Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP2/4512-540/15/AK
z 3 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 maja 2015 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia od podatku do usług pośrednictwa ubezpieczeniowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia od podatku dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jednocześnie posiada wpis dokonany przez Komisję Nadzoru Finansowego jako Osoba Fizyczna Wykonująca Czynności Agencyjne określana jako tzw. O.f.w.c.a., o której mówi m.in. ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Swoje usługi pośrednictwa świadczy na rzecz firm: P. Sp. z o.o., D. S.A., J. L. oraz J. L., którzy samodzielnie prowadzą działalności gospodarcze jako podmioty zajmujące się pośrednictwem przy sprzedaży ubezpieczeń, na podstawie zawartych z tymi firmami umów cywilnoprawnych.

W wyniku swoich działań, które mają na celu pozyskanie klientów dla TUnŻ (Towarzystwa Ubezpieczeniowego na Życie) w imieniu agentów ubezpieczeniowych P. Sp. z o.o., D. S.A. oraz zleceniodawców J. L. i J. L., podejmuje (wykonuje) następujące czynności:

Działania Prospectingowe (tj. poszukiwanie klientów na produkty ubezpieczycieli i firm finansowych) celem doprowadzenia do zawarcia umowy ubezpieczeniowej, na które składają się:

1. przygotowywanie listy kontaktowej,
2. szukanie w Internecie danych teleadresowych,
3. przeglądanie gazet - ogłoszenia, reklamy,
4. wysyłanie e-maili,
5. szukanie konferencji, zjazdów, sympozjów - wymiana wizytówek, rozmowy kuluarowe,
6. uczestniczenie w targach, konferencjach, zjazdach, sympozjach - wymiana wizytówek, rozmowy kuluarowe, nawiązywanie bezpośredniego kontaktu z przyszłym klientem,
7. wyszukiwanie tzw. ośrodków wpływu (osoby rekomendujące),
8. budowanie i utrzymywanie dobrych relacji z ośrodkami wpływu - wspólne obiady, teatr, wspólne wyjazdy,
9. analiza zebranych wizytówek ustalanie strategii dojścia do klienta,
10. telefonowanie tzw. „na zimno" -1 rozmowa, 2 rozmowa,
11. obdzwanianie „zebranych wizytówek” - 1 rozmowa, 2 rozmowa,
12. skauting - chodzenie po firmach w celu nawiązania znajomości z potencjalnym klientem,
13. wymiana kontaktów pomiędzy sobą – omawianie strategii podejścia do klienta,
14. zarekomendowanie do wcześniej pozyskanych klientów,
15. odbywanie spotkań z posiadanymi klientami w celu uzyskania rekomendacji,
16. uczestnictwo w spotkaniach przedsiębiorców różnych branż,
17. uczestnictwo w szkoleniach nie w celu edukacyjnym, a w celu nawiązania bezpośredniego kontaktu z uczestnikami szkolenia.

Proces zawierania umów z klientem:

1. pierwsze spotkanie w celu nawiązania, budowania relacji – drugie spotkanie z klientem w celu nawiązania, budowania relacji,
2. spotkanie w celu zebrania informacji o kliencie,>/li>
3. analiza dokumentacji, przygotowywanie argumentacji do przedstawienia oferty firm ubezpieczeniowych, finansowych,
4. prace koncepcyjne, kreatywne myślenie, ustalenie strategii:



1. wyliczenie parametrów ubezpieczenia,
2. symulacje kształtowania się wartości pieniądza w czasie,
3. przygotowanie bilansow gospodarstwa domowego,
4. analiza dostarczonych przez klienta dokumentów,
5. analiza zastanego stanu faktycznego gospodarstwa domowego,
6. analiza posiadanych przez klienta rozwiązań ubezpieczeniowych, finansowych,



5. informowanie klientów o ofertach i produktach firm ubezpieczeniowych, finansowych,
6. spotkanie w celu proponowania produktów ubezpieczeniowych i finansowych pod katem rozpoznania potrzeb potencjalnego klienta,
7. przygotowywanie planu dostarczania klientowi poszczególnych produktów ubezpieczeniowych, finansowych z uwzględnieniem rozpoznanych potrzeb - określenie terminu i rodzaju zawieranej umowy,
8. spotkanie mające na celu przedstawienie przygotowanego projektu zawieranych umów pod kątem rozpoznanych potrzeb,
9. spotkanie negocjacyjne,
10. spotkanie w celu odczytania oraz zapoznania w warunkami ogólnymi,
11. spotkanie w celu podpisania wniosków o zawarcie umów,
12. spotkanie w celu dostarczenia i podpisania umów - powtórzenie warunków umów oraz zasadności ich zawarcia,
13. spotkanie z członkami rodziny klienta (żona, mąż, dzieci) w celu poinformowania o korzyściach dla członków rodziny wynikających z zawartych przez klienta umów ubezpieczycieli, firm finansowych,
14. spotkania mediacyjne, wyjaśniające.

Serwis pozyskanego już klienta:

1. telefonowanie w celu podtrzymania relacji z klientami,
2. telefonowanie w celu załatwiania spraw bieżących,
3. stałe spotkania serwisowe z klientem - podtrzymywanie relacji, załatwianie spraw bieżących, związanych z zawartą umową ubezpieczenia,
4. spotkanie w klientem w celu aktualizacji założeń (zmiana sytuacji rodzinnej, życiowej, makroekonomicznej, mikroekonomicznej),
5. przygotowywanie korekt planu wdrażania umów ubezpieczycieli, firm finansowych - zmiana sytuacji życiowej klienta, zmiana oczekiwań, inne,
6. załatwienie bieżących spraw dla klienta w firmach ubezpieczeniowych i finansowych w zakresie zawartych umów ubezpieczenia,
7. analiza dosyłanych przez klienta dokumentów związanych z ubezpieczycielami i firmami finansowymi,
8. spotkanie z klientem w celu dostarczenia dokumentów (sprawy bieżące),
9. prace koncepcyjne, kreatywne, myślenie, burza mózgów w celu przygotowania strategii na zawarcie kolejnych umów z posiadanym już klientem,
10. przygotowywanie zestawień podsumowań posiadanych przez klienta umów.

Wymienione czynności składają się na ciąg działań mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczeniowej, na rzecz firm ubezpieczeniowych, agentów oraz J. L., z którymi to podmiotami ma Pan zawarte umowy cywilnoprawne.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy opisane działania korzystają ze zwolnienia VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w celu pozyskania klientów na rzecz firm P. Sp. z o.o., J. L., J. L. oraz D. S.A., na podstawie zawartych z tymi firmami umów korzystają ze zwolnienia w podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Zgodnie bowiem z punktem 37 powołanego przepisu, zwalnia się z opodatkowania „usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji".

Brzmienie przywołanego przepisu wskazuje na przyjęcie przez ustawodawcę modelu, w którym znaczenie ma aspekt przedmiotowy usług. Rozróżnienie na usługi, które korzystają ze zwolnienia i takie, które są opodatkowane, opiera się w tym zakresie jedynie na przesłance rodzaju świadczonej usługi (cech, które ją rozróżniają), przy jednoczesnym pominięciu statusu (cechy) podmiotu świadczącego te usługi oraz ich odbiorcy. Istotny jest zatem jedynie charakter świadczonych usług, natomiast fakt uzyskania zezwolenia oraz wpisu do rejestru brokerów ubezpieczeniowych czy też świadczenia usługi na rzecz klienta lub biura brokerskiego, nie ma znaczenia prawnego.

Powyższe potwierdza m.in. NSA w wyroku z dnia 11 września 2013 r. (sygn. akt I FSK 1265/12) wskazując, że art. 43 ust. 13 w zw. z ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT nie precyzuje zakresu podmiotowego zwolnienia. Tym samym należy uznać, że świadczenie usług opartych na podwykonawstwie czy outsourcingu, wykonywanych przez podmioty trzecie na rzecz podmiotów ubezpieczających, korzysta ze zwolnienia.

Analogiczne stanowisko prezentuje Europejski Trybunał Sprawiedliwości (TSUE) w wyroku z dnia 3 kwietnia 2008 r. w sprawie pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien (sygn. akt C-124/07). TSUE wskazuje, że działanie w imieniu i na rzecz innego brokera czy pośrednika ubezpieczeniowego nie wyklucza zastosowania zwolnienia z VAT. Potwierdzają to słowa: „okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nim jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku od wartości dodanej na mocy tego przepisu”.

W tym samym wyroku TSUE zwraca uwagę na fakt, iż nieobjęcie takich usług zwolnieniem mogłoby naruszać zasadę neutralności podatku VAT. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem organu „z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania". Podobnie o istocie neutralności VAT w orzeczeniu z dnia 16 września 2004 r. w sprawie Cimber Air A/S przeciwko Skatteministeriet (sygn. akt C-382/02).

W orzecznictwie krajowym NSA, jak i niektóre WSA odnoszą się do usług będących elementem usług ubezpieczeniowych – m.in. usług wyszukiwania klientów i kontaktowania ich z ubezpieczycielem oraz innych czynności poprzedzających zawarcie umowy ubezpieczeniowej jako do usług, których świadczenie także może być zwolnione z VAT na podstawie przedmiotowego zwolnienia. Warunkiem jest, aby taka czynność stanowiła „element usługi ubezpieczeniowej, który jest dla niej właściwy i niezbędny, jednakże musi on stanowić odrębną całość". Oznacza to, że zawarcie umowy ubezpieczeniowej byłoby niemożliwe bez wykonania takich usług. Tym samym podejmowane przez Pana czynności wskazane w stanie faktycznym mające na celu zawarcie umowy ubezpieczeniowej na rzecz firmy, dla której Pan pracuje, stanowią czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Odnosząc się do kwestii zastosowania zwolnienia dla usług pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie czynności opisanych w stanie faktycznym świadczonych przez pośrednika ubezpieczeniowego należy wskazać, że ustawa o VAT nie zawiera legalnej definicji pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Zgodnie z ustawą o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1154), pośrednictwem ubezpieczeniowym są wykonywane za wynagrodzeniem czynności (prawne lub faktyczne) związane z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Zgodnie z tymi przepisami, czynności agencyjne obejmują m.in. pozyskiwanie klientów, czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieranie umów ubezpieczenia, uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie. Zatem usługi wykonywane przez pośrednika ubezpieczeniowego wykonywane dla zakładu ubezpieczeń lub innych podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie (agentów, podmiotów działających na rzecz agentów) polegające na wykonywaniu czynności mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia oraz związanych z nimi czynności wymienionych powyżej, stanowi pośrednictwo ubezpieczeniowe podlegające zwolnieniu od opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Warto w tym miejscu wskazać na regulacje krajowe, które mówią o czynnościach pośredników ubezpieczeniowych. I tak ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej wymienia zawieranie umów ubezpieczenia, reasekuracji i gwarancji ubezpieczeniowych jako czynności, które mogą być przez zakład ubezpieczeń zlecane pośrednikom ubezpieczeniowym. Szerszy zakres czynności przypisuje natomiast pośrednikom ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym, która przewiduje, że oprócz zawierania umów mogą oni także je wykonywać, w tym np. administrować umowami czy uczestniczyć w sprawach o odszkodowania.

Podobnie wypowiedział się WSA w Krakowie w wyroku z dnia 8 marca 2012 r. sygn. akt I SA/Kr 70/12, gdzie wskazuje, że zgodnie z ustawą o pośrednictwie ubezpieczeniowym czynności takiego pośrednictwa wykonywane są wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych. Polska ustawa o VAT rozszerza jednak możliwość zwolnienia od podatku czynności, które stanowią odrębną całość oraz są właściwe i niezbędne do wykonania usługi zasadniczej przez ubezpieczyciela, np. lustracja i likwidacja szkód.

Najnowszy wyrok w przedmiotowej kwestii wydany przez WSA w Warszawie w dniu 27 lutego 2014 r. sygn. akt III SA/Wa 2071/13 dopuszcza zwolnienie usług pomocniczych względem usług ubezpieczeniowych, choćby czynności te były wykonywane w stosunku do umów zawartych bez pośrednictwa podatnika (np. subagenta). Są to przykładowo usługi: składania propozycji zawarcia umów ubezpieczenia, kontroli i weryfikacji formularzy, przyjmowania wniosków o ubezpieczenie, wystawiania i doręczania polis oraz dokumentów z nimi związanych oraz procedur związanych z umową ubezpieczenia. Czynności te są niezbędne, właściwe i odrębne względem usług pośrednictwa ubezpieczeniowego, zatem na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT zasadne jest zastosowanie zwolnienia.

Ani dyrektywa, ani polska ustawa o VAT nie zawiera definicji usług pośrednictwa. Niemniej jednak należałoby uznać, że brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT jest wystarczająco jasne, a tłumaczenie słów i pojęć istniejących w ustawie podatkowej w pierwszej kolejności należy zacząć od sprawdzenia ich znaczenia w języku potocznym. Oczywiście nie zmienia to faktu, ze nie jest możliwe pośredniczenie w zawarciu umowy ubezpieczenia bez wykonania pewnych czynności faktycznych, np. przekazania prowizji, jej rozliczenia, administrowania umowami (polisami).

Jednak te czynności mogą mieć jedynie charakter dodatkowy, uzupełniający do świadczenia usługi pośrednictwa polegającej na doprowadzeniu do sposobności zawarcia umowy lub pośredniczeniu przy zawarciu takiej umowy, co ma miejsce w niniejszej sprawie. W analizowanym stanie faktycznym czynności te mają charakter pomocniczy w stosunku do głównej usługi, jaką jest doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia.

Zwolnienie w podatku VAT, o którym mowa powyżej, nie jest kwalifikowane podmiotowo. Niezależnie od tego, na rzecz kogo usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego są wykonywane, korzystać będą one ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Istotne dla ich uznania jako czynności zwolnionych z VAT jest wyłącznie treść i charakter świadczonej usługi.

Podsumowując, na gruncie dyrektywy VAT orzecznictwo wypracowało pogląd, na mocy którego nie jest ważny status podmiotu świadczącego lub odbierającego usługę, a jedynie jej charakter. Tym bardziej na gruncie polskiej ustawy VAT, która w ogóle nie wspomina przy okazji zwolnienia od podatku świadczenia usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego o statusie podmiotu – należałoby przyjąć, ze istotny jest w tym przypadku tylko i wyłącznie charakter świadczonej usługi.

Gdyby zwolnienie miało być wyłączone w stosunku do niektórych kategorii podmiotów (np. tzw. subagentów), ustawodawca uczyniłby to wprost w ustawie o podatku od towarów i usług, a tego nie uczynił. Uwzględniając zatem postulat racjonalnego ustawodawcy oraz dominujące znaczenie wykładni językowej przepisów prawa podatkowego uznać należy, iż jest to zabieg celowy. Liczy się zatem jedynie charakter usługi, a nie status podmiotów biorących udział w jej wykonaniu. Tym samym, biorąc pod uwagę powyższe oraz przywołane orzecznictwo unijne i krajowe należy uznać, że świadczone przez Pana czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego korzystają ze zwolnienia przewidzianego w ustawie o VAT, powołanego w treści wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Końcowo zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionych we wniosku okoliczności, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Tutejszy organ informuje ponadto, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, w tym Pana stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.