Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
S-ILPB3/423-453/13/17-S/JG
z 7 czerwca 2017 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 Ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 14 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Wr 1481/14 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 16 maja 2017 r.) oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 stycznia 2017 r. sygn. akt II FSK 3728/14 stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 września 2013 r. (data wpływu 26 września 2013 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 września 2013 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek – uzupełniony pismami z: 18 grudnia 2013 r. (data wpływu 23 grudnia 2013 r.) oraz 8 stycznia 2014 r. (data wpływu 14 stycznia 2014 r.) – o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

Dotychczasowy przebieg postępowania

W dniu 17 stycznia 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działający w imieniu Ministra Finansów, wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację nr ILPB3/423-453/13-4/JG, w której uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, że koszty związane z organizacją konferencji można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ stanowią one integralną całość podejmowanej przez Wnioskodawcę kampanii reklamowej produktów A, co bezpośrednio wpłynąć ma na popyt na nie oraz na jego przychody.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z 17 stycznia 2014 r. nr ILPB3/423-453/13-4/JG wniósł pismem z 30 stycznia 2014 r. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działający w imieniu Ministra Finansów, pismem z 27 lutego 2014 r. nr ILPB3/423W-8/14-2/BN stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z 17 stycznia 2014 r. nr ILPB3/423-453/13-4/JG złożył skargę z 31 marca 2014 r. (data wpływu 7 kwietnia 2014 r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z 14 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Wr 1481/14 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z 17 stycznia 2014 r. nr ILPB3/423-453/13-4/JG.

Wy wyroku tym WSA wskazał, że kwestią stanowiącą o prawidłowości (legalności) wydanej interpretacji jest rozumienie istoty kosztów uzyskania przychodów, o której decydują trzy wzajemnie współdziałające ze sobą problemy, wymagające łącznej analizy. Pierwszy z nich to „cel osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów” – czy z działaniem celowym mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy powstaje następstwo, czy również wtedy, gdy brak jest następstwa, ale koszt został poniesiony w sposób racjonalny, ponieważ z uwagi na uwarunkowania obiektywne mógł przyczynić się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Drugi – istota związku przyczynowego, jako przesłanki pozwalającej ocenić racjonalność działań podejmowanych przez podatnika, który to związek w literaturze przedmiotu i orzecznictwie bywa odnoszony do „obiektywnej wiedzy podatnika”, „rzetelnej wiedzy podatnika”, „najlepszej, najbardziej starannej wiedzy podatnika”. Trzeci problem polega na określeniu, co należy rozumieć przez czyn podatnika, czyli poniesienie kosztu i jak go należy oceniać z punktu widzenia podatnika oraz organu podatkowego, dokonującego oceny weryfikującej.

Dalej Sąd zauważył, że postępowanie podatnika ma być funkcjonalne w tym sensie, że powinno (może) prowadzić do realizacji celu, czyli osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. W działaniu podatnika racjonalnym motywem postępowania jest motyw zwiększania lub zachowania przychodów albo zabezpieczenia ich źródła, de facto ponoszone wydatki dotyczą prognozowania określonych zjawisk i procesów gospodarczych oraz związanych z nimi zjawisk finansowych, które nie zawsze przebiegają po myśli podatnika, ponieważ na możliwość powstania lub zachowania przychodów, względnie zabezpieczenia ich źródła oddziaływuje przyczynowo cały układ czynników, a brak następstwa nie zawsze zmienia charakter prawny poniesionych przez podatnika wydatków.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił także, że uregulowania art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazują, że ustawodawca przyjął założenie, że przy odpowiednim (świadomym) zachowaniu podatnika powstanie bądź może powstać określone następstwo. Należy pamiętać, że – podejmując działania związane z konkretnymi kosztami – podatnik podejmuje też określone ryzyko wiążące się z prawdopodobieństwem przyczynienia się danego kosztu do powstania lub możliwości powstania przychodów albo zachowania lub zabezpieczenia ich źródła.

Następnie Sąd wskazał, że w większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ten związek przyczynowy nie jest jednoznaczny, co powoduje, że należy stosować w ich ocenie zasady racjonalnego rozumowania, odrębnie do każdego przypadku.

I tak – w przedstawionym stanie faktycznym nie ulega wątpliwości, że wydatki zostały poniesione, są to rzeczywiste wydatki, prawidłowo udokumentowane. Niewątpliwym jest także, że poniesione koszty na zorganizowanie konferencji, która m.in. swoim programem obejmowała zapoznanie uczestników z zaletami produkowanych przez Stronę wyrobów A, wskazaniem ich przykładowych zastosowań, mogą w przyszłości skutkować wzrostem zainteresowania tym wyrobu, a więc wzrostem zamówień na wyroby A, co przełoży się na wzrost zleceń na produkcję A w peletach od XY. Nie można zarzucić Stronie skarżącej braku uzasadnienia dla takiego rozumowania, braku dbałości w działaniu Skarżącej, braku racjonalności w organizacji oraz ponoszeniu kosztów konferencji, które będą mieć wpływ na powstanie (zwiększenie) przychodu albo też zachowanie, zabezpieczenie jego źródła, którym w omawianym przypadku są zamówienia pochodzące od XY na produkcję A w peletach.

Sąd zauważył także, że w świetle argumentacji Strony skarżącej oraz przedstawionych okoliczności, w których wydatek na organizację konferencji może skutkować zwiększeniem zamówień dla XY na wyroby A, co przełoży się na zwiększenie zleceń dla Skarżącej na produkcję A w peletach, stanowisko Skarżącej nie budzi wątpliwości, a poniesione koszty mogą skutkować zwiększeniem jej przychodu w związku ze wzrostem atrakcyjności wyrobu A w peletach, a co najmniej zachowaniem źródła przychodu. Skoro określone we wniosku wydatki spełniają kryterium określone w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 tej ustawy, pozostają w związku z prowadzoną przez Stronę działalnością gospodarczą. Oznacza to, że zostały poniesione w celu uzyskania przychodów oraz zachowania źródła przychodów.

WSA wskazał też, że przepisy art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (wraz z przepisem art. 9 tej ustawy) mają komplementarne znaczenie w procesie ustalania konsekwencji prawnych kwalifikowania jako kosztów uzyskania przychodów. Z powyższych uwag wynika, że warunkami kwalifikowania określonego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, które powinny być spełnione łącznie, są: 1) udokumentowanie poniesienia go przez podatnika; 2) wykazanie jego poniesienia w celu osiągnięcia przychodu (związku przyczynowo-skutkowego); 3) niezaliczenie go przez ustawodawcę do kategorii wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Wg Sądu – z przedstawionego stanu faktycznego we wniosku o interpretację indywidualną wynika, że Strona skarżąca warunki te spełniła. Podatnik ma prawo swobodnie dokonywać oceny co do tego, jaki koszt jest celowy z punktu widzenia osiągnięcia przychodu. Ocena ta winna być respektowana przez organy podatkowe, chyba że podejmowane przez podatnika działania nie są możliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wzorca racjonalnie działającego podmiotu, stosującego zasady prawidłowej gospodarki i mającego standardową wiedzę o zależnościach między kosztem a przychodem, jaką podatnik mógł mieć w chwili ponoszenia kosztu.

W podsumowaniu Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił także uwagę, że może budzić trudności rozróżnienie kosztów reprezentacji i reklamy w sytuacji, gdy, jak w niniejszej sprawie, organizowana przez Skarżącą konferencja zawierała w swojej treści i formie zarówno elementy reklamy – wykłady, dyskusje, wymianę doświadczeń m.in. powiązanych z prezentacją informacji o produkowanych przez Skarżącą wyrobach A, jak i reprezentacji – m.in. zorganizowanie w trakcie konferencji bankietu, catering. W takiej sytuacji, jak podkreśla się w orzecznictwie i doktrynie, o zaliczeniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów powinno zdecydować to, jaki element tej imprezy ma charakter dominujący. Jeżeli jest nim reklama, to wydatki z tą imprezą powinny być zaliczone do kosztów uzyskania, jeżeli reprezentacja – wydatki te powinny być z tych kosztów wyłączone.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zaskarżona interpretacja narusza przepisy prawa materialnego, tj. art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 14 lipca 2014 r. sygn. akt I SA/Wr 1481/14 Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu złożył skargę kasacyjną z 30 września 2014 r. nr ILRP-007-25/14-2/EŚ do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wyrokiem z 12 stycznia 2017 r. sygn. akt II FSK 3728/14 Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę kasacyjną.

Na wstępie tego wyroku wskazano, że stan faktyczny sprawy sprowadza się do tego, że Skarżąca jest spółką – córką XY i na jej zlecenie, za wynagrodzeniem, produkuje związki A z powierzonego jej przez XY surowca, który XY sprzedaje odbiorcom zewnętrznym. Kluczowe znaczenie dla przychodów Spółki ma utrzymanie istniejącego zapotrzebowania na produkty A oraz poszukiwanie dla nich nowych rynków zbytu i nowych zastosowań, ponieważ to przekłada się na jej przychód. Spółka zorganizowała trzydniową konferencję „Metale towarzyszące w przemyśle metali nieżelaznych”. W związku z jej organizacją Spółka poniosła wymienione we wniosku wydatki, które powiązane z prezentacją informacji o produktach wytwarzanych i sprzedawanych przez Spółkę miały na celu osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów. Koszty poniesione na organizację międzynarodowej konferencji miały przede wszystkim związek z osiągnięciem przez Spółkę przychodu ze świadczenia usług produkcji wyrobów A na rzecz XY (z powierzonego surowca), co w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych skutkuje uznaniem ich jako mających związek z osiągnięciem przez Spółkę przychodu z działalności świadczenia usług produkcji wyrobów A na rzecz XY. Mogą one przyczynić się do osiągnięcia w przyszłości przychodów także z samodzielnej sprzedaży wyrobów A (wyprodukowanych z zakupionego surowca).

Na tym tle Sąd wskazał, że w świetle treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za koszty uzyskania przychodów należy uznać wszystkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione oraz definitywnie poniesione wydatki, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, o ile, jak wynika z tej regulacji in fine, nie zostały one wymienione w katalogu kosztów (wydatków) zawartym w art. 16 ust. 1 ww. ustawy. W analizowanym zakresie za kierunkowe kryterium wykładni tego przepisu trzeba przyjąć kryterium celu poniesionego kosztu. Wiąże się ono z zamiarem działania podatnika zdeterminowanym na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła, tym samym z istnieniem związku przyczynowego, który wyraża się we wpływie (bezpośrednim lub pośrednim) ponoszonego kosztu na powstanie lub zwiększenie osiąganego przychodu lub we wpływie na zachowanie (np. również w stanie polegającym na wyeliminowaniu, czy też ograniczeniu generowania strat pomniejszających przychód) albo zabezpieczenie jego źródła. W tym więc kontekście jest istotne, aby ocena zachowania podatnika, kwalifikującego określony koszt jako koszt podatkowy, dokonywana była również z perspektywy związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz wiedzy o związkach przyczynowych, tj. w tym zakresie, że dany wydatek (koszt) może obiektywnie przyczynić się do realizacji pożądanego celu – osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła – co jednak oczywiście nie oznacza, że cel ten zostanie osiągnięty. Analizując przepis art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego często dochodzi się do wniosku, że związek przyczynowy nie jest jednoznaczny czy nawet niekiedy trudno doszukać się bezpośredniego związku wydatku z konkretnym przychodem, mimo że nie ma się wątpliwości, że dany wydatek jest związany z działalnością podatnika i racjonalnie uzasadniony.

Mając zatem na uwadze, że aby wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów muszą być spełnione następujące warunki: (a) wydatek powinien być rzeczywiście (definitywnie) poniesiony przez podatnika, (b) wydatek nie może znajdować się w określonym w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych katalogu wydatków i odpisów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, (c) powinien pozostawać w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, (d) winien zostać poniesiony w celu uzyskania przychodów i (e) być właściwie udokumentowany, należało przychylić się do stanowiska Sądu pierwszej instancji i uznać, że z przedstawionego stanu faktycznego we wniosku o interpretację indywidualną wynika, że Strona skarżąca spełniła te warunki. Podatnik ma prawo swobodnie dokonywać oceny co do tego, jaki koszt jest celowy z punktu widzenia osiągnięcia przychodu. Ocena ta winna być respektowana przez organy podatkowe, jeśli podejmowane przez podatnika działania są możliwe do zaakceptowania z punktu widzenia racjonalności działania podmiotu.

Końcowo NSA zauważył również, że – oceniając, czy koszty mają charakter reprezentacyjny – należy patrzeć na nie przez pryzmat ich celu. Jeżeli wyłącznym lub dominującym celem kosztów jest właśnie wykreowanie takiego obrazu podatnika, koszty te mają charakter reprezentacyjny. Wyliczenie w art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przykładowych rodzajów wydatków nie oznacza, że koszty te zawsze muszą być wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Nie są one kosztami wyłącznie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny. Każda sprawa powinna być zatem przedmiotem odrębnej oceny, uzależnionej od stanu faktycznego. Znaczenie ma związek tych kosztów z uzyskaniem przychodów, zabezpieczeniem lub zachowaniem źródła przychodów. W niniejszej sprawie nie można podzielić stanowiska Organu, że wydatki Spółki mają charakter reprezentacyjny, ponieważ zorganizowanie bankietu ma wpływ na kształtowanie wizerunku podatnika, tworzenie pozytywnych relacji czy budowanie zaufania i ze względu na ich reprezentacyjny charakter podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie omawianego przepisu. Zapewnienie posiłków w czasie trwania konferencji jest nierozłącznie związane z celem spotkań, a nie z chęcią wykreowania pozytywnego wizerunku podatnika. Wizerunek Spółki w niniejszej sprawie nie ma żadnego wpływu na jej przychody. Jeżeli wydatki na organizację konferencji, jak wskazano wyżej, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, to tym samym nie było podstaw do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków na usługi gastronomiczne, poniesione w związku z konferencją. Ponadto, mając na uwadze, że konferencja miała charakter naukowy i jej celem było zapoznanie uczestników z zaletami produkowanych przez Skarżącą wyrobów A, nie można zgodzić się z poglądem Organu o reprezentacyjnym charakterze analizowanych wydatków.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego wniosek Strony w zakresie kosztów uzyskania przychodów wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. organ.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka X (dalej: X, Spółka) jest wielooddziałowym podmiotem gospodarczym, będącym polskim podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i VAT, rozliczającym się w podatku dochodowym od osób prawnych na podstawie prowadzonych ksiąg handlowych. Obecnie X prowadzi działalność w wielu obszarach, z których najważniejsze to:

  • produkcja B (mającego postać proszku – związku A, który jest metalem wykorzystywanym w technice lotniczej) oraz A metalicznego (tj. czystego A w tzw. peletach, czyli tabletkach), produkcja kruszyw drogowych, nabywanych przede wszystkim przez podmioty krajowe, z przeznaczeniem do budowy dróg i autostrad,
  • działalność holdingowa,
  • przetwarzanie elektroodpadów.

W związku z faktem, iż X jest spółką – córką XY ww. związki A są produkowane na zlecenie XY z powierzonego surowca, która to firma sprzedaje je następnie odbiorcom zewnętrznym. Nadmienić należy, że w latach ubiegłych praktykowany był również inny model współpracy, w którym X sprzedawał związki A bezpośrednio odbiorcom zewnętrznym (a surowiec do produkcji kupował). Co istotne – obecnie obowiązujące pomiędzy X i XY umowy nie zabraniają Spółce X ewentualnej sprzedaży związków A (wyprodukowanych z surowca zakupionego) ani też np. usługowego przetwarzania B na A metaliczny lub też oczyszczania związków Au.

Powyższe okoliczności wskazują, że bez względu na przyjęty model współpracy (tj. prowadzenie sprzedaży wyrobów A bezpośrednio przez X lub też produkowanie ich na zlecenie XY) utrzymanie istniejącego zapotrzebowania na produkty A oraz poszukiwanie dla nich nowych rynków zbytu i nowych zastosowań – ma kluczowe znaczenie dla przychodów Spółki. Jest to o tyle istotne, że obecnie rynek odbiorców A jest ograniczony do wąskiej grupy podmiotów wykorzystujących ten metal w lotnictwie, przemyśle turbin i kosmonautyce.

W celu realizacji powyższego X organizuje m.in. niezbędne działania w obszarze zarządzania marketingiem i sprzedażą, budujące popyt na produkowane przez Spółkę wyroby, usługi oraz markę. Odbywa się to głównie poprzez poszerzanie wiedzy o produkowanych przez X metalach i związkach metali, co ma na celu m.in. wskazanie klientom ich obecnych oraz nowych zastosowań, a przez to – zachęcenie ich do zakupu. X stara się więc stwarzać sytuacje, podczas których ma możliwość przedstawić produkty przez siebie produkowane oraz zachęcić potencjalnych kontrahentów do współpracy.

Spółka jako skuteczną formę public relations traktuje organizację konferencji i sympozjów branżowych. Jedną z najważniejszych i najistotniejszych zalet ich przeprowadzania jest bezpośredni kontakt z osobami w nich uczestniczącymi. Dzięki takim spotkaniom:

  • przepływ informacji może stać się rzetelniejszy i bardziej obrazowy,
  • wiadomości mogą być przekazane do wszystkich uczestników konferencji jednocześnie,
  • można rozwiać wszelakie wątpliwości i implikacje interesujące potencjalnego kontrahenta.

Spółka traktuje konferencje również za idealne miejsca dla spotkań i zawężania więzi biznesowych, gdyż oprócz wykładów i dyskusji na sali konferencyjnej równie istotną rolę odgrywają rozmowy pozakulisowe i możliwość wymiany wiedzy i doświadczeń podczas mniej formalnych spotkań. Te zalety konferencji dają Spółce możliwość wymiany doświadczeń z uczestnikami z danej branży oraz przekonania potencjalnych kontrahentów i osób ze środowisk naukowych do zalet oferowanych przez siebie metali.

W ostatnim czasie X miał okazję zorganizowania międzynarodowej konferencji „Metale towarzyszące w przemyśle metali nieżelaznych”. Miała ona na celu poszukiwanie odpowiedzi na pytania:

  • Jak najefektywniej odzyskiwać metale rzadkie i towarzyszące?
  • W którym kierunku podążają obecnie ich zastosowania w przemyśle?
  • Jak wykorzystywać ich niecodzienne właściwości w innowacyjnych materiałach?

Podczas trzydniowej prelekcji, która odbyła się w jednym z hoteli, swoje opinie i osiągnięcia gronu ponad stu uczestników zaprezentowało ok. trzydziestu wykładowców. Byli nimi m.in. przedstawiciele liczących się firm z branży metali nieżelaznych (z kraju i zagranicy) oraz instytucji naukowych z Polski. Oprócz wykładów i dyskusji na sali konferencyjnej uczestnicy mieli okazję nawiązać biznesowe kontakty podczas wycieczki technologicznej do jednego z Oddziałów firmy czy też podczas uroczystej kolacji.

W związku ze zorganizowaną konferencją Spółka poniosła szereg wydatków, takich jak:

  1. koszty zorganizowania spotkania – bankietu,
  2. koszty usługi cateringu zapewnionego podczas trwania konferencji,
  3. koszty stworzenia materiałów konferencyjnych,
  4. koszty udziału w konferencji pracowników Spółki,
  5. koszty publikacji relacji z konferencji w magazynie,
  6. koszty tłumaczenia dokumentów z języka polskiego na język angielski (informacja prasowa),
  7. koszty zrealizowania fotografii z konferencji X,
  8. koszty działań promocyjnych w portalach internetowych, programie D,
  9. koszty gadżetów z logo firmy.

Wszystkie poniesione przez Spółkę wydatki na organizację konferencji powiązanej z prezentacją informacji o produktach produkowanych oraz sprzedawanych przez Spółkę miały na celu osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów.

W piśmie uzupełniającym z 18 grudnia 2013 r. (data wpływu 23 grudnia 2013 r.) Spółka złożyła następujące wyjaśnienia.

W chwili obecnej źródłem przychodu związanym z poniesionymi wydatkami na organizację konferencji jest ten wynikający ze świadczenia przez X usług produkcji wyrobów A na rzecz XY) z powierzonego materiału. Zgodnie z wiedzą Spółki – wyroby te są następnie sprzedawane przez XY odbiorcom zewnętrznym.

Jednak wobec faktu, iż X:

  • w latach ubiegłych zakupywał surowiec do produkcji od XY, produkował wyroby A i sam je sprzedawał,
  • ze względu na wieloletnie funkcjonowanie na rynku wyrobów A – cieszy się opinią ich renomowanego producenta,
  • żaden zapis umowy zawartej z XY nie zakazuje Spółce samodzielnej sprzedaży wyrobów A,

nie można wykluczyć, że w bliższej lub dalszej przyszłości również X będzie osiągał przychody ze sprzedaży tych wyrobów.

Związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy kosztami poniesionymi na organizację konferencji a przychodami ze świadczenia przez X usług polegających na produkcji wyrobów A na rzecz XY doskonale ilustruje sytuacja, która miała ostatnio miejsce w praktyce gospodarczej Spółki. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego złożonego zapytania, Spółka produkuje dwa rodzaje wyrobów A, tzn. B (proszek zawierający ok. 67% A) oraz bardziej zaawansowany technologicznie tzw. A w peletach (tabletkach zawierających ponad 99% A, spiekanych w specjalnym piecu w osłonie gazowej). Na oba produkty przetwarzany jest cały dostarczany do X surowiec, przy czym o zapotrzebowaniu na konkretne ilości decyduje XY. Nadmienić również należy, że zapłata otrzymywana za wyprodukowanie 1 kg A w peletach jest znacznie wyższa niż za wyprodukowanie 1 kg B.

Ostatnio, wobec zmniejszającego się wśród kontrahentów zewnętrznych zapotrzebowania na wyroby A, zwłaszcza zaś A w peletach – całość zgłoszonego przez XY zapotrzebowania dotyczy produkcji B, przez co oczywiście przychód X jest niższy, niż w przypadku produkowania A w peletach.

W opinii Spółki organizacja konferencji z udziałem ok. 30 wykładowców i ok. 100 uczestników z branży, podczas której będą oni mogli wymienić się doświadczeniami i wiedzą dotyczącą m.in. tego:

  • jak najefektywniej odzyskiwać metale rzadkie i towarzyszące,
  • w którym kierunku podążają obecnie ich zastosowania w przemyśle,
  • jak wykorzystywać ich niecodzienne właściwości w innowacyjnych materiałach,

z pewnością będzie budować popyt na produkowane przez X wyroby, zwłaszcza zaś na bardziej zaawansowany technologicznie A w peletach.

Zachęcanie klientów do jego zakupu, prezentacja jego zalet i możliwych zastosowań, możliwość wymiany doświadczeń związanych z jego stosowaniem – w opinii Spółki – wpłynie zarówno na wolumen zamówień na wyroby A, jak również wzrost udziału zamówień na produkcję A metalicznego w całości produkcji. Zwiększenie zapotrzebowania u odbiorców zewnętrznych na ten produkt przełoży się na odpowiedni wzrost zapotrzebowania ze strony XY, co z kolei zwiększy przychody X. Prawdopodobieństwo powyższego zwiększa fakt, iż X jest według wiedzy Spółki – jedynym producentem wyrobów A z własnych źródeł w Europie.

Jeśli chodzi o rozbieżność pomiędzy przedstawionym starem faktycznym i zadanym pytaniem (dotyczącym zorganizowania konferencji) a stanowiskiem Wnioskodawcy, w którym wskazano również na przypadek organizacji szkolenia czy kongresu, Spółka wyjaśnia, że całość zapytania dotyczy organizacji konferencji. W tym konkretnym stanie faktycznym konferencja zawierała jednak część wykładową, przez co charakterem swym zbliżona była częściowo do szkolenia.

Odnośnie wydatków, jakie ponoszone były na zorganizowanie spotkania (bankietu), Spółka informuje, że jego organizację zleciła wyspecjalizowanemu wykonawcy. Stąd też na podstawie wystawionej faktury uiściła całość zapłaty, za którą otrzymała świadczenie wzajemne w postaci m.in. udostępnionej sali restauracyjnej wyposażonej w sprzęt niezbędny do zorganizowania konferencji, obsługi nagłośnieniowej, konferansjera, a także bankietu, podczas którego serwowano gościom poczęstunek.

Jeśli chodzi o związek tego wydatku z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu – to został on po części wskazany w złożonym zapytaniu interpretacyjnym oraz niniejszym piśmie. Uzupełniając powyższe Spółka pragnie wskazać, że związku tego wydatku z przychodami nie można rozpatrywać w merytorycznej izolacji od pozostałych wydatków poniesionych na organizację konferencji.

Nie ulega jednak wątpliwości, iż w celu zorganizowania konferencji, na której możliwa będzie prezentacja produktów Spółki oraz wymiana doświadczeń związanych z ich stosowaniem – konieczne było poniesienie wszystkich wydatków opisanych w złożonym zapytaniu, których efektem było spotkanie osób z branży metali ziem rzadkich, które mogły poznać zalety oferowanych przez X produktów oraz ich przykładowe zastosowania. Powyższe, w opinii Spółki, może istotnie wpłynąć zarówno na zapotrzebowanie na te produkty, jak również na (istotny z punktu widzenia X) wzrost zapotrzebowania na A w peletach.

W piśmie uzupełniającym z 8 stycznia 2014 r. (data wpływu 14 stycznia 2014 r.) Spółka ostatecznie wskazała, że koszty poniesione na organizację międzynarodowej konferencji „Metale towarzyszące w przemyśle metali nieżelaznych” miały przede wszystkim związek z osiągnięciem przez Spółkę przychodu ze świadczenia usług produkcji wyrobów A na rzecz XY (z powierzonego surowca). Powyższe wynika z faktu, iż obecnie Spółka funkcjonuje w takim modelu biznesowym, w którym:

  • surowiec do produkcji wyrobów A dostarcza jej XY,
  • z powierzonego surowca X wykonuje usługę polegającą na produkcji wyrobów A,
  • za wyprodukowanie określonej ilości wyrobów A w danym okresie rozliczeniowym Spółka otrzymuje wynagrodzenie będące iloczynem ich ilości w kg i stawki za 1 kg (przy czym jest ono zdecydowanie wyższe w przypadku wyprodukowania A w peletach),
  • wyprodukowane w ramach świadczonej usługi wyroby A są następnie sprzedawane przez usługodawcę, jakim jest XY, odbiorcom zewnętrznym – poza grupę kapitałową.

Spółka ma jednak świadomość, iż obecne brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pozwala na odniesienie w ciężar kosztów wydatków poniesionych nie tylko w celu osiągnięcia, ale też zabezpieczenia źródeł przychodów. Z tego też powodu, a także ze względu na możliwą w przyszłości samodzielną sprzedaż wyrobów A (wyprodukowanych przez X z zakupionego surowca) Spółka ponosząc wydatki związane z organizacją konferencji chciała w środowisku osób związanych z produkcją i wykorzystaniem A – zaprezentować te wyroby, ich zastosowania, zalety itp.

Podsumowując – koszty poniesione na organizację konferencji miały przede wszystkim związek z osiągnięciem przez Spółkę przychodu z działalności dotyczącej świadczenia usług produkcji wyrobów A na rzecz XY Co jednak istotne – w opinii Spółki – nie wyklucza to faktu, iż mogą one jednocześnie przyczynić się do osiągnięcia w przyszłości przychodów także z samodzielnej sprzedaży wyrobów A (wyprodukowanych z zakupionego surowca).

Ponadto Spółka wskazała, że jeśli chodzi o związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy kosztami poniesionymi na organizację konferencji a przychodami ze świadczenia przez X usług polegających na produkcji wyrobów A na rzecz XY – to w tym zakresie nadal aktualne pozostaje stanowisko wyrażone przez Spółkę w złożonym zapytaniu oraz piśmie nr FP/1254/2013. Jednak w celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości – w punktach poniżej przedstawiono przesłanki, jakimi kierowała się Spółka ponosząc opisane w zapytaniu wydatki:

  • Spółka zaprosiła na konferencję przedstawicieli firm oraz instytucji naukowych z kraju oraz zagranicy, których działalność jest zbliżona lub może być powiązana z zastosowaniami A, w celu zapoznania ich z zaletami produkowanych przez X wyrobów A oraz wskazaniem ich przykładowych zastosowań,
  • ważne było także stworzenie odpowiedniego klimatu do współpracy o charakterze naukowo-technicznym, w wyniku której produkowane przez X wyroby A mogłyby znaleźć nowe zastosowania,
  • wprawdzie obecnie X produkuje te wyroby na zlecenie XY, jednak wolumen zamówień (i przede wszystkim relacja pomiędzy zamówieniami na B i A w peletach) uzależniona jest m.in. od zapotrzebowania na wyroby A na globalnym rynku (o liczbie producentów ograniczonej do zaledwie kilku),
  • intencją Spółki było więc zorganizowanie takiego spotkania (konferencji), którego efektem będzie wzrost popytu na produkowane przez X wyroby, zwłaszcza zaś na bardziej zaawansowany technologicznie A w peletach,
  • powyższe powinno przełożyć się na satysfakcjonujące dla X zamówienia ze strony XY oraz ich odpowiednią strukturę – co pozwoli X na osiągnięcie przychodów z tytułu ich realizacji.

W opinii Spółki działania zmierzające do przedstawienia zalet wyrobów A w środowisku ich potencjalnych odbiorców mogą także przyczynić się do osiągnięcia w przyszłości przychodów z ich samodzielnej sprzedaży, o ile Spółka zdecyduje się na funkcjonowanie w takim modelu biznesowym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wyżej przedstawione koszty bezpośrednio związane z organizacją konferencji mogą stanowić koszty uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), do kosztów uzyskania przychodów zalicza się wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Na podstawie powyższego przepisu możliwe jest więc zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków, które – racjonalnie oceniając – mogłyby przyczynić się do powstania przychodu czy też jego zwiększenia, nawet jeżeli przychód faktycznie nie wystąpi. Ponadto wydatek taki nie może być wymieniony w tzw. grupie kosztów negatywnych, o której mowa w art. 16 ust. 1.

Potwierdzeniem powyższych tez jest linia orzecznicza sądów administracyjnych, zgodnie z którą:

  • istotny jest związek przyczynowy pomiędzy wydatkami a przychodem, a mianowicie chodzi o taki związek, gdy poniesienie wydatku mogło mieć potencjalny wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. Uzyskanie przychodu nie jest w takiej sytuacji warunkiem koniecznym do zaliczenia danego wydatku do kosztów podatkowych, ale niezbędne będzie wykazanie racjonalności działania podatnika (sygn. akt I SA/Op 179/09 z 24 czerwca 2009 r.);
  • ustawodawca w żaden sposób nie dał podstaw do zawężania pojęcia kosztów uzyskania przychodów i zaliczania do nich jedynie wydatków bezpośrednio związanych z konkretnymi przychodami (sygn. akt III SA/Wa 870/08 z 25 września 2008 r.).

Przenosząc powyższe na grunt sprawy zauważyć należy, iż wydatki poniesione przez Wnioskodawcę na organizację konferencji z obecnymi i potencjalnymi kontrahentami oraz przedstawicielami środowisk naukowych, w celu zaprezentowania swoich produktów, ich działania oraz możliwości zastosowań – spełniają powyższe warunki. W szczególności – Spółka zaprasza na konferencje przedstawicieli firm oraz instytucji naukowych z kraju oraz zagranicy, których działalność jest zbliżona lub może być powiązana handlowo z ofertą, jaką ma do zaproponowania X.

Osoby te z jednej strony mogą poznać zalety produkowanych przez X związków A oraz ich przykładowe zastosowania, z drugiej zaś – nie jest wykluczone, że uczestnicy konferencji nawiążą pomiędzy sobą współpracę o charakterze naukowo-technicznym, w wyniku której oferowane przez Spółkę produkty znajdą nowe zastosowania (co również przełoży się na wzrost popytu na nie).

Oczywiście Spółka ma świadomość, iż zaproszenie danego uczestnika konferencji czy też potencjalnego kontrahenta nie gwarantuje, że nabyty zostanie przez niego A lub B produkowany przez Spółkę (w sposób bezpośredni od X lub pośrednio – od XY). Jednakże taki warunek nie wynika wprost z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Uzasadnione jest więc stwierdzenie, iż wszystkie wydatki poniesione przez X w ramach zorganizowania konferencji pozostają w związku z działalnością Spółki i mają na celu osiągnięcie nowych oraz zabezpieczenie istniejących przychodów.

Zwrócić należy ponadto uwagę na specyfikę produktów X, które oferowane są na rynku krajowym i międzynarodowym (przy czym można zaryzykować stwierdzenie, że w każdym z państw jest zaledwie kilka – kilkanaście podmiotów mogących być potencjalnymi odbiorcami produktów A). Powoduje to, iż w celu właściwej i efektywnej dla Spółki strategii marketingowej nieuniknione jest organizowanie spotkań biznesowych takich jak konferencja. Umożliwia ona bowiem dotarcie z informacjami handlowymi do ściśle określonego grona adresatów, mogących być finalnymi odbiorcami produktów A.

Nie ulega ponadto wątpliwości, iż w celu zorganizowania szkolenia, konferencji czy kongresu, na których Spółka będzie prezentować produkty oraz markę, nie wystarczy zapewnienie sali, czy ewentualnie wykładowcy. Konieczne jest również poniesienie innych wydatków, takich jak zapewnienie uczestnikom wyżywienia, noclegu czy przejazdów. Jednym bowiem z warunków koniecznych, choć niewystarczających, jest zorganizowanie wszystkiego w taki sposób, aby uczestnik nie musiał ponosić jakichkolwiek kosztów uczestnictwa. W przeciwnym razie grono uczestników byłoby bardzo nieliczne, a tym samym Spółka dotarłaby ze swoją ofertą do mniejszej ilości potencjalnych nabywców/odbiorców produktów X.

W celu uniknięcia ewentualnych wątpliwości Spółka podkreśla, że wydatki przeznaczone na organizację konferencji mają charakter reklamowy i nie spełniają znamion reprezentacji, w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów. Omawiany przepis nie może być interpretowany jako zabraniający zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków na zakup usług gastronomicznych czy żywności. Ze słów: „kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności” wynika, iż wydatki na usługi gastronomiczne, żywność itp. nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów tylko wtedy, jeżeli będą elementem działań podatnika kwalifikowanych jako reprezentacja. Kwestią kluczową dla zakwalifikowania kosztów usług cateringowych oraz zorganizowanego bankietu jest właściwe rozróżnienie pojęcia reklama i reprezentacja. Reklamą są wszelkie działania mające na celu skłonienie jak największej liczby potencjalnych nabywców do zakupu określonych produktów, podczas gdy reprezentacja to szereg działań budujących czy też tworzących wrażenie dobrego wizerunku firmy, z których żadne, oceniane pojedynczo i w oderwaniu od pozostałych działań firmy, nie odniosłoby takiego skutku jak reklama.

Zakres działań reklamowych może być różny i zależy głównie od oferowanego produktu oraz tzw. grupy docelowej. Jest oczywiste, że w inny sposób mogą być reklamowane np. produkty szybko zbywalne, a w inny metale rzadkie. W takim przypadku, w opinii Spółki, najskuteczniejsze będą takie działania, które umożliwią zapoznanie się z produktem osobom zatrudnionym w przedsiębiorstwach będących jego obecnymi lub przyszłymi odbiorcami.

Podsumowując niniejszą część przyjąć można, że reklama to działania podmiotu gospodarczego kształtujące popyt na dane towary, usługi lub markę, poprzez poszerzenie wiedzy o nich, mające na celu zachęcenie jak największej liczby potencjalnych klientów do zakupu reklamowanych towarów lub usług. W świetle powyższych wyjaśnień stwierdzić należy, iż wszystkie poniesione przez Spółkę wydatki na organizację konferencji związanej z prezentacją informacji o metalach produkowanych przez Spółkę niewątpliwie przyczyniają się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Służąca temu konferencja została zorganizowana przez podmiot zewnętrzny (hotel), który w ramach świadczonej na rzecz Spółki usługi zapewnił sale wykładowe, wyżywienie i nocleg dla uczestników konferencji oraz inne wydatki związane z uczestnictwem w konferencji. Wiedza zdobyta przez uczestników ma skutkować zwiększeniem zapotrzebowania na produkowane przez Spółkę metale, a w konsekwencji uzyskaniem i zwiększeniem przychodu podatnika. Takiego działania nie należałoby zaliczać więc do działalności reprezentacyjnej. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku Języka Polskiego” reprezentacja to okazałość, wystawność w trybie życia związana ze stanowiskiem, pozycją (red. M. Szymczak, PWN, Warszawa 1981, t. II). Reprezentacja to również występowanie w imieniu podatnika wiążąca się z okazałością i wytwornością w celu wywołania jak najlepszego wrażenia. Nie będzie natomiast reprezentacją działanie polegające na organizowaniu i finansowaniu konferencji, której celem jest zapoznanie z produktami Spółki oraz kształtowanie wśród kontrahentów i potencjalnych kontrahentów wiedzy o ich walorach i technikach stosowania. Reprezentacja nie służy bowiem zachęcaniu do zakupu produktów, lecz polega na budowaniu wyobrażenia o marce podatnika, jego prestiżu i pozycji społecznej. Ponieważ właściwym celem zaplanowanego spotkania jest aspekt reklamowo-promocyjny, wydatki związane z organizacją konferencji dla kontrahentów i potencjalnych kontrahentów (wynajęcie sali, usługi hotelowe i gastronomiczne) spełniają przesłanki do uznania ich za koszt uzyskania przychodów.

Warto przy tym zwrócić uwagę na orzecznictwo NSA (wyrok z 24 października 2012 r. sygn. akt II FSK 469/2011), zgodnie z którym ani wystawność, ani miejsce spotkania nie stanowią kryterium kwalifikowania wydatków jako kosztów reprezentacji, gdyż o takim ich charakterze decyduje tylko związek z pełnieniem funkcji przedstawicielskich, rozumianych jako występowanie w imieniu i w interesie podatnika.

Natomiast w orzeczeniu NSA z 25 maja 2012 r. sygn. akt II FSK 2200/10 – Sąd stwierdził, że reprezentacja to ogólnie okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związana ze stanowiskiem, pozycją społeczną. Reprezentacją będą więc wszelkie wydatki, które w sposób ponadstandardowy kreują pozytywny wizerunek firmy, w tym wobec innych podmiotów, z którymi współpracuje. Spółka podtrzymuje stanowisko, że usługi cateringowe oraz organizacja bankietu zorganizowanego w czasie trwania konferencji nie miały charakteru reprezentacyjnego, a ich jedynym celem było uzupełnienie kompleksowego programu działań X zmierzającego do reklamowania swoich produktów.

Zatem wydatki te nie powinny podlegać wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy.

Podsumowując, koszty wymienione powyżej, związane z organizacją konferencji, zdaniem Spółki, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Stanowią one bowiem integralną całość podejmowanej przez X kampanii reklamowej produktów A, co bezpośrednio wpłynąć ma na popyt na nie oraz na przychody Spółki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, ponieważ niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj