Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
1462-IPPB4.4511.100.2017.1.JK3
z 3 kwietnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2017 r. (data wpływu 3 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wymagalnych odsetek dłużnikowi rzeczowemu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wymagalnych odsetek dłużnikowi rzeczowemu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 czerwca 2008 roku zawarta została Umowa kredytu w rachunku bieżącym Biznes Partner pomiędzy Bank S.A. a Piotrem S. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą „X…..” w wysokości 400.000,00 zł. Kredyt był przeznaczony na finansowanie bieżących zobowiązań wynikających z wykonywanej działalności gospodarczej i był zabezpieczony m.in. hipoteką łączną kaucyjną do kwoty 520.000,00 zł na nieruchomości stanowiącej własność Wnioskodawczyni. Był to kredyt odnawialny od 1 lipca 2008 r do 30 czerwca 2009 r. W dniu 30 czerwca 2008 roku Wnioskodawczyni podpisała oświadczenie o ustanowieniu hipoteki.

Aneksem nr 1 kredyt został odnowiony do 30 czerwca 2010 roku.

Aneksem nr 2 z 18 czerwca 2010 roku kredyt został odnowiony w kwocie 370.000,00 zł od 1 lipca 2010 r. do 30 czerwca 2011, a w czerwcu 2011 roku z nieznanych Wnioskodawczyni przyczyn umowa została wypowiedziana.

W dniu 16 stycznia 2012 roku Wnioskodawczyni otrzymała jako dłużnik rzeczowy wezwanie do zapłaty wystawione 30 grudnia 2011 roku. Udzieliła odpowiedzi bankowi, że nie jest pożyczkobiorcą, nie podpisywała żadnej umowy z bankiem i przede wszystkim powinni domagać się spłaty od Pana Piotra S.

W dniu 4 lutego 2013 roku została zawarta umowa ugody między Bank S.A. a Piotrem S. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą X Piotr S. Umowa została zawarta na okres do 28 lutego 2015 r. rozkładająca zadłużenie w wysokości 242.137,97 zł na comiesięczne raty w dalszym ciągu z zabezpieczeniem hipoteki łącznej kaucyjnej do 520.000,00 zł na nieruchomości Wnioskodawczyni. Na podpisanie tej ugody Wnioskodawczyni musiała wyrazić zgodę co uczyniłam. Dnia 31 maja 2013 roku został zawarty aneks do umowy ugody określający nową wysokość rat, a także przedłużający termin spłat do 28 marca 2016 roku., na co także musiała wyrazić zgodę.

Jednocześnie bank w dniu 3 marca 2015 roku złożył w Sądzie Okręgowym, Wydział Cywilny pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym, dając Wnioskodawczyni dwa tygodnie na spłatę kwoty 209.481,97 zł, ze stale rosnącymi odsetkami podczas kiedy Jej pobory wynosiły 2775 zł netto.

W dniu 9 kwietnia 2015 roku Sąd wydał nakaz zapłaty i od tego momentu bank jedynie od Wnioskodawczyni jako dłużnika rzeczowego domagał się zwrotu długu.

W dniu 17 grudnia 2015 roku P. Piotr S. otrzymał z banku propozycję ugody gdzie zadłużenie wynosiło 231.409,32 zł, w dwóch wariantach:

1. Wpłata uwiarygodniająca 88.428,61 zł i umorzenie 142.980,71 zł
2. Wpłata uwiarygodniająca 14.738,10 zł, umorzenie 84.028,30 zł, pozostałe 132.642,92 zł do rozłożenia na raty.
   
   

Miał do 15 stycznia 2016 roku złożyć pisemny wniosek (co uczynił), następnie miał skontaktować się z bankiem w celu ustalenia terminu podpisania umowy ugody i wpłaty uwiarygodniającej. Pomimo telefonów, emaili, pism dopiero 25 lutego pracownik banku poinformował, że szykuje porozumienie, ale już można wpłacać kwotę uwiarygodniającą. W dniu 8 kwietnia 2016 roku P. Piotr S. otrzymał pismo, że nie dotrzymał warunków skorzystania z ulgi, tj. nie dokonał wpłaty uwiarygodniającej. Owszem nie dokonał jej, bo nie była podpisana w tej sprawie żadna umowa ugody.

Do umowy ugody w takiej formie chciała przystąpić także i Wnioskodawczyni, ale bank kategorycznie odmówił, twierdząc, że jest dłużnikiem rzeczowym i ma spłacić całość zobowiązań. W końcu po wielu pertraktacjach podczas rozprawy sądowej nastąpiło przyrzeczenie zawarcia ugody. Ugodę sądową Wnioskodawczyni podpisała w dniu 8 czerwca 2016 roku. Ugoda dotyczyła kwoty 238.354,40 zł, z czego musiała wpłacić 161.516,02 zł. Wnioskodawczyni sprzedała z dużą stratą finansową nieruchomość na której była hipoteka, spłacając w ten sposób kredyt, z którego nigdy nie korzystała.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wskutek umorzenia wymagalnych odsetek od kredytu po stronie dłużnika rzeczowego powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. l ww. ustawy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zawarcie ugody sądowej pomiędzy bankiem a dłużnikiem rzeczowym prowadzącej do częściowego umorzenia należności z tytułu wymagalnych odsetek, spowodowało w konsekwencji wygaśniecie zobowiązania będącego przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego, przy czym dłużnikowi rzeczowemu nie udzielono żadnego świadczenia, gdyż korzyść ze spłaty i umorzenia osiągnął kredytobiorca.

W związku z powyższym po stronie dłużnika rzeczowego nie powstaje przychód z tytułu umorzenia wymagalnych odsetek od kredytu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Korzyści takie pojawiają się nie tylko wówczas, gdy podatnikowi zostają przekazane środki pieniężne, ale również wtedy, kiedy zmniejszone zostaną jego zobowiązania, których nie musi już realizować z własnego majątku.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w dniu 30 czerwca 2008 roku zawarta została umowa kredytu pomiędzy Bank S.A. a Piotrem S. prowadzącym działalność gospodarczą w wysokości 400.000,00 zł. Kredyt był przeznaczony na finansowanie bieżących zobowiązań wynikających z wykonywanej działalności gospodarczej i był zabezpieczony m.in. hipoteką łączną kaucyjną do kwoty 520.000,00 zł na nieruchomości stanowiącej własność Wnioskodawczyni. W dniu 30 czerwca 2008 roku Wnioskodawczyni podpisała oświadczenie o ustanowieniu hipoteki. W czerwcu 2011 roku z nieznanych Wnioskodawczyni przyczyn umowa została wypowiedziana. W dniu 16 stycznia 2012 roku Wnioskodawczyni otrzymała jak dłużnik rzeczowy wezwanie do zapłaty. Udzieliła odpowiedzi bankowi, że nie jest pożyczkobiorcą, nie podpisywała żadnej umowy z bankiem i przede wszystkim powinni domagać się spłaty od Pana Piotra S.

W dniu 4 lutego 2013 roku została zawarta umowa ugody między Bank S.A. a Piotrem S. Umowa została zawarta na okres do 28 lutego 2015 r. rozkładająca zadłużenie w wysokości 242.137,97 zł na co miesięczne raty w dalszym ciągu z zabezpieczeniem hipoteki łącznej kaucyjnej do 520.000,00 zł na nieruchomości Wnioskodawczyni.

Jednocześnie bank w dniu 3 marca 2015 roku złożył w Sądzie Okręgowym pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym, dając Wnioskodawczyni dwa tygodnie na spłatę kwoty 209.481,97 zł, ze stale rosnącymi odsetkami.

W dniu 9 kwietnia 2015 roku Sąd wydał nakaz zapłaty i od tego momentu bank jedynie od Wnioskodawczyni jako dłużnika rzeczowego domagał się zwrotu długu.

Podczas rozprawy sądowej nastąpiło przyrzeczenie zawarcia ugody. Ugodę sądową Wnioskodawczyni podpisała w dniu 8 czerwca 2016 roku. Ugoda dotyczyła kwoty 238.354,40 zł z czego musiała wpłacić 161.516,02 zł. Wnioskodawczyni sprzedała z dużą stratą finansową nieruchomość na której była hipoteka, spłacając w ten sposób kredyt z którego nigdy nie korzystała.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód). Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytobiorcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytu. Zmiana wysokości odsetek od kredytu w stosunku do pierwotnej umowy kredytu mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale wyłącznie takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętej przez osobę fizyczną, których termin płatności upłynął - jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy pożyczki termin płatności upłynął. Świadczeniobiorca osiąga bowiem korzyść majątkową o konkretnym wymiarze, gdyż zmniejsza się zobowiązanie jakie musiałby zapłacić gdyby nie umorzenie. Stąd też umorzenie odsetek stanowić będzie zawsze realne przysporzenie w majątku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że udzielony kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nieruchomości, której Wnioskodawczyni była właścicielem. Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na ustanowienie hipoteki i stała się dłużnikiem rzeczowym. Z wniosku nie wynika natomiast aby Wnioskodawczyni (dłużnik rzeczowy) zawarła z Bankiem umowę o przejęcie długu. Tym samym, pomimo że ponosi odpowiedzialność (tylko i wyłącznie rzeczową, czyli z przedmiotu obciążonego hipoteką) za zobowiązanie w razie braku spłaty kredytu, to dłużnikiem wobec Banku jest nadal kredytobiorca. Zawarcie z dłużnikiem ugody prowadzącej do umorzenia należności z tytułu odsetek, spowodowało w konsekwencji częściowe wygaśnięcie zobowiązania będącego przedmiotem zabezpieczenia hipotecznego, przy czym dłużnikowi rzeczowemu nie udzielono żadnego świadczenia, gdyż korzyść z częściowego umorzenia osiągnął już dłużnik.

W związku z powyższym po stronie Wnioskodawczyni (dłużnika rzeczowego) nie powstaje przychód z tytułu umorzenia wymagalnych odsetek od kredytu.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.