Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/443-1359/14/KM
z 2 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 25 października 2014 r. (data wpływu 31 października 2014 r.) uzupełnionym w dniu 29 stycznia 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do skorzystania z ulgi za złe długi – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 października 2014 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 29 stycznia 2015 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do skorzystania z ulgi za złe długi.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą G. w B. NIP: … wykonał na rzecz Oddziału Zagranicznego Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce, ul. K. ,XX-XXX M. NIP: …..(FN …) usługi transportu kruszywa na mocy zleceń: umowy zlecenia nr .. z dnia 19 czerwca 2012 r. i umowy zlecenia nr .. z dnia 1 września 2012 r., na potrzeby realizowanej przez Zleceniodawcę budowy o nazwie „R." Za wykonane usługi Wnioskodawca wystawił na rzecz kontrahenta faktury VAT i przesłał za potwierdzeniem odbioru listu poleconego:

1. faktura VAT nr XXX/2013 na kwotę 39.734,07 zł, z dnia 29 maja 2013 r., z terminem płatności do dnia 12 czerwca 2013 r.,
2. faktura VAT nr XXX/2013 na kwotę 47.338,64 zł, z dnia 17 czerwca 2013 r., z terminem płatności do dnia 1 lipca 2013 r.,
3. faktura VAT nr XXX/2013 na kwotę 49.485,95 zł, z dnia 21 czerwca 2013 r., z terminem płatności do dnia 5 lipca 2013 r.

Wnioskodawca wezwał kontrahenta do zapłaty wezwaniem z dnia 11 lipca 2013 r. za potwierdzeniem odbioru listu poleconego. W/w faktury nie zostały opłacone przez kontrahenta.

Kontrahent: Oddział Zagraniczny Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce, ul. K….,XX-XXX M. NIP: NIP: .. (FN ..) jest zarejestrowany w KRS pod nr 0000xxxxxxx oraz jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

Sąd Handlowy w W. (adres: M..) w dniu 19 czerwca 2013 r. w sprawie o sygn. akt X X XX/XXX postanowił wszcząć postępowanie upadłościowe Spółki A. z siedzibą w X k. Y., Austria, wpisanej do księgi firm Sądu Krajowego w X. pod numerem FN: …. („Upadły”), będące postępowaniem naprawczym bez powierzenia zarządu masą upadłości Upadłemu. Zgodnie z postanowieniem Sądu Handlowego w Y. z dnia 4 lipca 2013 r. nastąpiła zmiana nazwy przedmiotowego postępowania upadłościowego z postępowania naprawczego na postępowanie upadłościowe likwidacyjne (obejmujące likwidację majątku upadłego).

Sąd Rejonowy w P., XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Naprawczych postanowieniem z dnia 20 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt XI GU …. wszczął wtórne postępowanie upadłościowe wobec Oddziału Zagranicznego Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce, ul. K. ,XX-XXX M. NIP: .. (FN …) zarejestrowanej w KRS pod nr .., obejmujące likwidację majątku dłużnika znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Obecnie sprawa prowadzona jest pod sygnaturą akt XX XXX ... Na postanowienie Sądu o wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego zostało złożone zażalenie, które do chwili obecnej nie zostało rozpatrzone przez Sąd II instancji.

Wnioskodawca zgłosił wierzytelność i uzyskał wpis na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Handlowy w W., sprawa sygn. akt XX – X. z siedzibą w Y(w Austrii) Nr w Rejestrze Handlowym: HRB ..). Wnioskodawca zgłosił też wierzytelność do Sądu Rejonowego w P., jednakże do chwili obecnej syndyk masy upadłości nie sporządziła projektu listy wierzytelności w/w Oddziału w Polsce Zagranicznego Przedsiębiorcy.

W dniu 16 grudnia 2013 r. Wnioskodawca złożył korektę deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 za m-c listopad 2013 r. polegającą na zmianie wysokości podstawy opodatkowania i zmianie wysokości podatku należnego VAT z tytułu świadczenia usług na rzecz podatnika czynnego podatku VAT: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. …SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M., w związku ze skorzystaniem przez podatnika z ulgi na złe długi wynikającej z art. 89a ust. 2 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).

W dniu 27 stycznia 2014 r. Wnioskodawca złożył korektę deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 za m-c grudzień 2013 r. polegającą na zmianie wysokości podstawy opodatkowania i zmianie wysokości podatku należnego VAT z tytułu świadczenia usług na rzecz podatnika czynnego podatku VAT: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M., w związku ze skorzystaniem przez podatnika z ulgi na złe długi wynikającej z art. 89a ust. 2 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że kontrahent Oddział Zagraniczny Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce NIP: jako czynny podatnik podatku VAT wykonywał na terenie Polski czynności opodatkowane podatkiem VAT samodzielnie i we własnym imieniu, rozliczając m.in. zobowiązania podatkowe w podatku VAT jako odrębny, niezależny i samodzielny w stosunku do A. w W. podatnik podatku VAT i składając deklaracje podatkowe jako odrębny i samodzielny podatnik podatku VAT. Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej oddziałem jest wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą lub głównym miejscem wykonywania działalności.

Pomimo ogłoszenia upadłości likwidacyjnej Oddział w Polsce nadal pozostaje czynnym podatnikiem VAT. W okresie po ogłoszeniu upadłości w ramach m.in. likwidacji (sprzedaży) składników masy upadłości takich jak: nieruchomości, ruchomości itp. Syndyk działający w imieniu Oddziału w Polsce – w upadłości dokonuje m.in. sprzedaży towarów. Mienie oddziału w Polsce – w upadłości (nieruchomości, ruchomości itp.) i należności uzyskane ze sprzedaży tego majątku wchodzą w skład odrębnej i niezależnej masy upadłości Oddziału, całkiem innej i różnej od masy upadłości A. w Y. – w upadłości w Austrii.

A. z siedzibą w Y. i Oddział w Polsce to dwa różne, samodzielne i odrębne podmioty podatkowe, będące niezależnymi od siebie podatnikami podatku VAT. Przy czym status czynnego podatnika podatku VAT na terenie Polski posiada tylko i wyłącznie Oddział w Polsce, a statusu takiego nie posiada A. z siedzibą w W. z siedzibą w W. posiada numer identyfikacji podatkowej (w skrócie UID w Austrii): UID Nr ATU …. . A. w Y. posługuje się odrębnym numerem identyfikacji podatkowej stosowanym w Unii Europejskiej do rozliczania wewnątrzwspólnotowej wymiany towarów i usług dla celów podatku VAT. Jest to numer identyfikacji podatkowej A. z siedzibą w W. UID Nr ATU … – całkiem odrębny, inny i Y niezależny w stosunku do całkiem innego numeru identyfikacji podatkowej posiadanego przez Oddział w Polsce NIP: …. (FN .).

Istotne jest też to, że A. w Y. nie była zarejesrtowana w Polsce jako podatnik VAT i nie posługiwała się na terenie Polski numerem Oddziału w Polsce tj. NIP: ….(FN …).

A. w Y. posiadała w różnych krajach zarejestrowane Oddziały Zagraniczne (m.in. w Czechach, na Węgrzech, w Niemczech itp.), które działały tak jak i oddział w Polsce tj. w sposób odrębny i niezależny od A. w Y. oraz jako inni, odrębni podatnicy podatku VAT (A. w Y. i każdy Oddział Zagraniczny stanowią inne podmioty podatkowe). A. w W. uczestniczyła też jako członek konsorcjum w umowach zawieranych przez konsorcjum na terenie Polski działając jako odrębny i niezależny od Oddziału w Polsce podmiot tych czynności, posługując się swoimi własnymi danymi, innymi niż dane Oddziału w Polsce (A. w Y. nie posługiwała się numerem NIP Oddziału w Polsce). A.w W. zawierała te umowy w ramach konsorcjum, w skład którego wchodził Oddział w Niemczech – a w treści umowy A. w Y. i Oddział w Niemczech występowały jednocześnie jako dwa różne podmioty. W tym miejscu jako „cyt. dane z internetu” przedstawiono „Zarządzenie Nr XXXX/XX Prezydenta Miasta z dnia XX października 2011 r. w sprawie upoważnienia XXX XXXX XXXX XXX XXX Sp. z o.o. z siedzibą (…)”, a także „AKT UMOWY Zawarty w dniu XX kwietnia 2009 r. ., pomiędzy GMINĄ MIASTA . (…) a Wykonawcami wspólnie ubiegającymi się o udzielenie Zamówienia (…).

W ocenie Wnioskodawcy, przy czym zapewne udział w ww. konsorcjum A. w Y. polegał na dostawach towarów świadczonych nie na terenie Polski, ale na terenie Austrii, o czym świadczy brak posługiwania się przez A. w Y. w treści powyższej umowy danymi co do posiadanego przez te spółkę numeru identyfikacji podatkowej. A. w Y. nie wykonywała bowiem na terenie Polski czynności opodatkowanych podatkiem VAT, ani nie była w Polsce zarejestrowana jako czynny podatnik podatku VAT, co potwierdza treść ww. umowy. Jednocześnie ww. przykładowa treść umowy potwierdza, że A. w Y. działała jako odrębny, niezależny i samodzielny podatnik podatku VAT i nie posługiwała się NIP Oddziału w Polsce. Spółka ta funkcjonowała jako całkiem różny i niezależny podatnik podatku VAT, inny i samodzielny w stosunku do innego podatnika podatku VAT tj.: Oddziału Zagranicznego Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce. Ww. pomioty działały jako dwa niezależne i odrębne podmioty będące podatnikami podatku VAT. Statusu czynnego podatnika podatku VAT zarejestrowanego w Polsce nie posiada natomiast A. z siedzibą w Y. Podmiot ten jako kontrahent zagraniczny nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce.

Informacja o ogłoszeniu upadłości A. opublikowano w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w dniu 17 lutego 2014 r. (MSiG Rocznik 2014 Numer XX/XXXXX (XXXX) z dnia XX XXX 2014 r. Pozycja XXXX). Jest to data, która ma decydujące znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego przez Sąd Rejonowy pod sygnaturą akt XX XXX.. (decyduje data publikacji ww. ogłoszenia, a nie data wydania postanowienia tj. 20 stycznia 2014 r.).

Jednocześnie wskazano, że Wnioskodawca zgłosił wierzytelność i uzyskał wpis na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Handlowy w Y., sprawa sygn. akt XX … - A. z siedzibą w Y (w Austrii), albowiem „nie miał rozeznania i świadomości prawnej, iż zgłoszenie tego wniosku jest zbędne i nie wynika z obowiązujących przepisów”. Zgodnie bowiem z obowiązującymi w Polsce przepisami ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze – zgłoszenie wierzytelności dotyczy - w ocenie Wnioskodawcy - tylko i wyłącznie zgłoszenia tej wierzytelności w ramach wtórnego postępowania upadłościowego prowadzonego w Polsce przez polski Sąd i polskiego Syndyka. Ww. postępowanie prowadzi się zgodnie z przepisami prawa upadłościowego obowiązującego w Austrii (Insolvenzordnung – InsO) – natomiast przepisów tej ustawy nie stosuje się na terenie Polski. W Polsce obowiązuje bowiem polskie, a nie austriackie prawo upadłościowe. Wnioskodawca omyłkowo i z niewiedzy prawnej nie uwzględnił, że tych austriackich regulacji nie stosuje się w Polsce i że na terenie Polski nie wywołują one skutków prawnych.

Podatnik kierował się przy tym błędną informacją uzyskana w Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad, iż w celu uzyskania wypłaty świadczeń z ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (Dz. U. poz. 891 oraz z 2013 r. poz. 792) należy zgłosić wierzytelność do Sądu w Austrii. Dnia XX XXXX 2013 r. na stronie internetowej GDDKiA został opublikowany poradnik dotyczący sposobu dochodzenia przez polskich wierzycieli roszczeń wobec A. w postępowaniu upadłościowym w Austrii .

Następnie faktu zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Handlowy w Y., „sprawa sygn. akt XX.. wpis na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Handlowy w Y., sprawa sygn. akt XX.. – A.. z siedzibą w X (w Austrii)” nie uwzględniła Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w XXX, odmawiając wypłaty należności. GDDKiA uznała, że zgodnie z ustawą z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych (Dz. U. poz. 891 oraz z 2013 r. poz. 792) wypłata należności z tej ustawy przysługuje tylko i wyłącznie wówczas, gdy przedsiębiorca zgłosi wierzytelność i uzyska wpis na listę wierzytelności w ramach wtórnego postępowania upadłościowego prowadzonego w Polsce, a nie na podstawie wpisu na listę wierzytelności w innym kraju, w tym w ww. postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Handlowy w Y. Według GDDKiA zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli ustawa odwołuje się do prawa upadłościowego, to stosuje się polską ustawę – Prawo upadłościowe i naprawcze. Warunkiem uzyskania odszkodowania jest dostarczenie listy wierzytelności zrealizowanej w toku postępowania wtórnego w Polsce na mocy polskiej ustawy. A.ogłosiła upadłość w Austrii, „Generalna Dyrekcja nie chce więc uznać tych wierzytelności” i odmawia wypłat w oparciu o listy wierzytelności ogłoszonej w Austrii, która nie ma mocy obowiązującej na gruncie przepisów prawa polskiego, w tym według GDDKiA nie ma możliwości dokonania na jej podstawie wypłat w trybie ustawy o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych.

Stąd Generalna Dyrekcja Dróg i Autostrad w pismach z dn. 17 lipca 2014 r., z dn. 20 stycznia 2014 r., dn. 17 lutego 2014 r., dn. 12 marca 2014 r. odmówiło Wnioskodawcy wypłaty świadczeń.

Powyższe potwierdza treść m.in. odpowiedzi Ministerstwa Transportu i Ministerstwa Infrastruktury oraz z GDDKiA (na zapytania nr 5277, z dn. 24 października 2013 r.).

Ponadto przedstawiono odpowiedź Ministerstwa Infrastruktury z dn. XX kwietnia 2014 r. na interpelację poselską, wskazując jednocześnie, że „wobec powyższego dokumenty wskazane w ustawie uzyskane w ramach wtórnego postępowania upadłościowego na terenie Polski mogą być podstawą wypłat (…)”.

Analogicznie powinna być oceniana sprawa ww. upadłości austriackiej na gruncie polskich przepisów podatkowych. Skoro w Polsce obowiązują polskie (a nie np. austriackie) ustawy, to upadłość ogłoszona przez sąd austriacki na mocy austriackiej ustawy nie podlega uwzględnieniu na gruncie polskich przepisów podatkowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi jeżeli ustawa podatkowa odwołuje się do upadłości i prawa upadłościowego, to stosuje się polską ustawę – Prawo upadłościowe i naprawcze i orzeczenie o wtórnej upadłości ogłoszone w Polsce. Zgodnie z art. 17 ww. rozporządzenia skoro wszczęto upadłość wtórną w Polsce, to nie mają wówczas zastosowania skutki występujące w związku z wcześniejszą upadłością zagraniczną na mocy stosowanego prawa zagranicznego (w tym przypadku austriackiego), więc nie należy honorować daty upadłości A. w Austrii, ale datę ogłoszenia w MSiG upadłości wtórnej w Polsce.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

1. Czy Wnioskodawcy przysługuje uprawnienie do złożenia korekty deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 za m-c listopad 2013 r. (złożonej dnia 16 grudnia 2013 r.) z tytułu świadczenia usług na rzecz podatnika czynnego podatku VAT: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M., w związku ze skorzystaniem przez podatnika z ulgi na złe długi wynikającej z art. 89a ust. 2 ustawy o VAT w przypadku, gdy co prawda według stanu na dzień przed złożeniem korekty już ogłoszone zostało (dn. 19 czerwca 2013 r. upadłość układowa, a dn. 4 lipca 2013 r. upadłość likwidacyjna) pierwotne postępowanie upadłościowe wobec Zagranicznego Przedsiębiorcy: A. z siedzibą w X k. Y., Austria, wpisanej do księgi firm Sądu Krajowego w S. pod numerem FN: … („Upadły”) prowadzone przez Sąd Handlowy w X., jednakże wówczas jeszcze nie zostało wszczęte postępowanie wtórne upadłościowe, podjęte w dniu 20 stycznia 2014 r. przez Sąd Rejonowy w P., XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Naprawczych postanowieniem z dnia 20 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt XXXX XXX/XX w stosunku do ODDZIAŁU ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M. NIP: … KRS pod nr 000..?
2. Czy Wnioskodawcy przysługuje uprawnienie do złożenia korekty deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 za m-grudzień 2013 r. (złożonej dnia 27 stycznia 2013 r.) z tytułu świadczenia usług na rzecz podatnika czynnego podatku VAT: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M., w związku ze skorzystaniem przez podatnika z ulgi na złe długi wynikającej z art. 89a ust. 2 ustawy o VAT w przypadku, gdy co prawda według stanu na dzień przed złożeniem korekty już ogłoszone zostało postępowanie wtórne upadłościowe, podjęte w dniu 20 stycznia 2014 r. przez Sąd Rejonowy w P., XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Naprawczych postanowieniem z dnia 20 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt XI GU … w stosunku do ODDZIAŁU ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M. NIP: …. KRS pod nr 0000…, jednakże do chwili obecnej postanowienie to wskutek zaskarżenia zażaleniem nie jest prawomocne?

Stanowisko Wnioskodawcy

Ad.1.

Aby skorzystać z ulgi wierzyciel powinien spełnić warunki określone w art. 89a ust. 2 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług tj.:

1. Dostawa towaru lub świadczenie usług została dokonana na rzecz podatnika, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
   
2. Na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:
   
   
   1. wierzyciel i dłużnik są czynnymi i zarejestrowani jako podatnikami VAT,
      
   2. dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji”.
      

Wierzyciel (podatnik), który dostarczył towar bądź usługę a nie uzyskał za nie zapłaty od swojego kontrahenta, będzie mógł skorygować zarówno podstawę opodatkowania, jak i podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju „tj. ulga za złe długi dotycząca wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona”.

Według podatnika jest on uprawniony do skorzystania z ulgi za złe długi z następujących przyczyn:

1. odmienny status prawny:

1. A. z siedzibą w Y. - REJESTR HANDLOWY, NUMER …., PROWADZONY PRZEZ LANDESGERICHT S. {SĄD KRAJOWY W S.), kraj AUSTRIA, woj. XX, powiat -, gmina —, miejsc. XX ul. …,
2. ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONA ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE - SĄD REJONOWY W Y. WYDZIAŁ VIII GOSPODARCZY KRAJOWEGO „R”.

A zatem należy uwzględnić specyfikę prawną i odrębne podstawy prawne działania ww. podmiotu: A. z siedzibą w W. oraz ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE. Co prawda Oddział w Polsce jest jednostką organizacyjną terenową i nie posiada odrębnej osobowości prawnej od jednostki macierzystej, jednakże rejestracja tego Oddziału w KRS skutkuje uzyskaniem zdolności do czynności prawnych przez Oddział na terenie Polski. Wyodrębnienie i tzw. zdolność upadłościowa występuje też na gruncie przepisów upadłościowych, bowiem w stosunku do jednostki macierzystej: A. z siedzibą w W. zastosowanie ma pierwotne postępowanie upadłościowe, a w stosunku do Oddziału w Polsce zastosowanie ma wtórne postępowanie upadłościowe. W konsekwencji dla celów podatkowych (zastosowania ulgi za złe długi) należy uwzględnić upadłość wtórną ogłoszoną w Polsce w stosunku do tego podmiotu, a nie upadłość austriacką ogłoszoną w Austrii w stosunku do A. z siedzibą w Y.

2. odmienny status podatkowy:

Czynnym podatnikiem podatku VAT za rejestrowanych w Polsce jest tylko i wyłącznie ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE posiadająca nr NIP: … (FN ..). Statusu czynnego podatnika podatku VAT zarejestrowanego w Polsce nie posiada natomiast A. z siedzibą w X. Podmiot ten jako kontrahent zagraniczny nie jest zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce.

W związku z tym, że status podatnika czynnego podatku VAT posiada tylko ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE posiadająca nr NIP: … (FN .), w konsekwencji dla celów podatkowych (zastosowania ulgi za złe długi) należy uwzględnić upadłość wtórną ogłoszoną w Polsce w stosunku do tego podmiotu, a nie upadłość austriacką ogłoszoną w Austrii w stosunku do A. z siedzibą w X.

3. odmienne przepisy, regulujące upadłość

W stosunku do A. z siedzibą w W nastąpiło ogłoszenie upadłości w postępowaniu upadłościowym prowadzonym przez Sąd Handlowy w W., sprawa sygn. akt XX …- A. z siedzibą w X (w Austrii) Nr w Rejestrze Handlowym: HRB…. Sąd Handlowy w Y (adres: …) w dniu 19 czerwca 2013 r. w sprawie o sygn. akt XX .. postanowił wszcząć postępowanie upadłościowego Spółki A. z siedzibą w X k. Y., Austria, wpisanej do księgi firm Sądu Krajowego w S. pod numerem FN: … („Upadły”). Właściwość Sądu Handlowego w W wynika z art. 3 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego i toczy się zgodnie z przepisami austriackiego prawa upadłościowego.

Natomiast w stosunku do podmiotu: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE nastąpiło ogłoszenie upadłości stosownie do postanowienia Sądu Rejonowego w P. XI Wydziału Gospodarczego do Spraw Upadłościowych i Naprawczych z dnia 20 stycznia 2014 r. wydanego w sprawie sygn. akt XX XXX…. oraz przepisów art. 239 i art. 240 oraz art. 342 i nast. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm). Sąd Rejonowy w P. wszczął wtórne postępowanie upadłościowe wobec Oddziału w Polsce obejmujące likwidację majątku dłużnika znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W dniu 11 lutego 2014 r. i w dniu 14 lutego 2014 r. złożone zostały zażalenia na ww. postanowienie o ogłoszeniu upadłości (sygn. XX XX…), dotąd nie rozstrzygnięte - ogłoszenie wtórnej upadłości jest zatem dotąd nieprawomocne.

