2015.07.20 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4511-455/15-2/MK1
z 20 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2015 r. (data wpływu 30 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych:

w części dotyczącej uznania jako koszt uzyskania przychodów część ceny emisyjnej, która została faktycznie uiszczona przez Wnioskodawczynię – jest prawidłowe,
w pozostałej części – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odszkodowania uiszczonego na rzecz Funduszu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym o nieograniczonym obowiązku podatkowym. W najbliższym czasie wnioskodawczyni planuje wpłatę środków finansowych do Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego („FIZ”) i objęcie certyfikatów inwestycyjnych w ramach ich nowej emisji. FIZ do którego wnioskodawczyni ma zamiar przystąpić inwestuje na rynku akcji między innymi w akcje spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 546 ze zmianami dalej: „Ustawa o funduszach inwestycyjnych”), uczestnikami funduszu inwestycyjnego są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej na rzecz których w rejestrze uczestników funduszu są zapisane jednostki uczestnictwa lub ich ułamkowe części albo będące posiadaczami rachunku papierów wartościowych, na którym są zapisane certyfikaty inwestycyjne, albo będące osobami uprawnionymi z certyfikatów inwestycyjnych zapisanych na rachunku zbiorczym, albo uprawnione z certyfikatów inwestycyjnych w formie dokumentu, albo wskazane w ewidencji uczestników funduszu jako posiadacze certyfikatów inwestycyjnych, które nie mają formy dokumentu.

Uczestnicy funduszu nie odpowiadają za zobowiązania funduszu. Fundusz inwestycyjny zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne, które w momencie złożenia zlecenia wykupu przez uczestnika są umarzane. Podmiotem zarządzającym działalnością FIZ jest Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej zwane „TFI”).

W chwili obecnej trudno przewidzieć, w jakim terminie i w jakie papiery wartościowe zainwestuje FIZ oraz jaką ilość środków finansowych na inwestycje powinien docelowo zgromadzić FIZ. Wnioskodawczyni nie dysponuje też taką ilością środków finansowych, aby w pełni od razu opłacić emitowane przez FIZ certyfikaty inwestycyjne i będzie musiała na ten cel pozyskać finansowanie zewnętrzne. W związku z tym planowane jest przeprowadzenie dwóch emisji certyfikatów inwestycyjnych. W pierwszej emisji Wnioskodawczyni wpłaci do FIZ pełną cenę emisyjną certyfikatów i zostanie uczestnikiem (inwestorem) w FIZ, natomiast druga emisja certyfikatów zostanie przeprowadzona w trybie art. 137 Ustawy o funduszach inwestycyjnych. Zgodnie z tym przepisem osobie (podmiotowi), który jest już uczestnikiem funduszu może zostać wydany imienny certyfikat inwestycyjny, nawet jeśli uczestnik nie opłacił w całości ceny emisyjnej certyfikatu, o ile statut FIZ tak stanowi. W ten sposób FIZ gromadzi grono uczestników, którzy deklarują chęć dokonania pełnej wpłaty ceny emisyjnej certyfikatu, jednak na moment jego emisji certyfikat ten nie jest w pełni opłacony, a jedynie w jakiejś części. Inwestor zyskuje w ten sposób czas na zgromadzenie brakujących mu środków finansowych. Ustawowym ograniczeniem wynikającym z art. 137 ust. 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych jest jednak to, że taki nie w pełni opłacony certyfikat musi być imienny, a możliwość jego wydania musi być przewidziana w statucie FIZ (zgodnie z art. 121 Ustawy o funduszach certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego zamkniętego są papierami wartościowymi i mogą stanowić papiery wartościowe imienne lub na okaziciela).

Wnioskodawczyni, będzie zgodnie z art. 137 ust. 3 zobowiązana do dokonania, w wyznaczonym przez FIZ przy emisji certyfikatów inwestycyjnych terminie, wpłaty w wysokości zapewniającej całkowite opłacenie certyfikatu inwestycyjnego. Może się jednak tak zdarzyć, że Wnioskodawczyni nie będzie w stanie w terminie wyznaczonym przez FIZ na opłacenie certyfikatów inwestycyjnych zgromadzić środków finansowych na zapłatę pełnej ceny emisyjnej. W takim wypadku, w ustawowych terminach, Wnioskodawczyni zostanie wezwana do dokonania stosownej wpłaty, a po bezskutecznym upływie tego terminu zostanie dokonane automatycznie umorzenie nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych w trybie art. 137 ust. 7 Ustawy o funduszach inwestycyjnych. W takim przypadku, po dokonaniu przez FIZ umorzenia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych, dojdzie niejako do „zwrotu” pierwotnie wpłaconej przez wnioskodawczynię części ceny emisyjnej oraz unicestwienia certyfikatów inwestycyjnych. TFI dokonując zwrotu uiszczonej pierwotnie ceny pomniejszy jednak tę wypłatę o ewentualne odsetki lub odszkodowanie. Dokonywany „zwrot”, a więc przychód z umorzenia, może istotnie odbiegać od faktycznie wpłaconej przez inwestora kwoty. Wartość wypłaty będzie zależała zarówno od wartości pobranych odsetek lub odszkodowania, jak i od wartości aktywów netto funduszu przypadających na każdy z umarzanych certyfikatów na dzień umorzenia. Jeżeli pomiędzy dniem dokonania częściowej wpłaty na certyfikaty inwestycyjne wartość aktywów netto funduszu wzrośnie fundusz dokona zwrotu inwestorowi pełnej kwoty wpłaconej na poczet certyfikatów, jeśli jednak wycena wartości aktywów netto spadnie w praktyce zwrócona wartość środków pieniężnych może być niższa niż ta pierwotnie wpłacona lub też może w praktyce nie dojść do zwrotu środków pieniężnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy umorzenie nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych skutkuje powstaniem przychodu do opodatkowania w rozumieniu art. 17 ust 1 pkt 6 Ustawy o PIT w wysokości otrzymanego przez Wnioskodawczynię wynagrodzenia umorzeniowego?
Czy, jeżeli odpowiedź na pierwsze pytanie jest pozytywna, kosztem uzyskania przychodów dla Wnioskodawczyni będzie cena emisyjna certyfikatów w części w jakiej została ona faktycznie uiszczona?
Czy, jeśli odpowiedź na pierwsze pytanie jest pozytywna, kosztem uzyskania przychodów będzie również ewentualne odszkodowanie uiszczone na rzecz funduszu z tego tytułu, że Wnioskodawczyni nie dokonała opłacenia certyfikatów w terminie i w związku z tym musiały one zostać umorzone?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad.1

Zdaniem Wnioskodawczyni umorzenie nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych będzie skutkowało powstaniem przychodu do opodatkowania w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 6 Ustawy o PIT. Wydawany przez FIZ papier wartościowy, pomimo jego niepełnego opłacenia, jest bowiem certyfikatem inwestycyjnym, a jego umorzenie należy uznać za realizację praw wynikających z posiadania papieru wartościowego.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawczyni, w świetle art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT kosztem uzyskania przychodu będą faktycznie poniesione przez Wnioskodawczynię wydatki na nabycie nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych, w wysokości uiszczonej za nie faktycznie części ceny (tj. faktycznie poniesiony przez Wnioskodawczynię wydatek).

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawczyni również ewentualne odszkodowanie jakie może być pobrane przez TFI w związku z nieopłaceniem w terminie certyfikatów inwestycyjnych może być uznane za koszt uzyskania przychodów, jest to bowiem jeden z wydatków jakie Wnioskodawczyni musi ponieść w związku z nabyciem nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych.

Uzasadnienie

Ad. Pytanie nr 1

Zgodnie z art. 6 Ustawy o funduszach inwestycyjnych uczestnikami funduszu inwestycyjnego są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej

na rzecz których w rejestrze uczestników funduszu są zapisane jednostki uczestnictwa lub ich ułamkowe części albo
będące posiadaczami rachunku papierów wartościowych, na którym są zapisane certyfikaty inwestycyjne, albo będące osobami uprawnionymi z certyfikatów inwestycyjnych zapisanych na rachunku zbiorczym, albo
uprawnione z certyfikatów inwestycyjnych w formie dokumentu, albo
wskazane w ewidencji uczestników funduszu jako posiadacze certyfikatów inwestycyjnych, które nie mają formy dokumentu.

Uczestnicy funduszu nie odpowiadają za zobowiązania funduszu.

Certyfikaty inwestycyjne reprezentują z kolei prawa majątkowe uczestników funduszu, określone ustawą i statutem funduszu inwestycyjnego. Zgodnie z art. 121 Ustawy o funduszach certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego zamkniętego są papierami wartościowymi i mogą stanowić papiery wartościowe imienne lub na okaziciela, przy czy w przypadku określonym w art. 137 Ustawy o funduszach inwestycyjnych w przypadku objęcia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych mogą to być wyłącznie certyfikaty imienne. Certyfikaty inwestycyjne, również te nie w pełni opłacone, dają inwestorowi prawo głosu, z tym że w przypadku certyfikatów które nie zostały opłacone w terminie uczestnik funduszu nie może wykonywać praw głosu z nieopłaconych certyfikatów inwestycyjnych, chyba że w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż 6 miesięcy po upływie terminu płatności, uiścił zaległą wpłatę wraz z odsetkami lub odszkodowaniem.

Co do zasady - zgodnie z art. 138 Ustawy o funduszach inwestycyjnych, Fundusz inwestycyjny zamknięty nie może nabywać certyfikatów inwestycyjnych, które wyemitował. Fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać certyfikaty inwestycyjne, które wyemitował, w sytuacji gdy statut funduszu tak stanowi. TFI może wykupywać tylko certyfikaty w pełni opłacone. Cena wykupu certyfikatów jest równa wartości aktywów netto funduszu, przypadającej na certyfikat inwestycyjny, według wyceny aktywów z dnia wykupu. Fundusz inwestycyjny zamknięty niezwłocznie dokonuje wypłaty kwoty za wykup certyfikatów w sposób określony w statucie funduszu. Z chwilą wykupienia przez fundusz inwestycyjny zamknięty certyfikatów inwestycyjnych są umarzane z mocy prawa. Przy wykupywaniu certyfikatów inwestycyjnych mogą być pobierane opłaty manipulacyjne, jeżeli statut funduszu tak stanowi i określa maksymalną wysokość i sposób pobierania tych opłat.

Odejście od zasady wykupywania wyłącznie certyfikatów, które zostały w pełni opłacone formułuje art. 137 Ustawy o funduszach inwestycyjnych. Ustęp 7 tego przepisu stanowi, że jeżeli uczestnik w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż 6 miesięcy, po upływie terminu płatności nie uiścił zaległej wpłaty wraz z odsetkami lub odszkodowaniem przewidzianym przez statut, FIZ umarza certyfikat inwestycyjny i zwraca uczestnikowi różnicę między wartością aktywów netto funduszu przypadającą na certyfikat inwestycyjny z dnia umorzenia certyfikatu a sumą należności funduszu z tytułu nieopłacenia w pełni certyfikatu, odsetek lub odszkodowania, w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż rok od dnia umorzenia certyfikatu inwestycyjnego. Fundusz inwestycyjny zawiadamia uczestnika oraz jego prawnych poprzedników, którzy w okresie ostatnich pięciu lat byli wpisani do księgi certyfikatów inwestycyjnych, o umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych wraz ze wskazaniem serii i numerów tych certyfikatów. Zawiadomienia należy wysyłać listami poleconymi na adresy wskazane w księdze certyfikatów inwestycyjnych.

Powyższy przepis art. 137 Ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje więc wyraźnie, że wydany uczestnikowi funduszu papier wartościowy, pomimo nie uiszczenia pełnej ceny emisyjnej, jest certyfikatem inwestycyjnym oraz że w przypadku jeśli w ustalonym terminie brakująca część ceny emisyjnej nie zostanie opłacona, fundusz dokona umorzenia takich certyfikatów.

W omawianym stanie faktycznym podstawowe znaczenie ma fakt, iż TFI stanowi fundusz kapitałowy a certyfikat inwestycyjny, nawet ten nie w pełni opłacony, jest papierem wartościowym. W stosunku do czynności umorzenia nie w pełni opłaconego certyfikatu inwestycyjnego przez TFI, zdaniem Wnioskodawczyni, zastosowanie znajdują przepisy podatkowe regulujące zasady rozliczeń i opodatkowania wykupu papierów wartościowych w celu ich umorzenia.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6) Ustawy o PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych (pkt 6 ppkt. b odnosi się do realizacji praw, wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi).

Skoro nie w pełni opłacony certyfikat inwestycyjny jest papierem wartościowym emitowany przez zamknięty fundusz inwestycyjny reprezentującym określone prawa majątkowe, a realizacją tych praw może być otrzymanie wynagrodzenia umorzeniowego w przypadku przymusowego umorzenia certyfikatów, które nie zostały w wyznaczonym terminie w pełni opłacone, to zdaniem Wnioskodawczyni, taki przychód z tytułu umorzenia stanowi przychód z kapitałów pieniężnych o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6) Ustawy o PIT.

Ad. pytanie Nr 2.

Art. 30a ust. 1 pkt 5) Ustawy o PIT stanowi, iż opodatkowaniu w wysokości 19% podlega dochód uzyskany przez uczestnika funduszu z tytułu udziału w funduszu kapitałowym. Zdaniem Wnioskodawczyni zasada ta odnosi się również do dochodu z umorzenia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych. Dochód ten powinien być wyliczony jako przychód uczestnika uzyskany w związku z umorzeniem certyfikatów przez TFI pomniejszany o wydatki poniesione przez uczestnika na nabycie wykupowanych następnie przez TFI certyfikatów inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 updof „Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23”.

Na gruncie art. 23 ust. 1 pkt 38 updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia papierów wartościowych w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułu uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Zdaniem Wnioskodawczyni w przypadku niejako przymusowego, obligatoryjnego umorzenia przez TFI nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych ów wydatek na nabycie tytułu uczestnictwa w funduszu kapitałowym należy rozumieć, jako tę część ceny emisyjnej, która została faktycznie uiszczona przez inwestora (Wnioskodawczynię). Pomimo iż objęcie certyfikatu inwestycyjnego wiąże się z opłaceniem jego ceny emisyjnej w analizowanym przypadku należy uznać, że cena ta stanowi koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 38 Ustawy o PIT tylko w takim zakresie, w jakim jest ona faktycznie opłacona, tzn. w zakresie w jakim wnioskodawczyni dokonała faktycznego wydatku kosztem swojego majątku.

Ad. pytanie Nr 3.

Zgodnie z art. 137 ust. 6 Ustawy o funduszach inwestycyjnych, jeżeli uczestnik nie dokonał wpłaty w terminie, jest on obowiązany do zapłacenia odsetek ustawowych za opóźnienie lub odszkodowania, chyba że statut stanowi inaczej. Statut funduszu może określać wysokość odszkodowania lub sposób ustalenia wysokości odszkodowania. W takich przypadkach uiszczane przez inwestora odszkodowanie stanowi niejako podwyższenie ceny nabycia certyfikatu inwestycyjnego i jednocześnie niewątpliwie stanowi wydatek z majątku podatnika. Uiszczenie tego odszkodowania jest też de facto, warunkiem dokonania wypłaty z tytułu umorzenia przez TFI i w praktyce zazwyczaj TFI wypłaca inwestorowi wynagrodzenie umorzeniowe pomniejszone już o to odszkodowanie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, takie odszkodowanie za nie opłacenie w terminie certyfikatów inwestycyjnych jest w swej istocie podobne do pobieranej często przez TFI opłaty umorzeniowej lub manipulacyjnej, jaka jest pobierana z tytułu dokonania umorzenia certyfikatów i powinno stanowić koszt uzyskania przychodów na tej samej zasadzie, na jakiej koszt i stanowią te właśnie opłaty. Uiszczenie tego odszkodowania jest bowiem warunkiem otrzymania zwrotu zainwestowanych funduszy. Należy przy tym zauważyć, że ów zwrot może być w kwocie mniejszej lub większej niż faktycznie przekazana do funduszu kwota, bowiem punktem wyjścia do określenia ceny wykupu certyfikatu jest aktualna wartość aktywów netto funduszu.

W tym miejscu Wnioskodawczyni zwraca uwagę na interpretacje podatkową wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 października 2012 o sygnaturze IPPB2/415-713/12-2/MK, gdzie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zgodził się z następującym stanowiskiem:

„Należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie obowiązuje także ogólny przepis art. 22 ust. 1 UPDOF, który uznaje za koszty podatkowe wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem tych kosztów, które zostały określone w art. 23 UPDOF. Wspomniany przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 UPDOF pozwala na uznanie za koszty podatkowe wydatków na nabycie papierów wartościowych, tytułów uczestnictwa oraz jednostek uczestnictwa w momencie uzyskania przychodu z ich sprzedaży lub umorzenia. Należy jednak w tym miejscu zaznaczyć, że przywołany wyżej przepis nie zawiera jednak wyczerpującej listy wydatków, które mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Zatem oprócz kosztów wprost wskazanych w tym przepisie także inne wydatki mogą być uznane za koszty poniesione przez podatnika w celu uzyskania przychodu ze zbycia papierów wartościowych. Zaznaczyć należy, że istnieje bezpośredni związek między otrzymaniem dochodu z wykupu certyfikatów inwestycyjnych a uiszczeniem opłaty za wykup na rzecz Towarzystwa. Opłata ta potrącana jest bowiem przez Towarzystwo z ceny wykupu certyfikatów inwestycyjnych przed postawieniem do dyspozycji Uczestnika środków pochodzących z wykupu certyfikatów inwestycyjnych. Wydatek na opłatę z tytułu wykupu certyfikatu inwestycyjnego nie tylko więc odnosi się konkretnie do źródła przychodu Uczestnika, tj. do przychodu z umorzenia certyfikatów ale jest wręcz wydatkiem koniecznym aby przychód ten został przez Uczestnika osiągnięty.

Reasumując: zarówno opłata za wydanie certyfikatów jak i opłata za umorzenie certyfikatów inwestycyjnych powinny zostać zaliczone przez Fundusz - jako płatnika podatku - do kosztów uzyskania przychodu Uczestnika Funduszu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych z chwilą odkupu certyfikatów inwestycyjnych.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe w części dotyczącej uznania jako koszt uzyskania przychodów część ceny emisyjnej, która została faktycznie uiszczona przez Wnioskodawczynię, w pozostałej części za nieprawidłowe.

W myśl przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Pojęcie „fundusze kapitałowe” w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zdefiniowane zostało w art. 5a pkt 14 updof. Zgodnie z tym przepisem przez pojęcie „fundusze kapitałowe” należy rozumieć fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym o nieograniczonym obowiązku podatkowym. W najbliższym czasie wnioskodawczyni planuje wpłatę środków finansowych do Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego („FIZ”) i objęcie certyfikatów inwestycyjnych w ramach ich nowej emisji. FIZ do którego wnioskodawczyni ma zamiar przystąpić inwestuje na rynku akcji między innymi w akcje spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Zgodnie z art. 6 ustawy o funduszach inwestycyjnych, uczestnikami funduszu inwestycyjnego są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej na rzecz których w rejestrze uczestników funduszu są zapisane jednostki uczestnictwa lub ich ułamkowe części albo będące posiadaczami rachunku papierów wartościowych, na którym są zapisane certyfikaty inwestycyjne, albo będące osobami uprawnionymi z certyfikatów inwestycyjnych zapisanych na rachunku zbiorczym, albo uprawnione z certyfikatów inwestycyjnych w formie dokumentu, albo wskazane w ewidencji uczestników funduszu jako posiadacze certyfikatów inwestycyjnych, które nie mają formy dokumentu. Uczestnicy funduszu nie odpowiadają za zobowiązania funduszu. Fundusz inwestycyjny zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne, które w momencie złożenia zlecenia wykupu przez uczestnika są umarzane. Podmiotem zarządzającym działalnością FIZ jest Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej zwane „TFI”). W chwili obecnej trudno przewidzieć, w jakim terminie i w jakie papiery wartościowe zainwestuje FIZ oraz jaką ilość środków finansowych na inwestycje powinien docelowo zgromadzić FIZ. Wnioskodawczyni nie dysponuje też taką ilością środków finansowych, aby w pełni od razu opłacić emitowane przez FIZ certyfikaty inwestycyjne i będzie musiała na ten cel pozyskać finansowanie zewnętrzne. W związku z tym planowane jest przeprowadzenie dwóch emisji certyfikatów inwestycyjnych. W pierwszej emisji Wnioskodawczyni wpłaci do FIZ pełną cenę emisyjną certyfikatów i zostanie uczestnikiem (inwestorem) w FIZ, natomiast druga emisja certyfikatów zostanie przeprowadzona w trybie art. 137 Ustawy o funduszach inwestycyjnych. Zgodnie z tym przepisem osobie (podmiotowi), który jest już uczestnikiem funduszu może zostać wydany imienny certyfikat inwestycyjny, nawet jeśli uczestnik nie opłacił w całości ceny emisyjnej certyfikatu, o ile statut FIZ tak stanowi. W ten sposób FIZ gromadzi grono uczestników, którzy deklarują chęć dokonania pełnej wpłaty ceny emisyjnej certyfikatu, jednak na moment jego emisji certyfikat ten nie jest w pełni opłacony, a jedynie w jakiejś części. Inwestor zyskuje w ten sposób czas na zgromadzenie brakujących mu środków finansowych. Ustawowym ograniczeniem wynikającym z art. 137 ust. 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych jest jednak to, że taki nie w pełni opłacony certyfikat musi być imienny, a możliwość jego wydania musi być przewidziana w statucie FIZ (zgodnie z art. 121 Ustawy o funduszach certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego zamkniętego są papierami wartościowymi i mogą stanowić papiery wartościowe imienne lub na okaziciela). Wnioskodawczyni, będzie zgodnie z art. 137 ust. 3 zobowiązana do dokonania, w wyznaczonym przez FIZ przy emisji certyfikatów inwestycyjnych terminie, wpłaty w wysokości zapewniającej całkowite opłacenie certyfikatu inwestycyjnego. Może się jednak tak zdarzyć, że Wnioskodawczyni nie będzie w stanie w terminie wyznaczonym przez FIZ na opłacenie certyfikatów inwestycyjnych zgromadzić środków finansowych na zapłatę pełnej ceny emisyjnej. W takim wypadku, w ustawowych terminach, Wnioskodawczyni zostanie wezwana do dokonania stosownej wpłaty, a po bezskutecznym upływie tego terminu zostanie dokonane automatycznie umorzenie nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych w trybie art. 137 ust. 7 Ustawy o funduszach inwestycyjnych. W takim przypadku, po dokonaniu przez FIZ umorzenia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych, dojdzie niejako do „zwrotu” pierwotnie wpłaconej przez wnioskodawczynię części ceny emisyjnej oraz unicestwienia certyfikatów inwestycyjnych. TFI dokonując zwrotu uiszczonej pierwotnie ceny pomniejszy jednak tę wypłatę o ewentualne odsetki lub odszkodowanie. Dokonywany „zwrot”, a więc przychód z umorzenia, może istotnie odbiegać od faktycznie wpłaconej przez inwestora kwoty. Wartość wypłaty będzie zależała zarówno od wartości pobranych odsetek lub odszkodowania, jak i od wartości aktywów netto funduszu przypadających na każdy z umarzanych certyfikatów na dzień umorzenia. Jeżeli pomiędzy dniem dokonania częściowej wpłaty na certyfikaty inwestycyjne wartość aktywów netto funduszu wzrośnie fundusz dokona zwrotu inwestorowi pełnej kwoty wpłaconej na poczet certyfikatów, jeśli jednak wycena wartości aktywów netto spadnie w praktyce zwrócona wartość środków pieniężnych może być niższa niż ta pierwotnie wpłacona lub też może w praktyce nie dojść do zwrotu środków pieniężnych.

Zgodnie z art. 121 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 157 z późn. zm.) certyfikaty inwestycyjne funduszu inwestycyjnego zamkniętego mogą być papierami wartościowymi imiennymi lub na okaziciela, z tym że certyfikaty inwestycyjne publicznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego mogą być wyłącznie papierami wartościowymi na okaziciela.

Zgodnie z art. 137 ust. 1 ww. ustawy certyfikat inwestycyjny imienny funduszu inwestycyjnego zamkniętego może być wydany uczestnikowi, który nie opłacił w całości ceny emisyjnej certyfikatu, jeżeli statut funduszu tak stanowi.

Uczestnik funduszu jest obowiązany do całkowitego opłacenia certyfikatu inwestycyjnego, z wyjątkiem przypadku, w którym otwarcie likwidacji funduszu nastąpi przed dokonaniem wezwania, o którym mowa w ust. 5 (art. 137 ust. 3 ww. ustawy). Wpłaty na certyfikaty inwestycyjne nieopłacone w całości powinny być dokonywane równomiernie na wszystkie certyfikaty w terminach i w wysokości określonych w statucie funduszu lub uchwałach zgromadzenia inwestorów (art. 137 ust. 4 ww. ustawy).

Na podstawie art. 137 ust. 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych uczestnik jest obowiązany wnieść wpłatę na certyfikaty nieopłacone w całości po otrzymaniu od funduszu, listem poleconym, wezwania do dokonania wpłaty. Statut funduszu może określić inny sposób doręczenia wezwania, w tym przesłanki uznania niedoręczonego wezwania za doręczone, w przypadku niemożności doręczenia wezwania w sposób określony w statucie funduszu. Wezwanie powinno być dokonane na miesiąc przed terminem wpłaty, jeżeli statut nie określi innego terminu.

Zgodnie z ust. 6 tego przepisu jeżeli uczestnik nie dokonał wpłaty w terminie, jest on obowiązany do zapłacenia odsetek ustawowych za opóźnienie lub odszkodowania, chyba że statut stanowi inaczej. Statut funduszu może określać wysokość odszkodowania lub sposób ustalenia wysokości odszkodowania.

Jak stanowi art, 137 ust. 7 ww. ustawy jeżeli uczestnik w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż 6 miesięcy, po upływie terminu płatności nie uiścił zaległej wpłaty wraz z odsetkami lub odszkodowaniem przewidzianym przez statut, fundusz inwestycyjny zamknięty umarza certyfikat inwestycyjny i zwraca uczestnikowi różnicę między wartością aktywów netto funduszu przypadającą na certyfikat inwestycyjny z dnia umorzenia certyfikatu a sumą należności funduszu z tytułu nieopłacenia w pełni certyfikatu, odsetek lub odszkodowania, w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż rok od dnia umorzenia certyfikatu inwestycyjnego. Fundusz inwestycyjny zawiadamia uczestnika oraz jego prawnych poprzedników, którzy w okresie ostatnich pięciu lat byli wpisani do księgi certyfikatów inwestycyjnych, o umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych wraz ze wskazaniem serii i numerów tych certyfikatów. Zawiadomienia należy wysyłać listami poleconymi na adresy wskazane w księdze certyfikatów inwestycyjnych.

Po upływie terminu płatności uczestnik nie może wykonywać prawa głosu z nieopłaconych certyfikatów inwestycyjnych, chyba że w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż 6 miesięcy po upływie terminu płatności, uiścił zaległą wpłatę wraz z odsetkami lub odszkodowaniem (art. 137 ust. 8 ww. ustawy).

Dochody uzyskane z tytułu udziału w funduszach kapitałowych podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle ww. przepisu od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.

Podstawą opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym przychodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych jest dochód.

Dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach kapitałowych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów uzyskania przychodów, określoną w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy stanowi, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e;

Zastrzeżenie powyższe stanowi, że przepisu ust. 1 pkt 38 zdanie po średniku nie stosuje się przy zamianie jednostek uczestnictwa subfunduszu na jednostki uczestnictwa innego subfunduszu tego samego funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami dokonanej na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zgodnie z art. 41 ust. 4 ww. ustawy płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a i 13 i 14 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5 oraz 10.

Z przywołanych uregulowań prawnych wynika, że podstawą opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach kapitałowych (opodatkowanych zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy jest dochód.

Dochód z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych w przypadku umorzenia certyfikatów inwestycyjnych przez fundusz – stanowi różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie ww. art. 23 ust. 1 pkt 38 updof.

Przychód z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych stanowi przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 jako przychód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, nie zaś jak Wnioskodawczyni wskazuje w swoim stanowisku - z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawodawca regulując zasady ustalania dochodu z umorzenia lub wykupu tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych w tym przypadku - certyfikatów inwestycyjnych - zezwala aby przychód do opodatkowania pomniejszały koszty uzyskania tego przychodu, jednocześnie uzależniając ich wysokość od sposobu nabycia (objęcia) tytułów uczestnictwa przez ich zbywcę.

Koszty uzyskania przychodów stanowić będą wydatki na objęcie (w przypadku certyfikatów inwestycyjnych od emitenta) lub nabycie (w przypadku certyfikatów inwestycyjnych na rynku wtórnym) certyfikatów inwestycyjnych. Koszty te określa się w momencie odkupienia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Należy zwrócić uwagę, że użycie przez ustawodawcę w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określenia „wydatki na nabycie” oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów – ale dopiero z chwilą umorzenia certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych certyfikatów inwestycyjnych, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne ich nabycie nie byłoby możliwe.

Do wydatków na nabycie zaliczyć zatem należy zapłaconą cenę certyfikatów inwestycyjnych oraz inne koszty bezpośrednio związane z tym zakupem (np. prowizję od transakcji zakupu itp.). Takie wydatki zalicza się do kosztów uzyskania przychodów, ale dopiero z chwilą odpłatnego zbycia certyfikatów (w tym umorzenia certyfikatów inwestycyjnych) pod warunkiem, że spełniają ogólne przesłanki zaliczenia do kosztów podatkowych wynikające z art. 22 ust. 1 ww. ustawy.

W przedmiotowym przypadku należy przyznać rację Wnioskodawczyni, że w przypadku niejako obligatoryjnego umorzenia przez fundusz nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych ów wydatek na nabycie tytułu uczestnictwa w funduszu kapitałowym należy rozumieć, jako tę część ceny emisyjnej, która została faktycznie uiszczona przez Wnioskodawczynię. Pomimo że objęcie certyfikatu inwestycyjnego wiąże się z opłaceniem jego ceny emisyjnej w analizowanym przypadku należy uznać, że cena ta stanowi koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko w takim zakresie, w jakim jest ona faktycznie opłacona, tzn. w zakresie w jakim Wnioskodawczyni dokonała faktycznego wydatku kosztem swojego majątku.

Odnośnie jednak ewentualnego odszkodowania jakie Wnioskodawczyni będzie zobowiązana uiścić na rzecz funduszu inwestycyjnego stwierdzić należy, że odszkodowania tego nie można utożsamiać z wydatkiem poniesionym na nabycie przedmiotowych certyfikatów inwestycyjnych.

Nie jest to również wydatek warunkujący uzyskanie przychodu z tytułu umorzenia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych. Na podstawie art. 137 ust. 7 ustawy o funduszach inwestycyjnych jeżeli uczestnik w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż 6 miesięcy, po upływie terminu płatności nie uiścił zaległej wpłaty wraz z odsetkami lub odszkodowaniem przewidzianym przez statut, fundusz inwestycyjny zamknięty umarza certyfikat inwestycyjny i zwraca uczestnikowi różnicę między wartością aktywów netto funduszu przypadającą na certyfikat inwestycyjny z dnia umorzenia certyfikatu a sumą należności funduszu z tytułu nieopłacenia w pełni certyfikatu, odsetek lub odszkodowania, w terminie określonym w statucie funduszu, nie dłuższym jednak niż rok od dnia umorzenia certyfikatu inwestycyjnego. Fundusz inwestycyjny zawiadamia uczestnika oraz jego prawnych poprzedników, którzy w okresie ostatnich pięciu lat byli wpisani do księgi certyfikatów inwestycyjnych, o umorzeniu certyfikatów inwestycyjnych wraz ze wskazaniem serii i numerów tych certyfikatów. Zawiadomienia należy wysyłać listami poleconymi na adresy wskazane w księdze certyfikatów inwestycyjnych.

Przedmiotowe odszkodowanie stanowi zatem konsekwencje nieopłacenia w terminie certyfikatu inwestycyjnego. Nie ma więc związku z osiągnięciem przez Wnioskodawczynię przychodu z umorzenia nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych. Fundusz inwestycyjny zamknięty umarza certyfikat inwestycyjny i zwraca uczestnikowi różnicę między wartością aktywów netto funduszu przypadającą na certyfikat inwestycyjny z dnia umorzenia certyfikatu a sumą należności funduszu z tytułu nieopłacenia w pełni certyfikatu, odsetek lub odszkodowania. Przedmiotowe odszkodowanie nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, gdyż nie spełnia ogólnych przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie nie zostanie poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Zatem umorzenie przez Fundusz nie w pełni opłaconych certyfikatów inwestycyjnych skutkuje powstaniem przychodu z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawą opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym przychodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych jest dochód osiągnięty przez osobę fizyczną, który należy ustalić jako różnicę pomiędzy przychodem z umorzenia certyfikatów inwestycyjnych, a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy. Kosztem uzyskania przychodów dla Wnioskodawczyni będzie ta część ceny emisyjnej, która została faktycznie uiszczona przez Wnioskodawczynię. Natomiast ewentualne odszkodowanie uiszczone na rzecz funduszu nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, gdyż nie spełnia ogólnych przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Końcowo, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych organów podatkowych - wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin