Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-140/15/MCZ
z 11 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm. ) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 16 września 2015 r. (data wpływu do Biura – 29 września 2015 r.), uzupełnionym 25 i 26 listopada 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania środków pieniężnych wypłaconych przez bank z książeczki oszczędnościowej zmarłego ojca – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 września 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania środków pieniężnych wypłaconych przez bank z książeczki oszczędnościowej zmarłego ojca.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 13 listopada 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-140/15/MCZ wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 25 listopada 2015 r. (wniesienie opłaty) oraz 26 listopada 2015 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 6 października 2006 r. Sprawa sądowa o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu odbyła się 10 grudnia 2007 r. Postanowienie Sądu o nabyciu spadku po ojcu Wnioskodawczyni uprawomocniło się 1 stycznia 2008 r. Wnioskodawczyni nabyła udział w spadku w 1/3 części. W dniu 7 marca 2008 r. urząd skarbowy wydał decyzję ustalającą wysokość podatku od spadku. Należny podatek od spadku Wnioskodawczyni zapłaciła 18 marca 2008 r.

W lipcu 2015 r. Wnioskodawczyni znalazła w mieszkaniu rodziców książeczkę oszczędnościową swojego ojca. Pozostali spadkobiercy tzn. matka i brat Wnioskodawczyni zdecydowali aby to Wnioskodawczyni otrzymała całą kwotę zgromadzoną na książeczce oszczędnościowej jej ojca. Wyrazili swoją wolę podpisując w banku umowę o dział spadku. Wnioskodawczyni nabyła środki pieniężne ponad swój udział w spadku po ojcu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek od spadku po ojcu oraz od tej części pieniędzy, które otrzymała od matki i brata, po upływie tak długiego czasu od uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku po ojcu?

Wnioskodawczyni wskazała, że od śmierci jej ojca upłynęło 9 lat. Postanowienie sądu o nabyciu spadku uprawomocniło się 7 lat temu. Należny podatek od spadku po ojcu Wnioskodawczyni zapłaciła w terminie. Książeczkę oszczędnościową swojego ojca Wnioskodawczyni znalazła w 2015 r.

Wobec tego Wnioskodawczyni uważa, że po upływie tak długiego czasu nie powinna płacić podatku od spadków i darowizn.

Matka i brat Wnioskodawczyni podpisali w banku umowę o dział spadku, decydując by to Wnioskodawczyni przejęła wszystkie środki pieniężne znajdujące się na książeczce mieszkaniowej.

W treści wniosku Wnioskodawczyni w odniesieniu do ww. środków pieniężnych Wnioskodawczyni użyła określenia „darowizna”, gdyż tak to rozumiała w znaczeniu potocznym. Faktycznie nie została podpisana umowa (akt) darowizny, a jedynie umowa o dział spadku. Cała kwota, którą Wnioskodawczyni pobrała z książeczki oszczędnościowej swojego ojca wynosiła 9.294,97 zł.

W ostatnich 5 latach Wnioskodawczyni nie otrzymała od nikogo żadnej darowizny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ponieważ opisane we wniosku nabycie tytułem spadku po ojcu Wnioskodawczyni nastąpiło przed 01 stycznia 2007 r. (tj. z dniem śmierci spadkodawcy) w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01 stycznia 2007 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. spadku;
2. darowizny;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.
   
   

W myśl ust. 2 tegoż przepisu podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Jak z powyższego wynika, ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: spadek czy dział spadku, a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.).

W myśl przepisu art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 cyt. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, iż umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W myśl art. 5 tej ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W myśl art. 17a ust. 3 ww. ustawy w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych niewykazanych w zeznaniu podatkowym, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania podatkowego organowi, któremu złożono zeznanie podatkowe, w terminie 14 dni od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 tejże ustawy – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Z treści wniosku i jego uzupełnienia wynika, że ojciec Wnioskodawczyni zmarł w październiku 2006 r. Zgodnie z postanowieniem sądu z 10 grudnia 2007 r. Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi spadkobiercami swojego ojca, tj. matką i bratem nabyli udział w spadku po ojcu w wysokości 1/3 części każde z nich. W dniu 7 marca 2008 r. urząd skarbowy wydał decyzję ustalającą wysokość podatku od spadku. Należny podatek od spadku Wnioskodawczyni zapłaciła 18 marca 2008 r. W lipcu 2015 r. Wnioskodawczyni znalazła w mieszkaniu rodziców książeczkę oszczędnościową swojego ojca. Pozostali spadkobiercy tzn. matka i brat Wnioskodawczyni zdecydowali aby to Wnioskodawczyni otrzymała całą kwotę zgromadzoną na książeczce oszczędnościowej jej ojca. Wyrazili swoją wolę podpisując w banku umowę o dział spadku. Wnioskodawczyni nabyła środki pieniężne ponad swój udział w spadku po ojcu.

W myśl art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
   
   

Zgodnie z art. 21 § 2 tej ustawy jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

Stosownie do art. 21 § 5 Ordynacji podatkowej jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym.

Z pojęciem zobowiązania podatkowego nierozerwalnie związania jest kwestia jego przedawnienia.

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, gdy podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa i stan faktyczny przedstawiony we wnioski i jego uzupełnieniu należy stwierdzić, iż obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w przedmiotowej sprawie powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia praw do spadku po ojcu Wnioskodawczyni, czyli w 2008 r. Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni złożyła wówczas w urzędzie skarbowym zeznanie o nabyciu spadku po ojcu. W dniu 7 marca 2008 r. urząd skarbowy wydał decyzję ustalającą wysokość podatku od spadku; należny podatek Wnioskodawczyni zapłaciła 18 marca 2008 r. W lipcu 2015 r. Wnioskodawczyni znalazła jednak książeczkę oszczędnościową swojego ojca.

W przedmiotowej sprawie znajdzie zatem zastosowanie art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej dotyczący przedawnienia zobowiązania podatkowego w sytuacji, gdy w złożonej deklaracji nie zostały ujawnione wszystkie składniki masy spadkowej a od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy upłynęło 5 lat. Jak wyżej wskazano obowiązek podatkowy w przedmiotowej sprawie powstał w 2008 r. zatem upłynął już przewidziany w powołanym przepisie 5-letni termin. Oznacza to, iż zobowiązanie podatkowe z tytułu nabycia w drodze spadku środków pieniężnych zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej nie powstało, przedawnieniu uległo bowiem prawo do jego ustalenia. Tym samym Wnioskodawczyni (spadkobierczyni) nie jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn w związku z ujawnieniem składnika masy spadkowej.

Natomiast w odniesieniu do nabycia przez Wnioskodawczynię tytułem działu spadku środków pieniężnych zgromadzonych na książeczce oszczędnościowej ponad udział w spadku po ojcu, należy stwierdzić, iż dział spadku, jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zatem, dokonany w banku dział spadku na mocy umowy, nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawczyni obowiązku podatkowego wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Brak opodatkowania majątku nabytego tytułem działu spadku wynika zatem z braku podlegania działu spadku przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn a nie z powodu znacznego upływu czasu zarówno od daty śmierci spadkodawcy jak i od daty uprawomocnienia się postanowienia sadu o nabyciu spadku.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać w całości za prawidłowe, choć w części dotyczącej działu spadku z innych przyczyn niż wskazała Wnioskodawczyni.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła kserokopie dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny (weryfikacji); jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem. Zatem treść dołączonych do wniosku dokumentów pozostaje bez wpływu na załatwienie sprawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.