W odniesieniu do regulacji, dotyczących m.in. ulgi za złe długi, zastosowanie i odniesienie prawne posiada tylko i wyłącznie prawo polskie i przepisy art. 239 i art. 240 oraz art. 342 i nast. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm). Analiza przepisów dotyczących rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności wskazuje, że kształtując te przepisy ustawodawca uwzględnił specyfikę polskich przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego. Prawo podatkowe jest autonomiczną dziedziną prawa regulującą zagadnienie praw i obowiązków podatników, co oznacza, iż jedynie w oparciu o wyraźną podstawę prawną z ustaw podatkowych uprawnione jest sięganie do regulacji z zakresu innych dziedzin prawa, a ustawa o VAT odwołuje się do takiej podstawy, którą są tylko i wyłącznie przepisy polskiego prawa upadłościowego. Jeśli więc ustawa podatkowa zawiera pewne szczególne regulacje, określając skutki podatkowe podejmowanych przez polskich podatników czynności prawnych w stosunku do polskiego (krajowego) podatnika czynnego podatku VAT (czyli Oddziału A. w Polsce), to konsekwentnie należy stosować polskie przepisy upadłościowe. Ponadto nie można w sposób nie znajdujący uzasadnienia w przepisach ustawy o VAT, ograniczać możliwość zastosowania ulgi za złe długi w sytuacji, gdy nie doszło jeszcze do wtórnej upadłości Oddziału A. w Polsce tj. czynnego krajowego podatnika VAT, choć ogłoszono upadłość, ale pierwotną i dotyczącą podmiotu, który nie jest czynnym krajowym podatnikiem VAT. Skoro problem dotyczy ulgi na złe długi, to interpretacja polskiej ustawy o VAT dokonywana jest na gruncie polskiego prawa upadłościowego i wtórnej upadłości Oddziału w Polsce. Data wydania przez sąd upadłościowy w Austrii, zgodnie z art. 3 ust. 2 i 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000, orzeczenia o ogłoszeniu upadłości pierwotnej przedsiębiorcy zagranicznego nie pozbawia „ulgi na złe długi” wobec Oddziału A. w Polsce. Dla zastosowania wymogów z art. 89a ustawy o VAT uwzględnia się datę wydania postanowienia o wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego, zgodnie z przepisami polskiego Prawa upadłościowego i naprawczego dotyczącymi międzynarodowego postępowania upadłościowego. Decyduje zatem fakt postawienia w stan upadłości likwidacyjnej podmiotu, będącego czynnym podatnikiem podatku VAT. Z dniem ogłoszenia upadłości kontrahenta: Oddziału A. w Polsce przez polski sąd do zarządu majątkiem upadłego kontrahenta został powołany polski syndyk, a wtórna upadłość obejmuje likwidację majątku dłużnika-podatnika VAT znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Odrębność pierwotnej i wtórnej upadłości wynika z Tytułu IV Wtórne postępowanie upadłościowe: art. 405 i nast. Prawa upadłościowego i naprawczego oraz z regulacji tzw. upadłości transgranicznej, przewidzianej przepisami rozporządzenia Rady (WE) z dnia 29 maja 2000 r., nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady w sprawie postępowania upadłościowego: ROZDZIAŁ III Artykuł 27: „Wszczęcie postępowania. W przypadku wszczęcia przez sąd Państwa Członkowskiego postępowania określonego w art. 3 ust. 1 i uznania go w innym Państwie Członkowskim (postępowanie główne), sąd tego innego Państwa Członkowskiego, właściwy zgodnie z art. 3 ust. 2, może wszcząć wtórne postępowanie upadłościowe, nie badając przy tym w tym innym Państwie Członkowskim niewypłacalności dłużnika. Postępowanie to musi być jednym z postępowań wymienionych w załączniku B. Jego skutki ograniczają się do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium tego innego Państwa Członkowskiego”. Artykuł 28: „Prawo właściwe. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, wtórne postępowanie upadłościowe podlega prawu Państwa Członkowskiego, na terytorium którego zostało ono wszczęte”.

Powyższe potwierdza też przykładowo orzecznictwo SN : „Krąg podmiotów uprawnionych do wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego zakreśla art. 407 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.)” (uchwała z dnia 20 stycznia 2010 r., III CZP 115/09, S. Dąbrowski, W. Katner, G. Misiurek, OSNC 2010, nr 7-8, poz. 106; BSN 2010, nr 1, s. 10; MoP 2010, nr 16, s. 905; Rej. 2010, nr 4, s. 175; Rej. 2010, nr 9, s. 154). W treści ww. uchwały SN wyjaśniono, że co do przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. nie powinno się utożsamiać pojęcia wtórnego postępowania uregulowanego w przepisach rozporządzenia z postępowaniem wtórnym uregulowanym w polskim Prawie upadłościowym i naprawczym. Uchwała SN podniosła, że przy interpretacji przepisów rozporządzenia w pierwszej kolejności należy posłużyć się wykładnią prawnowspólnotową. W konkluzji uznała, że prawem właściwym w rozumieniu art. 29b rozporządzenia nr 1346/2000 jest na gruncie prawa polskiego art. 20, a nie art. 407 Prawa upadłościowego i naprawczego. Uchwała została opatrzona glosami również przez A. Piskorz (MoP 2011, nr 21, s. 35) i A. Machowską (Lex nr 537075). Omówiła ją także M. Korniluk (MoP 2010, nr 19, dodatek, s. 33). SN uznał, że w polskiej wersji rozporządzenia Rady WE nr 1346/2000 z 30 czerwca 2000 r. (Dz.U. L Nr 160, s. 1) występuje wyraźne rozdzielenie pojęcia głównego postępowania upadłościowego i wtórnego postępowania upadłościowego. Artykuł 28 rozporządzenia wskazuje, że jeżeli jego przepisy nie stanowią inaczej, wtórne postępowanie upadłościowe podlega prawu państwa członkowskiego, na terytorium którego zostało ono wszczęte. Oznacza to, że jeżeli wtórne postępowanie upadłościowe ma zostać wszczęte w Polsce, powinno ono przebiegać zgodnie z polskimi przepisami Prawa upadłościowego i naprawczego.

Analogiczne wnioski wynikają z analizy innych ustaw, w których przy interpretacji transgranicznej upadłości rozróżnia się upadłość pierwotną i wtórną i odmienne konsekwencje prawne w zależności od rodzaju tej upadłości.

Przykładowo: Wnioskodawca (i inni polscy wykonawcy) nie może skorzystać z Ustawy z dnia 28 czerwca 2012 r. o spłacie niektórych niezaspokojonych należności przedsiębiorców, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych, albowiem Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w XXXX odmawia wszystkim wykonawcom uznania pierwotnej upadłości ogłoszonej przez Sąd w Austrii uznając, że spłata należności Oddziału A. w Polsce może nastąpić tylko na podstawie polskich przepisów prawa upadłościowego i wtórnej upadłości w Polsce ogłoszonej przez polski sąd oraz projektu listy wierzytelności sporządzonego przez polskiego syndyka, albowiem zastosowanie mają tylko i wyłącznie przepisy polskiej ustawy upadłościowej. Ponieważ GDDiA wymaga przedstawienia dokumentów zgodnych z polskim prawem upadłościowym i naprawczym, a postępowanie upadłościowe firmy A. toczy się w Austrii, GDDKiA uznaje, że dopiero wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego w Polsce umożliwi wykonawcom dostarczenie wymaganych ustawą dokumentów i otrzymanie należnych świadczeń ustawowych.

Analogiczne wnioski wynikają z przepisów ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (DZ.U. Nr 158, poz. 1121). Przepis art. 3 i nast. cyt. ustawy określa przypadki niewypłacalności pracodawcy działającego w Polsce, którego niewypłacalność może zajść w przypadkach orzeczeń przewidzianych w ustawie Prawo upadłościowe i naprawcze w postępowaniu krajowym, odróżniając je od zagranicznego postępowania upadłościowego. W przypadkach gdy niewypłacalność dotyczy przedsiębiorców zagranicznych objętych postanowieniami rozporządzenia Rady z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego, wówczas polski sąd upadłościowy uznaje postępowanie zagraniczne i ogłasza wtórną upadłość, a orzeczenie polskiego sądu będzie podstawą do stwierdzenia upadłości i niewypłacalności pracodawcy. Fundusz nie ma natomiast podstaw do wypłaty świadczeń w sytuacji, gdy upadłość podmiotu polskiego znajdującego się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej została ogłoszona przez sąd państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Dopiero na podstawie ostatniej nowelizacji tej ustawy - ustawa zmieniająca z dnia 30 maja 2014 r. niewypłacalność pracodawcy zachodzi, gdy sąd upadłościowy, na podstawie przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego, wyda postanowienie o wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego, co pozwoli na objęcie pracowników oddziału lub przedstawicielstwa takiego przedsiębiorcy ochroną roszczeń pracowniczych.

Dlatego też właściwa jest wykładnia w/w przepisów, zgodnie z którą ogłoszenie upadłości przez Sąd w Austrii w stosunku do A. z siedzibą w X. nie skutkowało utratą uprawnień do skorzystania z ulgi na złe długi w stosunku do podatnika czynnego podatku VAT: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONA ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE w M.

W świetle powyższych wyjaśnień uznać należy, iż przy ocenie, czy spełnione zostały przesłanki z art. art. 89a ust. 2 ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług uwzględnia się:

1. tylko i wyłącznie czynnego podatnika podatku VAT: ODDZIAŁ ZAGRANICZNEGO PRZEDSIĘBIORCY: A. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ODDZIAŁ W POLSCE
2. tylko i wyłącznie wtórną upadłość w Polsce zgodnie z przepisami art. 239 i art. 240 oraz art. 342 i nast. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.),
3. postanowienia Sądu Rejonowego w P. XI Wydziału Gospodarczego do Spraw Upadłościowych i Naprawczych z dnia 20.01.2014 r. wydanego w sprawie sygn. akt XX XXX….

Ad .2

Co prawda Sąd Rejonowy w P. wszczął w dniu 20 stycznia 2014 r. wtórne postępowanie upadłościowe wobec Oddziału w Polsce obejmujące likwidację majątku dłużnika znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast podatnik złożył korektę deklaracji VAT-7 za grudzień 2013 r. w dniu 27 stycznia 2014 r.

Jednakże w dniu 11 lutego 2014 r. i w dniu 14 lutego 2014 r. złożone zostały zażalenia na ww. postanowienie o ogłoszeniu upadłości (sygn. XX XX…), dotąd nie rozstrzygnięte - ogłoszenie wtórnej upadłości jest zatem dotąd nieprawomocne. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości zostało zaskarżone zażaleniem dotąd nie rozpatrzonym przez Sąd II instancji.

Tym samym aktualnie nie jest wiadome, jakie będzie orzeczenie Sądu II instancji, (Sąd II instancji może albo odrzucić, oddalić bądź uwzględnić wniosek o ogłoszenie upadłości). W zależności od treści tego rozstrzygnięcia ostatecznie przesądzona zostanie kwestia ogłoszenia upadłości podatnika podatku VAT, co wywrze bezpośredni wpływ na ustalenie prawa do skorzystania z ulgi na złe długi, a z obecnie istniejącego stanu niepewności nie można wywodzić negatywnych skutków dla podatnika.

Zażalenie powoduje niezmiernie istotne skutki dla sytuacji prawnomajątkowej upadłego Oddziału, z rozstrzygnięcia sądu II instancji rzutują bezpośrednio na byt postępowania upadłościowego. Postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości może zakończyć się na trzy sposoby. Sąd może bowiem odrzucić, oddalić bądź uwzględnić w całości czy części zażalenie i zmienić postanowienie o ogłoszenie upadłości albo uchylić i skierować do ponownego rozpoznania przez sąd upadłościowy.

Postanowienie sądu II instancji o odrzuceniu wniosku, o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości i postanowienie uchylające postanowienie o ogłoszeniu upadłości na skutek uwzględnionego zażalenia - całkowicie niweczy skutki ogłoszenia upadłości i automatycznie kończy tym postanowieniem postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez sąd może nastąpić w kilku wypadkach. Sąd m.in. oddali wniosek, gdy brak jest przesłanek dla ogłoszenia upadłości. Sąd oddali także wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Podobnie sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo przy braku opłacenia zaliczki przez wierzyciela (art. 361 p.u.n.).

Odrzucenie wniosku o ogłoszenie upadłości następuje w sytuacji, gdy naruszone zostaną zasady jurysdykcji krajowej. Ponadto w oparciu na unormowaniach art. 35 p.u.n. w związku z art. 386 § 2 i art. 397 § 2 k.p.c, w przypadku stwierdzenia nieważności postępowania sąd odwoławczy uchyla zaskarżone przez dłużnika postanowienie, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością, a następnie przekazuje sprawę sądowi rejonowemu do ponownego rozpoznania. Natomiast przy uwzględnieniu dyspozycji art. 35 p.u.n. w związku z art. 386 § 4 i art. 397 § 2 k.p.c, sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty danej sprawy albo gdy wydanie postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Sąd odwoławczy oddala wniesione przez dłużnika zażalenie, jeżeli jest ono bezzasadne (art. 35 p.u.n. w związku z art. 385 i 397 § 2 k.p.c).

Według przepisów ustawy (p.u.n.) wszczęte postępowanie upadłościowe może się zakończyć jedynie umorzeniem (art. 361 p.u.n.), zakończeniem (art. 368 p.u.n.), albo też uchyleniem postępowania upadłościowego (art. 371 p.u.n.).

W związku z powyższym podkreślić należy, iż z uwagi na sytuację majątkową (Oddział posiada jako jedyny majątek: nieruchomość obciążoną hipotekami umownymi i przymusowymi znacznie ponad wartość zbywczą) oraz niedostateczność zaliczek na koszty upadłości - należy poważnie liczyć się z oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

Skoro dopiero rozstrzygnięcie sądu II instancji ostatecznie przesądzi kwestię ogłoszenia upadłości Oddziału A. w Polsce jako podatnika podatku VAT, to tym samym dopiero to postanowienie wywrze bezpośredni wpływ na ustalenie prawa do skorzystania z ulgi na złe długi co do korekty deklaracji VAT-7 za grudzień 2013 r., dokonanej dnia 27 stycznia 2014 r.

Dopóki postanowienie to nie uprawomocni się, podatnik ma prawo do ulgi za złe długi. Tym bardziej, że należy zakładać negatywną prognozę (oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości), a prawo do skorzystania z tej ulgi jest też ograniczone czasowo (zbyt długie oczekiwanie na rozstrzygniecie sądu II instancji pozbawi podatnika ww. prawa).

Dlatego też pomimo faktu, iż korekta deklaracji VAT-7 za grudzień 2013 r. dokonana była w dniu 27 stycznia 2014 r., a sąd polski ogłosił wtórną upadłość w dniu 20 stycznia 2014 r., aktualna nieprawomocność tego postanowienia powinna być interpretowana na korzyść podatnika poprzez uznanie jego prawa do ulgi za złe długi, zwłaszcza wobec stanu niepewności co do orzeczenia sądu II instancji, które może potwierdzić istnienie tego prawa do ulgi za złe długi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Kwestie dotyczące rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności zostały określone w przepisach art. 89a i art. 89b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą.

Zauważyć należy, iż od dnia 1 stycznia 2013 r. normy prawne, zawarte w art. 89a i 89b ustawy, regulujące powyższe kwestie, obowiązują w brzmieniu nadanym na podstawie art. 11 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz.U. z 2012 r., poz. 1342).

Stosownie do treści art. 89a ust. 1 ustawy – podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

W myśl art. 89a ust. la ustawy – nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Przepis ust. 1 – na podstawie art. 89a ust. 2 ustawy – stosuje się w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług jest dokonana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
   
2. (uchylony);
   
3. na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, o której mowa w ust. 1:
   
   
   
   
   1. wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
      
   2. dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
      
      
4. (uchylony);
   
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona;
   
6. (uchylony).

Na mocy art. 89a ust. 3 ustawy – korekta, o której mowa w ust. 1, może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

W przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, o której mowa w ust. 1, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części (art. 89a ust. 4 ustawy).

Jak wynika z zapisu art. 89a ust. 5 ustawy – wierzyciel obowiązany jest wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty, o której mowa w ust. 1, zawiadomić o tej korekcie właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika.

Ponadto, w myśl art. 89a ust. 7 ustawy – przepisów ust. 1-5 nie stosuje się, jeżeli między wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca wykonał na rzecz Oddziału Zagranicznego Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce usługi transportu kruszywa, udokumentowane fakturami VAT, które nie zostały opłacone przez kontrahenta.

Sąd Handlowy w X. w dniu 19 czerwca 2013 r. w sprawie o sygn. akt XX .. postanowił wszcząć postępowanie upadłościowego Spółki A. z siedzibą w X k. Y., Austria, wpisanej do księgi firm Sądu Krajowego w S. pod numerem FN: … („Upadły”), będące postępowaniem naprawczym bez powierzenia zarządu masą upadłości Upadłemu, natomiast zgodnie z postanowieniem tego Sądu z dnia 4 lipca 2013 r. nastąpiła zmiana nazwy przedmiotowego postępowania upadłościowego z postępowania naprawczego na postępowanie upadłościowe likwidacyjne (obejmujące likwidację majątku upadłego).

Z kolei Sąd Rejonowy w P., XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych i Naprawczych postanowieniem z dnia 20 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt XX XX .. wszczął wtórne postępowanie upadłościowe wobec Oddziału Zagranicznego Przedsiębiorcy: A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Oddział w Polsce, ul. K.,XX-XXX M. NIP: …. (FN 5..) zarejestrowanej w KRS pod nr 000…, obejmujące likwidację majątku dłużnika znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W tym miejscu wskazać należy, że w stosunkach z członkami Unii Europejskiej obowiązuje Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego (Dz. U.UE.L00.160.1 z późn. zm.). Wynika to wprost z treści art. 47 omawianego Rozporządzenia, w którym to przepisie europejski ustawodawca wskazał, iż rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego jako „Państwo wszczęcia postępowania” (art. 4 ust. 1 cyt. Rozporządzenia), prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia, w szczególności określa ono zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności, skutki ukończenia postępowania upadłościowego, prawa wierzycieli po zakończeniu postępowania upadłościowego, o czym szczegółowo stanowi art. 4 ust. 2 Rozporządzenia Rady 1346/2000.

Na podstawie art. 17 ust. 1 ww. Rozporządzenia wszczęcie postępowania określonego w art. 3 ust. 1 wywołuje w każdym innym Państwie Członkowskim, bez potrzeby dopełniania jakichkolwiek formalności, skutki, które wynikają z prawa Państwa wszczęcia postępowania, o ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej oraz dopóki w tym innym Państwie Członkowskim nie zostanie wszczęte postępowanie określone art. 3 ust. 2, tj. wtórne postępowanie upadłościowe.

Z kolei w art. 3 ust. 1 Rozporządzenia dotyczącym jurysdykcji wskazano, iż sądy Państwa Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, są właściwe dla wszczęcia postępowania upadłościowego. W przypadku spółek i osób prawnych domniemywa się, że głównym ośrodkiem ich podstawowej działalności jest siedziba określona w statucie, chyba że zostanie przeprowadzony dowód przeciwny.

Jeżeli dłużnik ma główny ośrodek swojej podstawowej działalności na terytorium Państwa członkowskiego, sądy innego Państwa Członkowskiego są uprawnione do wszczęcia postępowania upadłościowego tylko wtedy, gdy dłużnik ma na jego terytorium swój oddział. Skutki tego postępowania są ograniczone do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium tego ostatniego Państwa Członkowskiego (art. 3 ust. 2 rozporządzenia).

Natomiast w przypadku wszczęcia postępowania upadłościowego zgodnie z ust. 1 każde postępowanie wszczęte później na podstawie ust. 2 stanowi wtórne postępowanie upadłościowe. Postępowanie to musi być postępowaniem likwidacyjnym (art. 3 ust. 3).

Zatem uznać należy, że postanowienia Rozporządzenia nr 1346/2000 w sprawie postępowania upadłościowego są prawem obowiązującym wprost w krajowym porządku prawnym, bowiem na podstawie art. 16 ust. 1 cyt. Rozporządzenia wszczęcie postępowania upadłościowego przez właściwy Sąd Państwa Członkowskiego podlega uznaniu we wszystkich pozostałych Państwach Członkowskich z chwilą gdy orzeczenie stanie się skuteczne w Państwie wszczęcia postępowania.

Ponadto wskazać należy, że zgodnie z art. 28 ww. aktu normatywnego, wtórne postępowanie upadłościowe podlega prawu Państwa Członkowskiego, na terytorium którego zostało ono wszczęte, a zatem w niniejszej sytuacji przepisom polskiej ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze.

Jednocześnie, w myśl art. 27 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 skutki wtórnego postępowania upadłościowego ograniczają się wyłącznie do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium Państwa Członkowskiego, gdzie to wtórne postępowanie zostało wszczęte.

Ponadto wskazać należy, że punkt 13 preambuły Rozporządzenia określa główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika jako miejsce, w którym dłużnik zazwyczaj zarządza swoją działalnością i jako takie jest rozpoznawalne przez osoby trzecie.

W świetle powyższego mając na uwadze brzmienie punktu 13 preambuły należy przyjąć jako element stanu faktycznego, że ośrodkiem podstawowej działalności spółki jest jej austriacka siedziba, skoro sąd austriacki uznał się właściwym do wszczęcia głównego postępowania upadłościowego.

Zdaniem tut. organu powołane przepisy rozporządzenia 1346/2000 nie nakładają na Państwa Członkowskie obowiązku stosowania wewnętrznego prawa innego państwa, w tym przypadku prawa austriackiego. Takie uprawnienie nie wynika zarówno z przepisów rozporządzenia 1346/2000, ani tym bardziej z Konstytucji RP. Przepisy powołanego rozporządzenia nie nakazują organom innych państw stosowania prawa państwa, w którym upadłość została ogłoszona, lecz nakazują uznanie faktu ogłoszenia upadłości we wszystkich państwach europejskich z chwilą, gdy orzeczenie stanie się skuteczne w państwie wszczęcia.

W niniejszej sprawie stwierdzić należy, że obecnie obowiązująca regulacja zawarta w art. 89a ustawy o VAT wskazuje na brak prawnej możliwości dokonania korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, jeżeli upadłość dłużnika została ogłoszona w okresie od dnia dokonania dostawy towaru (wykonania usługi) do dnia poprzedzającego dzień złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej, w której dokonał korekty. W ocenie tut. organu przepis art. 89a ust. 2 ustawy o VAT odnosi się do wszelkich postępowań upadłościowych, które zostały wszczęte, zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia nr 1346/2000, a w efekcie prawo do korekty musi uwzględniać postanowienia postępowania upadłościowego, o ile jego zakres obejmuje przedmiotowe wierzytelności objęte korektą.

Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami podatku od towarów i usług są wszystkie osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które wykonują na terytorium Polski czynności podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. W przypadku, gdy przedsiębiorca zagraniczny wykonuje na terytorium Polski czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to - w zakresie, w jakim czynności te wykonywane są na terytorium Polski - staje się on podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

Kwestie dotyczące funkcjonowania oddziału podmiotu zagranicznego działającego w Polsce regulują przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.). W myśl art. 4 ust. 1 powołanej ustawy, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Natomiast oddział zdefiniowany został w art. 5 pkt 4 tejże ustawy, jako wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. W oparciu o postanowienia zawarte w art. 86 ww. ustawy, oddział może wykonywać działalność wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego.

W świetle powołanych unormowań podmiot zagraniczny, prowadzący działalność na terytorium Polski w formie oddziału, zarejestrowany dla potrzeb podatku od towarów i usług, traktowany jest jako jeden podmiot – przedsiębiorca zagraniczny. Rejestracja tego oddziału jest jednoznaczna z rejestracją przedsiębiorcy zagranicznego.

Oddział posiada więc jedynie samodzielność organizacyjną (jest wydzielony ze struktur firmy macierzystej), natomiast nie posiada on możliwości prowadzenia działalności gospodarczej we własnym imieniu i na własny rachunek, zaś prowadzona działalność stanowi jedynie część działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego.

Potwierdza to również regulacja zawarta w art. 88 zdanie pierwsze ww. ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, zgodnie z którą przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do rejestru przedsiębiorców. Zatem podmiotem prowadzącym działalność w Polsce pozostaje, pomimo utworzenia i funkcjonowania oddziału w Polsce, przedsiębiorca zagraniczny. W kontekście posiadanej podmiotowości prawnej, należy stwierdzić, że oddział nie jest odrębnym podmiotem w stosunku do jednostki macierzystej, lecz jest jej częścią.

W konsekwencji przedsiębiorstwo zagraniczne (posiadające siedzibę na terenie Unii Europejskiej) dokonujące poprzez oddział rejestracji dla potrzeb podatku od towarów i usług w Polsce, posiada status podatnika podatku od wartości dodanej (posiadanego z racji samodzielnego prowadzenia poza Polską działalności gospodarczej) oraz podatnika podatku od towarów i usług (z racji prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium RP).

Zatem w tak przedstawionych okolicznościach sprawy uznać należy, że Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do dokonania korekty w trybie art. 89a ustawy o VAT z uwagi na fakt, że na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty wobec dłużnika zostało ogłoszona (w dniu 19 czerwca 2013 r.) upadłość układowa, a następnie w dniu 4 lipca 2013 r. upadłość likwidacyjna.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Należy również zaznaczyć, iż zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów, w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.