2017.01.09 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPP1.4512.891.2016.1.KR
z 9 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2016 r. (data wpływu 24 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

opodatkowania wpłat mieszkańców z tytułu wkładu własnego w kosztach usługi montażu instalacji fotowoltaicznych/solarnych oraz stawki podatku VAT dla ww. usługi (pyt. nr 1 i 5) – jest prawidłowe,
prawa Gminy do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu (pyt. nr 2)– jest nieprawidłowe,
opodatkowania czynności nieodpłatnego użyczenia mieszkańcom zamontowanych instalacji, a także nieodpłatnego przekazania instalacji na własność (pyt. nr 3 i 4)– jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 października 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wpłat mieszkańców z tytułu wkładu własnego w kosztach usługi montażu instalacji fotowoltaicznych/solarnych oraz stawki podatku VAT dla ww. usługi, prawa Gminy do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu, opodatkowania czynności nieodpłatnego użyczenia mieszkańcom zamontowanych instalacji, a także nieodpłatnego przekazania instalacji na własność.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina zaplanowała budowę instalacji prosumenckich na obiektach będących własnością mieszkańców gminy, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2010, 05 priorytetowe 4. działanie 4.1. Odnawialne źródła energii (OZE) w ramach projektu „Słoneczne gminy - energia solarna energią przyszłości etap II”, będzie składać wniosek o pomoc, dofinansowanie operacji ze środków unijnych. Projekt dotyczy montażu instalacji mikroinstalacji wykorzystującej odnawialne źródła energii (OZE) oraz instalacji solarnych. Planuje się zainstalować na terenie Gminy 417 sztuk instalacji, w tym 162 szt instalacji fotowoltaicznych i 255 szt instalacji solarnych oraz instalację fotowoltaiczną na budynku Urzędu Gminy.

Celem planowanego przedsięwzięcia jest zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez budowę mikroinstalacji prosumenckich na terenie gminy. W energetyce działalność prosumencka (sprzedaż prosumencka) jest określana jako maksymalnie uproszczony rodzaj działalności odbiorcy końcowego, polegający na oddawaniu do sieci za wynagrodzeniem energii elektrycznej wyprodukowanej przez niego w urządzeniu małej mocy.

Zaplanowane we wniosku o dofinansowanie, koszty całkowite operacji obejmują zakup i montaż instalacji fotowoltaicznych, przygotowania dokumentacji projektowej oraz prowadzenie nadzoru inwestorskiego. Gmina może uzyskać do 80% kosztów kwalifikowanych inwestycji. Pozostałe 20% będzie stanowić wkład własny mieszkańca.

Gmina przed rozpoczęciem realizacji zadania podpisze z mieszkańcami, którzy wezmą udział w projekcie, umowę w sprawie realizacji i finansowania inwestycji - budowa instalacji fotowoltaicznej, instalacji solarnej do wytwarzania energii elektrycznej i podgrzewania wody użytkowej na potrzeby gospodarstwa domowego w ramach projektu „Słoneczne gminy - energia solarna energia przyszłości - etap II” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2020, Oś Priorytetowa 4. Działania 4.1. Odnawialne źródła energii (OZE).

Przedmiotem niniejszej umowy jest ustalenie relacji pomiędzy stronami czyli Gminą a mieszkańcem. Właściciel oświadcza, że składa deklaracje przystąpienia do projektu j.w. oraz że przystępuje dobrowolnie do realizacji budowy instalacji fotowoltaicznej/instalacji solarnej. Właściciel użycza i oddaje Gminie do bezpłatnego użytkowania części budynku mieszkalnego/gospodarczego położonego na nieruchomości będącej jego własnością o powierzchni niezbędnej do zamontowania i prawidłowego funkcjonowania zestawu instalacji fotowoltaicznej/instalacji solarnej.

Właściciel wyraża zgodę na udostępnienie Gminie i osobom przez nią wskazanym, część nieruchomości w celu przeprowadzenia niezbędnych prac związanych z montażem zestawu i zapewni dostęp do zainstalowanych urządzeń Gminie i osobom przez nią wskazanych, przez cały czas trwania umowy. Po zakończeniu prac montażowych i odbiorowych Gmina podpisze z właścicielem budynku jako użytkownikiem instalacji umowę użyczenia instalacji.

Umowa zawierana jest na czas od dnia podpisania umowy na okres realizacji i trwałości projektu, aż do pełnej amortyzacji zestawu fotowoltaicznego. W umowie znajduje się zapis, że umowa ulega rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym w przypadku m.in. gdy właściciel nieruchomości nie dokona wpłaty w terminie i wysokości określonej w umowie. Po upływie okresu określonego w umowie (użyczenia), całość zestawu instalacji fotowoltaicznej/solarnej przejdzie na własność właściciela nieruchomości. Forma przeniesienia prawa własności, zostanie uregulowana odrębną umową. Sprzęt i urządzenia wchodzące w skład zestawu po zakończeniu prac instalacyjnych pozostają własnością Gminy przez cały czas trwania projektu, aż do chwili pełnej amortyzacji.

W § 3 umowy właściciel zobowiązuje się do wniesienia wkładu własnego do przedmiotowej inwestycji w określonej wysokości (%) kosztów kwalifikowalnych (netto) wynikających z wartości wykonania indywidualnego zestawu, wycenionego prze wykonawcę wyłonionego w drodze postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz podatek VAT od wniesionego wkładu własnego. Udział własny właściciel jest zobowiązany wpłacić w terminie 14 dni od wezwania przez Gminę na rachunek Gminy wskazany w wezwaniu, pod groźbą odstąpienia od realizacji umowy. W przypadku zmiany wysokości dofinansowania ze środków UE w wydatkach kwalifikowanych na poziomie projektu, wysokość wkładu własnego właściciela może ulec zmianie i będzie regulowana aneksem do umowy. W przypadku braku zgody umowa ulega rozwiązaniu.

Gmina ze swoich środków finansowych pokryje koszty: Programu funkcjonalno-użytkowego oraz koszty prowadzenia sekretariatu projektu utworzonego na potrzeby spraw związanych z przygotowaniem i realizacją projektu. Gmina jako inwestor i beneficjent zabezpieczy realizację projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Projekt będzie realizowany w porozumieniu z trzema innymi gminami. Jedna z gmin będzie liderem projektu pozostałe będą partnerami. Pomiędzy partnerskimi gminami podpisana została umowa w sprawie wspólnej realizacji projektu pn. „Słoneczne gminy - energia solarna energią przyszłości - etap II”. Strony umowy postanawiają, że tworzą Partnerstwo, którego celem jest wspólne przygotowanie i realizacja projektu pn. j.w. Umowa zawarta jest na okres przygotowania, realizacji, wdrożenia i trwałości projektu.

Celem projektu jest ograniczenie emisji CO2 poprzez racjonalne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Projekt obejmuje przygotowanie projektu technicznego, zakup i instalację zestawów kolektorów słonecznych i paneli fotowoltaicznych w nieruchomościach będących własnością mieszkańców danej gminy. Po zakończeniu prac instalacyjnych sprzęt i urządzenia wchodzące w skład poszczególnych zestawów pozostają własnością Partnera (właściwego terytorialnie), przez cały czas trwania projektu. Lider reprezentuje wszystkich partnerów, będzie stroną umowy o dofinansowanie Projektu i odpowiada za jego prawidłową realizację. Między innymi odpowiada za przygotowanie Projektu przez wszystkich partnerów oraz za rozliczenie finansowe i rzeczowe Projektu, zapewni równy udział partnerów w podejmowaniu decyzji przy realizacji Projektu, zapewni sprawny system komunikacji z partnerami, przedstawi wnioski o płatność, ponosi odpowiedzialność za działanie związane z promocją informacją praz kontrolą projektu.

Partnerzy zobowiązują się do zabezpieczenia środków finansowych na pokrycie wkładu własnego niezbędnego do realizacji tej części zadania, którą realizuje w ramach własnych budynków, odpowiada za rzetelne i terminowe przekazywanie Liderowi informacji i dokumentacji potrzebnej do realizacji Projektu. Lider wybierze podmiot zajmujący się obsługą prawną projektu, który obciąża w równych częściach wszystkich Partnerów. Partnerzy wspólnie powołują zespół roboczy, w skład którego wejdzie po 1 pracowniku każdego partnera. Partnerzy również powołują komitet monitorujący, w skład którego wejdą wójtowie gmin. Lider w porozumieniu z partnerami, zgodnie z przepisami Prawo Zamówień Publicznych, wyłoni wykonawcę robót, ustali harmonogram realizacji prac instalacyjnych, będzie sprawować nadzór inwestorski, przeprowadzi odbiory końcowe oraz rozliczenie końcowe projektu. Do wszystkich prac związanych z realizacją projektu partnerzy oddelegują swoich pracowników.

Partnerzy odpowiadają za realizację projektu na swoim terenie. Umowa o realizację zadania na terenie gminy partnera, będzie podpisana pomiędzy daną gminą a wykonawcą. Faktura za zestawy fotowoltaiczne lub solarne będą wystawiane na poszczególne gminy. Wszystkie faktury dokumentujące wydatki w ramach projektu (nabycie towarów i usług) wystawione będą na poszczególne gminy. Płatność za wystawione faktury będzie odbywać się z rachunku bankowego poszczególnych gmin, czyli za zestawy wykonane na terenie Gminy zapłaci Gmina. W księgach rachunkowych Gminy zostaną zewidencjonowane koszty realizacji Projektu dotyczące tylko Gminy. Każda z partnerskich gmin pobierze wpłaty od swoich mieszkańców - uczestników projektu za przystąpienie do projektu, czyli zakup i montaż zestawów fotowoltaicznych/solarnych.

Budynek Urzędu Gminy wraz z zamontowaną na nim instalacją fotowoltaiczną będzie wykorzystywany do prowadzenia działalności mieszanej (opodatkowanej, zwolnionej z VAT oraz niepodlegającej VAT). Gmina w 2015 roku składała wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w podobnej kwestii, interpretację otrzymała. Ponowny wniosek jest spowodowany zmianami od 1 stycznia 2016 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy wpłaty mieszkańców (20% wartości projektu) ponoszone wyłącznie przez osoby fizyczne na podstawie umów cywilnoprawnych, które następnie korzystać będą, jako uczestnicy programu z ogniw fotowoltaicznych/solarnych, stanowić będą odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT stanowią czynności podlegające opodatkowaniu? Wg jakiej stawki? Część ogniw będzie zamontowana w budynkach mieszkalnych a część w budynkach inwentarskich, ale przeznaczone na cele mieszkaniowe.
Czy gmina może odliczyć z faktur zakupu związanych z realizacją projektu jw. w całości tj. w 100 % VAT przy instalacji fotowoltaicznej zamontowanej na budynkach osób fizycznych i w wg wskaźnika określonego dla działalności mieszanej, od instalacji zamontowanej na budynkach Urzędu Gminy?
Oddanie mieszkańcom instalacji fotowoltaicznej w bezpłatne użytkowanie po zakończeniu projektu czy będzie opodatkowane VAT?
Nieodpłatne przekazanie osobom fizycznym po 10 latach instalacji, czy będzie opodatkowane VAT? Wśród osób fizycznych będą również pracownicy beneficjenta.
Jaką stawką VAT powinny być opodatkowane zakupy i montaż ogniw na budynkach mieszkalnych, a jaka na budynkach inwentarskich, ale przeznaczone na cele mieszkaniowe (jedna usługa)?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Wpłaty mieszkańców częściowej wartości zestawu fotowoltaicznego i solarnego zamontowanego na jego budynku na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej między Gminą będącą beneficjentem a właścicielem budynku będą opodatkowane podatkiem VAT. Mieszkaniec wpłaca określoną w umowie wartość w zamian za udział w projekcie, co dalej oznacza, że będzie miała zamontowany zestaw fotowoltaiczny lub solarny. Związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności ma charakter bezpośredni i ważny, można określić, że płatność następuje w zamian za świadczenie.

Natomiast stawka VAT 8% obowiązuje w przypadku usługi montażu instalacji fotowoltaicznej (solarnej), gdy usługa dotyczy budynków mieszkalnych objętych społecznym programem mieszkaniowym. Instalacje zamontowane na innych budynkach niż mieszkalne będą podlegać opodatkowaniu 23% VAT. W przypadku montażu zestawu fotowoltaicznego zamontowanego na zadaszeniu tarasu stanowiącego integralną część z budynkiem mieszkalnym – VAT 8%; montaż na wiacie garażowej drewnianej złączonej z budynkiem mieszkalnym jedną ścianą – 8%.

Gmina może w całości (100%) odliczyć podatek VAT naliczony w fakturach zakupu w ramach projektu jw. (pomimo, że mieszkańcy wpłacać będą 20-30% wartości netto inwestycji), w części dotyczącej instalacji fotowoltaicznej w budynkach osób fizycznych.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. kwota podatku naliczonego w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług na podstawie zapisu art. 86 ust. 1 pkt 1 lit. 2 ustawy, stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika.

Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi (wpłaty mieszkańców na podstawie umów cywilnoprawnych). Faktury wystawione będą na Gminę.

Odliczenia podatku VAT w fakturach za montaż ogniw fotowoltaicznych na budynku Urzędu Gminy, Wnioskodawca może odliczyć wg struktury sprzedaży na podstawie art. 90-91 ustawy o VAT, w związku z wykorzystywaniem budynku Urzędu Gminy do prowadzenia działalności mieszanej.

3) i 4)

Zgodnie z wymogami Regionalnego Programu Operacyjnego, w okresie trwałości projektu, tj. minimum 5 lat od zakończenia inwestycji, do całkowitej amortyzacji (10 lat), instalacje fotowoltaiczne na budynkach osób fizycznych mają być własnością Gminy. W tym czasie mieszkańcy zobowiązani są do użytkowania tych zestawów zgodnie z przeznaczeniem, utrzymywanie w należytym stanie i zapewnienie sprawnego działania, udostępnienia budynku do przeprowadzenia kontroli ze strony Gminy lub innych uprawnionych przedstawicieli. W szczególności mieszkańcy zobowiązani będą do zaniechania dokonywania jakichkolwiek zmian lub przeróbek układu fotowoltaicznego bez zgody i wiedzy Gminy – właściciela instalacji. W przypadku zbycia budynku zobowiązani będą do zapewnienia przejęcia przez nabywcę praw i obowiązków wynikających z umowy z Gminą.

Użytkowanie układów fotowoltaicznych, stanowiących własność Gminy, przez mieszkańców na podstawie umowy cywilnoprawnej użyczenia będzie nieodpłatne. Również mieszkańcy nieodpłatnie udostępnią część powierzchni dachu i pomieszczeń celem zamontowania instalacji fotowoltaicznej.

Po upływie 10 lat od zakończenia projektu instalacje te zostaną przekazane nieodpłatnie na własność mieszkańcom, również mieszkańcy zobowiązani będą do dalszego korzystania z tego zestawu zapewniając takie same parametry z punktu widzenia ochrony środowiska przez kolejne 5 lat. Całokształt działań ma zapewnić realizację celów projektu jakim jest ochrona środowiska.

Umowy podpisane z mieszkańcami oraz realizacja projektu zgodnie z regulaminem uczestnictwa w projekcie nie przewiduje uzyskania przez Gminę korzyści finansowych z tytułu realizacji projektu. Umowa o przystąpienie do projektu oraz montaż instalacji fotowoltaicznej wraz z dostawą urządzeń i uruchomienie układu w ramach uczestnictwa w projekcie jest umową nienazwaną mającą charakter umowy sprzedaży usług (za 20-30% wartości netto + VAT od tej wartości Gmina odprowadzi VAT).

Kolejna umowa użyczająca inwestycję w nieodpłatne użytkowanie mieszkańcom ma charakter umowy użyczenia nieodpłatnego i nie generuje obowiązku naliczonego VAT. Jak również kolejna umowa – przekazania na własność mieszkańcom instalacji fotowoltaicznej (po 10 latach) nie generuje obowiązku naliczania VAT.

Wśród osób fizycznych będą pracownicy beneficjenta, z nimi umowa będzie zawarta tak jak z pozostałymi mieszkańcami, więc oddanie w nieodpłatne użytkowanie a dalej we własność będzie również nieopodatkowane.

Montaż ogniw fotowoltaicznych/solarnych na budynkach mieszkalnych nieprzekraczających 300 m² powierzchni użytkowej opodatkowany jest 8% VAT. Ogniwa zamontowane poza bryłą budynku j.w. opodatkowane są stawką 23%. Montaż i zakup ogniw na zadaszeniu tarasu oraz na dachu wiaty garażowej trwale złączonej z gruntem i jedną ścianą z budynkiem mieszkalnym stawką 8%.

Reasumując:

Wpłaty mieszkańców z tytułu udziału w projekcie wg umów cywilnoprawnych za zamontowanie instalacji fotowoltaicznej/solarnej – stanowi sprzedaż opodatkowaną wg stawki 8% w przypadku montażu w budynkach mieszkalnych oraz 23% w budynkach pozostałych.
Gmina może odliczyć w 100% VAT naliczony w fakturach zakupu dotyczących realizacji projektu jw. w przypadku instalacji zamontowanych u osób fizycznych oraz wg wskaźnika struktury sprzedaży przy instalacjach zamontowanych na budynkach Urzędu Gminy.
Nieodpłatne oddanie w użytkowanie instalacji fotowoltaicznej nie będzie opodatkowane.
Nieodpłatne przekazanie na własność instalacji fotowoltaicznej/solarnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zakup i montaż ogniw fotowoltaicznych/solarnych na budynkach osób fizycznych objętych społecznym programem budownictwa społecznego – opodatkowane wg stawki 8% a na rzecz Gminy 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w zakresie pytania nr 1, 3, 4 i 5 oraz nieprawidłowe w zakresie pytania nr 2.

Ad. 1 i 5

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Towarami zaś są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

Z kolei na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.

Zatem, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi być na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Podatnikami - według art. 15 ust. 1 ustawy - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Natomiast w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle wskazanych regulacji, organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług wyłącznie przy wykonywaniu czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi więc charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenia usług podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 446), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują zadania w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina zaplanowała budowę instalacji prosumenckich na obiektach będących własnością mieszkańców gminy, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2010, 05 priorytetowe 4. działanie 4.1. Odnawialne źródła energii (OZE) w ramach projektu „Słoneczne gminy - energia solarna energią przyszłości etap II”, będzie składać wniosek o pomoc, dofinansowanie operacji ze środków unijnych.

Projekt będzie realizowany w porozumieniu z trzema innymi gminami. Jedna z gmin będzie liderem projektu pozostałe będą partnerami. Pomiędzy partnerskimi gminami podpisana została umowa w sprawie wspólnej realizacji projektu pn. „Słoneczne gminy - energia solarna energia przyszłości - etap II”. Strony umowy postanawiają, że tworzą Partnerstwo, którego celem jest wspólne przygotowanie i realizacja projektu pn. j.w. Umowa zawarta jest na okres przygotowania, realizacji, wdrożenia i trwałości projektu.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii uznania pobieranych przez Gminę opłat za wynagrodzenie z tytułu świadczenia na rzecz mieszkańców usług polegających na montażu instalacji fotowoltaicznych/solarnych za podlegające opodatkowaniu.

Jak wyżej wskazano, aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy dostawcą towarów lub usługodawcą a odbiorcą, a w zamian za wykonanie świadczenia powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem i przekazanym za nie wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest dana czynność, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz dokonującego dostawy lub świadczącego usługę.

W odniesieniu do przedstawionego stanu sprawy trzeba wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata. Wyjątkiem polegającym na tym, że faktura dokumentuje zapłatę, jest faktura dokumentująca uiszczenie zaliczki na poczet przyszłej dostawy towarów czy świadczenia usług, natomiast w pozostałych przypadkach faktura zawsze dokumentuje czynność, a nie płatność, gdyż opodatkowaniu podlega właśnie czynność.

W niniejszej sprawie czynnością jakiej Gmina dokona na rzecz mieszkańców, biorących udział w projekcie, będzie wykonanie usługi polegającej na montażu instalacji fotowoltaicznych, na poczet wykonania której Gmina pobiera określoną wpłatę, zgodnie z zawartą z każdym mieszkańcem umową.

Oznacza to, że świadczenia, co do których zobowiązał się Wnioskodawca w ramach podpisanych z mieszkańcami umów, stanowić będą odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia usługi poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie. W istocie okoliczność, czy transakcja została dokonana po cenie niższej, czy też wyższej od kosztu świadczenia, nie ma znaczenia dla zakwalifikowania transakcji jako „transakcji odpłatnej” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, bowiem to ostatnie pojęcie wymaga wyłącznie istnienia bezpośredniego związku między dostawą towarów lub świadczeniem usług, a świadczeniem wzajemnym (wynagrodzeniem) rzeczywiście otrzymanym przez podatnika.

W tym kontekście należy stwierdzić, że wpłaty mieszkańców będą pozostawać w bezpośrednim związku ze świadczeniem usług realizowanym na ich rzecz. Wpłaty wnoszone przez osoby fizyczne nie pozostają „w oderwaniu” od czynności, które zostaną wykonane przez Wnioskodawcę – zachodzi bowiem związek pomiędzy dokonywanymi wpłatami a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. W opisanej sytuacji istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonaniem wpłaty, a zindywidualizowanym świadczeniem Wnioskodawcy na rzecz konkretnego mieszkańca.

Zatem, w przedstawionej sprawie świadczenia na rzecz mieszkańców, do wykonania których zobowiązał się Wnioskodawca w ramach planowanej inwestycji w zamian za określoną w umowie zapłatę, stanowić będą odpłatne świadczenie usług, które – zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jest czynnością podlegającą opodatkowaniu według stawek obowiązujących dla danego świadczenia.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Przy czym, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednocześnie ustawodawca przewidział obniżone stawki oraz zwolnienia od podatku dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług.

I tak, stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy, dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy stawka podatku – – wynosi 7%, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1. Natomiast zgodnie z art. 146a pkt 2 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%.

Stawkę podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, stosuje się – w myśl art. 41 ust. 12 ustawy – do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się – w oparciu o art. 41 ust. 12a ustawy – obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, a także obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 – wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 12b.

Z kolei, w świetle ust. 12b ww. art. 41 ustawy, do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, określonego w ust. 12a, nie zalicza się:

budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m²;
lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m².

W przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej ww. limity, stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej (art. 41 ust. 12c ustawy).

Należy również zwrócić uwagę na treść art. 2 pkt 12 ustawy, zgodnie z którym przez obiekty budownictwa mieszkaniowego rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11.

Jak wynika z ww. art. 2 pkt 12, ustawa o podatku od towarów i usług odwołuje się do Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, która stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych. Zatem, dla celów podatku od towarów i usług stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz.U. 1999, Nr 112, poz. 1316, z późn. zm.).

Na mocy ww. rozporządzenia, w dziale 11 mieszczą się budynki mieszkalne. Dział ten obejmuje grupy budynków:

w grupie 111:

w klasie 1110 – budynki mieszkalne jednorodzinne. Klasa obejmuje: samodzielne budynki takie jak: pawilony, wille, domki wypoczynkowe, leśniczówki, domy mieszkalne w gospodarstwach rolnych, rezydencje wiejskie, domy letnie itp. domy bliźniacze lub szeregowe, w których każde mieszkanie ma swoje własne wejście z poziomu gruntu. Klasa nie obejmuje: budynków gospodarstw rolnych (1271), budynków o dwóch mieszkaniach (1121), budynków o trzech i więcej mieszkaniach (1122);

w grupie 112:

w klasie 1121 – budynki o dwóch mieszkaniach i wielomieszkaniowe. Klasa obejmuje: budynki samodzielne, domy bliźniacze lub szeregowe o dwóch mieszkaniach,
w klasie 1122 – budynki o trzech i więcej mieszkaniach. Klasa obejmuje: budynki mieszkalne pozostałe, takie jak: budynki mieszkalne o trzech i więcej mieszkaniach. Klasa nie obejmuje: budynków zbiorowego zamieszkania (1130), hoteli (1211), schronisk młodzieżowych, domków kempingowych, domów wypoczynkowych (1212);

w grupie 113:

w klasie 1130 – budynki zbiorowego zamieszkania. Klasa obejmuje: budynki zbiorowego zamieszkania, w tym domy mieszkalne dla ludzi starszych, studentów, dzieci i innych grup społecznych, np.: domy opieki społecznej, hotele robotnicze, internaty i bursy szkolne, domy studenckie, domy dziecka, domy dla bezdomnych itp., budynki mieszkalne na terenie koszar, zakładów karnych i poprawczych, aresztów śledczych, budynki rezydencji prezydenckich i biskupich. Klasa nie obejmuje: szpitali, klinik i budynków instytucji z opieką medyczną (lekarską lub pielęgniarską) (1264), zabudowań koszarowych (1274).

Ustawodawca zatem wyraźnie wskazał, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. opodatkowaniu stawką w wysokości 8% podlega dostawa, budowa, remont, modernizacja, termomodernizacja lub przebudowa obiektów budowlanych lub ich części zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, z wyłączeniem lokali użytkowych, a więc m.in. do budynków mieszkalnych stałego zamieszkania sklasyfikowanych w PKOB w dziale 11 oraz do lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, przy uwzględnieniu kryterium powierzchni użytkowej, o której mowa w art. 41 ust. 12b ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęć wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy, dlatego też w tym zakresie należy odwołać się do rozumienia tych terminów przyjętego w języku potocznym.

Ponadto należy wskazać, że również w uchwale z dnia 24 czerwca 2013 r. sygn. akt I FPS 2/13 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził że „czynności wymienione w art. 41 ust. 12 ustawy o VAT, w tym pojęcie modernizacji, zostały wprowadzone do tej ustawy w rozumieniu przyjętym w języku powszechnym.”

Według Słownika języka polskiego (Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2005, str. 70, kol. 2), przez budowę należy rozumieć m.in. wznoszenie budowli, budowanie (…). Natomiast „budować” to znaczy wznosić budowle, pomieszczenia, ich części lub zespoły.

Natomiast „przebudowa” – zgodnie z ww. Słownikiem języka polskiego (str. 770, kol. 1) – to zmiana istniejącego stanu czegoś na inny; ulepszenie, poprawienie czegoś.

W znaczeniu słownikowym („Współczesny słownik języka polskiego”, red. Bogusław Dunaj, wyd. Langenscheidt Polska Sp. z o.o.), „remont” oznacza zespół czynności, w których wyniku przywraca się sprawność, wartość użytkową jakiegoś obiektu, urządzenia, natomiast „montaż” to składanie, łączenie, ustawianie z poszczególnych części maszyn, urządzeń, budowli; zakładanie instalacji. Z kolei „instalować” oznacza zakładać, montować jakieś urządzenia techniczne. W związku z przytoczoną definicją stwierdzić należy, że pojęcie „montaż” odnosi się do takiego sposobu działania, w efekcie którego z niezależnie od siebie istniejących części powstaje wytwór będący zupełnie nową całością.

Pojęcie „modernizacja” – według cytowanego Słownika języka polskiego (str. 474, kol. 2) – oznacza unowocześnienie i usprawnienie czegoś.

Należy też wskazać, że w przepisach prawa podatkowego nie ma ustawowego określenia pojęcia termomodernizacji obiektu budowlanego. Definicji takiej nie zawiera również ustawa Prawo budowlane.

Natomiast w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. z 2014 r. poz. 712) znajduje się określenie „przedsięwzięcia termomodernizacyjnego” (art. 2 pkt 2), którym jest między innymi ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych.

Co prawda, ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów ma inny kontekst normatywny niż ustawa o podatku od towarów i usług, ale skoro ustawodawca zdefiniował dane pojęcie w systemie prawnym, to nie ma podstaw do tego, aby odrzucać istniejącą definicję i tworzyć nową. Należy więc zaznaczyć, że definiując pojęcie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego ustawodawca kierował się wyłącznie skutkiem, jaki ma zostać osiągnięty w wyniku tego przedsięwzięcia; zaniechał nawet przykładowego wymienienia rodzajów prac, jakie mieszczą się w pojęciu tego przedsięwzięcia. Definicja określająca przedsięwzięcie termomodernizacyjne wyłącznie na podstawie celu, jaki ma zostać osiągnięty, jest usprawiedliwiona zarówno na gruncie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, jak i na gruncie prawa podatkowego.

Dodatkowo trzeba wskazać, że stosownie do przepisów cyt. rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, budynki to zadaszone obiekty budowlane wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi, wykorzystywane dla potrzeb stałych.

Natomiast z uregulowań zawartych w art. 3 pkt 1a i pkt 2 ww. ustawy Prawo budowlane wynika, że pod pojęciem obiektu budowlanego rozumie się budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi. Budynkiem zaś jest taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Należy zauważyć, że w powyższej definicji budynku nie mieszczą się elementy infrastruktury towarzyszącej budownictwu mieszkaniowemu. Oznacza to, że stawka preferencyjna, przewidziana ww. przepisami art. 41 ust. 12 w zw. z art. 41 ust. 2 i art. 146a pkt 2 ustawy, dotyczy czynności tam wymienionych wykonywanych wyłącznie w budynkach, rozumianych jako obiekty budowlane wraz z wbudowanymi w bryle budynku instalacjami i urządzeniami technicznymi. Stawki tej ustawodawca nie przewidział dla ww. czynności wykonywanych poza tymi obiektami, w tym również dotyczących elementów infrastruktury budowlanej. W konsekwencji, do pozostałych usług wykonywanych poza bryłą budynku zastosowanie ma stawka podatku w wysokości 23%.

Podkreślić zatem trzeba, że przy ustaleniu właściwej stawki podatku VAT decydujące znaczenie ma fakt, co jest przedmiotem sprzedaży, czy podatnik dokonuje dostawy towarów czy świadczy usługę, a także, czy czynność wykonywana przez podatnika mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy (dostawa, budowa, remont, modernizacja, termomodernizacja lub przebudowa obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym).

Zatem, dla zastosowania obniżonej 8% stawki podatku znaczenie ma nie tylko zakres wykonywanych prac, ale także zaklasyfikowanie obiektu, którego dotyczą te prace, do obiektów budownictwa mieszkaniowego objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Z uwagi na to, że obniżone stawki podatku mają charakter wyjątkowy, winny mieć zastosowanie do towarów i usług wskazanych wprost przez ustawodawcę w ustawie o podatku od towarów i usług lub w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Preferencyjna stawka podatku ma zastosowanie do wskazanych w przepisach czynności związanych z budownictwem mieszkaniowym, jednakże nie do wszystkich usług dotyczących samego instalowania, czy montażu różnych towarów.

Z wniosku wynika, że przedmiotem umowy jest wykonanie na terenie nieruchomości właściciela instalacji fotowoltaicznej wraz z wykonaniem robót budowlanych i montażowych związanych z zamontowaniem i uruchomieniem instalacji. Wnioskodawca wskazał przy tym, że projekt polega na zakupie i instalacji ogniw fotowoltaicznych/solarnych na budynkach mieszkalnych mieszkańców, a w jednostkowych przypadkach na budynkach gospodarskich (inwentarskich) - gdy brak jest możliwości zainstalowania urządzeń na budynkach mieszkalnych.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że zastosowanie jednej stawki podatku od towarów i usług, i opodatkowanie nią zarówno usługi, jak i dostawy materiałów, wykorzystywanych do wykonania tej usługi uwarunkowane jest przedmiotem umowy zawartej ze zleceniodawcą.

Strony w umowach cywilnoprawnych określają, co jest przedmiotem sprzedaży. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest wykonanie instalacji paneli fotowoltaicznych wraz z dostawą wszystkich towarów niezbędnych do jej wykonania, wówczas nie można z niej wyłączyć poszczególnych elementów kosztów do odrębnej sprzedaży, ponieważ obrotem podatnika jest uzgodniona kwota za wykonanie określonej usługi, bez względu na jej poszczególne elementy (materiały, robocizna, transport, zużyta energia, narzędzia, itp.). Wyliczenie, co składa się na wykonaną usługę, ma istotne znaczenie informacyjne przy ustalaniu ceny, jednak nie może uzasadniać odrębnego kwalifikowania poszczególnych elementów zawartych w tym wyliczeniu (dla celów podatkowych).

Opisane we wniosku usługi montażu paneli fotowoltaicznych dotyczą kompleksowego zamontowania instalacji. Dla opodatkowania tych czynności nie należy zatem wyodrębniać świadczenia usług oraz dostawy materiałów, wykorzystywanych do ich wykonania.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawione zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że jeżeli instalacja paneli fotowoltaicznych/solarnych wykonywana będzie w ramach czynności, o których mowa w ww. art. 41 ust. 12 ustawy i wykonywana będzie w obiektach budowlanych zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, to czynność ta podlegać będzie opodatkowaniu preferencyjną stawką podatku w wysokości 8% VAT, zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy.

Natomiast usługę montażu paneli fotowoltaicznych/solarnych dla obiektów stanowiących odrębną budowlę umocowanych na gruncie osób fizycznych, a także na garażach i innych budynkach gospodarskich stanowiących własność tej osoby fizycznej (inwestora) położonych na terenie działki, które nie stanowią obiektów budowlanych zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym zdefiniowanym w art. 41 ust. 12 ustawy, należy opodatkować 23% stawką podatku od towarów i usług zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy.

Trzeba przy tym podkreślić, że dla rozstrzygnięcia kwestii stawki podatku dla usług montażu paneli fotowoltaicznych poza bryłą budynku mieszkalnego nie ma znaczenia okoliczność, że budynki niemieszkalne (gospodarcze) służą tylko za element pomocniczy w zamontowaniu samych paneli fotowoltaicznych/solarnych, ponieważ ogniwa fotowoltaiczne/solarne zamontowane na zewnątrz budynku mieszkalnego (tj. na działce inwestora, np. na budynku inwentarskim) stanowią jedną integralną całość z elementami montowanymi wewnątrz budynku mieszkalnego. Istotne jest bowiem w takiej sytuacji – jak wskazano wyżej – zaklasyfikowanie obiektu, którego dotyczą prace budowlane, do obiektu budownictwa mieszkaniowego objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Podsumowując, Wnioskodawca stawką 8% winien opodatkować bowiem jedynie usługę montowania paneli fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia nie przekracza 300m², spełniających wszystkie przesłanki, o których mowa w art. 41 ust. 12 w zw. z ust. 12a ustawy. Natomiast usługę montażu paneli fotowoltaicznych w sytuacji, gdy panel zostaje zamontowany na obiektach stanowiących odrębną budowlę - umocowanych na gruncie osób fizycznych, a także na budynkach gospodarczych stanowiących własność tej osoby fizycznej, położonych na terenie działki, znajdujących się poza bryłą budynku mieszkalnego, należy opodatkować – na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy – stawką podatku w wysokości 23%. Jak bowiem wcześniej wskazano, opodatkowaniu preferencyjną 8% stawką podatku, zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy, podlegają jedynie roboty, które wykonywane są w obiektach budowlanych, zaliczanych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, tj. w obrębie bryły budynku, w ramach jego budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 i 5 jest prawidłowe.

Ad. 2

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego - w myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy - stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ponadto trzeba podkreślić, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zatem, zgodnie z tą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Zasada ta wyklucza możliwość dokonania obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych.

Jak wynika z wniosku, Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina zaplanowała budowę instalacji fotowoltaicznych/solarnych wykorzystującej odnawialne źródła energii na budynkach osób fizycznych (mieszkańców Gminy) oraz na budynku Urzędu Gminy. Zaplanowane we wniosku o dofinansowanie projektu koszty całkowite operacji obejmują przygotowanie projektu technicznego, zakup i instalację zestawów kolektorów słonecznych i paneli fotowoltaicznych. Gmina może uzyskać dofinansowanie w wysokości 80% kosztów kwalifikowanych inwestycji, pozostałe 20% kosztów będzie stanowił wkład własny mieszkańca. Wszystkie faktury dokumentujące wydatki poniesione w ramach realizacji projektu (nabycie towarów i usług) wystawione będą na Gminę.

Jak ustalono wyżej w odpowiedzi na pytanie nr 1, dokonywane przez mieszkańców wpłaty z tytułu planowanego uczestnictwa w projekcie będą dotyczyć świadczenia usług montażu instalacji fotowoltaicznych w gospodarstwach osób fizycznych, które zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przy czym, przepisy ustawy jak i rozporządzeń wykonawczych nie przewidują zwolnienia do przedmiotowych czynności.

