Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4014.19.2017.1.JG1
z 26 kwietnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2017 r. (data wpływu 7 kwietnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

L. Sp. z o.o. (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) prowadzi działalność gospodarczą polegającą na obrocie produktami. Spółka należy do międzynarodowej Grupy L. . Grupa L. zamierza wdrożyć system centralnego zarządzania płatnościami w celu ułatwienia planowania, zwiększenia płynności, ograniczenia grupowych wydatków z tytułu odsetek, uproszczenia transakcji gotówkowych i rozszerzenia elastyczności rozliczeń finansowych. W tym celu Spółka oraz inny podmiot / inne podmioty z Grupy L. (dalej: uczestnik / uczestnicy Struktury) planują przystąpienie do Umowy o umowy Cash Pool and Cash Management Services (dalej: Umowa lub Umowa Cash-pooling) z S. A/S (dalej: Lider). Zawarcie Umowy pozwoli na ograniczenie kosztów finansowych, a tym samym osiągnięcie większych korzyści w porównaniu ze standardową ofertą bankową.

W szczególności, w ramach planowanej Umowy Lider będzie (i) umożliwiał rozliczanie płatności na rzecz podmiotów z grupy L. oraz spoza grupy L. oraz (ii) umożliwiał efektywne zarządzenie środkami finansowymi poprzez wykorzystanie modelu cash-pooling (dalej: działania z zakresu obu aktywności oznaczone są jako Transakcje).

W ramach pierwszego z rodzajów aktywności Lider dzięki wykorzystaniu systemu zarządzania środkami pieniężnymi będzie dokonywał płatności z odpowiedniego należącego do Lidera rachunku bankowego. Jednocześnie, płatność taka będzie księgowana i uznawana przez Lidera odpowiednio jako zobowiązanie uczestnika Struktury, którego zobowiązanie jest płacone lub wierzytelność uczestnika Struktury wobec który powinien otrzymać płatność. W konsekwencji, w odniesieniu do rozliczeń w (i) ramach grupy pozwoli to wyeliminować lub znacząco ograniczyć ilość dokonywanych przelewów i w konsekwencji, zmniejszyć koszty bankowe. W odniesieniu do rozliczeń z podmiotami spoza grupy pozwoli to dokonywać płatności wyłącznie przez Lidera i osiągnąć dodatkowe korzyści, np. związane z optymalizacją rozliczeń w walutach obcych. Umowa (standardowe warunki tej umowy) przewidują, że Spółka może korzystać z systemu zarządzenia płatnościami wyłącznie w odniesieniu do rozliczeń w ramach grupy, w odniesieniu do rozliczeń w ramach grupy oraz rozliczeń z podmiotami zewnętrznymi lub zrezygnować z asysty Lidera w tym zakresie.

Jednocześnie, jak wskazano powyżej, w celu właściwego rozliczenia środków i zapewnienia kompleksowego rozwiązania finansowego Umowa przewiduje też wdrożenie rozliczeń na zasadzie cash-pooling. W celu jego prawidłowego wdrożenia Umowa zakłada posiadanie w zewnętrznym banku dla każdego z uczestników Struktury rachunku bankowego (dalej: Rachunek), przeznaczonego do prowadzenia bieżących rozliczeń. Wszystkie Rachunki będą łącznie stanowić Grupę Rachunków.

Jednocześnie, Lider będzie posiadał dodatkowy rachunek bankowy: Rachunek Główny Rozliczeniowy. Wszystkie wymienione Rachunki zostaną objęte usługą zarządzania środkami pieniężnymi (cash-pooling) opartej na zasadzie zerowania sald („zero balance scheme”).

Umowa zawarta przez Spółkę w ramach Cash-Pooling’u nie będzie zawierała postanowień typowych dla umowy pożyczki, które zobowiązywałyby danego uczestnika Struktury do przeniesienia na własność innego podmiotu (np. innego uczestnika) określonej ilości pieniędzy.

A zatem po stronie Spółki nie wystąpi zobowiązanie do przekazania na rzecz danego podmiotu (np. konkretnego uczestnika Struktury) określonej kwoty środków pieniężnych, ani też zobowiązanie do przyjęcia od danego podmiotu (np. konkretnego uczestnika Struktury) określonej kwoty środków pieniężnych.

Rozliczenia będą dokonywane oddzielnie, tzn.:

• na rzecz Spółki oraz pozostałych uczestników będą prowadzone rachunki bankowe (Rachunki) w uczestniczących w Strukturze zewnętrznych bankach,
  

• na rzecz Lidera będzie prowadzone w banku uczestniczącym w Strukturze tzw. konto główne (Rachunek Główny Rozliczeniowy), na którym będą koncentrowane środki pieniężne,
  

• na koniec dnia salda z Rachunków uczestników Struktury będą automatycznie przenoszone na Rachunek Główny Rozliczeniowy (będzie dochodziło do faktycznego, fizycznego przelewu środków), tzn.:
  
  • salda dodatnie na Rachunkach będą przekazywane na Rachunek Główny Rozliczeniowy, natomiast
    
  • salda ujemne na Rachunkach będą pokrywane ze środków pieniężnych znajdujących się na Rachunku Głównym Rozliczeniowym.
  
  
  

W wyniku tych operacji salda Rachunków będą wynosić zero, tj. nie będzie następować zwrotne przeniesienie sald na początku następnego dnia.

Jeżeli konto Spółki (lub innego uczestnika Struktury) będzie wykazywało saldo ujemne, a tym samym po stronie Spółki (lub tego innego uczestnika) wystąpi zapotrzebowanie na środki pieniężne, to saldo ujemne będzie kompensowane przez Lidera.

Od sald dodatnich przekazanych na Rachunek Główny Rozliczeniowy oraz od sald ujemnych pokrytych z Rachunku Głównego Rozliczeniowego będą naliczane odsetki.

W ramach planowanej Struktury nie będzie dochodziło do zawarcia umów pożyczek.

Faktyczną realizację Umowy poprzez realizację operacji pomiędzy Rachunkami uczestników Struktury, Rachunkiem Głównym Rozliczeniowym oraz naliczanie odsetek od wzajemnych zobowiązań, dokonuje Lider świadczący usługi na rzecz wszystkich uczestników Struktury, w tym Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Transakcje dokonywane w ramach planowanej Umowy Cash-pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Transakcje dokonywane w ramach planowanej Umowy Cash-pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadnienie stanowiska Spółki

1. Umowa Cash-pooling nie podlega opodatkowaniu PCC
   
   
   

Zdaniem Spółki nie jest możliwe zaliczenie przedmiotowych Transakcji w ramach planowanej Umowy do żadnej z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sadów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o PCC).

Z powyższego wynika, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o tym, czy podlega ona opodatkowaniu tym podatkiem, czy też nie decyduje jej treść (tj. elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, decydujące będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

W tym miejscu wskazać należy, że umowa typu cash-pooling lub umowa zarządzania środkami pieniężnymi, jaką niewątpliwie stanowi analizowana Umowa, pozostaje na gruncie prawa polskiego umową nienazwaną. Nie została ona także wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, z uwagi, iż katalog ten jest katalogiem zamkniętym, analizowana Umowa mogłaby generować obowiązek zapłaty PCC wyłącznie w sytuacji zakwalifikowania jej jako innej umowy wymienionej wprost w art. 1 ustawy o PCC. Zdaniem Spółki jednak taka sytuacja, w przedstawionym przypadku, nie wystąpi.

Celem nadrzędnym Umowy jest ułatwienie planowania, zwiększenie płynności, ograniczenie grupowych wydatków z tytułu odsetek, uproszczenie transakcji gotówkowych i rozszerzenie elastyczności w zakresie rozliczeń finansowych.

