Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/4511-331/15-2/WM
z 6 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 6 lutego 2015 r. (data wpływu 10 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z prowadzeniem procesów sądowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z prowadzeniem procesów sądowych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest przedsiębiorcą prowadzącym samodzielnie działalność gospodarczą w zakresie wykonywania usług budowlanych. Od uzyskanego dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej opłaca podatek dochodowy od osób fizycznych według stawki liniowej w wysokości 19%. Zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych Wnioskodawca opłaca kwartalnie. W roku podatkowym 2014 oraz w roku podatkowym 2015 jest zobowiązany do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 ze zm.).

Kontrahenci nie opłacają terminowo należności za wykonane i odebrane usługi, co skutkuje tym, że Wnioskodawca jest zmuszony występować na drogę sądową o wydanie wyroku sądowego lub nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, które to orzeczenia sądowe po uprawomocnieniu i nadaniu tytułu wykonawczego są kierowanie do egzekucji sądowej.

Między innymi kontrahent Wnioskodawcy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwany dłużnikiem), przekształcona następnie w dniu 19 kwietnia 2013 r. w spółkę komandytową (zwana dalej spółką komandytową lub dłużnikiem), nie opłacił Wnioskodawcy należności z roku 2012 za wykonane oraz przyjęte przez kontrahenta usługi budowlane, udokumentowane przez stronę fakturami VAT zaewidencjonowanymi w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w roku 2012, na kwotę netto w wysokości 93.603 zł 59 gr, (po odliczeniu kaucji gwarancyjnych należnych dla spółki komandytowej w wysokości 90.787 zł 48 gr oraz zaliczonymi przez Wnioskodawcę do przychodów roku podatkowego 2012 podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie pozwu Wnioskodawcy, Sąd Okręgowy nieprawomocnym nakazem zapłaty z dnia 28 lutego 2013 r. nakazał dłużnikowi zapłatę powyżej opisanych wierzytelności. Spółka komandytowa jako następca prawny spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wniosła sprzeciw od nieprawomocnego nakazu zapłaty z dnia 28 lutego 2013 r. do Sądu Okręgowego, które to postępowanie nie zostało do chwili obecnej zakończone, między innymi z powodu, iż spółka komandytowa nie mogła być prawidłowo reprezentowana podczas postępowania przed sądem powszechnym. W trakcie postępowania dotyczącego rozpatrzenia sprzeciwu dłużnika od nakazu zapłaty w dniu 27 stycznia 2015 r. Sąd Okręgowy postanowił zabezpieczyć roszczenia Wnioskodawcy o zapłatę długu na nieruchomości której właścicielem jest spółka komandytowa. W sprzeciwie od nakazu zapłaty spółka komandytowa wniosła o uchylenie nakazu zapłaty Sądu Okręgowego z dnia 28 lutego 2013 r. oraz potrącenie długu na poczet należnych jej zdaniem odszkodowań za rzekome wadliwe wykonanie przez Wnioskodawcę usług budowlanych na rzecz dłużnika, którą to sprawę odszkodowań podniosła dopiero na etapie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 28 lutego 2013 r. Nadto w międzyczasie Wnioskodawca złożył w dniu 13 listopada 2013 r. do Sądu Rejonowego wniosek o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej obejmującej likwidację jej majątku. Postanowieniem z dnia 27 października 2014 r. Sąd Rejonowy rozpatrując wniosek Wnioskodawcy o ogłoszenie upadłości łącznie z wnioskiem Naczelnika Urzędu Skarbowego oddalił wniosek Wnioskodawcy o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej, wskazując jako podstawę oddalenia wniosku o upadłość obejmującą likwidację majątku, iż dłużnik jest „totalnym bankrutem”, a posiadany przez spółkę komandytową majątek ruchomy nie pozwoli na pokrycie kosztów postępowania. Wnioskodawca ustalił w dniu 19 stycznia 2015 r., iż postanowienie z dnia 27 października 2014 r. o oddaleniu jego wniosku o ogłoszenie upadłości jako prawomocne zostało wpisane do Rejestru Przedsiębiorców spółki komandytowej w dziale „Informacja o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości” oraz wystąpił do Sądu Rejonowego o stwierdzenie postanowieniem prawomocności postanowienia z dnia 27 października 2014 r., który to wniosek nie został do chwili obecnej rozpatrzony przez Sąd Rejonowy. Wnioskodawca postanowił jednocześnie, iż w związku z oddaleniem jego wniosku o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej obejmującego likwidację jej majątku na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, że zaliczy wierzytelność należną od spółki komandytowej w kwocie łącznej 90.787 zł 48 gr do kosztów uzyskania przychodu w miesiącu grudniu 2014 r. i zaewidencjonował ją w grudniu 2014 r. w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

W tym celu sporządził dowód wewnętrzny i pod datą 31 grudnia 2014 r., kwotę w wysokości 90.787 zł 48 gr zaewidencjonował w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz zaliczył w miesiącu grudniu do kosztów uzyskania przychodu roku podatkowego 2014 r.

Wnioskodawca z powodu ogłoszenia upadłości kontrahentów lub też z powodu umorzenia szeregu postępowań egzekucyjnych prowadzonych na podstawie tytułów wykonawczych przez komorników sądowych dotyczących egzekucji długów od kontrahentów za wykonane usługi budowlane, z uwagi na fakt nie posiadania przez dłużników (byłych kontrahentów występujących w roli zleceniodawców) jakiegokolwiek majątku lub też z powodu bezskuteczności egzekucji sądowej, występuje od roku 2014 do sądów powszechnych na podstawie art. 647 (1) Kodeksu cywilnego przeciwko inwestorom (właścicielom nieruchomości na których wybudowano budynki oraz budowle w których były wykonywane przez Wnioskodawcę roboty budowlane), którzy nie byli jego zleceniodawcami, aby w ramach odpowiedzialności solidarnej, dla strony jako podwykonawcy, zostało zasądzone od inwestora należne dla Wnioskodawcy wynagrodzenie za wykonane roboty budowlane w ramach umowy podpisanej ze zleceniodawcą, który przyjął wykonanie robót budowlanych od inwestora. Dochodzone przez Wnioskodawcę należności zostały przez wszczęcie postępowania w trybie art. 647 (1) Kodeksu cywilnego udokumentowane fakturami, zaewidencjonowane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz zaliczone w poprzednich latach podatkowych do przychodów na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z wszczęciem przed sądami powszechnymi szeregu postępowań o zapłatę długów przez inwestorów w ramach odpowiedzialności solidarnej wynikającej z art. 647 (1) k.c., Wnioskodawca ponosi wydatki z tytułu opłat sądowych oraz wydatki z tytułu kosztów pomocy prawnej radców prawnych, którym Wnioskodawca zlecił sporządzenie pozwów oraz wydatki z tytułu należnego wynagrodzenia radcom prawnym reprezentującym go przed sądami powszechnymi w opisanych powyżej sprawach o zapłatę. Wnioskodawca przewiduje, iż w przedmiotowych sprawach będzie też ponosić koszty z tytułu opinii biegłych sądowych oraz koszty związane z przeprowadzeniem dowodów np. z zeznań świadków.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie, oznaczone we wniosku numerem 2.

Czy Wnioskodawca ma prawo zaewidencjonować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz ma prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodu ponoszone wydatki (np. z tytułu opłat sądowych, z tytułu wynagrodzenia dla radców prawnych za zastępstwo procesowe podczas procesów sądowych, wydatki z tytułu opinii biegłych sądowych oraz inne należne koszty sądowe), z tytułu prowadzenia przez Wnioskodawcę przed sądami powszechnymi procesów sądowych przeciwko inwestorom w trybie art. 647 (1) Kodeksu cywilnego w ramach odpowiedzialności solidarnej o zapłatę należnego wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, które to wynagrodzenie nie zostało Wnioskodawcy zapłacone przez kontrahentów (zleceniodawców), którzy zlecali Wnioskodawcy wykonanie robót budowlanych, będąc jednocześnie podwykonawcami robót budowlanych zlecanych im przez inwestorów?

Zdaniem Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodu mogą być zaliczone wydatki związane z zabezpieczeniem źródła przychodu. Za zabezpieczenie może być uznane prowadzenie spraw przez Wnioskodawcę w trybie art. 647 (1) Kodeksu cywilnego o wydanie orzeczeń w ramach odpowiedzialności solidarnej, aby należne Wnioskodawcy wynagrodzenie za wykonane roboty budowlane, które nie zostało zapłacone przez zleceniodawców, było zapłacone przez inwestorów. Reasumując powyższe należy uznać, iż Wnioskodawca ma prawo ewidencjonować w podatkowej księdze przychodów i rozchodów i zaliczać do kosztów uzyskania przychodu ponoszone wydatki (np. z tytułu opłat sądowych, wydatki z tytułu wynagrodzenia dla radców prawnych należne za zastępstwo procesowe podczas procesów sądowych, wydatki z tytułu opinii biegłych sądowych oraz inne należne koszty sądowe) z tytułu prowadzenia przez Wnioskodawcę przed sądami powszechnymi procesów sądowych przeciwko inwestorom, w trybie art. 647 (1) Kodeksu cywilnego w ramach odpowiedzialności solidarnej, o zapłatę należnego Wnioskodawcy wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, które to wynagrodzenie nie zostało Wnioskodawcy zapłacone przez kontrahentów (zleceniodawców), którzy zlecali Wnioskodawcy wykonanie robót budowlanych, będąc jednocześnie podwykonawcami robót budowlanych zlecanych im przez inwestorów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.

Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub ze źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście wydatków nieuznanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Należy przy tym podkreślić, iż obowiązek jednoznacznego wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a przychodem uzyskanym z działalności, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła tego przychodu każdorazowo spoczywa na podatniku.

Wydatki z tytułu opłat sądowych, z tytułu wynagrodzenia dla radców prawnych za zastępstwo procesowe podczas procesów sądowych, wydatki z tytułu opinii biegłych sądowych oraz inne należne koszty sądowe związane z prowadzeniem przed sądami powszechnymi procesów sądowych przeciwko inwestorom o zapłatę należnego wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane nie zostały wymienione w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, określonym w art. 23 ww. ustawy.

Jednakże, sam fakt niezaliczenia kosztów związanych z prowadzonym postępowaniem sądowym do wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie decyduje jeszcze o tym, że wydatek ten jest kosztem podatkowym. Wydatek ten musi bowiem spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy, tj. zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Jednocześnie, ciężar co do prawidłowego udokumentowania wydatku, jak i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów spoczywa na podatniku. Podatnik bowiem musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych. Kontrahenci nie opłacają terminowo należności za wykonane i odebrane usługi, co skutkuje tym, że Wnioskodawca jest zmuszony występować na drogę sądową o wydanie wyroku sądowego lub nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, które to orzeczenia sądowe po uprawomocnieniu i nadaniu tytułu wykonawczego są kierowanie do egzekucji sądowej. Wnioskodawca z powodu ogłoszenia upadłości kontrahentów lub też z powodu umorzenia szeregu postępowań egzekucyjnych prowadzonych na podstawie tytułów wykonawczych przez komorników sądowych dotyczących egzekucji długów od kontrahentów za wykonane usługi budowlane, z uwagi na fakt nie posiadania przez dłużników (byłych kontrahentów występujących w roli zleceniodawców) jakiegokolwiek majątku lub też z powodu bezskuteczności egzekucji sądowej, występuje od roku 2014 do sądów powszechnych na podstawie art. 647 (1) Kodeksu cywilnego przeciwko inwestorom (właścicielom nieruchomości na których wybudowano budynki oraz budowle w których były wykonywane przez Wnioskodawcę roboty budowlane), którzy nie byli jego zleceniodawcami, aby w ramach odpowiedzialności solidarnej, dla strony jako podwykonawcy, zostało zasądzone od inwestora należne dla Wnioskodawcy wynagrodzenie za wykonane roboty budowlane w ramach umowy podpisanej ze zleceniodawcą, który przyjął wykonanie robót budowlanych od inwestora. W związku z wszczęciem przed sądami powszechnymi szeregu postępowań o zapłatę długów przez inwestorów w ramach odpowiedzialności solidarnej wynikającej z art. 647 (1) k.c., Wnioskodawca ponosi wydatki z tytułu opłat sądowych oraz wydatki z tytułu kosztów pomocy prawnej radców prawnych, którym Wnioskodawca zlecił sporządzenie pozwów oraz wydatki z tytułu należnego wynagrodzenia radcom prawnym reprezentującym go przed sądami powszechnymi w opisanych powyżej sprawach o zapłatę. Wnioskodawca przewiduje, iż w przedmiotowych sprawach będzie też ponosić koszty z tytułu opinii biegłych sądowych oraz koszty związane z przeprowadzeniem dowodów np. z zeznań świadków.

W świetle powyższego stwierdzić zatem należy, iż wydatki poniesione przez dochodzącego swoich należności Wnioskodawcę, w postaci kosztów związanych z prowadzonym postępowaniem sądowym, mają na celu ochronę jego interesów gospodarczych. Są to niewątpliwie koszty związane z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą, będące konsekwencją prowadzenia tej działalności. Poniesienie tych wydatków podyktowane jest obroną Jego interesów i zmierza do wyegzekwowania należnego mu wynagrodzenia za wykonane usługi.

Należy zatem uznać, iż wskazane powyżej koszty z tytułu opłat sądowych, z tytułu wynagrodzenia dla radców prawnych za zastępstwo procesowe podczas procesów sądowych, wydatki z tytułu opinii biegłych sądowych oraz inne należne koszty sądowe związane z prowadzeniem przez Wnioskodawcę przed sądami powszechnymi procesów sądowych o zapłatę Wnioskodawcy należnego wynagrodzenia związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą i mają na celu zabezpieczenie źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza. Zatem mogą one stanowić koszty uzyskania przychodów prowadzonej działalność gospodarczej, bez względu na skuteczność postępowania, w związku z którym powstały.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż jeżeli w istocie wskazane we wniosku wydatki, jak wskazano we wniosku, były wydatkami związanymi z funkcjonowaniem przedsiębiorcy i utrzymaniem przez niego źródła przychodu, jakim jest działalność gospodarcza i poniesione zostały w celu zachowania (zabezpieczenia) tego źródła przychodów, to wydatki te w myśl ogólnej zasady określonej art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

Przy czym ponownie podkreślić należy, że wykazanie związku poniesionych wydatków z działalnością gospodarczą oraz ich wpływu na zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów spoczywa na podatniku.

Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od stanu występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.