot środków finansowych na rachunek potencjalnego pożyczkodawcy zgodnie z ustaleniami zawartymi pomiędzy stronami umowy przedwstępnej. Spółka Wnioskodawcy (niedoszły pożyczkobiorca na gruncie prawa cywilnego) dokonała zwrotu nienależnie otrzymanych środków finansowych w terminie na warunkach ustalonych z wierzycielem (niedoszłym pożyczkodawcą na gruncie prawa cywilnego). Zwrot nienależnych środków finansowych nastąpił w następujących terminach: w dniu 24/06/2014 roku nastąpił zwrot 420000 (czterysta dwadzieścia tysięcy), w dniu 27/06/2014 roku nastąpił zwrot 380000 (trzysta osiemdziesiąt tysięcy), pozostałą kwotę 400000 (czterysta tysięcy) rozliczono zgodnie z ustaleniami pomiędzy stronami sukcesywnie w kilku transzach przy czym rozliczenie końcowe z tego tytułu nastąpiło w dniu 30/12/2014 roku. zgodnie z ustaleniami pomiędzy stronami przedwstępnej umowy pożyczki. Podkreślić należy, iż nie doszło pomiędzy stronami do zawarcia umowy zasadniczej przenoszącej prawo własności pieniędzy na gruncie prawa cywilnego tj. skutecznej pod względem prawnym. Nastąpił zatem całkowity zwrot nienależnie otrzymanych środków finansowych na warunkach ustalonych pomiędzy stronami umowy przedwstępnej.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazano, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, objętej zakresem ustawy. Kluczowe znaczenie ma więc pojęcie czynności prawnej oraz moment jej dokonania. Czynność cywilnoprawna jest dokonana z momentem, gdy dochodzi do zrealizowania wszystkich elementów konstytuujących daną czynność. Należy wskazać, iż na moment powstania obowiązku podatkowego nie mają wpływu umowy zobowiązujące do zawarcia w przyszłości określonej umowy objętej zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, przyjmując za Wnioskodawcą, że w przedstawionym stanie faktycznym została zawarta przedwstępna umowa pożyczki, powyższa czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przy czym należy wskazać, iż upoważniony dyrektor izby skarbowej ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania ustaw podatkowych oraz wydanych na ich podstawie aktów wykonawczych i ratyfikowanych umów międzynarodowych związanych z materią podatkową. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest rozstrzyganie z jaką instytucją prawa cywilnego mamy do czynienia i jaka w istocie umowa została zawarta. Kwestie te mogą stanowić domenę ewentualnego postępowania podatkowego prowadzonego przez stosowne organy podatkowe. Organ interpretacyjny nie przeprowadza postępowania dowodowego. Swoje rozstrzygniecie opiera jedynie na stanie faktycznym bądź zdarzeniu przyszłym przedstawionym przez Wnioskodawcę. Jeżeli zatem Wnioskodawca wskazuje, iż została zawarta umowa przedwstępna pożyczki Organ przyjmuje te twierdzenia jako element stanu faktycznego i wydając interpretację wskazuje na skutki podatkowe, albo ich brak, jakie z tego tytułu mogą wyniknąć dla Wnioskodawcy.

Należy zaznaczyć, że jeżeli opisany stan faktyczny nie odpowiada rzeczywistości interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Z uwagi na to, że wniosek z dnia 9 grudnia 2016 r. (data wpływu 13 grudnia 2016 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczy 1 stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia przedwstępnej umowy pożyczki, natomiast opłata została uiszczona w kwocie 120,00 zł, zatem dodatkowa opłata dokonana w dniu 9 grudnia 2016 r. w wysokości 80,00 zł zgodnie z art. 14f § 2a Ordynacji podatkowej zostanie zwrócona, na rachunek bieżący wskazany we wniosku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem art. 119a ustawy Ordynacja podatkowa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.