Przedmiotowa Umowa ma regulować przede wszystkim działania w zakresie gospodarowania wolnymi środkami finansowymi w ramach Grupy L. w celu zapewnienia skutecznej i terminowej realizacji bieżących zobowiązań uczestniczących w Strukturze spółek z Grupy L. , tj. płatności zarówno z pozostałymi uczestnikami Struktury - wewnętrzne rozliczenia płatności, jak i z podmiotami (sprzedawcami) zewnętrznymi - zewnętrzne rozliczenia płatności za pośrednictwem Lidera.

Zdaniem Spółki Umowy tej nie można zatem uznać za umowę sprzedaży, zamiany, czy depozytu nieprawidłowego. Dodatkowo, nie jest możliwe uznanie przedmiotowej umowy za umowę pożyczki. Bardziej szczegółowe uwagi w tym zakresie przedstawione są poniżej.

Brak podstaw dla uznania Umowy Cash-pooling’u za umowę pożyczki:

1. Odmienny cel Cash-Poolingu
   
   

Przede wszystkim zdaniem Spółki przedmiotowa Umowa, nie wyczerpuje istotnych jej znamion umowy pożyczki.

Zgodnie bowiem z art. 720 Kodeksu Cywilnego dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Struktura typu „cash pooling” natomiast polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto. Z uwagi na planowany model rozliczeń Uczestnicy Struktury nie wiedzą przez kogo i w jakiej wysokości zostaną wykorzystane zgromadzone przez nich nadwyżki. Brak jest zatem charakterystycznego dla umowy pożyczki zobowiązania do przeniesienia na określony podmiot określonej kwoty pieniędzy.

2. Brak elementów koniecznych dla umowy pożyczki
   
   

Jednocześnie zgodnie z art. 720 kodeksu cywilnego elementem koniecznym (essentiala negotii) umowy pożyczki jest m.in. zobowiązanie konkretnego podmiotu (pożyczkodawcy) do przeniesienia na inny, skonkretyzowany podmiot (pożyczkobiorcę) określonej ilości środków pieniężnych.

Jak wskazano w stanie faktycznym, żadna z umów zawartych przez Spółkę w ramach Struktury nie będzie zawierała postanowień, które zobowiązywałyby uczestnika Struktury do przeniesienia na własność innego podmiotu (np. innego uczestnika) określonej ilości pieniędzy. Po stronie Spółki nie wystąpi zatem zobowiązanie do przekazania na rzecz danego podmiotu (np. konkretnego uczestnika Cash-Pooling’u) określonej kwoty środków pieniężnych, ani też zobowiązanie do przyjęcia od danego podmiotu (np. od konkretnego uczestnika Cash-Poolingu) określonej kwoty środków pieniężnych.

W konsekwencji w świetle Umowy zawartej w związku z udziałem w Strukturze (Cash-pooling’u) Spółka nie może być kwalifikowana jako pożyczkodawca lub pożyczkobiorca w rozumieniu art. 720 kodeksu cywilnego.

Również sposób przeprowadzania rozliczeń w ramach Struktury zdaniem Spółki nie daje podstaw dla uznania Spółki za pożyczkodawcę lub pożyczkobiorcę. Jak wskazano w stanie faktycznym, na koniec dnia salda z Rachunków Uczestników Struktury będą automatycznie przenoszone na Rachunek Główny Rozliczeniowy (będzie dochodziło do faktycznego, fizycznego przelewu środków), tzn.:

• salda dodatnie na Rachunkach będą przekazywane na Rachunek Główny Rozliczeniowy, natomiast
  

• salda ujemne na Rachunkach będą pokrywane ze środków pieniężnych znajdujących się na Rachunku Głównym Rozliczeniowym.
  
  
  

W konsekwencji:

• jeżeli po stronie Spółki występuje saldo dodatnie - Spółka transferuje środki pieniężne na Rachunek Główny Rozliczeniowy, jednak nie określa, w jakiej kwocie i któremu z podmiotów środki te mają być przekazane. Ponadto - ze względu na konstrukcję Cash-Poolingu - ustalenie, który podmiot i w jakiej kwocie rzeczywiście skorzystał z tych środków pieniężnych, które przetransferowała Spółka jest niemożliwe, np. gdy saldo dodatnie na Rachunku Spółki jest niewystarczające dla pokrycia sald ujemnych na Kontach Pomocniczych pozostałych uczestników Cash-Poolingu i różnica jest pokrywana z własnych środków pieniężnych przekazanych przez Lidera,
  

• jeżeli po stronie Spółki występuje saldo ujemne - Spółka otrzymuje środki pieniężne z Rachunku Głównego Rozliczeniowego, jednak nie określa, który z podmiotów i w jakiej kwocie ma środki te przekazać. Ponadto - ze względu na konstrukcję Cash-Pooling’u - ustalenie, od którego podmiotu i w jakiej kwocie pochodziły środki pieniężne, z których skorzystała Spółka jest niemożliwe, np. gdy salda dodatnie na Rachunkach pozostałych uczestników Struktury Cash-Poolingu są niewystarczające dla pokrycia salda ujemnego na Rachunku Głównym Rozliczeniowym Spółki i różnica jest pokrywana z własnych środków pieniężnych przekazanych przez Lidera.
  
  
  

Spółka wskazuje również, iż wszystkie transfery środków pieniężnych w ramach Struktury będą odbywały się za pośrednictwem Rachunku Głównego Rozliczeniowego, a tym samym nie będzie dochodziło do bezpośredniego przekazania środków pieniężnych między poszczególnymi uczestnikami Struktury (Cash-Pooling’u).

Z uwagi na powyższe, nie jest możliwe wskazanie konkretnych podmiotów będących pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą, a Struktura (Cash-Pooling), do którego przystąpi Spółka, nie może być uznany za umowę pożyczki.

Zdaniem Spółki, biorąc pod uwagę, iż przedmiotowa Umowa nie odpowiada żadnej z umów wymienionych w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (w tym umowie pożyczki), nie będzie ona podlegała opodatkowaniu PCC.

2. Praktyka organów podatkowych
   
   

Niniejsze stanowisko znajduje potwierdzenie również w interpretacjach organów podatków -przykładowo:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 18 stycznia 2017 r. (sygn. 2461-IBPB-2-1.4514.652.2016.2.BB):
  „Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
  Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.
  W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.
  Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.
  Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.
  Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.
  W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (cash pooling), do której przystąpi Wnioskodawca oraz świadczone w jej ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.”

• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 11 stycznia 2017 r. (sygn. 1462-IPPB2.4514.537.2016.2.MM):
  „Należy podkreślić, że umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. „Cash pooling” polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.
  W przypadku „Cash poolingu” mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.
  Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik „cash poolingu” posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników „cash poolingu”.
  Należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową „cash pooling” nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
  Reasumując należy stwierdzić, że umowa cash poolingu jako nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wobec tego przystąpienie w ramach umowy cash poolingu jak i czynności realizowane w jego ramach nie podlegają opodatkowaniu.”

• Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 10 marca 2016 r. (sygn. IBPB-2-1/4514-629/15/MZ):
  „W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu czy też innej czynności tym katalogiem objętej.
  Tym samym - z powyższych przyczyn - czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące systemu zarządzania płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. To oznacza, iż z tego tytułu po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych.
  Zatem zarówno zawarcie umowy cash poolingu 1 jak i wykonywane w jej ramach czynności, w tym wstępowanie przez Wnioskodawcę w prawa wierzyciela w drodze subrogacji nie będą opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych.”
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223, z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona)
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona)
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459) – w księdze trzeciej zobowiązania – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swoją konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu, określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie stanowi ona umowy pożyczki, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników (sposobu zarządzania płynnością finansową) niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Transakcje dokonywane w ramach planowanej Umowy Cash-pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska należy stwierdzić, iż co do zasady wiążą one w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.