INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 7 stycznia 2012 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 11 stycznia 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 marca 2012 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 12 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Z uwagi, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem nr ITPB2/415-20/12-2/MM z dnia 29 lutego 2012 r. wezwano Wnioskodawczynię do usunięcia stwierdzonych braków formalnych. Ww. wniosek uzupełniony został pismem z dnia 8 marca 2012 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 12 marca 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną narządu ruchu ze znacznym stopniem niepełnosprawności i zamierza skorzystać z odliczenia na „opłacenie przewodnika”. Wnioskodawczyni często prosi o pomoc osoby trzecie, które pomagają Jej w życiu codziennym, towarzysząc przy robieniu zakupów (sama bowiem nie może dźwigać), pomagając w poruszaniu się oraz towarzysząc przy częstych wyjazdach do lekarzy, itp. Wnioskodawczyni czuje się bowiem pewniej gdy ktoś z Nią jest. Osoby pomagające są często Wnioskodawczyni nie znane, gdyż poznaje je np. w kolejce do lekarza, bądź w oczekiwaniu na rehabilitację. Za taką usługę Wnioskodawczyni daje tym osobom 10, 20 lub 30 zł. Z tytułu wypłat tak niewielkich kwot nikt Wnioskodawczyni nie wystawia żadnych potwierdzeń w postaci np. rachunków, czy faktur.

Osoby znane Wnioskodawczyni bliżej pomagają Jej np. w sporządzaniu posiłku więc wówczas częstuje je tym posiłkiem (obiadem, kolacją, itp.), gdyż Wnioskodawczyni uważa, że należy podziękować tym osobom za okazaną pomoc. Często Wnioskodawczyni także pomaga osobom, które jej pomogły, dając ich małym dzieciom niespodzianki, na które również ponosi wydatki. Wnioskodawczyni natomiast cieszy się, że ktoś może z Nią przebywać i jest do Jej dyspozycji kiedy zachodzi taka potrzeba.

Po analizie treści wniosku z dnia 7 stycznia 2012 r., mając na względzie zakres kompetencji przyznanej tutejszemu organowi i treść przepisu art. 14b Ordynacji podatkowej przyjęto, iż intencją Wnioskodawczyni było uzyskanie odpowiedzi na pytanie:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym wydatki przez Nią poniesione podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej...

Zdaniem Wnioskodawczyni, ww. wydatki zostały poniesione na przewodnika osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczanych do znacznego stopnia i podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej na podstawie art. 21 ust. 7a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ww. ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych odliczeń określone zostały w ust. 7b - 7g tego artykułu.

Stosownie do treści art. 26 ust. 7d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Na podstawie art. 26 ust. 7f ww. ustawy, ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   
   
   1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   2. znaczny stopień niepełnosprawności;
      
      
2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   
   
   1. całkowitą niezdolność do pracy albo
   2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 26 ust. 7g ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, może być dokonane również w przypadku, gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną narządu ruchu ze znacznym stopniem niepełnosprawności i zamierza skorzystać z odliczeń na „opłacenie przewodnika”. Wnioskodawczyni często prosi o pomoc osoby trzecie, które pomagają Jej w życiu codziennym, towarzysząc przy robieniu zakupów (sama bowiem nie może dźwigać), pomagając w poruszaniu się oraz towarzysząc przy częstych wyjazdach do lekarzy, itp. Wnioskodawczyni czuje się bowiem pewniej gdy ktoś z Nią jest. Osoby pomagające są często Wnioskodawczyni nie znane, gdyż poznaje je np. w kolejce do lekarza, bądź w oczekiwaniu na rehabilitację. Za taką usługę Wnioskodawczyni daje tym osobom 10, 20 lub 30 zł. Z tytułu wypłat tak niewielkich kwot nikt Wnioskodawczyni nie wystawia żadnych potwierdzeń w postaci np. rachunków, czy faktur.

Osoby znane Wnioskodawczyni bliżej pomagają Jej np. w sporządzaniu posiłku więc wówczas częstuje je tym posiłkiem (obiadem, kolacją, itp.), gdyż Wnioskodawczyni uważa, że należy podziękować tym osobom za okazaną pomoc. Często Wnioskodawczyni także pomaga osobom, które jej pomogły, dając ich małym dzieciom niespodzianki, na które również ponosi wydatki. Wnioskodawczyni natomiast cieszy się, że ktoś może z Nią przebywać i jest do Jej dyspozycji kiedy zachodzi taka potrzeba.

Przepis art. 26 ust. 7a ww. ustawy stanowi, że za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na:

1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
3. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
7. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
8. utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
9. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
10. opłacenie tłumacza języka migowego;
11. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
12. leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
13. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    
    
    1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
    2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II – grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do 16 lat - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a)
       
       
14. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II. grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł;
15. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
    
    
    1. na turnusie rehabilitacyjnym,
    2. w zakładach, o których mowa w pkt 6,
    3. na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11.

W myśl art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadkuwydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14, nie jest wymagane posiadanie dokumentówstwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia w szczególności:

1. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
2. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego;
3. okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacych.

Wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 7b ustawy).

Należy zaznaczyć, że wszelkiego rodzaju ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady równości i powszechności opodatkowania, dlatego winny być interpretowane ściśle z literą prawa. Niedopuszczalna jest zatem ich interpretacja rozszerzająca. Zatem wydatki poniesione na inne cele – nawet wówczas gdy zostały poniesione w związku z niepełnosprawnością - nie korzystają z odliczeń w ramach omawianej ulgi.

Ponadto wyjaśnić należy, że korzystanie z ulg nie jest obowiązkiem podatników, lecz przywilejem z którego mogą, lecz nie muszą korzystać. Decyzja o skorzystaniu z ulgi wiąże się jednak ze zrealizowaniem określonych warunków, których spełnienie bez względu na stopień uciążliwości jest obowiązkiem podatnika chcącego z tej ulgi skorzystać.

W świetle powyższych przepisów, aby osoba z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczona do I grupy inwalidztwa mogła skorzystać z odliczeń, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 7, musi faktycznie korzystać z pomocy przewodnika i ponosić z tego tytułu koszty (wydatki). Przy czym kwota w wysokości 2.280 zł stanowi górny limit przysługującej ulgi – nie jest to natomiast kwota odliczenia przysługująca podatnikowi bezwarunkowo – zależy ona od wysokości faktycznie poniesionych wydatków.

To oznacza, że z woli ustawodawcy do skorzystania z odliczenia w wysokości 2.280 zł niewystarczający jest sam fakt bycia osobą z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczoną do I grupy inwalidztwa, koniecznym jest faktyczne korzystanie z usług przewodników i poniesienie związanych z tym wydatków, a ponadto wskazanie kto świadczył pomoc i w jakiej wysokości przyjął wynagrodzenie.

Zgodnie bowiem z 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia w szczególności wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika.

Należy tutaj zaznaczyć, iż ustawodawca nie wyjaśnił w ustawie, jak należy rozumieć słowo „przewodnik”, dlatego też wyjaśnienie tego słowa należy wywieść z definicji słownikowej. Zgodnie z definicją zamieszczoną we Współczesnym Słowniku Języka Polskiego PWN, przewodnik, oznacza osobę prowadzącą kogoś, wskazująca drogę, oprowadzającą po jakimś terenie. Z powyższej definicji wynika zatem, że przewodnik powinien towarzyszyć osobie niepełnosprawnej – poprzez wskazywanie jej drogi lub oprowadzanie po jakimś terenie - w związku z wykonywaniem przez nią pewnych czynności.

Zatem mając na uwadze powyższą definicje stwierdzić należy, że wydatki ponoszone przez Wnioskodawczynię w związku z pomocą w przygotowywaniu posiłków nie kwalifikują się do wydatków na opłacenie przewodnika osoby niepełnosprawnej.

Odnosząc się natomiast do wydatków ponoszonych przez Panią w związku z opłaceniem osób, które towarzyszyły Jej podczas robienia zakupów oraz podczas wyjazdów do lekarzy wyjaśnić należy, że co do zasady wydatki te można zakwalifikować do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 7a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na opłacenie przewodników osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Z uwagi jednak iż jak już wcześniej wskazano, kwota 2.280 zł nie jest odliczeniem z tytułu posiadania przez osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu orzeczenia o I grupie inwalidztwa, lecz wyłącznie limitem, powyżej którego wydatki nie podlegają odliczeniu, wydatki takie muszą być faktycznie poniesione co oznacza, że jeśli nie potrafi Pani wykazać, że wydatek rzeczywiście poniosła, nie może go odliczyć w ramach tejże ulgi.

Zatem w sytuacji, gdy Wnioskodawczyni nie jest w stanie wskazać z imienia i nazwiska osób, które opłacała – jako przewodników osoby z niepełnosprawności narządu ruchu - brak jest podstaw do dokonywania odliczeń w ramach omawianej ulgi.

Końcowo wyjaśnić należy, że osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.