Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-1061/15-3/TR
z 30 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 października 2015 r. (data wpływu 27 października 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 grudnia 2015 r. (data wpływu 23 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego (pytania nr 2 i nr 3) jest:

• prawidłowe - w odniesieniu do odszkodowania, wypłaconego 9 stycznia 2014 roku,
• nieprawidłowe - w odniesieniu do odszkodowania, wypłaconego 30 grudnia 2013 roku.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego oraz w zakresie klasyfikacji wypłaconego odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Od 15 stycznia 2007 roku do 31 lipca 2008 roku Wnioskodawczyni zatrudniona była w Spółce X, a następnie od 1 sierpnia 2008 roku do 30 grudnia 2013 roku w Spółce Y, w charakterze Ekonomisty ds. Obsługi Klienta.

W dniu 19 lipca 1994 roku, pomiędzy związkami zawodowymi działającymi przy ww. zakładach pracy: X i Y (pod które to zakłady pracy Zainteresowana podlegała jako pracownik), a Spółką Z, została zawarta Umowa Społeczna dotycząca zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Grupy Kapitałowej.

Umowa Społeczna została zawarta na podstawie art. 9 § 1 Kodeksu pracy traktującym o możliwości zawieszania stosowania, w określonych sytuacjach, przepisów prawa pracy. Umowa powyższa weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2007 roku i obejmowała wszystkich pracowników Spółki, w tym Zainteresowaną.

Przedmiotowa umowa gwarantowała zatrudnienie pracowników w przekształcanych podmiotach, w przypadku dokonywania przez Pracodawcę zwolnień lub rozwiązywania umów (w związku z likwidacją lub restrukturyzacją) na mocy porozumienia stron, stosowne odszkodowania. Wymieniona wyżej Umowa Społeczna w swej treści posługuje się pojęciem „odszkodowanie” (nie „odprawa”) w sytuacji przyznania pracownikowi świadczeń związanych z rozwiązywaniem umów o pracę - bez względu na przyczynę ustania stosunku pracy.

Celem przyznania odszkodowań było zrekompensowanie pracownikom utraty pracy i zarobków, zwłaszcza że większość nie ma szans społecznych na podjęcie nowego zatrudnienia (z uwagi na wiek, środowisko zamieszkania - małe miejscowości, dużą stopę bezrobocia wynikającą z braku szerokiego kręgu pracodawców).

Umowa Społeczna jest podana do publicznej wiadomości poprzez opublikowanie jej na stronie internetowej, gdzie jest możliwość zapoznania się z jej szczegółową treścią. W związku z powyższym wprowadzono także Regulamin zwolnień grupowych oraz Program Dobrowolnych Odejść.

Wobec realnego zamiaru dokonywania przez Pracodawcę zwolnień i wejście w życie Regulaminu zwolnień grupowych, Wnioskodawczyni złożyła Pracodawcy Ofertę rozwiązania umowy o pracę zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią, a Pracodawcą – Spółką Y. W wyniku złożenia oferty dniu 6 grudnia 2013 roku zostało zawarte pomiędzy Zainteresowaną, a Pracodawcą – Spółką Y, Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę. Było ono zawarte w oparciu o par. 3 Regulaminu zwolnień grupowych w Spółce Y, który określał, iż w celu uniknięcia (zminimalizowania) zwolnień grupowych, pracownikom zatrudnionym do tej pory na likwidowanych stanowiskach pracy, Pracodawca tworzy możliwość wzięcia udziału w procesach rekrutacji na nowotworzone stanowiska pracy.

Zawarcie ww. Porozumienia wynikało z faktu, iż Pracodawca przedstawił pracownikom konieczność wprowadzenia w zakładzie pracy zmian restrukturyzacyjnych skutkujących zwolnieniami grupowymi. Alternatywą dla rozwiązania umowy o pracę było złożenie wniosku o rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron albowiem w takiej sytuacji przysługiwało pracownikowi korzystne, zapewnione przez Pracodawcę „odszkodowanie”.

Mając na uwadze powyższe z dniem 30 grudnia 2013 roku została rozwiązana umowa o pracę Wnioskodawczyni.

W związku z rozwiązaniem umowy o pracę przyznano Zainteresowanej „świadczenie pieniężne” (na jego określenie nie użyto słowa ani „odszkodowanie” ani „odprawa”) w wysokości 56 114,13 zł brutto. Kwota ta w całości stanowi odszkodowanie. Następnie dniu 13 grudnia 2013 roku podpisany został aneks do ww. Porozumienia ustalający odmienny w stosunku do Porozumienia sposób wypłaty przyznanego świadczenia (odszkodowania). Świadczenie w kwocie 56 114,13 zł zostało wypłacone Zainteresowanej następująco:

• I rata - kwota 28 057,07 zł w dniu 30 grudnia 2013 r.,
• II rata - kwota 28 057,06 zł do dnia 10 stycznia 2014 roku (w uzupełnieniu wniosku Zainteresowana poinformowała, że w dniu 9 stycznia 2014 roku zostało wypłacone odszkodowanie na podstawie zawartego porozumienia w sprawie rozwiązania umowy o pracę).
  
  

Od powyższych kwot pobrano zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości:

• od I raty w kwocie 5 050,00 zł,
• od II raty w kwocie 5 030,00 zł.
  
  

Zatem zabrano Wnioskodawczyni 1/5 przyznanego świadczenia. Nie taki był cel przyznanego odszkodowania.

Poza ww. kwotą odszkodowania Zainteresowana otrzymała premię roczną oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Te dwa dodatkowe świadczenia nie wchodziły w skład odszkodowania w wysokości określonej Porozumieniem na sumę 56 114,13 zł. Wynika to wprost z par. 4 ww. Porozumienia, który w ust. 1 wskazuje, iż: „Niezależnie od świadczeń przewidzianych na podstawie Regulaminu Pracownikowi zostanie wypłacona ...”. Użycie słowa „niezależnie” wskazuje, że świadczenia określone w par. 4 Porozumienia stanowią odrębne nie objęte odszkodowaniem należności.

Z żadnych dokumentów wytworzonych pomiędzy Wnioskodawczynią, a Pracodawcą nie wynika by powyższa kwota 56 114,13 zł stanowiła odprawę lub inne świadczenie pieniężne, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni zaznacza, że kwota 56 114,13 zł określona w par. 3 ust. l i 2 Porozumienia w sprawie rozwiązania umowy o pracę nie obejmuje świadczeń przyznanych w par. 4 przedmiotowego Porozumienia, tj. premii rocznej i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Te dwa świadczenia zostały wypłacone osobno.

Również w par. 8 ust. 2 Programu Dobrowolnych Odejść ( PDO) zostało, że np. ekwiwalent za urlop jest świadczeniem odrębnym od świadczeń przewidzianych w Programie.

Ten sam par. 8 ust. 3 PDO jednoznacznie określa, że Pracodawca jest zwolniony od odprawy przewidzianej przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W tej sytuacji należy tym bardziej wnioskować, że przyznane świadczenie nie jest odprawą lecz odszkodowaniem.

Również w piśmie pn. Restrukturyzacja wskazano, że „wysokość odszkodowań” będzie zależna od stażu pracy.

Niezależnie od powyższego Wnioskodawczyni pragnie wskazać, iż w sprawie o tym samym stanie faktycznym interpretacji dokonał już:

• organ podatkowy - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach - interpretacja z dnia 30 grudnia 2014 r. nr IBPBII/1/415-881/14/BD ( na korzyść podatnika),
• Trybunał Konstytucyjny w wyroku sygn. S 2/13 z dnia 29 marca 2013 roku wyraził w tej kwestii jasne stanowisko,
• w 2 sprawach tożsamych merytorycznie (pracownicy różnią się stanowiskami, stażem pracy i wysokością odszkodowań) interpretacji dokonał także Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu - organ upoważniony przez Ministra Finansów do wydawania interpretacji m.in. w indywidualnych sprawach podatkowych - ILPB2/4511-1-608/15-4/TR oraz ILPB2/4511-1-607/15-2/TR.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy przyznane Wnioskodawczyni na mocy Porozumienia zawartego z Pracodawcą świadczenie pieniężne w kwocie 56 114,13 zł należy uznać za „odszkodowanie” wynikające z Ponadzakładowego Układu Zbiorowego (wydanego na podstawie przepisu art. 238 i następne Kodeksu pracy), jak również przysługujące na podstawie Umowy Społecznej zawartej w oparciu o art. 9 Kodeksu pracy?
2. Czy kwota 56 114,13 zł - rekompensaty (odszkodowania) wypłaconego Zainteresowanej na podstawie porozumienia zbiorowego, czyli porozumienia zawartego pomiędzy Pracodawcą, a międzyzakładową organizacją związkową (dotyczącego rozwiązywania z pracownikami umów z przyczyn niedotyczących pracowników, na mocy którego wypłacane były rekompensaty z tego tytułu) jest wolna od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)?
3. Czy kwota pobranych zaliczek na podatek dochodowy - łącznie 10 080,00 zł - winna podlegać zwrotowi?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni - kwota 56 114,13 zł stanowi w całości „odszkodowanie”.

Zasady i wysokość przyznanego odszkodowania wynika z Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw.

Zainteresowana kwestionuje zasadność pobrania od przyznanej kwoty odszkodowania 56 114,13 zł zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Kwota 56 114,13 zł w ocenie Wnioskodawczyni nie stanowiła „odprawy” przyznawanej na podstawie art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 192) mimo, iż przepis art. 10 ust. 1 cytowanej ustawy znalazł się na Świadectwie pracy. Zainteresowana uważa, że został on użyty w Świadectwie pracy bardziej dla wskazania i podkreślenia, iż mimo złożenia przez Wnioskodawczynię wniosku o rozwiązanie stosunku pracy, właściwa przyczyna ustania stosunku pracy leżała po stronie Pracodawcy, który restrukturyzował zakład pracy i w związku z tym redukował zatrudnienie. Tylko takie określenie przyczyny ustania stosunku pracy dawało Zainteresowanej szansę na pozyskanie „odszkodowania” wynikającego z art. 12 i następne ww. Umowy Społecznej oraz Regulaminu zwolnień grupowych.

O tym, że otrzymane świadczenie pieniężne nie stanowi „odprawy” określonej w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 192) świadczy także jego wysokość. Przepis art. 8 cyt. ustawy nie wskazuje na możliwość otrzymania odszkodowania tylko odprawy i w wysokości nie przekraczającej maksymalnie 3 miesięcznego wynagrodzenia i nie pozwala na wyższe kwoty odpraw. Otrzymana kwota przekraczała znacznie kwoty dopuszczalne do wypłaty na podstawie ww. przepisu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych: „Wolne od podatku dochodowego są:

1. (uchylony);
2. renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
3. otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia
   1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
   2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników ...”.
   
   

Wnioskodawczyni uważa, iż odszkodowanie zostało określone w ww. Umowie Społecznej i Ponadzakładowym Układzie Zbiorowym, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, w związku z czym zastosowanie ma art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych albowiem spełnione zostały przesłanki do zwolnienia ww. kwoty odszkodowania od opodatkowania.

Zdaniem Wnioskodawczyni łączna kwota pobranych zaliczek na podatek dochodowy w wysokości 10 080,00 zł winna w całości zostać zwrócona Wnioskodawczyni. Stanowisko Zainteresowanej wynika wprost z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

• prawidłowe - w odniesieniu do odszkodowania, wypłaconego 9 stycznia 2014 roku,
• nieprawidłowe - w odniesieniu do odszkodowania, wypłaconego 30 grudnia 2013 roku.
  
  

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pod pojęciem przychodu kryją się więc wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Również – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem – przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1 ww. ustawy) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Jednakże w myśl przywołanego przez Wnioskodawczynię art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Nowe brzmienie przepisu – zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw – ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Z kolei zgodnie z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.), ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Jak wskazała Zainteresowana we wniosku, kwota 56 114,13 zł stanowi w całości odszkodowanie. Wysokość przyznanego Wnioskodawczyni odszkodowania wynika z Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw. Powyższe świadczenie zostało wypłacone Zainteresowanej następująco: I rata w kwocie 28 057,07 zł w dniu 30 grudnia 2013 r., natomiast II rata w kwocie 28 057,06 zł do dnia 10 stycznia 2014 roku (w uzupełnieniu wniosku Zainteresowana poinformowała, że w dniu 9 stycznia 2014 roku zostało wypłacone odszkodowanie na podstawie zawartego porozumienia w sprawie rozwiązania umowy o pracę).

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie w odniesieniu do II raty świadczenia, wypłaconej 9 stycznia 2014 r. zastosowanie znajduje przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis na mocy art. 14 ustawy zmieniającej m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do dochodów uzyskanych z tego tytułu od 1 stycznia 2014 r. Skoro bowiem, jak wskazała Wnioskodawczyni, przedmiotowe świadczenie w całości stanowi odszkodowanie, a jego wypłata nastąpiła na podstawie Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, to spełnione zostały w tym zakresie przesłanki do zastosowania zwolnienia od opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując: otrzymana przez Wnioskodawczynię w 2014 roku II rata odszkodowania w kwocie 28 057,06 zł korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego, zostały spełnione warunki wskazane w tymże przepisie. W rezultacie, jeśli od ww. kwoty odszkodowania pobrano podatek dochodowy w kwocie - 5 030,00 zł - to kwota ta winna podlegać zwrotowi.

W konsekwencji, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanej w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego - w odniesieniu do pytań nr 2 i nr 3 - w przypadku odszkodowania, wypłaconego 9 stycznia 2014 roku należało uznać za prawidłowe.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że I rata odszkodowania w kwocie 28 057,07 zł została wypłacona Zainteresowanej w dniu 30 grudnia 2013 r. Mając na uwadze fakt, że świadczenie było wypłacone do końca 2013 r. na gruncie badanej sprawy zastosowanie znajdą przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r.

Zaznacza się, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (lub zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie świadczenia, a wyłącznie odszkodowania (lub zadośćuczynienia) i to tylko takie, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Analizując informacje ujęte we wniosku można stwierdzić, że podstawą porozumienia zawartego z Pracodawcą była treść Umowy Społecznej zawarta pomiędzy związkami zawodowymi a Spółką Z Umowa Społeczna, gwarantowała zatrudnienie pracowników w przekształcanych podmiotach, a w przypadku dokonywania przez pracodawcę zwolnień lub rozwiązywania umów (w związku z likwidacją lub restrukturyzacją) na mocy porozumienia stron, stosowne odszkodowania.

Wskazać należy, że zarówno Umowa Społeczna jak również zawarte na jej podstawie porozumienie bezspornie stanowią źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) i kształtują nową treść indywidualnych stosunków pracy, z których pracownicy mogą wywodzić ewentualne roszczenia. Niemniej jednak na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ze zwolnienia korzystają tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej - powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że otrzymana I rata odszkodowania, wypłacona 30 grudnia 2013 roku z tytułu rozwiązania z dotychczasowym Pracodawcą umowy o pracę nie jest świadczeniem zwolnionym na podstawie tego przepisu, ponieważ stanowi wypłatę pieniężną, której podstawą prawną są postanowienia Umowy Społecznej i zawartego na jej podstawie porozumienia nie posiadających rangi ustawy lub przepisu wykonawczego wydanego na podstawie ustawy. Odszkodowanie może zostać zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, pod warunkiem że pozostaje w bezpośrednim, a nie pośrednim związku z przepisem ustawy lub aktu wykonawczego, który określa wysokość tego odszkodowania lub zasady jego ustalania. Odszkodowanie wypłacone na podstawie porozumienia z Pracodawcą w związku z rozwiązaniem umowy o pracę nie spełnia takiego wymogu, w związku w tym, że „układ zbiorowy pracy" nie został zdefiniowany przez ustawodawcę w przepisach prawa.

Jak wskazuje orzecznictwo (NSA z 7 października 2010 r., sygn. akt II FSK 941/09): „(...) w hierarchii źródeł prawa pracy układy zbiorowe pracy - zaliczane są do kategorii branżowych aktów normatywnych - są usytuowane pomiędzy aktami prawnymi o powszechnym zasięgu obowiązywania (ustawami, rozporządzeniami wykonawczymi) oraz aktami prawnymi zaliczanymi do kategorii zakładowych (lokalnych) źródeł prawa pracy (regulaminy pracy, wynagradzania). Specyficzna relacja między układami zbiorowymi pracy a innymi aktami prawnymi regulującymi treść stosunku pracy polega na alternatywności normatywnych postanowień układów zbiorowych pracy w stosunku do innych aktów, usytuowanych wyżej (ustawy) lub niżej (regulaminy) w hierarchii źródeł prawa pracy aniżeli układy zbiorowe pracy”.

Do końca 2013 r. brzmienie regulacji i praktyka stosowania prawa powoduje wyłączenie ze zwolnienia świadczeń, których podstawą wypłaty nie jest akt prawny, wskazany w Konstytucji jako źródło prawa, ale jednak obowiązujący bezpośrednio, tak jak ustawa czy rozporządzenie. Konsekwencją tego jest uznanie, iż odszkodowanie przyznane w oparciu o układ zbiorowy prawa pracy nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że od 4 października 2014 r. obowiązuje nowe brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzone nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328, z późn. zm.). Jednoznacznie w nim wskazano, że zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych są również odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie w przypadku I raty odszkodowania nie znajduje zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis na mocy art. 14 ustawy zmieniającej m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do dochodów uzyskanych z tego tytułu od 1 stycznia 2014 r.

Skoro bowiem, jak wskazała Wnioskodawczyni, I rata przedmiotowego świadczenia stanowiącego odszkodowanie została wypłacona 30 grudnia 2013 r., a jego wypłata nastąpiła na podstawie Umowy Społecznej i Ponadzakładowego Układu Zbiorowego, wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu pracy i ustaw dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw, to niespełnione zostały w tym zakresie przesłanki do zastosowania zwolnienia od opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. W odniesieniu do tej części odszkodowania znajdą zastosowanie przepisy obowiązujące do końca 2013 roku.

Wobec powyższego, otrzymana przez Zainteresowaną I rata świadczenia pieniężnego (odszkodowania) w kwocie 28 057,07 zł, nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zauważyć należy, że norma art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku – w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r. – dopuszcza zastosowanie zwolnienia wyłącznie w odniesieniu do otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zatem skoro Wnioskodawczyni otrzymała ww. część świadczenia w oparciu o zawarte porozumienie – a nie przepisy odrębnych ustaw lub przepisy wykonawcze wydane na podstawie tych ustaw – to tym samym brak jest podstaw do zastosowania wnioskowanego zwolnienia od podatku. W konsekwencji kwota pobranego podatku od wypłaconej 30 grudnia 2013 roku części odszkodowania nie podlega zwrotowi.

Reasumując, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanej w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego - w odniesieniu do pytań nr 2 i nr 3 - w przypadku odszkodowania, wypłaconego 30 grudnia 2013 roku należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Na tle powyższego informuje się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania nr 2 i nr 3. W przedmiocie wynikającym z pytania nr 1 w dniu 30 grudnia 2015 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/4511-1-1061/15-4/TR.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację wydano w oparciu o stan faktyczny opisany we wniosku, a w szczególności w oparciu o wskazanie Wnioskodawczyni, że przedmiotowe świadczenie w całości stanowi odszkodowanie. Należy przy tym zastrzec, że rolą postępowania w sprawie wydania interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży, obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez Wnioskodawczynię. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie chroni Wnioskodawczyni.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.