Zatem, w odniesieniu do wydatków dotyczących zakupu i montażu ww. instalacji na budynkach osób fizycznych, będą spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, warunkujące prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Wnioskodawca jest bowiem czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, a wydatki poniesione w związku z realizacją projektu, w części dotyczącej instalacji zestawów na budynkach mieszkańców w zamian za wynagrodzenie, będą związane z wykonywanymi przez Gminę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Tym samym należy stwierdzić, że Wnioskodawcy – zarejestrowanemu czynnemu podatnikowi VAT, na podstawie przepisu art. 86 ust. 1 ustawy, będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących zakupionych instalacji oraz poniesienia innych kosztów związanych z realizacją projektu, dotyczących montażu ogniw fotowoltaicznych na budynkach mieszkańców.

Wnioskodawca wskazał również, że dokona montażu ogniw fotowoltaicznych na budynku Urzędu Gminy, który jest wykorzystywany do prowadzenia działalności mieszanej - opodatkowanej, zwolnionej jak również niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy zauważyć, że od dnia 1 stycznia 2016 r. na podstawie art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 605) – zwanej dalej ustawą nowelizującą – do ustawy dodane zostały m.in. przepisy art. 86 ust. 2a-2h.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy, sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli: zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy, przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.

Na mocy art. 86 ust. 2e ustawy, podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu.

Zgodnie z art. 86 ust. 2f ustawy, przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy, proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.

Z kolei zgodnie z art. 86 ust. 22 ustawy minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2015 r., poz. 2193), zwane dalej rozporządzeniem.

Rozporządzenie to określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji” oraz wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji (§ 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia). W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji – art. 86 ust. 2h ustawy.

Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

Z uwagi na treść przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy zauważyć, że podatnik ma obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji. Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi.

Natomiast - w świetle powołanych przepisów art. 86 ust. 2a ustawy - w sytuacji, gdy przypisanie nabywanych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej zwanym dalej „sposób określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Oznacza to, że podatnik zobowiązany jest do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane metody, czy też sposoby, na podstawie których dokona on wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na Wnioskodawcy. Zatem, wybrana przez Wnioskodawcę metoda winna spełniać przesłanki wskazane w art. 86 ust. 2b ustawy.

Ponadto należy zauważyć, że w przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy. Powyższe przepisy stanowią uzupełnienie regulacji art. 86 ustawy.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to – na mocy art. 90 ust. 2 ustawy – podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, proporcję, o której mowa w cyt. wyżej ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Przepis art. 90 ust. 4 ustawy stanowi, że proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

W świetle art. 90 ust. 5 ustawy, do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika – używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności.

Zgodnie z art. 90 ust. 6 ustawy, do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Przy ustalaniu proporcji zgodnie z ust. 2-6 do obrotu nie wlicza się kwoty podatku (art. 90 ust. 9a ustawy).

Na podstawie art. 90 ust. 10 ustawy, w przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8:

przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;
nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Z konstrukcji cytowanych wyżej przepisów wynika, że obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Natomiast zasada proporcjonalnego odliczania podatku ma zastosowanie do tej kategorii zakupów, których nie da się jednoznacznie przypisać do konkretnego rodzaju sprzedaży, czyli do zakupów kwalifikowanych jako „zakupy związane ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną”.

Należy podkreślić, że przepisy dotyczące zasad odliczania częściowego, zawarte w art. 90 ust. 2 ustawy oraz następnych ustępach tego artykułu, znajdują zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że proporcja wyliczana jest jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zatem w liczniku tak ustalonej proporcji uwzględnia się obrót z czynności, w związku z którymi przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego, tzn. wartości transakcji, od których – zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy – przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. W mianowniku natomiast uwzględnia się całkowity obrót uzyskany z czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (czyli kwoty z licznika) oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje to prawo, a więc czynności zwolnionych od podatku.

Jak wynika z powyższych unormowań, podatnik, u którego nabywane towary i usługi, wykorzystywane będą zarówno do celów wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, będzie w pierwszej kolejności zobowiązany do wyliczenia kwoty podatku naliczonego przyporządkowanej do działalności gospodarczej podatnika, przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) obliczonego zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a-2h ustawy i w przepisach rozporządzenia w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podmiotów.

Następnie w odniesieniu do kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przyporządkowanej do działalności gospodarczej, w ramach której wykonywane są czynności opodatkowane podatkiem VAT i zwolnione od podatku VAT, podatnik zobowiązany jest do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika proporcji, o którym mowa w art. 90 ustawy.

Z uwagi na dokonaną wyżej analizę przepisów mających w sprawie zastosowanie oraz okoliczności sprawy należy wskazać, że w przypadku zakupu towarów i usług, związanych z montażem ogniw fotowoltaicznych na budynku Urzędu Gminy, wykorzystywanego przez Wnioskodawcę zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów pozostających poza taką działalnością, w sytuacji gdy nie istnieje możliwość przyporządkowania wydatków w całości do celów działalności gospodarczej, Wnioskodawca winien dokonać obliczenia kwoty podatku naliczonego przyporządkowanej do celów działalności gospodarczej zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.

W stosunku do kwoty podatku naliczonego przyporządkowanej do czynności wykonywanych poza działalnością gospodarczą, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Dodatkowo, jak wynika z opisu sprawy, towary i usługi związane z realizacją przedmiotowego projektu nabyte do działalności gospodarczej, Wnioskodawca będzie wykorzystywał do czynności opodatkowanych podatkiem VAT i zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów art. 86 ust. 1 i art. 90 ust. 1 ustawy wynika, że podatnik w momencie nabycia towarów lub usług powinien dokonać ich kwalifikacji do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi zakupy te są związane. Najistotniejszym bowiem warunkiem, umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Co do zasady, w przypadku zakupów, których nie można jednoznacznie przypisać tylko do określonego rodzaju działalności (np. opodatkowanej, zwolnionej), nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie ich zakupu w pełnym zakresie, lecz w takiej części, w jakiej zakupy te wiążą się z czynnościami opodatkowanymi.

Jak stanowi art. 90 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku naliczonego, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Przy czym należy podkreślić, iż w przypadku odliczenia podatku naliczonego wg proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują jedną metodę rozliczania podatku naliczonego, tj. wg obrotu (art. 90 ust. 3 ustawy).

W konsekwencji należy zaznaczyć, że w stosunku do proporcjonalnie wyliczonej kwoty podatku naliczonego przyporządkowanej do działalności gospodarczej, tj. związanej zarówno z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, jak i zwolnionymi z opodatkowania tym podatkiem, w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie ma obiektywnej możliwości przyporządkowania całości lub części kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w części odpowiadającej proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy. Proporcja ta winna zostać ustalona ma podstawie metody wskazanej w art. 90 ust. 3 ustawy.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz treść powołanych przepisów należy stwierdzić, że w odniesieniu zakupów związanych z realizacją inwestycji polegającej na montażu ogniw fotowoltaicznych na budynku Urzędu Gminy, podatek VAT z tytułu tych nabyć powinien być rozliczany przy zastosowaniu „sposobu określenia proporcji”, o której mowa w art. 86 ust. 2a i w dalszej kolejności przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy.

Zatem, oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać je za nieprawidłowe.

Ad. nr 3 i 4

Wnioskodawca wskazał, że po zrealizowaniu inwestycji zamontowane instalacje będą własnością Gminy przez okres min. 5 lat. Gmina podpisze z mieszkańcami umowę o przekazaniu instalacji, po zrealizowanym przedsięwzięciu, w nieodpłatne użytkowanie na okres 10 lat, a po tym okresie przekaże je nieodpłatnie mieszkańcom na własność.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi ewentualne opodatkowanie ww. nieodpłatnych czynności.

Z art. 8 ust. 2 ww. ustawy o VAT wynika, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Analiza powołanego art. 8 ust. 2 ustawy prowadzi do wniosku, że regulacje w nim zwarte mają zastosowanie wyłącznie do sytuacji, kiedy za świadczone usługi podmiot nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, a usługi te wykonywane są na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak wskazano w treści wniosku, projekt będzie realizowany w ramach zadań własnych Gminy. Analiza przedstawionych okoliczności oraz powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że podejmowane przez Gminę czynności w okresie trwałości projektu będą mieściły się w celu prowadzonej przez nią działalności (w szczególności w ww. zakresie).

Zatem pierwsza przesłanka wynikająca z art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, nie zostanie spełniona, co wyklucza uznanie tej czynności za odpłatną w świetle ww. przepisu.

W konsekwencji należy uznać, że w okresie trwałości projektu Gmina będzie świadczyła na rzecz swoich mieszkańców wpisującą się w cel prowadzonej działalności usługę przy użyciu wytworzonego w ramach projektu majątku należącego w tym okresie do Gminy. Usługę tę Gmina będzie wykonywała nieodpłatnie. Zatem czynność nieodpłatnego użyczenia instalacji fotowoltaicznych, które zostaną wykonane w ramach projektu (towarów stanowiących część przedsiębiorstwa Gminy) do bezpłatnego użytkowania nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na niewypełnienie przesłanek zawartych w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy, ponieważ nieodpłatne świadczenie usług będzie się odbywało w związku z prowadzoną przez Gminę działalnością (wykonywanie zadań własnych).

Należy również zgodzić się z Wnioskodawcą, że przekazanie przez Gminę prawa własności instalacji na rzecz mieszkańców, na posesjach które zostaną wykonane w ramach projektu, wobec przyjęcia od tych mieszkańców wpłat z tytułu uczestnictwa w projekcie, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz nie jako odrębna czynność, a razem z wyświadczeniem usługi, wydaniem wykonanego przedmiotu, efektu usługi. Zaznaczenia wymaga fakt, że w efekcie końcowym wystąpią czynności opodatkowane podatkiem VAT, a pobierane przez Wnioskodawcę wpłaty od mieszkańców stanowią wynagrodzenia za te właśnie czynności.

W przedmiotowej sprawie czynnością, jakiej Gmina dokonuje na rzecz osoby fizycznej, biorącej udział w projekcie, jest wykonanie usługi polegającej na budowie instalacji fotowoltaicznej, na poczet wykonania której Wnioskodawca pobiera określoną wpłatę, zgodnie z zawartą z mieszkańcem umową. Gmina zamierza przekazać mienie na rzecz mieszkańców, dla których montowane będą ww. instalacje, po 10 latach od zakończenia projektu.

Nie można zatem uznać, że wpłaty wnoszone przez mieszkańców deklarujących uczestnictwo w projekcie pozostaną „w oderwaniu” od czynności, które zostaną wykonane przez Gminę – zachodzi bowiem związek pomiędzy dokonywanymi wpłatami a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Należy zauważyć, że we wskazanej sytuacji istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonywanymi wpłatami a zindywidualizowanym świadczeniem na rzecz uczestnika projektu, które ma zostać wykonane przez Wnioskodawcę. Należy również zauważyć, że stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, Gmina zawierając umowę z wykonawcami na budowę instalacji fotowoltaicznych oraz umowy z mieszkańcami, wchodzi w rolę świadczącego usługę. Tym samym wpłaty, które Gmina otrzymuje od osób fizycznych – mieszkańców, stanowią wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez Gminę usług na rzecz tych osób fizycznych.

Po zakończonym montażu, instalacje fotowoltaiczne będą własnością Gminy przez okres 10 lat, a po upływie 10 lat zostaną przekazane nieodpłatnie właścicielom na rzecz których zostały zamontowane.

Przekazanie przez Gminę własności instalacji fotowoltaicznych na rzecz osób, dla których zostały zamontowane nie stanowi nieodpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy.

Gmina zawierając umowę z mieszkańcami zobowiązała się do świadczenia mającego na celu montaż instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkańców. Po zamontowaniu instalacji fotowoltaicznych, przedmiot świadczenia w postaci ogniw wydany zostanie właścicielom tych posesji. Mieszkańcy Gminy, będą je użytkowali, będą mieli prawo do rozporządzania tymi ogniwami jak właściciel. Przeniesienie w przyszłości (po upływie 10 lat) własności instalacji fotowoltaicznych na mieszkańców nie będzie zatem stanowić odrębnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniami nr 3 i 4 również jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin