Interpretacja Ministra Finansów
DD3.8222.2.111.2016.MCA
z 10 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) Minister Rozwoju i Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 26 kwietnia 2016 r. Nr IPPB4/4511-260/16-4/JK wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko (Wnioskodawca) przedstawione we wniosku z dnia 1 marca 2016 r. (data wpływu 7 marca 2016 r.), uzupełnionym w dniu 22 kwietnia 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia części zadłużenia, jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 marca 2016 r. Wnioskodawca złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełnionym w dniu 22 kwietnia 2016 r., Wnioskodawca przedstawił następujący stan faktyczny.

Po śmierci ojca Wnioskodawca przejął dług z tytułu niezapłaconego czynszu za mieszkanie komunalne. Dług wynosił łącznie 42 888,91 zł (w tym zaległość główna, odsetki i inne koszty sądowe i procesowe). Na podstawie Uchwały Rady miasta z dnia 26 lutego 2015 r. w sprawie przyjęcia „Zasad restrukturyzacji zadłużenia użytkowników lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta” Wnioskodawca zawarł w lipcu 2015 r. porozumienie z Zakładem Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy – zgodnie z którym dokonał zwrotu kwoty 12 866,67 zł, a pozostała część, tj. kwota 30 022,24 zł została mu umorzona. Po dokonaniu wpłaty Wnioskodawca otrzymał dwie sprzeczne informacje, tzn.:

• najpierw, że otrzyma po zakończeniu 2015 r. PIT-8C na kwotę 30 022,24 zł i będzie musiał od tej kwoty zapłacić podatek,
  

• później - że nie będzie musiał płacić od tej kwoty podatku.
  
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy umorzona część zadłużenia stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innego źródła w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), jeżeli zgodnie interpretacją indywidualną z dnia 21 sierpnia 2015 r. Nr IPPB4/4511-660/15-2/MP podmiot udzielający umorzenia nie ma obowiązku wystawić PIT‑8C?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 9 ust. l ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. l pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodu są tzw. „inne źródła”. Zgodnie z brzmieniem art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł o których mowa w art. 10 ust. l pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka OFE wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Umorzenie zadłużenia nastąpiło na podstawie Uchwały Rady Miasta w sprawie przyjęcia „Zasad restrukturyzacji zadłużenia użytkowników lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta obowiązujących w latach 2015-2019”. Postanowienia Uchwały, która wprowadziła program jednorazowej pomocy dłużnikom polegającej na restrukturyzacji zadłużenia, mają charakter ogólny i odnoszą się do wszystkich osób, które są adresatami zawartych w niej norm. Tym samym każda osoba, będąca dłużnikiem m.st. Warszawy w rozumieniu Uchwały, może skorzystać z przewidzianej w niej restrukturyzacji swojego zadłużenia, dokonanej według zasad określonych w Programie. W takim przypadku umorzenie konkretnemu dłużnikowi części jego zadłużenia nie ma charakteru indywidualnego i nie powoduje powstania u niego przychodu w rozumieniu art. 10 ust. l pkt 9 i art. 20 ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponieważ Miasto nie ma obowiązku zaliczać umorzonej części zadłużenia do przychodu dłużnika (czyli do przychodu Wnioskodawcy) z innego źródła oraz sporządzać informacji o wysokości przychodów PIT-8C i przekazywać jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu – a Wnioskodawca jest osobą, z którą zawarto porozumienie na podstawie ww. Uchwały Rady miasta – tym samym Wnioskodawca uważa, że umorzenie części zadłużenia nie ma charakteru indywidualnego i nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu art. 10 ust. l pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co za tym idzie nie musi rozliczać kwoty umorzenia w PIT jako przychodu z „innego źródła”.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działając w imieniu Ministra Finansów uznał, że stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia, stwierdzam, co następuje.

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, późn. zm.), zwana dalej „ustawą PIT’.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Pojęcie dochodu jest nierozerwalnie związane z pojęciem przychodu, którego źródła wymienia art. 10 ust. 1 ustawy PIT. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT źródłem przychodu są "inne źródła", za które stosownie do art. 20 ust. 1 tej ustawy uważa się między innymi nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 ustawy PIT. Przychód z ww. nieodpłatnych świadczeń powstaje w momencie jego otrzymania (art. 11 ust. 1 ustawy PIT).

Przepisy ustawy PIT nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze.

W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż na gruncie tej ustawy, termin „nieodpłatne świadczenie” ma „szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”. W uchwale z dnia 24 maja 2010 r. sygn. akt II FPS 1/10, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych.

Kwestia rozumienia pojęcia „innych nieodpłatnych świadczeń” - w aspekcie świadczeń pracowniczych - była również przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13, Trybunał Konstytucyjny podzielił pogląd sądów administracyjnych, że dochód w rozumieniu ustawy PIT może przybrać postać zwiększenia aktywów podatnika, jak i uniknięcia (zaoszczędzenia) wydatków, które podatnik musiałby ponieść. W wyniku zaoszczędzenia wydatków w majątku podatnika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy PIT jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku i w konsekwencji stanowi przysporzenie objęte podatkiem dochodowym.

W świetle powyższego, umorzenie dłużnikowi części zadłużenia, a więc rezygnacja przez wierzyciela z należnej mu konkretnej kwoty, oznacza otrzymanie przez dłużnika przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy PIT. Przychodem podatnika są bowiem nie tylko aktywa zwiększające majątek podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów, tak jak ma to miejsce w przypadku Wnioskodawcy, któremu stosownie do Uchwały Rady miasta z dnia 26 lutego 2015 r. w sprawie przyjęcia „Zasad restrukturyzacji zadłużenia użytkowników lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta obowiązujących w latach 2015 2019” oraz porozumienia z Zakładem Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy, wierzyciel umorzył 70% zadłużenia. Nie budzi bowiem żadnych wątpliwości, że gdyby nie przedmiotowe umorzenie, Wnioskodawca byłby zobowiązany do spłaty przejętego po ojcu długu z tytułu niezapłaconego czynszu za mieszkanie komunalne w wysokości 100% zadłużenia a nie w wysokości 30% tej kwoty.

Bezsprzecznym jest również - wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy - że umorzenie ma charakter indywidualny a otrzymanie przez Wnioskodawcę nieodpłatnego świadczenia w postaci umorzenia części zadłużenia powoduje powstanie u Wnioskodawcy przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy PIT, a co za tym idzie Wnioskodawca jest obowiązany rozliczyć kwotę umorzenia w PIT jako przychód z „innych źródeł”. Z obowiązku tego nie zwalnia Wnioskodawcy fakt otrzymania od wierzyciela sprzecznych wyjaśnień odnośnie obowiązku zapłaty podatku w związku z dokonanym umorzeniem.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do przywołanej we wniosku interpretacji indywidualnej z dnia 21 sierpnia 2015 r. Nr IPPB4/4511-660/15-2/MP należy zauważyć, iż została ona wydana w indywidualnej sprawie i zapewnia ochronę wyłącznie podmiotowi, który złożył wniosek o jej wydanie. Podmiotem tym nie jest Wnioskodawca. Jednocześnie wskazać należy, że na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych może zmienić z urzędu wydaną interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zatem procesowi weryfikacji poprawności zostanie poddana również ww. interpretacja.

Mając powyższe na uwadze należało zmienić z urzędu interpretację indywidualną z dnia 26 kwietnia 2016 r. Nr IPPB4/4511-260/16-4/JK, wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

POUCZENIE

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Rozwoju i Finansów w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, zwanej dalej „ustawą”). Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Rozwoju i Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Rozwoju i Finansów nie udzieli odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Rozwoju i Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy), na adres: Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.