2015.11.10 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/4512-648/15/BM
z 10 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 29 lipca 2015 r. (data wpływu 5 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z 19 października 2015 r. (data wpływu 21 października 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 sierpnia 2015 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 19 października 2015 r. (data wpływu 21 października 2015 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 8 października 2015 r. znak: IBPP1/4512-648/15/BM.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 12 stycznia 1993 r. Wnioskodawca (Spółdzielnia) podpisał ze wspólnikami spółki cywilnej umowę o użytkowaniu lokalu użytkowego o powierzchni 260 m² oraz dzierżawę gruntu o powierzchni 270 m². 13 września 1993 r. odchodzi jeden ze wspólników spółki cywilnej a w jego miejsce wchodzi współmałżonek drugiego wspólnika spółki cywilnej. Nadmienić należy, że nowi wspólnicy spółki cywilnej korzystali z lokalu oraz gruntu na warunkach ustalonych w umowie najmu z dnia 12 stycznia 1993 r. oraz uiszczali wynikające z umowy opłaty. W roku 1995 wymienieni właściciele spółki uzyskali przydział tego lokalu jako lokal użytkowy typu własnościowego i byli zobowiązani do wnoszenia opłaty eksploatacyjnej za lokal oraz dzierżawę gruntu na podstawie wystawionych przez Spółdzielnię faktur VAT.

W roku 2002 pismem z dnia 28 maja 2002 r. właściciele spółki cywilnej poinformowali Spółdzielnię, że „ze względów ustawowych byli zmuszeni do zmiany spółki cywilnej na spółkę jawną. Podkreślali jednocześnie, że jest to tylko zmiana formalna z całym następstwem prawnym”. W związku z powyższym Spółdzielnia przesłała do podpisania nową umowę dzierżawy, która do chwili obecnej nie została przez wspólników podpisana. Spółdzielnia mimo braku podpisanej umowy nadal wystawiała faktury VAT o treści „opłata za dzierżawę” z obowiązującą stawką podatku VAT.

W marcu 2008 roku podczas czynności sprawdzających przez pracowników Urzędu Skarbowego dotyczących transakcji sprzedaży dokonanych przez Spółdzielnię na rzecz ww. podmiotu, okazało się że właściciele spółki jawnej przekształcili się w spółkę z o.o. o czym Spółdzielnia nie została poinformowana. Po zakończeniu czynności sprawdzających Spółdzielnia wystosowała z datą 20 maja 2008 r. pismo, w którym informowała o konieczności rozwiązania umowy dotyczącej dzierżawy terenu z dnia 12 stycznia 1993 r. przez wspólników Spółki Cywilnej i konieczności zawarcia nowej umowy na dzierżawę terenu przez Spółkę z o.o. Pismo to zostało bez odpowiedzi. W związku z powyższym Spółdzielnia od czerwca 2008 r. spółce z o.o. wystawiała faktury o treści odszkodowanie za bezumowne użytkowanie terenu z podstawową stawką podatku VAT.

Spółdzielnia przez cały okres wystawiała faktury o treści:

od 1/1993 do V/2008 - opłata za dzierżawę z podatkiem VAT stawka podstawowa,
VI/2008 - X1I/2008 - odszkodowanie za bezumowne użytkowanie terenu z podatkiem VAT
stawka podstawowa,
1/2009 do nadal - odszkodowanie z podatkiem VAT stawka podstawowa.

Obrót i podatek należny Spółdzielnia zawsze ujmowała w rejestrze sprzedaży oraz w przekazywanej deklaracji VAT.

Wnioskodawca pragnie nadmienić, że spółka z o.o. jest jedynym użytkownikiem (bezumowne użytkowanie) tej działki.

Od roku 2002 Spółdzielnia dochodzi swoich należności w Sądzie, ponieważ spółka od sierpnia 2002 roku nie wnosi żadnych opłat za dzierżawę terenu oraz za eksploatację lokalu użytkowego typu własnościowego.

Ze względu na toczące się procesy i braku prawomocnego wyroku Spółdzielnia nie podjęła działań zmierzających do przejęcia lokalu oraz działki.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że:

1.Spółdzielnia Mieszkaniowa od 1993 roku jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT z tytułu zarządzania nieruchomościami oraz prowadzonej działalności gospodarczej.

2.Umowa o użytkowanie lokalu użytkowego z dnia 12 stycznia 1993 r. została zawarta na czas nieoznaczony z możliwością wypowiedzenia każdej ze stron na trzy miesiące naprzód ze skutkiem ostatniego dnia miesiąca.

3.Warunki płatności, wynikające z umowy wyglądały następująco :

czynsz płatny z góry do 15-go każdego miesiąca na konto bankowe Spółdzielni,
umowa nie przewidywała opłaty (kary/odszkodowania) za bezumowne korzystanie z lokalu i gruntu. Jej naliczanie nastąpiło od dnia podpisania umowy (styczeń 1993 r.), a następnie od sierpnia 2008 roku zaczęto wystawiać faktury VAT jako odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania - art. 222 i następne k.c.

4.Spółka Cywilna w lokalu użytkowym i na użytkowanym gruncie prowadziła działalność gospodarczą tj. działalność handlową.

W okresie od stycznia 1995 r. do 31 lipca 2002 r. wszystkie należności wynikające z wystawianych przez Spółdzielnię faktur dla spółki cywilnej z tytułu opłaty eksploatacyjnej i dzierżawy gruntu Spółdzielnia otrzymała.

Od sierpnia 2002 r. Spółka nie podając motywów swojego działania zaprzestała regulowania zobowiązań wobec Spółdzielni wnikających z otrzymanych faktur. Dlatego też od tego okresu do chwili obecnej toczą się postępowania sądowe.

5.Zmiana Spółki Cywilnej na Spółkę jawną nastąpiła 14 maja 2002 r. na mocy Uchwały Wspólników Spółki Cywilnej z dnia 29 listopada 2001 r. w trybie art. 26 § 4 KSH. O fakcie tym Spółdzielnia została poinformowana pismem Spółki jawnej z dnia 28 maja 2002 r. Do pisma dołączono wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego.

W piśmie tym Spółka jawna informuje Spółdzielnię, „że ze względów ustawowych byliśmy zmuszeni do zmiany spółki cywilnej na spółkę jawną. Nastąpiła tu tylko zmiana formalna z całym następstwem prawnym”.

Spółdzielnia otrzymała również dodatkowo pismo z dnia 21 maja 2002 r. od Spółki jawnej o treści - „Zmiana formalna w firmie OMAN. Przekształcenie ze spółki cywilnej na spółkę jawną. Było do dnia 13 maja 2002 r. Spółka cywilna jest od dnia 14 maja 2002 r. spółka jawna. Prosimy o wpisywanie w wystawianych dla nas fakturach - jako nabywcy nowej nazwy naszej spółki, jak również wprowadzenie jej do bazy swoich danych”.

6.Spółka Cywilna w IV/1995 r. otrzymała własnościowe prawo do lokalu użytkowego o powierzchni użytkowej 260 m². Od tej daty Spółka Cywilna posiada własnościowe prawo do lokalu, a właścicielem budynku jest nadal Spółdzielnia Mieszkaniowa. Po otrzymaniu przydziału Spółka jest zatem zobowiązana do wnoszenia opłaty eksploatacyjnej, zgodnie z art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1222 z późn. zm.) na podstawie otrzymywanych faktur. Otrzymany przydział na lokal nie zwalniał jednak Spółki od wnoszenia opłaty za dzierżawę terenu na zasadach określonych w art. 222 i następne k.c. Nadmienić należy, że Spółdzielnia zwracała się do Spółki o podpisanie umowy i jej zwrot w pismach z dnia 8 września 2000 r. oraz pismem z dnia 21 marca 2001 r. Pomimo braku podpisania nowej umowy Spółdzielnia wystawiała nadal fakturę za dzierżawę gruntu, stojąc na stanowisku, że Spółka jawna stała się następcą prawnym Spółki cywilnej.

Świadczyły o tym również otrzymane od Spółki jawnej pisma z dnia 28 maja 2002 r. i z dnia 21 maja 2002 r. o którym mowa w pkt 5.

Wskazać należy, że Spółka cywilna, a później spółka jawna odbierała od Spółdzielni za potwierdzeniem faktury za eksploatację lokalu użytkowego oraz za dzierżawę gruntu mimo nie podpisania nowej umowy.

Tymczasem własnościowe prawo do lokalu użytkowego nie obejmuje własności gruntu. Obowiązek uiszczania opłat z tytułu dzierżawy terenu wynikał z umowy stron z dnia 12 stycznia 1993 r. i z faktu następstwa prawnego przekształconych spółek. Obowiązek ten dotyczy niezmiennie 270 m² i od 1993 r. powierzchnia ta nie uległa zmianie.

7.Spółka jawna przekształciła się w Spółkę z o.o. 7 października 2005 r. na podstawie aktu notarialnego. Są to dane z Krajowego Rejestru Sądowego.

O przekształceniu tym Spółdzielnia dowiedziała się w toku procesu przed Sądem Okręgowym, badając samodzielnie akta rejestrowe spółki jawnej i spółki z o.o., co udokumentowane zostało pismem Spółdzielni skierowanym do Sądu w dniu 16 maja 2007 r. Fakt ten potwierdzony został następnie kontrolą krzyżową przez Urząd Skarbowy (pismo Urzędu z dnia 17 marca 2008 r.).

8.Spółka z o.o. od momentu przekształcenia w lokalu prowadziła i prowadzi nadal działalność gospodarczą tj. pawilon handlowy. Na powierzchni działki z której naliczany jest czynsz -dzierżawny Spółka utworzyła zaplecze parkingowe oraz ciąg komunikacyjny dla samochodów dostawczych.

9.Spółka cywilna, a po przekształceniu spółka jawna, a potem spółka z o.o. posiada własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego. Dlatego ma obowiązek partycypowania w określonych statutem i regulaminem w wydatkach Spółdzielni. Podstawą prawną do obciążenia Spółki opłatami eksploatacyjnymi jest art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2013 poz. 1222), a uprzednio Prawo spółdzielcze.

Zgodnie z przywołanymi przepisami przy wyliczaniu należnej stawki eksploatacyjnej Spółdzielnia ma obowiązek uwzględnić wszystkie poniesione koszty. Jednak w wyniku sugestii biegłej sądowej podczas toczących się procesów ze względu na to, że nieruchomość jest nieruchomością samodzielną, przy wyliczeniu stawki Spółdzielnia uwzględnia tylko koszty:

podatek od nieruchomości,
wieczyste użytkowanie,
ubezpieczenie majątkowe,
ochrona,
koszty administracji osiedla, w której znajduje się nieruchomość,
koszty ogólnego zarządu.

Pomimo otrzymanych przez Spółdzielnię i przekazywanych Spółce opinii biegłych badających bilans oraz biegłej sądowej wykazujących prawidłowe wyliczenie stawki eksploatacyjnej jest ona ciągle kwestionowana przez Spółkę. Stąd prowadzone procesy. Stawka za dzierżawę gruntu (270 m²) uprzednio wynikała z umowy stron z dnia 12 stycznia 1993 r. a następnie została ustalona Uchwałą Zarządu. Jej dalszy wzrost następował tylko o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (GUS) za dany rok. Do dzierżawionego a następnie do odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z gruntu przez Spółkę mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Właściciele spółki stoją natomiast na stanowisku że własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu daje im uprawnienie do korzystania z gruntu bezpłatnie. Nadmienić należy, że w dotychczasowych wyrokach Sąd

nie kwestionuje opłat za dzierżawę terenu/odszkodowanie a tylko zasadność zastosowania podatku VAT.

10.Umowa zawarta 12 stycznia 1993 r. nie została wypowiedziana przez żadną ze stron, nie została rozwiązana i nie wygasła. Stąd wystawiane przez Spółdzielnię faktury VAT, które w swoim tytule były początkowo nazwane jako dzierżawa a od maja 2008 r. jako odszkodowanie z podatkiem VAT.

11.Umowa z dnia 12 stycznia 1993 r. w wyniku licznych przekształceń tj. spółki cywilnej w spółkę jawną oraz spółki jawnej w spółkę z o.o. nie została rozwiązana i nie wygasła, ponieważ powstająca spółka była następcą prawnym spółki poprzedniej. Takie też stanowisko Wnioskodawca prezentuje w toku prowadzonego procesu. Stanowisko Spółdzielni wynika, z faktu że skład kapitałowy przekształcanych spółek oraz skład ich zarządu nigdy nie uległ zmianie gdyż członkiem zarządu jest ciągle ta sama osoba, która jest jednocześnie głównym udziałowcem w przekształcanych spółkach.

12.Podpisana umowa z 12 stycznia 1993 r. została podpisana na czas nieoznaczony, nie została rozwiązana ani też z przyczyn opisanych wyżej nie wygasła. W Spółdzielni w marcu 2008 r. była przeprowadzana kontrola sprzedaży na rzecz podmiotu Spółki przez pracowników Urzędu Skarbowego.

Podczas kontroli Spółdzielnia przedłożyła umowę z dnia 12 stycznia 1993 r. oświadczając, że do dnia kontroli nie została zmieniona. Po zakończonej kontroli w wyniku przeprowadzonych rozmów z pracownikami Urzędu Skarbowego oraz w wyniku ustaleń dokonanych przed Sądem w toku prowadzonego między stronami procesu (co opisano wyżej) Spółdzielnia ponownie wystosowała pismo z dnia 20 maja 2008 r. z prośbą o zawarcie umowy na dzierżawę terenu przez Spółkę z o.o., ponieważ po raz kolejny nastąpiła zmiana formy prawnej spółki.

Pismo to zostało przesłane również do Urzędu Skarbowego. Pismo to zostało jednak przez Spółkę z o.o. pozostawione bez odpowiedzi. Dlatego też Spółdzielnia od maja 2008 r. zmieniła opis na fakturze z opłaty za dzierżawę terenu na odszkodowanie za bezumowne użytkowanie terenu z podstawową stawką podatku VAT i stan ten trwa do dnia dzisiejszego.

13.W okresie od sierpnia 2002 r. Spółdzielnia dochodzi swoich należności w Sądzie, a sprawa nie została dotychczas prawomocnie rozstrzygnięta.

Dlatego Spółdzielnia nie prowadziła żadnych innych czynności w celu opuszczenia przez Spółkę jawną a później przez Spółkę z o.o. zajmowanej nieruchomości tolerując faktyczny stan rzeczy.

14.Spółdzielnia nie wnosiła powództwa przeciwko Spółce jawnej czy Spółce z o.o. o wydanie zajmowanej nieruchomości, gdyż Spółka musi mieć dostęp do budynku a nadto do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sporu Spółdzielnia toleruje istniejący stan rzeczy.

15.Między Spółdzielnią a Spółką jawną (później Spółką z o.o.) nigdy nie doszło do podpisania ugody czy porozumień, gdyż wszelka korespondencja w tej sprawie pozostawiana jest przez spółkę bez odpowiedzi.

16.Procesy sądowe, które obecnie są prowadzone od 2002 roku dotyczą:

dzierżawy gruntu/odszkodowanie za korzystanie z terenu Spółdzielni o powierzchni 270 m²,
dodatkowo Wnioskodawca dochodzi zapłaty od Spółki opłat eksploatacyjnych z tytułu korzystania z budynku co do którego spółka posiada własnościowe spółdzielcze prawo.
Okresy dochodzone w sądzie od 08/2002 do 07/2013.

17.Nieruchomość zajmowana dotychczas przez:

spółkę cywilną/spółkę jawną/spółkę z o.o./ jest pojedynczą nieruchomością, na której znajduje się tylko pawilon handlowy, który przez Spółkę wykorzystywany był i nadal jest wykorzystywany do działalności gospodarczej tj. działalności handlowej. Nieruchomość ta nie posiada budynków mieszkalnych i nigdy nie była wykorzystywana na cele mieszkalne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca zastosował prawidłowo do wystawianych faktur o treści odszkodowanie podstawową stawkę podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, zastosowana podstawowa stawka podatku VAT jest słuszna, ponieważ wszczęcie dochodzenia na drodze sądowej w sprawie należności za korzystanie z terenu nie zwalnia Spółdzielni z traktowania tego świadczenia jako opodatkowanego.

Wystawiane faktury o treści odszkodowanie spełniają definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy i art. 8 ust. 1 ustawy oraz art. 41 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 5 ust. 2 tej ustawy wynika, że czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

W myśl art. 2 pkt 6 tej ustawy towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 cyt. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Jak wskazuje art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innego podmiotu), jak i zaniechanie (nie czynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się też jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Powyższa definicja jest niewątpliwie szersza niż zakres tego pojęcia w potocznym jego rozumieniu. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Co się zaś tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa o VAT nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, iż kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, iż czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem).

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy na wstępie należy wskazać, iż przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem również w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kc) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kc).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Ponadto należy wskazać, że zgodnie z art. 693 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Tak więc dzierżawa nieruchomości jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Wobec powyższego oddanie w ramach umowy dzierżawy innemu podmiotowi nieruchomości skutkuje uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie wydzierżawiającego i tym samym stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wysokość opodatkowania regulują przepisy Działu VIII (art. 41-85) ustawy o VAT. Stosownie do art. 41 ust. 1 tej ustawy, stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe.

Z wniosku wynika, że w dniu 12 stycznia 1993 r. Wnioskodawca (Spółdzielnia) podpisał ze wspólnikami spółki cywilnej umowę o użytkowaniu lokalu użytkowego o powierzchni 260 m² oraz dzierżawę gruntu o powierzchni 270 m². Wspólnicy spółki cywilnej korzystali z lokalu oraz gruntu na warunkach ustalonych w ww. umowie oraz uiszczali wynikające z umowy opłaty. W 1995 r. wymienieni właściciele spółki uzyskali przydział tego lokalu jako lokal użytkowy typu własnościowego i byli zobowiązani do wnoszenia opłaty eksploatacyjnej za lokal oraz dzierżawę gruntu na podstawie wystawionych przez Spółdzielnię faktur VAT.

W marcu 2008 r. właściciele spółki jawnej przekształcili się w spółkę z o.o. o czym Spółdzielnia nie została poinformowana. Spółdzielnia 20 maja 2008 r. wystosowała pismo, w którym informowała o konieczności rozwiązania umowy dotyczącej dzierżawy terenu z dnia 12 stycznia 1993 r. przez wspólników Spółki Cywilnej i konieczności zawarcia nowej umowy na dzierżawę terenu przez Spółkę z o.o. Pismo to zostało bez odpowiedzi. W związku z powyższym Spółdzielnia od czerwca 2008 r. spółce z o.o. wystawiała faktury o treści odszkodowanie za bezumowne użytkowanie terenu z podstawową stawką podatku VAT.

Podpisana umowa z 12 stycznia 1993 r. została zawarta na czas nieoznaczony, nie została rozwiązana ani nie wygasła.

Umowa nie przewidywała opłaty (kary/odszkodowania) za bezumowne korzystanie z lokalu i gruntu.

Spółka Cywilna w lokalu użytkowym i na użytkowanym gruncie prowadziła działalność gospodarczą tj. działalność handlową.

Od sierpnia 2002 r. Spółka zaprzestała regulowania zobowiązań wobec Spółdzielni wnikających z otrzymanych faktur.

Umowa z dnia 12 stycznia 1993 r. w wyniku przekształceń tj. spółki cywilnej w spółkę jawną oraz spółki jawnej w spółkę z o.o. nie została rozwiązana i nie wygasła ponieważ powstająca spółka była następcą prawnym spółki poprzedniej. Takie stanowisko Wnioskodawca prezentuje w toku prowadzonego procesu.

W okresie od sierpnia 2002 r. Spółdzielnia dochodzi swoich należności w Sądzie, a sprawa nie została dotychczas prawomocnie rozstrzygnięta. Spółdzielnia nie prowadziła żadnych innych czynności w celu opuszczenia przez Spółkę jawną a później przez Spółkę z o.o. zajmowanej nieruchomości tolerując faktyczny stan rzeczy.

Spółdzielnia nie wnosiła powództwa przeciwko Spółce jawnej czy Spółce z o.o. o wydanie zajmowanej nieruchomości, gdyż Spółka musi mieć dostęp do budynku a nadto do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sporu Spółdzielnia toleruje istniejący stan rzeczy.

Między Spółdzielnią a Spółką jawną (później Spółką z o.o.) nigdy nie doszło do podpisania ugody czy porozumień, gdyż wszelka korespondencja w tej sprawie pozostawiana jest przez spółkę bez odpowiedzi.

Procesy sądowe, które obecnie są prowadzone od 2002 roku dotyczą:

dzierżawy gruntu/odszkodowanie za korzystanie z terenu Spółdzielni o powierzchni 270 m²,
dodatkowo Wnioskodawca dochodzi zapłaty od Spółki opłat eksploatacyjnych z tytułu korzystania z budynku co do którego spółka posiada własnościowe spółdzielcze prawo.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą określenia stawki podatku VAT na fakturach za odszkodowanie, wystawianych w związku z korzystaniem przez kontrahenta z terenu.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie pomiędzy Wnioskodawcą, a kontrahentem istnieje spór i właściciele spółki stoją na stanowisku, że własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu daje im uprawnienie do korzystania z gruntu bezpłatnie, natomiast Wnioskodawca uważa, że otrzymany przydział na lokal nie zwalniał Spółki z wnoszenia opłaty za dzierżawę terenu na zasadach określonych w art. 22 i następne k.c. gdyż własnościowe prawo do lokalu użytkowego nie obejmuje własności gruntu. Ponadto jak wskazał Wnioskodawca, obowiązek uiszczania opłat z tytułu dzierżawy terenu wynikał z umowy stron z dnia 12 stycznia 1993 r. i z faktu następstwa prawnego przekształconych spółek.

Z wniosku wynika zatem, że w przedmiotowej sprawie umowa dzierżawy gruntu o powierzchni 270 m² zawarta w dniu 12 stycznia 1993 r. pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką cywilną na czas nieokreślony nie została rozwiązana przez żadną ze stron a także umowa ta nie wygasła.

Wnioskodawca we wniosku wskazał, że „Umowa z dnia 12 stycznia 1993 r. w wyniku licznych przekształceń tj. spółki cywilnej w spółkę jawną oraz spółki jawnej w spółkę z o.o. nie została rozwiązana i nie wygasła, ponieważ powstająca spółka była następcą prawnym spółki poprzedniej. Takie też stanowisko Wnioskodawca prezentuje w toku prowadzonego procesu. Stanowisko Spółdzielni wynika, z faktu że skład kapitałowy przekształcanych spółek oraz skład ich zarządu nigdy nie uległ zmianie gdyż członkiem zarządu jest ciągle ta sama osoba, która jest jednocześnie głównym udziałowcem w przekształcanych spółkach.”

Spółka od sierpnia 2002 r. nie wnosi żadnych opłat za dzierżawę terenu chociaż na użytkowanym gruncie prowadzona jest nadal działalność gospodarcza. Dlatego od sierpnia 2002 r. Spółdzielnia dochodzi swoich należności w Sądzie, a sprawa nie została dotychczas prawomocnie rozstrzygnięta.

Wnioskodawca wskazał również, ze w dotychczasowych wyrokach Sąd nie kwestionuje opłat za dzierżawę terenu/odszkodowanie.

Tak więc z wniosku wynika, że w przedmiotowej sprawie nadal obowiązuje umowa dzierżawy gruntu o powierzchni 270 m² zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a dzierżawcą tj. Spółką Cywilną i jej następcami prawnymi (ponieważ umowa ta nie została rozwiązana i nie wygasła). Fakt, że Wnioskodawca nie otrzymuje opłat z tytułu ww. dzierżawy od następców prawnych Spółki cywilnej nie przesądza, że świadczenie usług zostało zakończone.

Jak wynika zatem z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, w omawianej sprawie mamy do czynienia z trwającą nieprzerwanie od 12 stycznia 1993 r. dzierżawą gruntu o powierzchni 270 m² (na którym posadowiony jest lokal użytkowy), który jest wykorzystywany przez Spółkę Cywilną i jej następców prawnych (Spółkę jawną a następnie Spółkę z o.o.) do prowadzenia działalności gospodarczej (nie jest to zatem nieruchomość o charakterze mieszkalnym wykorzystywana na cele mieszkaniowe korzystająca ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT).

Z uwagi na to, że w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nadal świadczy usługę dzierżawy gruntu na rzecz następców prawnych Spółki Cywilnej (Spółki jawnej a następnie Spółki z o.o.) zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, to tym samym Wnioskodawca jest zobowiązany do wystawienia faktur z tytułu świadczenia (kontynuacji) usługi dzierżawy za poszczególne okresy dzierżawy wg stawki podstawowej (tj. do 31 grudnia 2010 r. w wys. 22% natomiast od 1 stycznia 2011 r. w wys. 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT).

Zatem za prawidłowe należało uznać stanowisko Wnioskodawcy, że należności (opłaty) za korzystanie z terenu podlegają opodatkowaniu 23% stawką podatku VAT, przy czym należy zauważyć, że nie są to opłaty za bezumowne użytkowanie terenu tylko są to opłaty z tyt. kontynuacji umowy dzierżawy przez następców prawnych Spółki Cywilnej, skoro jak podał Wnioskodawca umowa ta nie została rozwiązana ani nie wygasła.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Podkreślenia wymaga, iż interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163 poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin