Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
1061-IPTPP3.4512.115.2017.1.MK
z 26 kwietnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U., poz. 1948, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2017 r. (data wpływu 28 lutego 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 kwietnia 2017 r. (data wpływu 24 kwietnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za bezumowne korzystanie z gruntu gminnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za bezumowne korzystanie z gruntu gminnego.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 kwietnia 2017 r. (data wpływu 24 kwietnia 2017 r.) w zakresie wskazania adresu elektronicznego Wnioskodawcy na platformie ePUAP.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Gmina …. jest właścicielem działek gruntu nr ewid. 84 i 85 o pow. łącznej 0,2571 ha, położonych w …. przy ul. ….. Z działkami tymi graniczy posesja nr ewid. 86 zabudowana budynkami: mieszkalnym i gospodarczymi, której właścicielami są Pani …. i Pan …..

W roku 2015 pracownicy Urzędu Miasta …. dokonując wizji nieruchomości gminnej - działek nr ewid. 84 i 85 - stwierdzili naruszenie granic prawnych tych działek poprzez posadowienie w części na ich terenie murowanych budynków garażu i gospodarczego, a także wykonanie części ogrodzenia nieruchomości nr ewid. 86. W maju 2015 r. do Pani …. (ówczesnego użytkownika posesji nr ewid. 86, gdyż zarówno w ewidencji gruntów jak księdze wieczystej nie byli ujawnieni właściciele tej nieruchomości) zostało skierowane wezwanie wzywające ją do dostarczenia dokumentów potwierdzających zgodę właściciela terenu - Gminy …. na wykonanie przedmiotowej inwestycji na terenie gminnym, lub usunięcia nielegalnie wykonanych budynków i urządzeń z zajętej nieruchomości. Odpowiedzią na powyższe było pismo Pani …. z dnia 12 czerwca 2015 r. informujące, że zgodnie z jej wiedzą budynek gospodarczy usytuowany na nieruchomości nr ewid. 86 został wzniesiony przez jej rodziców zgodnie z prawem w oparciu o pozwolenie na budowę.

W tutejszym archiwum odnaleziono decyzję pozwolenia na budowę znak….. z dnia 16 sierpnia 1995 r. w sprawie pozwolenia na budowę budynku gospodarczego na działce położonej w …. przy ul. ….. W dokumentacji brak jest natomiast dokumentów świadczących o wyrażeniu zgody przez właściciela terenu na wykonanie przedmiotowej inwestycji na terenie gminnym, natomiast zgodnie z wydaną decyzją, Panu …. zostało udzielone pozwolenie na budowę budynku gospodarczego na działce położonej …. przy ul. …. Dlatego też do Pani ….zostało skierowane ostateczne wezwanie przedsądowe z dnia 24 czerwca 2015 r. wzywające do usunięcia nielegalnie wykonanych budynków i urządzeń z nieruchomości gminnej.

Ostateczny termin opuszczenia działek nr 84 i 85 ustalono na dzień 15 lipca 2015 r.

Mimo otrzymania ponownego wezwania, Pani …. nie zastosowała się do powyższego.

W międzyczasie zarówno w ewidencji gruntów jak i księdze wieczystej zostali ujawnieni właściciele posesji nr ewid. 86, którymi jak wynika z dokonanych wpisów są: Pani …. i Pan …...

Uwzględniając powyższe również do Pana … skierowano wezwanie z dnia 21 marca 2016 r wzywające do dostarczenia dokumentów potwierdzających zgodę właściciela terenu - Gminy …. na zajęcie jej własności, lub usunięcia nielegalnie wykonanych budynków i urządzeń z nieruchomości gminnej.

Reakcją na powyższe był wniosek złożony przez współwłaścicieli posesji nr ewid. 86 o sprzedaż na ich rzecz zajmowanego terenu, do którego Wnioskodawcy dołączyli oświadczenie, w którym m.in. wyrażają zgodę na wniesienie opłaty z tytułu bezumownego użytkowania części działek gminnych nr 84 i 85 od czasu uzyskania przez nich tytułu prawnego do działki nr 86 położonej ….. przy ul. …..

Jednocześnie Pani …. i Pan ….. złożyli drugi wniosek o wydzierżawienie użytkowanego (zajmowanego) gruntu gminnego do czasu ewentualnej finalizacji wniosku o sprzedaż na ich rzecz użytkowanego terenu. Z uwagi na różny sposób użytkowania gruntu gminnego z ww. osobami zostały zawarte trzy umowy dzierżawy Nr ….. z dnia 25 sierpnia 2016 r„ której przedmiotem dzierżawy jest część działki nr ewid. 84 o powierzchni 0,0011 ha z przeznaczeniem pod istniejący garaż murowany wybudowany ze środków własnych poprzedników prawnych dzierżawców, Nr 26/2016 z dnia 25 sierpnia 2016 r., której przedmiotem dzierżawy jest część działki nr ewid 85 o powierzchni 0,0018 ha z przeznaczeniem na cele ogrodowo-rekreacyjne, bez możliwości zabudowy oraz Nr ….. z dnia 25 sierpnia 2016 r., której przedmiotem dzierżawy jest część działek nr ewid. 84 i nr 85 o powierzchni łącznej 0,0018 ha z przeznaczeniem pod istniejący budynek gospodarczy. Wszystkie umowy zostały zawarte na czas oznaczony od dnia 25 sierpnia 2016 r. do dnia 25 sierpnia 2017 r. z możliwością przedłużenia na dalszy okres.

Następnie do Pani …. i Pana …. zostało skierowane wezwanie z dnia 21 listopada 2016 r. do zapłaty za bezumowne korzystanie z gruntu gminnego kwoty 5 988,04 zł + 23% VAT za okres od 12 sierpnia 2011 r. (tj. następnego dnia od dnia śmierci drugiego z rodziców aktualnych właścicieli) do 24 sierpnia 2016 r (tj. do dnia zawarcia umów dzierżaw). Stawki za bezumowne korzystanie z nieruchomości gminnej zostały wyliczone w oparciu o corocznie podejmowane zarządzenia Prezydenta Miasta ….. w sprawie ustalenia stawek czynszu dzierżawnego z uwzględnieniem celu na jaki wykorzystywany jest dany teren. Z wysokością naliczonej opłaty nie zgodzili się Państwo ….., kwestionując m.in. doliczenie do naliczonej opłaty podatku VAT.

Wnioskodawca wyjaśnia, że działki nr ewid. 84 i 85 usytuowane są na obszarze dla którego brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a zgodnie ze „…..” zatwierdzoną Uchwałą Nr …. Rady Miasta ….. z dnia 29 maja 2008 r jest to teren zabudowy mieszkaniowej o przewadze zabudowy jednorodzinnej. Według danych z ewidencji gruntów i budynków miasta …. działki oznaczone są symbolami „RV” i „RVI”. Na przedmiotowy teren nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Pani … i Pan …. nigdy wcześniej nie legitymowali się żadnym tytułem prawnym do zajmowanego terenu gminnego.

Gmina ….. jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku opisanym w poz. 68 naliczenie przez Gminę opłaty za bezumowne korzystanie z gruntu gminnego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że naliczenie opłaty za bezumowne korzystanie z gruntu gminnego w sytuacji opisanej w poz. 68, winno być opodatkowane podatkiem VAT według stawki 23%.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. t.j. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów - w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Ponieważ w omawianym przypadku przeciwko Pani …. i Panu ….., po ujawnieniu zajęcia przez nich terenu gminnego, nie tylko nie zostało wytoczone powództwo o wydanie rzeczy, ale również zostały z nimi zawarte umowy dzierżawy zajmowanego gruntu, należy domniemywać, że istniała dorozumiana zgoda właściciela nieruchomości - Gminy …. – na użytkowanie przez ww. osoby przedmiotowego terenu. W takim przypadku wyliczona opłata ma charakter wynagrodzenia za użytkowanie rzeczy. Wynagrodzenie to spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Wskazane czynności, jak wynika z art. 5 ust. 2 ustawy, podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Powyższe oznacza, że istotny jest przede wszystkim faktyczny przebieg danej czynności i osiągnięty rezultat zgodny z zamiarem umawiających się stron.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), zwanej dalej k.c.

W świetle art. 353 § 2 k.c., świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Zgodnie z art. 25 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), świadczeniem usług jest każde zachowanie się podmiotu w wykonaniu stosunku zobowiązaniowego, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejkolwiek czynności lub podjęciu działania.

Dyrektywa obejmuje definicją świadczenia usług również zobowiązanie do zaniechania działania bądź do tolerowania czynności lub sytuacji.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższych rozważań, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Zauważyć należy, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania, zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego.

Na gruncie prawa cywilnego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą, musi istnieć związek przyczynowy.

Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 k.c., dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Przepisy Kodeksu cywilnego regulują również kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy.

Zgodnie z art. 222 § 1 i § 2 k.c., właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Na podstawie art. 224 § 1 k.c., samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu, od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

W oparciu natomiast o art. 225 k.c., obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z ww. regulacji wynika, że w sytuacji wytoczenia powództwa – przeciwko samoistnemu posiadaczowi w złej wierze – jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy oraz jest odpowiedzialny za jej stan. Ponadto, spoczywa na nim obowiązek zwrotu pobranych od powyższej chwili pożytków, których nie zużył, jak również winny jest uiścić wartość tych, które zużył.

Zgodnie z dyspozycją art. 230 k.c., przepisy normujące stosunki między właścicielem rzeczy a posiadaczem samoistnym (art. 224-229 k.c.) znajdują odpowiednie zastosowanie do stosunków między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym.

W myśl powołanego wyżej art. 230 k.c., przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Stosownie do art. 336 k.c., posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości lub gruntu podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Zauważyć należy, że z cytowanych wyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że przy określeniu czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Analiza ww. przepisów ustawy prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Kluczowym elementem dla rozstrzygnięcia czy czynność podlega opodatkowaniu jest fakt istnienia zgody, chociażby nieformalnej, na korzystanie z przedmiotu, bądź wystąpienie przez jego właściciela na drogę sądową.

W sytuacji zatem, gdy osoba trzecia korzysta z nieruchomości bez zgody jej właściciela, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem nieruchomości i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne.

Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym na istnienie obowiązku świadczenia usługi oraz wysokości wynagrodzenia – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z nieruchomości użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), a także sytuację, kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy należy uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W konsekwencji należy stwierdzić, że decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości bez zawiązywania stosunku zobowiązaniowego mają okoliczności faktyczne. Co do zasady, sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumianą, milczącą zgodę właściciela nieruchomości na jej użytkowanie przez dotychczasowego użytkownika – czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Zatem stwierdzić należy, że w zakresie w jakim otrzymana należność stanowi wynagrodzenie za świadczoną usługę podlega ona opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w sytuacji zaś, gdy otrzymano świadczenie będące odszkodowaniem, to nie podlega ono regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest właścicielem działek gruntu nr ewid. 84 i 85 o pow. łącznej 0,2571 ha, położonych w ….. Z działkami tymi graniczy posesja nr ewid. 86 zabudowana budynkami: mieszkalnym i gospodarczymi, której właścicielami są Pani …. i Pan ….. W roku 2015 pracownicy Urzędu Miasta ….. dokonując wizji nieruchomości gminnej - działek nr ewid. 84 i 85 - stwierdzili naruszenie granic prawnych tych działek poprzez posadowienie w części na ich terenie murowanych budynków garażu i gospodarczego, a także wykonanie części ogrodzenia nieruchomości nr ewid. 86. Gmina nie wystąpiła do sądu w celu odzyskania nieruchomości gminnej zajętej przez Państwa ….. Na wniosek Państwa ….. Wnioskodawca zawarł umowę dzierżawy zajmowanych bezprawnie działek. Za okres bezumownego użytkowania działek Gmina naliczyła opłaty.

Należy zauważyć, że mimo tego, iż pomiędzy Wnioskodawcą a współwłaścicielami posesji nr 86 nie była zawarta umowa dzierżawy zajętych w części działek nr 84 i 85 należących do Wnioskodawcy, to Wnioskodawca nie wystąpił do sądu o odzyskanie zajętej nieruchomości. Podjęte przez Wnioskodawcę kroki doprowadziły jedynie do podpisania umów dzierżawy zajmowanych bezumownie gruntów przez właścicieli sąsiadującego gruntu z działkami Wnioskodawcy. Zatem nastąpiło prawne usankcjonowanie istniejącego stanu rzeczy w postaci zawartych umów dzierżawy i naliczenie opłat dzierżawy za okres bezumownego korzystania gruntu. Należy zatem stwierdzić, że pomiędzy Wnioskodawcą a korzystającymi bezumownie z gruntu istniał dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane były świadczenia wzajemne w rozumieniu prawa cywilnego. Tym samym spełnione zostały przesłanki pozwalające potraktować wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z gruntu za wynagrodzenie należne z tytułu świadczonej usługi.

W świetle powyższego, bezumowne korzystanie z działek Wnioskodawcy bez zawartej pisemnej umowy cywilnoprawnej – spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Podkreślić należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionych we wniosku okoliczności, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.