Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-723/14/ICz
z 4 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 17 lipca 2014r. (data wpływu 24 lipca 2014r.), uzupełnionym pismem z 24 października 2014r. (data wpływu 28 października 2014r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości pod inwestycję drogową oraz powstania obowiązku podatkowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 lipca 2014r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości pod inwestycję drogową oraz powstania obowiązku podatkowego.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 24 października 2014r. (data wpływu 28 października 2014r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z 15 października 2014r. znak: IBPP2/443-723/14/ICz.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Miasto J. jest w trakcie realizacji zadania pn. "..." w ramach działania 7.1 Modernizacja i rozbudowa sieci drogowej, poddziałanie 7.1.1 Modernizacja i rozbudowa kluczowych elementów sieci drogowej, priorytetu VII Transport - Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) 2007-2013. Uchwałą nr … Zarządu Województwa (...) z dnia 7 stycznia 2010 roku inwestycję tę wybrano do dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach ww. programu. Zgodnie z wymogami otrzymania dofinansowania, Miasto winno przedstawić informację czy jest płatnikiem podatku VAT i czy ma możliwość odzyskania podatku VAT w ramach realizowanego projektu.

Droga ... spowoduje stworzenie nowego ciągu komunikacyjnego tj. obwodnicy J. oraz sprawnego połączenia na odcinku ulicy (...). Droga obsługiwała będzie nieodpłatnie ruch tranzytowy.

Realizacja wskazanej inwestycji odbywała się w zakresie zadań powiatu i zadań powierzonych przez inną jst. Przedmiotowa inwestycja wpisuje się w art. 4 ust. l pkt 6 oraz art. 92 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 roku (Dz. U. 2013 poz. 595 z późniejszymi zmianami).

Przedmiotowa inwestycja obejmuje wykonanie następujących robót:

• budowa drogi klasy G o łącznej długości 5220 m (wraz ze skrzyżowaniami),
• budowa skrzyżowania DW 933 z Drogą Główną Południową - skrzyżowania typu rondo o średnicy Dz = 62,0 m,
• budowa tymczasowego przejazdu kolejowego na skrzyżowaniu wewnętrznej linii kolejowej ... z Drogą Główną Południową,
• budowa skrzyżowania skanalizowanego Drogi ... z ulicą P. i P.,
• budowa wiaduktu jednoprzęsłowego nad torami kolejowymi o długości 8,30 m,
• budowa wiaduktu jednoprzęsłowego nad ulicą Długą o długości 14,45 m,
• budowa skrzyżowania skanalizowanego Drogi ... z ul. ...,
• budowa drogi dojazdowej o nawierzchni asfaltowej kl. D,
• budowa dróg dojazdowych klasy D o nawierzchni tłuczniowej obsługujących parcele przyległe do Drogi Głównej Południowej,
• budowa przepustów o śr. 600 do 1400,
• budowa urządzeń odwadniających, osadników, zbiorników odparowujących wodę itd.,
• przebudowa i zabezpieczenie kolidującego uzbrojenia podziemnego, naziemnego i nadziemnego,
• budowa ekranów akustycznych, siatek zabezpieczających,
• budowa oświetlenia ulicznego w rejonie skrzyżowań, wiaduktów i przejazdu kolejowego,
• wyburzenie budynków,
• odwodnienie powierzchniowe poprzez rowy z umocnionym dnem i kanalizacją deszczową do istniejących cieków, poprzez osadniki i separatory.

Miasto, będąc inwestorem budowy Drogi ..., zleciło przygotowanie projektu budowlanego, który zakładał budowę odcinka tej drogi także poza granicami administracyjnymi Miasta - na terenie Gminy M. Było to niezbędne biorąc pod uwagę możliwości zaprojektowania i poprowadzenia przebiegu nowej drogi, w obliczu konieczności jej dowiązania się do istniejącego pasa drogowego drogi wojewódzkiej nr ... . Zgodnie z treścią art. 19 ust. 2 lit. b) i ust. 5 ustawy o drogach publicznych (Dz. U. 2013 poz. 260), zarządcą odcinka drogi wojewódzkiej, położonej na terenie Gminy M. jest zarząd województwa, natomiast zarządcą odcinka położonego na terenie Miasta J., jest Prezydent Miasta J. Koniecznym było zatem zawarcie, pomiędzy Miastem J. a Województwem (...) porozumienia w trybie art. 8 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.), określającego wzajemne relacje przy realizacji tych Projektów. Zawarto też odpowiednie porozumienia z ww. Gminą (31.08.2007 roku).

Porozumienie z Gminą M. z 31.08.2007 r. nr … r. określa następujące relacje pomiędzy Gminą M. a Miastem J.:

• Przedmiotem porozumienia jest przygotowanie i realizacja inwestycji polegającej na budowie Drogi ... jako nowego śladu drogi wojewódzkiej nr (...) na terenie Gminy M., zgodnie z załącznikiem graficznym, zwanej dalej DROGĄ.
  
• Gmina upoważnia Prezydenta Miasta J. do występowania w jej imieniu we wszystkich sprawach formalno-prawnych związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji w stosunku do części DROGI przebiegającej poza obszarem miasta J., przez teren Gminy M.
  
  
  • Miasto zobowiązuje się do:
    
  • Uzyskania decyzji o ustaleniu lokalizacji DROGI w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. nr 80 poz. 721 z 2003 roku z późniejszymi zmianami), wg linii rozgraniczających, ustalonych przez Zarządcę drogi.
    
  • Wykonania projektu budowlano-wykonawczego i uzyskania pozwolenia na budowę dla drogi jednojezdniowej.
    
  • Pełnienie funkcji Inwestora inwestycji, o której mowa w § 1.
    
  • Realizacji inwestycji w dwóch etapach.
• Strony ustalają, iż warunkiem realizacji inwestycji będzie uzyskanie dotacji ze środków unijnych.
  
• Beneficjentem środków unijnych będzie Miasto.
  
• Kwotę stanowiącą wkład własny w realizację całego zadania, stanowić będą środki budżetu Miasta J.
  
• Odszkodowanie za nieruchomości przeznaczone pod budowę DROGI, ustalone decyzją właściwego organu, wypłaci Zarząd Województwa (...) ze środków własnych, nie pomijając nieruchomości komunalnych.
  
• Nabycie nieruchomości poza pasem drogowym, następuje na rzecz i koszt Miasta.
  
• Po zakończeniu inwestycji Miasto wystąpi z wnioskiem o zaliczenie wykonanego odcinka drogi do kategorii dróg wojewódzkich i ustaleniu jej przebiegu równocześnie ze zmianą kategorii odcinka DW (...) na drogę niższej kategorii.

Porozumienie z Województwem (...) z dnia 16.08.2007 r. nr ..., określa następujące relacje pomiędzy Województwem (...) a Miastem J.:

• Mając na uwadze możliwość ubiegania się o fundusze strukturalne Unii Europejskiej strony zgodnie deklarują współpracę dla realizacji inwestycji pn. „... od DW (...) w M.” będącej elementem Drogi ... .
  
• Przedmiotem porozumienia jest przygotowanie i realizacja inwestycji polegającej na budowie Drogi ... jako nowego śladu drogi wojewódzkiej nr (...) na odcinku od ul. P. w gminie J. ) na granicy z gminą P. do ul. W. w gminie M., której przebieg określony jest w załączniku graficznym do niniejszego porozumienia, zwanej dalej DROGĄ.
  
• Województwo powierza Miastu przygotowanie i realizację inwestycji, w odniesieniu do odcinków DROGI przebiegających poza obszarem miasta na prawach powiatu J., zlokalizowanych na terenie gminy P. i gminy M.
  
• Miasto w szczególności w odniesieniu do odcinków DROGI zlokalizowanych na terenie gminy P. i gminy M. zobowiązuje się do:
  
  
  • Uzyskania decyzji o ustaleniu lokalizacji DROGI w trybie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Wymagane w tym celu pełnomocnictwo zostanie udzielone na wniosek Miasta.
    
  • Wykonania projektu budowlano - wykonawczego i uzyskania pozwolenia na budowę DROGI. Wymagane w tym celu pełnomocnictwa zostaną udzielone na wniosek Miasta.
    
  • Pełnienia funkcji Inwestora inwestycji.
    
  • Realizacji inwestycji w dwóch etapach.
    
  • Przygotowania i przeprowadzenia wymaganych procedur przetargowych celem wyboru wykonawców prac projektowych oraz robót budowlanych związanych z realizacją inwestycji.
    
  • Przygotowania wniosku o dofinansowanie inwestycji ze środków Unii Europejskiej.
    
  • Przedstawienia wykazu nieruchomości niezbędnych do zajęcia w związku z realizacją inwestycji, w tym znajdujących się w obrębie pasa drogowego drogi wojewódzkiej nr (...) na terenie gminy P. i gminy M. Prawo dysponowania nieruchomością na cele budowlane dla realizacji wymienionego zamierzenia budowlanego zostanie udzielone Miastu odrębnym dokumentem.
    
  • Przedłożenia do uzgodnienia Zarządowi ... specyfikacji istotnych warunków zamówienia w części dotyczącej opisu technicznego przedmiotu zamówienia. Niezgłoszenie przez Zarząd Dróg Wojewódzkich uwag w terminie 21 dni traktowane jest jako uzgodnienie.


• Strony ustalają, iż warunkiem realizacji inwestycji, będzie uzyskanie dofinansowania ze środków Unii Europejskiej.
  
• Wymagany wniosek o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej złoży Miasto, które będzie Beneficjentem tych środków.
  
• Wkład własny w realizację projektu obejmującego inwestycję, stanowić będą środki budżetu Miasta J. oraz środki budżetu Województwa (...).
  
• Wkład własny Miasta dotyczyć będzie finansowania budowy drogi, na terenie miasta J. zaś wkład Województwa (...) dotyczyć będzie finansowania robót budowlanych drogi, przebiegającej poza terenem miasta J. na terenie gminy P. i gminy M.
  
• Wkład własny, obejmuje wydatki przeznaczone na pokrycie kosztów kwalifikowanych za wyjątkiem dofinansowania oraz wydatki nie kwalifikowane tj. wydatki lub koszty nie kwalifikujące się do refundacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (....), które należy pokryć w całości.
  
• W odbiorach robót budowlanych wykonanych na terenie Gminy M. i Gminy P. winni uczestniczyć przedstawiciele Zarządu Dróg Wojewódzkich w K. oraz Wydziału Komunikacji i Transportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...).
  
• Zarząd Województwa (...), każdorazowo na pisemny wniosek Miasta, będzie przekazywać wnioskowaną kwotę na wskazany rachunek budżetu Miasta, w terminie do 10 dni od daty dostarczenia wniosku. Ostatni wniosek wdanym roku do wysokości dotacji ustalonej w aneksie, o którym mowa w ust. 10 Miasto złoży najpóźniej do dnia 15 grudnia danego roku.
  
• Do wniosku, o którym mowa w ust. 12 Miasto dołączy następujące dokumenty:
1. potwierdzone za zgodność z oryginałem kserokopie faktur lub rachunków wystawionych przez Wykonawcę prac budowlanych za realizację inwestycji, o której mowa w § 1 na terenie Gminy M. i Gminy P. wraz z protokołem odbioru; tytuł płatności wskazany na fakturze lub rachunku musi bezwzględnie wskazywać gminę, na której terenie prace zostały wykonane, a w opisie faktury lub rachunku należy określić kwotę wkładu własnego Beneficjenta obliczoną zgodnie z poziomem dofinansowania dla każdego z etapów inwestycji, i kwotę wydatków niekwalifikowanych w ramach R. 2007-2013;
   
2. opis zakresu rzeczowego zrealizowanych robót ujętych w protokole odbioru dołączanym do danej faktury lub rachunku;
   
3. oświadczenie Prezydenta o niewystąpieniu kar umownych za roboty wykonane na terenie Gmin P. i M. lub zobowiązanie o dokonaniu zwrotu kar umownych do budżetu Województwa (...) o niezwłocznie po ich wyegzekwowaniu.


• W przypadku wystąpienia konieczności wykonania robót dodatkowych na terenie Gmin P. i M., koszty tych robót, zgodnie z wytycznymi Instytucji Zarządzającej R. 2007-2013, będą stanowiły wydatki nie kwalifikowane w Projekcie. Przez pojęcie robót dodatkowych rozumie się roboty budowlane nieprzewidziane w projekcie budowlanym, nie polegające na zmianie technologii, a spowodowane zmianami, których nie można było wcześniej przewidzieć, a nie wynikają z zaniechania lub nieprawidłowego działania wykonawcy np. zmiana rzędnych terenu w wyniku eksploatacji górniczej.
  
• Miasto przekaże wybudowane odcinki DROGI przebiegające poza obszarem miasta J., zlokalizowane na terenie gminy P. i gminy M. Województwu za protokołem zdawczo-odbiorczym.
  
• Po zakończeniu inwestycji Miasto wystąpi z wnioskiem o zaliczenie wybudowanego odcinka DROGI do kategorii dróg wojewódzkich i ustalenie nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr (...) oraz o zmianę kategorii dotychczasowego odcinka drogi wojewódzkiej nr (...) od włączenia do ul. P. w gminie J. na granicy z gminą P. do ul. W. w gminie M.

W związku z zawartymi porozumieniami, na fakturach dokumentujących nabywane na potrzeby realizacji projektu towary i usługi jako nabywca wskazane jest Miasto J.. Rozliczenia kosztów z tego tytułu przedstawiają się następująco:

Na podstawie Porozumienia z Województwem (...) - nr 93/KT/2007 z dnia 16 sierpnia 2007 roku wraz z późniejszymi aneksami, z budżetu Województwa (...), jest przekazywana dotacja celowa na pokrycie wkładu własnego oraz wydatków nie kwalifikowanych, za roboty budowlane wykonywane w ramach przedmiotowego Projektu na terenie Gminy M. W myśl § 6 tegoż Porozumienia - Miasto przekaże wybudowany odcinek drogi przebiegający poza obszarem miasta J., zlokalizowany na terenie gminy M., Województwu za protokołem zdawczo-odbiorczym. Dotacja otrzymywana z budżetu Województwa (...) jest wykorzystana, na zapłatę wkładu własnego (39,21% wydatków kwalifikowanych i 100% wydatków niekwalifikowanych), wynikającego z kosztów wskazanych na fakturach, wystawionych przez Wykonawcę robót budowlanych. Dotacja jest przeznaczona na pokrycie wkładu własnego, za prace budowlane związane z budową drogi, wykonane wyłącznie na części drogi wojewódzkiej, położonej na terenie Gminy M.

Pozostała kwota, tj. 60,79% wydatków kwalifikowanych, pokrywana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013. Zgodnie z umową o dofinansowanie przedmiotowego Projektu, za wkład własny należy rozumieć środki Beneficjenta, przeznaczone na pokrycie wydatków kwalifikowanych za wyjątkiem dofinansowania (ze środków EFRR i współfinansowanych z budżetu państwa).

Jednakże faktycznym wkładem własnym Beneficjenta do Projektu, jest zarówno odpowiedni procent wydatków kwalifikowanych (w przedmiotowym Projekcie 39,21%) oraz całość wydatków niekwalifikowanych.

Wypłacana przez Województwo (...) dotacja, służy zapłacie wkładu własnego (39,21% wydatków kwalifikowanych i 100% wydatków niekwalifikowanych), na rzecz Wykonawcy robót budowlanych, zgodnie z fakturami wystawionymi przez niego, za prace budowlane zrealizowane na terenie Gminy M.

Zarząd Województwa jest zobowiązany do pokrycia wkładu własnego na podstawie zapisów Porozumienia 93/KT/2007 oraz zawartych do niego aneksów. Zgodnie z treścią aneksu nr 2 do ww. Porozumienia - „Wkład własny Miasta dotyczyć będzie finansowania budowy drogi, o której mowa w § 1, na terenie miasta J. zaś wkład Województwa dotyczyć będzie finansowania robót budowlanych drogi, o której mowa w § 1, przebiegającej poza terenem miasta J. na terenie gminy P. i gminy M.

Wkład własny, o którym mowa w ust. 4 obejmuje wydatki przeznaczone na pokrycie kosztów kwalifikowanych za wyjątkiem dofinansowania oraz wydatki niekwalifikowane tj. wydatki lub koszty nie kwalifikujące się do refundacji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa .(...) na lata 2007-2013 (dalej: R. 2007-2013), które należy pokryć w całości”.

Dla przedmiotowego Projektu, zostały wydane dwie decyzje, które uprawniały Miasto do realizacji inwestycji:

• decyzja Wojewody (...) nr ... z dnia 30 września 2008 r. o lokalizacji drogi publicznej, wydanej na podstawie zapisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2013 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z dnia 2003 r. Nr 80, poz. 721 z późn. zm.),
• decyzja Wojewody nr 1/2011 o sygn. IF/IIIa/5340/36/10 z dnia 01 lutego 2011r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, wydanej na podstawie zapisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2013 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z dnia 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.).

Budowana droga jest drogą wojewódzką, a zatem, zgodnie z ww. decyzjami, nieruchomości przeznaczone pod pas drogowy Drogi Głównej Południowej, stały się własnością Województwa (...). W konsekwencji wydania ww. decyzji, Wojewoda (...), zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wszczął postępowania odszkodowawcze, dotyczące nieruchomości przejętych zgodnie z treścią ww. decyzji, na rzecz Województwa. Przedmiotowa ustawa określa, iż odszkodowanie za przejęte nieruchomości, przysługuje m.in. dotychczasowym właścicielom nieruchomości, a także użytkownikom wieczystym.

Część nieruchomości, przejętych na rzecz Województwa, w dniu wydania ww. decyzji, była własnością Gminy J. (Miasto J.). W takiej sytuacji, Wojewoda wydając decyzje odszkodowawcze, zobowiązał Prezydenta Miasta J., jako zarządcę drogi wojewódzkiej w granicach miasta na prawach powiatu, do wypłaty odszkodowania na rzecz ww. osób prawnych.

Uzasadnienie konieczności zapłaty odszkodowania przez Prezydenta Miasta na rzecz Gminy (Miasta), wynika z treści decyzji, z której wynika, że: Zgodnie z art. 19 ust 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.) w granicach miast na prawach powiatu, zarządca wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych jest prezydent miasta. Do jego zadań należy budowa (w tym również nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego do tych nieruchomości prawa), przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona dróg publicznych, dla których jest zarządcą drogi. Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2013 r. koszty nabycia nieruchomości pod drogi, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowanie infrastruktury transportu lądowego, przepisów o drogach publicznych oraz przepisów o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym. Zaś na mocy art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego (Dz. U. nr 367, poz. 2251 z późn. zm.), w granicach miast na prawach powiatu, zadania w zakresie finansowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami publicznymi, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, finansowe są z budżetów tych miast.

Prezydent Miasta zobligowany do wykonania w/w decyzji odszkodowawczych dokonał przelewu środków wynikających z przedmiotowych decyzji. Przelewy środków miały charakter czysto technicznego wewnętrznego przeksięgowania, w wyniku którego nie doszło do zwiększenia środków w budżecie miasta.

Miasto J. ma status miasta na prawach powiatu. Zgodnie z art. 92 ust. 2 i 3 Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. 2013 r. poz. 598 ze zm.) miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu. Z kolei na podstawie art. 85 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administracją publiczną (Dz. U. Nr 133 poz. 872 ze zm.) Miasto J. realizuje zadania z zakresu działania gminy oraz powiatu i sporządza jeden budżet, w którym określone są poszczególne dochody z uwzględnieniem źródeł dochodów gminy i powiatu oraz wydatki realizowane łącznie przez gminę i powiat. Tak więc Miasto nie ma dwóch odrębnych budżetów, jednego dla gminy a drugiego dla powiatu. Rada Miasta uchwala jedną uchwałę w sprawie budżetu, która jest podstawą gospodarki finansowej w danym roku oraz wieloletniej WPF.

Takie usytuowanie prawne gminy będącej miastem na prawach powiatu prowadzi do stanu, w którym wojewoda ustalając odszkodowanie zobowiązuje prezydenta miasta do jego wypłaty z własnego budżetu gminy na rzecz własnej gminy. Należy zauważyć, że opisane zagadnienie w kontekście budżetowym należy rozpatrywać w ten sposób, iż wypłata odszkodowania stanowi realizację zadań powiatu (po stronie wydatków budżetowych miasta na prawach powiatu) z kolei jego otrzymanie jest zadaniem gminy (po stronie dochodów budżetowych miasta na prawach powiatu), a wszystko dzieje się w jednym budżecie gminy wdanym roku. Wobec powyższego należy stwierdzić, że nie następuje fizyczna wypłata odszkodowania.

W piśmie uzupełniającym z 24 października 2014r. Wnioskodawca doprecyzował opis sprawy i wyjaśnił:

Cel realizacji przedmiotowej inwestycji został opisany m. in. we wniosku aplikacyjnym, gdzie uzasadniano, iż celem inwestycji jest stworzenie nowej jakości systemu transportowego w mieście poprzez rozwój infrastruktury drogowej o znaczeniu ponadlokalnym. Inwestycja ma także na celu usprawnienie połączenia Miasta J. z dużymi miastami zlokalizowanymi w Województwie (...), poprawą połączeń międzynarodowych oraz połączenie z autostradą (..)., która stanowi kluczowy element sieci drogowej w Polsce. Szczegółowym celem inwestycji jest poprawa warunków bezpieczeństwa drogowego poprzez budowę nowej drogi o najwyższych parametrach technicznych (115 kN/oś, KR 4), oszczędność czasu w przewozach towarowych i pasażerskich, usprawnienie komunikacji (wyprowadzenie ruchu samochodów ciężarowych z centrum Miasta), ograniczenie negatywnego oddziaływania akustycznego drogi na mieszkańców (budowa ekranów akustycznych).

Realizacja niniejszego projektu wpisuje się w Priorytet VII Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...), którego celem głównym jest ukształtowanie efektywnego i zintegrowanego systemu transportowego poprzez wsparcie skierowane na rozwój infrastruktury drogowej oraz transportu publicznego. Projekt jest także zgodny z Działaniem 7.1 Uszczegółowienia R. Modernizacja i rozbudowa sieci drogowej, którego celem jest udrożnienie sieci drogowej województwa.

Wytworzona w ramach przedmiotowego Projektu infrastruktura drogowa nie będzie w przyszłości przeznaczona do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j Dz. U z 2011 r. nr 177 poz. 1054 z późn. zm.). Powstała infrastruktura drogowa będzie wykorzystywana do celów opisanych w punkcie 1.

Ponadto, wybudowana droga będzie drogą publiczną, ogólnodostępną i bezpłatnie udostępnioną wszystkim użytkownikom. Zgodnie z ustawą o drogach publicznych, zarządcą, powstałej w wyniku realizacji Projektu, infrastruktury drogowej na części jastrzębskiej, jest Prezydent Miasta J. Natomiast zarządcą infrastruktury drogowej wybudowanej na części m., jest Zarząd Dróg Wojewódzkich.

Zgodnie z informacjami zawartymi na drugiej stronie Załącznika nr 3/5, do wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej: Wnioskodawca zawarł z Województwem (...) porozumienie administracyjne w trybie art. 8a ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym (tj. Dz. U z 2001r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.), w wyniku którego Wnioskodawca przyjął do realizacji zadanie publiczne należące do zadań własnych województwa, na realizacje którego wnioskodawca otrzymał środki pieniężne w formie dotacji celowej i tak środki te zostały zaksięgowane. Porozumienie to nie stanowi umowy cywilnoprawnej. Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym – „Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości województwa (...) na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego”, a co więcej - na realizację tych zadań Gmina winna otrzymać „środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadania” o czym stanowi art. 8 ust. 3 cytowanej ustawy. Jak wynika z powyższego opisu, w zaistniałym stanie faktycznym zostało zawarte porozumienie pomiędzy dwoma jednostkami samorządu terytorialnego w trybie przepisów ustawy kompetencyjnej regulującej m.in. zadania publiczne z zakresu administracji publicznej. W związku z powyższym, tekst porozumienia został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) nr 142 z dnia 29 sierpnia 2007r. , poz. 2818.

Miasto nadal podtrzymuje powyższe - nie uznajemy, iż Porozumienie nr 93/KT/2007, zostało zawarte w formie umowy cywilnoprawnej.

4.Pytanie i odpowiedź dotyczy części j. Projektu.

Kwestia opisana w przedmiotowym pytaniu, dotyczy wyłącznie części j. Projektu, ponieważ Miasto wypłacało odszkodowania wyłącznie za grunty przejęte pod pas drogowy, znajdujące się w granicach administracyjnych Miasta. Odszkodowania za grunty przejęte pod pas drogowy, znajdujące się na terenie Gminy M., wypłacało Województwo (...), ze swojego budżetu.

Przedmiotowa kwestia zapłaty odszkodowań, dla których płatnikiem był Prezydent Miasta J., na rzecz Gminy ., dotyczyła również Etapu I budowy Drogi ... przez Miasto J. (część j. i p.). Przed rozpoczęciem refundacji kosztów tego typu odszkodowań z Etapu w 2009 roku. Miasto wystosowało zapytanie o możliwość i sposób rozliczania takich kosztów odszkodowań. Instytucja Zarządzająca RPO W..., pisemnie odpowiedziała, iż w przypadku, kiedy inwestycja jest realizowana na działce stanowiącej własność Miasta, do refundacji należy przedstawić dokumenty związane z decyzją odszkodowawczą z 2009 i udokumentować przepływ środków pieniężnych po stronie Beneficjenta, poprzez załączenie wyciągów bankowych, obrazujących przepływ środków z rachunku bankowego otwartego dla obsługi projektu na rachunek dochodów Miasta J.

Zgodnie z powyższym stanowiskiem IZ, koszty tego rodzaju odszkodowań dla Etapu II, były wydatkami kwalifikowalnymi, skutecznie refundowanymi przez Instytucję Zarządzającą ze środków RPO W... .

W dniu 23 maja 2012 roku, został przeprowadzony audyt przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. W ramach audytu zostały skontrolowane wybrane wnioski o płatność pośrednią, złożone dla Etapu I Projektu. We wnioskach tych, znajdowały się m.in. koszty wypłaconych, opisanego wyżej typu odszkodowań

We wrześniu 2014 roku, IZ R. poinformowała Miasto, iż zgodnie z negatywnym stanowiskiem ETO dotyczącym uznania kwalifikowalności tego typu kosztów odszkodowań, stwierdza wystąpienie nieprawidłowości oraz uznaje za wydatki niekwalifikowane w projekcie, wydatki dotyczące decyzji o odszkodowaniu z tytułu przejęcia nieruchomości gruntowych, które były własnością Miasta J. i za które, zgodnie z decyzją Wojewody (...), Prezydent Miasta J. jako zarządca drogi wojewódzkiej, był zobowiązany do wypłaty odszkodowania.

Jednocześnie IZ RPO W..., wezwała Miasto do zwrotu wypłaconego dofinansowania, dotyczącego refundacji kosztów przedmiotowych odszkodowań wraz z odsetkami, zarówno dla kosztów z Etapu I, jak też dla kosztów z Etapu II. Miasto wyraziło zgodę, aby odpowiednie kwoty wypłaconego dofinansowania wraz z odsetkami, zostały przez IZ potrącone ze złożonych wniosków o płatność dla Etapu I i Etapu II. Mając na względzie powyższe, uznajemy te wydatki za niekwalifikowane.

5.Otrzymana dotacja celowa, na pokrycie wkładu własnego, nie obejmuje kosztu wypłaconego odszkodowania za przejęte nieruchomości ani na terenie Miasta J., ani na terenie gminy M..

Zgodnie z informacjami, zamieszczonymi we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, dotacja celowa, wypłacana na podstawie zapisów Porozumienia 93/KT/2007, jest przeznaczona wyłącznie na pokrycie wkładu własnego, dotyczącego kosztów robót budowlanych, wykonanych na terenie Gminy M.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania (oznaczenie jak we wniosku):

1. Czy w opisanym stanie faktycznym, w którym dochodzi do przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości Gminy (Miasta na prawach powiatu J.) na rzecz Województwa (...) w zamian za odszkodowanie przyznawane na mocy decyzji Wojewody (...), w wyniku którego obowiązanym do wypłaty odszkodowania jest Prezydent Miasta J. ze środków budżetu Miasta na prawach powiatu J., dochodzi do odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o VAT?
2. Czy w opisanym stanie faktycznym, w którym dochodzi do przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości Gminy (Miasta na prawach powiatu J.) na rzecz Województwa (...) w zamian za odszkodowanie przyznawane na mocy decyzji Wojewody (...), w wyniku którego obowiązanym do wypłaty odszkodowania jest Prezydent Miasta J. ze środków budżetu Miasta na prawach powiatu J., powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT?
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy:

Co do zadania wykonywanego w ramach projektu pn. „..." w części dotyczącej budowy odcinka drogi wojewódzkiej na terenie Miasta na prawach powiatu J., należy wskazać następujące stanowisko wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 11a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich (...) wydaje decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (...). Zgodnie z art. 12 ust. 4a tej ustawy, decyzje ustalającą wysokość odszkodowania za przejęte nieruchomości wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (a więc w przypadku będącym przedmiotem wniosku o interpretację - wojewoda). W myśl art. 11 f ust. 1 pkt 6 decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa (...). Na podstawie art. 12 ust. 4 tej ustawy nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa: własnością Województwa w odniesieniu do dróg wojewódzkich. Na podstawie art. 12 ust. 5 ustawy do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami (...) Stosownie do art. 22 ust. 1 niniejszej ustawy, koszty nabycia nieruchomości pod drogi, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowaniu infrastruktury transportu drogowego, przepisów o drogach publicznych oraz przepisów o autostradach płatnych oraz o krajowym funduszu drogowym. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 3 ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, w granicach miast na prawach powiatu zadania w zakresie finansowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami publicznymi, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, finansowane są z budżetów tych miast. W tej sytuacji pojawia się pytanie, czy w ogóle wystąpił element odszkodowania przy przeniesieniu z nakazu władzy publicznej prawa własności towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w sytuacji w której podmiotem zobowiązanym do wypłaty odszkodowania za nieruchomości przejęte na rzecz Województwa jest Miasto na prawach powiatu, które zobowiązane jest do wypłaty odszkodowania również na własną rzecz, jeżeli przejęte (wywłaszczone) zostały grunty będące własnością tego Miasta lub Skarbu Państwa. Innymi słowy, problem sprowadza się do tego, czy odszkodowanie przy przeniesieniu z nakazu władzy publicznej prawa własności towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT musi mieć charakter realny, który spełniałby rolę faktycznego wynagrodzenia za przymusowe przeniesienie własności.

Zdaniem Wnioskodawcy, o tym czy nastąpi dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, istotne znaczenie ma realność wypłaty odszkodowania przy przeniesieniu z nakazu władzy publicznej prawa własności towaru. W sytuacji gdy wywłaszczanym, który utracił mienie na skutek decyzji administracyjnej Wojewody jest Gmina będąca miastem na prawach powiatu, powstaje sytuacja, iż podmiot uprawniony do otrzymania odszkodowania winien go otrzymać od starosty (w tym wypadku tego samego Prezydenta), który jest jednocześnie organem, który to odszkodowanie winien zapłacić. Taka operacja sfinansowana musiałaby nastąpić z budżetu miasta, co oznacza, że odszkodowanie dla miasta na prawach powiatu wypłaca Prezydent tegoż miasta na prawach powiatu z jego budżetu, a więc „samemu sobie". Oznacza to de facto wyłącznie jakaś formę wewnętrznego, czysto technicznego przeksięgowania z wydatków na dochody w obrębie jednej jednostki organizacyjnej o tym samym NIP i jednym budżecie. Zatem nie ma możliwości uzyskania w ten sposób określonego przysporzenia majątkowego, jakie winno nastąpić w przypadku faktycznego odszkodowania. Tym samym „odszkodowanie” w odniesieniu do którego podmiot je otrzymujący, miałby sam je sobie zapłacić, przestaje spełniać cechy „odszkodowania". Pojęcie odszkodowania, zawiera bowiem w sobie element ekwiwalentności świadczenia, a więc naprawienia szkody w związku z jej powstaniem, co z kolei zakłada, istnienie co najmniej dwóch podmiotów - a więc poszkodowanego i obowiązanego do jej naprawienia. A zatem sytuacja w której mamy do czynienia z tożsamością podmiotu obowiązanego do wypłaty odszkodowania i uprawnionego do jego otrzymania, nie może powodować w ogóle ziszczenia się pojęcia „odszkodowania”. W postanowieniu z dnia 10 lipca 2013 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt ICNP 55/12), dał wyraz powyższemu stanowisku Wnioskodawcy, stwierdzając, iż „nie jest dopuszczalne wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia przez Skarb Państwa, gdyż nie mógłby on w przyszłym postępowaniu dochodzić odszkodowania od samego siebie, innymi słowy, na rzecz pozwanego Skarbu Państwa nie powstało nieodzowne dla niniejszego postępowania roszczenie o naprawienie szkody”.

W przypadku odszkodowania objętego obowiązkiem podatku VAT, wzajemne świadczenie winno wynikać z jednej strony z utraty gruntu będącego wynikiem wywłaszczenia a z drugiej strony z ustalenie odszkodowania i jego wypłaty na rzecz uprawnionego. Jeżeli zatem brakuje jednego z elementów tegoż świadczenia wzajemnego, a zatem wypłaty faktycznego, realnego odszkodowania, stąd też nie może być mowy o tym, że mamy do czynienia z odpłatnością. Za stanowiskiem o realności odszkodowania przy przeniesieniu z nakazu władzy publicznej prawa własności towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przemawia również moment powstania obowiązku podatkowego, początkowo określony w przepisach wykonawczych do ustawy o VAT (§ 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług), a obecnie uregulowany w art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy o VAT. Zakłada on, że w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. A zatem dla powstania obowiązku podatkowego, znaczenie ma chwila otrzymania całości lub części zapłaty. Oznacza to zatem, że tylko fakt otrzymania realnego odszkodowania będzie powodował powstanie obowiązku podatkowego, a więc zapłaty odszkodowania, które będzie przysporzeniem dla podmiotu uprawnionego do jego otrzymania. Zakładanie zatem, że intencją ustawodawcy byłoby również powstanie obowiązku podatkowego w przypadku czysto księgowego przesunięcia środków pieniężnych, bez otrzymania faktycznej zapłaty odszkodowania z zewnątrz, byłoby wypaczeniem tychże przepisów i pozbawieniem ich prawnego sensu. Otrzymanie wynagrodzenia jest bowiem określeniem rodzajowo innym od czynności określenia wynagrodzenia. Określenie wynagrodzenia w drodze decyzji wojewody poprzedza bowiem otrzymanie wynagrodzenia, a więc nie można twierdzić, że są to określenia tożsame.

Powyższe argumenty Wnioskodawcy, mają również swoje przełożenie praktyczne. Otóż w razie niedokonania zapłaty przez podmiot do tego zobowiązany na rzecz podmiotu uprawnionego, w tym wypadku niedokonanie zapłaty przez Prezydenta Miasta z budżetu Miasta na prawach powiatu, na rzecz tego samego Miasta na prawach powiatu, nawet w znaczeniu przesunięcia środków w czysto księgowym znaczeniu, będzie z jednej strony rodzić brak powstania obowiązku podatkowego, a nadto trudności z ewentualnym wyegzekwowaniem przyznanego w decyzji Wojewody odszkodowania. Trudno bowiem wyobrazić sobie potencjalną egzekucję należności, w sytuacji w której zarówno wierzycielem jak i dłużnikiem jest ten sam podmiot, a zatem miasto na prawach powiatu.

Przedstawione stanowisko Wnioskodawcy znalazło swoje poparcie w orzecznictwie Sądów Administracyjnych. W wyroku z dnia 15 lutego 2013 r. sygn. akt I SA/Lu 997/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, orzekł, że „w przypadku wydania (...) decyzji o odszkodowaniu na rzecz Gminy, w ślad za którą nie nastąpi wypłata odszkodowania, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług nie powstanie. Samo wydanie przez Wojewodę decyzji o ustaleniu odszkodowania na rzecz Gminy, w ślad za którą nie wystąpi wypłata odszkodowania, lecz zobowiązanie organu wykonawczego Gminy, tj. Prezydenta Miasta (...) do wypłaty Gminie tego odszkodowania z jej budżetu nie rodzi powstania obowiązku podatkowego." Z kolei w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 września 2013 r. sygn. akt III SA/GI993/13, podniesiono, że „nie występuje tu jednak element odpłatności, gdyż odszkodowanie ustalone w stosownej decyzji Wojewody nie wiąże się z realnym przepływem środków finansowych na rzecz Gminy. Wynika to z tego, że koszty nabycia nieruchomości pod drogę krajową, na podstawie art. 3 ust. 3 u.f.i.t.l. w zw. z art. 22 ust. 1 u.z.p.i., ma obowiązek finansować ten sam podmiot, który zostaje wywłaszczony, czyli w tym przypadku Gmina mająca status miasta na prawach powiatu.

Tym samym Organ niewłaściwie zastosował przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. z 2004 r. przyjmując, że opisane zdarzenie przyszłe wypełnia w pełni dyspozycje tych przepisów, czyli że Gmina będzie dokonywała odpłatnej dostawy towarów. W związku z tym w zakresie wskazywania na brak odpłatności stanowisko Strony skarżącej, /.../ było prawidłowe. W konsekwencji tego błędnie też Organ uznał, że wypełnione zostały przesłanki uzasadniające powstanie obowiązku podatkowego określone w § 3 ust. 3 rozporządzenia z 2011 r. Jeśli w opisanym zdarzeniu nie można uznać, że występuje odpłatność, czyli że za utraconą nieruchomość Gmina nie otrzymuje wynagrodzenia, ponieważ nie można mówić o zapłacie należności samemu sobie, to również nie występuje zapłata jako warunek ustalający moment powstania obowiązku podatkowego. Tym samym odpowiedź Organu /.../ była nieprawidłowa. Pierwszy zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. z 2004 r. należało uwzględnić w zakresie braku elementu odpłatności określonego przedmiotu opodatkowania jakim jest dostawa towarów polegająca na przeniesieniu własności nieruchomości z mocy prawa. Jak Sąd wskazał w takiej sytuacji wystąpi sama czynność, tylko nie będzie mogła być uznana za odpłatną mimo naliczenia odszkodowania w decyzji. Wprawdzie szersze wywody odnoszące się do tego elementu zarzutu, jak: konieczność wystąpienia przy zapłacie drugiego podmiotu, niemożliwość dokonania zapłaty samemu sobie i brak fizycznego przekazania dóbr, zostały zawarte w części uzasadnienia skargi dotyczącej trzeciego zarzutu, gdzie oceniono możliwość powstania obowiązku podatkowego (pojęcie "zapłaty"), to jednak muszą one odnieść skutek także przy uzasadnieniu tego zarzutu, ponieważ odpłatność danej czynności ma charakter pierwotny, tzn. musi wystąpić przed powstaniem obowiązku podatkowego. Inaczej mówiąc warunkuje jego powstanie. Przy opodatkowaniu danej czynności muszą najpierw zostać spełnione elementy przedmiotowe (określone czynności) i podmiotowe (podatnik), a dopiero później, jeśli nie wystąpi zwolnienie z podatku, konkretyzuje się obowiązek podatkowy, stawka i podstawa opodatkowania."

Również w wyroku Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 2 lipca 2013 r. sygn. akt I SA/Rz 360/13 podniesiono, że „należy jedynie wskazać, że zgodnie z § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra finansów z dnia 11 kwietnia 2011 r. z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. W przepisie tym ustawodawca wskazał zatem inny, niż wynikający z art. 19 ustawy VAT, moment powstania obowiązku podatkowego.

Z powołanych wyżej przepisów prawa wynika, że powstania obowiązku podatkowego w niniejszej sprawie nie można wiązać z wydaniem decyzji o wywłaszczeniu, w wyniku której doszło do przeniesienia własności nieruchomości, ani z wydaniem decyzji o ustaleniu odszkodowania. Powstanie obowiązku podatkowego należy wiązać z wypłatą odszkodowania.

W omawianym przypadku nie dojdzie jednak do faktycznej wypłaty odszkodowania ponieważ podmiotem któremu zostało ono przyznane i który ma je wypłacić jest Gmina Miasto (...). Do takiego wniosku prowadzi treść przepisu art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2005r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego (Dz. U. Nr 267, poz. 2251 z późn. zm.) z którego wynika, że w granicach miast na prawach powiatu zadania w zakresie finansowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami publicznymi z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych finansowane są z budżetów tych miast”.

Przedstawione stanowisko Wnioskodawcy nie narusza jednocześnie zasad podatku VAT, tj. zasady powszechności, neutralności oraz niezakłócania konkurencji. Sytuacja miast na prawach powiatu, w odniesieniu do odszkodowań przyznawanych temuż miastu oraz Skarbowi Państwa w wyniku wydania przez Wojewodę decyzji mającej stanowić rekompensatę za wywłaszczone grunty Gminne i Skarbu Państwa, jest z punktu widzenia prawa podatkowego (podatku VAT) zupełnie wyjątkowa i specyficzna. Żaden z podatników podatku VAT, za wyjątkiem miast na prawach powiatu, nie spotka się z sytuacją wypłaty odszkodowania na rzecz samego siebie w zamian za wywłaszczenie własnych nieruchomości. Miasto na prawach powiatu, jako że jest jednostką samorządu terytorialnego nie może zatem być inaczej traktowane z punktu widzenia prawa podatkowego niż inne podmioty. Wręcz można stwierdzić, że pozycja prawna Miasta na prawach powiatu jest zgoła gorsza od innych podatników. W tym miejscu należy podnieść, iż decyzje wojewody zobowiązujące do wypłaty takich odszkodowań przez starostę (prezydenta miasta) nie powodują z jego strony dodatkowego zasilenia finansowego na rzecz organu, który ma je wypłacić. Gdyby zatem hipotetycznie przyjąć, iż mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną oznaczałoby to, iż: miasta na prawach powiatu będą zobowiązane do budowy dróg wojewódzkich na swoim terenie, będą traciły własne grunty w wyniku wydawanych decyzji wywłaszczeniowych, będą musiały wypłacać samym sobie odszkodowania przyznawane za te wywłaszczone grunty, a w konsekwencji odprowadzać podatek VAT. Gmina byłaby więc stratna podwójnie - poprzez utratę majątku na rzecz Województwa i obowiązek odprowadzenia podatku na rzecz Skarbu (Budżetu) Państwa. Za przedstawionym więc przez Gminę stanowiskiem przemawiają również zasady sprawiedliwości społecznej i ochrony własności zawarte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności art. 2 i art. 21. Za prawidłowością takiego stanowiska przemawia również wykładnia prowspólnotowa. Zgodnie z art. 14 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 8 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L. 347 z 11.12.2006) „dostawa towarów" oznacza przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Zgodnie z ust. 2a poza czynnością, o której mowa w ust. 1, za dostawę towarów uznaje się następujące czynności: przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie, z nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu albo z mocy prawa. Art. 7 ust. 1 pkt 1 jest implementacją do polskiego porządku prawnego ww. przepisu Dyrektywy. Tak więc w sytuacji wydania przez Wojewodę opisanej we wniosku decyzji nie dojdzie do powstania obowiązku podatkowego.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, opisana wyżej sytuacja nie będzie rodzić powstania obowiązku podatkowego, gdyż art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy zrównuje skutki podatkowe przeniesienia prawa własności w zamian za odszkodowanie z odpłatną dostawą towarów, w sytuacji gdy mamy dwa byty prawnopodatkowe: 1) podatnika, który poprzez działanie organu władzy publicznej dokonuje (niedobrowolnej) dostawy towaru i 2) organ władzy publicznej dokonujący wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie i to odszkodowanie jako równowartość ceny wywłaszczony otrzymuje. Wtedy i tylko wtedy możemy mówić o autentycznej i realnej odpłatności. W sytuacji specyficznej gdy wywłaszczana jest Gmina będąca miastem na prawach powiatu, a obowiązanym do wypłaty ustalonego odszkodowania jest również jest ten sam podmiot, to nie można mówić o odpłatności, tym samym nie można mówić o odpłatnej dostawie towaru, a w konsekwencji nie będzie też można mówić o powstaniu obowiązku podatkowego.

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest odpłatna dostawa towarów, w tym również gruntu, polegająca na przeniesieniu prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej towarów za odszkodowanie. Kluczowe zatem znaczenie ma wyjaśnienie, co należy rozumieć pod pojęciem przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie przyjmuje się, że z punktu widzenia opodatkowania czynności podatkiem od towarów i usług istotne jest nie tyle przeniesienie prawa własności, lecz przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W unormowaniu tym chodzi zatem o aspekt faktyczny sprowadzający się do przekazania faktycznej możliwości dysponowania towarem, a nie rozporządzania nim w sensie prawnym. Przesądza o tym użycie w omawianym tu przepisie sformułowania „jak właściciel”, który implikuje to, że prawodawca, wiąże moment powstania obowiązku podatkowego w VAT z chwilą uzyskania możliwości ekonomicznego dysponowania towarem przez nabywcę. Podkreśla się przy tym, że użyte w powyższym unormowaniu sformułowanie „rozporządzenia towarami jak właściciel” należy rozumieć szeroko. Tym samym uprawniony staje się wniosek, że dokonując kwalifikacji danej czynności na potrzeby podatku od towarów i usług należy oderwać się od jej uwarunkowań cywilistycznych a skoncentrować się na aspekcie faktycznym, ze szczególnym uwzględnieniem tego, czy w ramach danej czynności zrealizowany został obrót podlegający opodatkowaniu VAT. W konsekwencji dokonując koniecznej kwalifikacji zdarzenia gospodarczego należy przeanalizować, czy zrealizowany został obrót, pod którym to pojęciem rozumieć należy przekazanie kontroli ekonomicznej nad towarem w taki sposób, że nabywca może nią rozporządzać jak właściciel, a taka możliwość pojawia się dopiero z chwilą przekazania towaru, (zob. wyrok NSA z 28 maja 2010 r., 1 FSK 963/09, dostępny w bazie orzeczenia.nsa.gov.pl).

Na ów ekonomiczny aspekt dostawy towarów zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 8 stycznia 2007 r., sygn. akt 1 FPS 1/06, wskazując, że definicja dostawy towarów zawarta w art. 7 ust. 1 u.p.t.u. celowo została oderwana od pojęcia przeniesienia własności w cywilistycznym tego słowa znaczeniu.

Zatem w realiach niniejszego zapytania, Prezydent Miasta J., będący organem wykonawczym i reprezentującym na zewnątrz Wnioskodawcę (właściciela nieruchomości) został zobowiązany do wyzbycia się posiadanej nieruchomości na rzecz Województwa, jednakże na mocy art. 19 ust. 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 260 z późn. zm.) w granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta. Oznacza to, że zarówno przed wywłaszczeniem nieruchomości jak i po jej wywłaszczeniu, sporne nieruchomości znajdowały się we władaniu tego samego podmiotu - Prezydenta Miasta J. Nie sposób zatem przyjąć, że poprzez dokonanie tejże czynności doszło do rozporządzenia rzeczą jak właściciel, skoro władztwo nad nieruchomością będącą przedmiotem wywłaszczenia nadal pozostaje przy tym samym podmiocie. Nieruchomością znajdującą się w zasobach miast na prawach powiatu, wywłaszczoną następnie na rzecz Województwa w dalszym ciągu będzie gospodarować Prezydent Miasta J. Sporna nieruchomość, zarówno przed wywłaszczeniem jak i po, jest w posiadaniu Wnioskodawcy, zmianie ulega jedynie właściciel nieruchomości.

Powyższe stanowisko znalazło swoje odzwierciedlenie w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 18 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Bk 37/13, jak również wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 2 lipca 2013 r. sygn. akt I Sa/Rz 360/13. Z powyższego wynika zatem, że również i z tego powodu nie dochodzi do odpłatnej dostawy towarów, gdyż prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel pozostaje po wywłaszczeniu po stronie Wnioskodawcy.

Reasumując, w świetle powyższego stanowiska Wnioskodawcy, przeniesienie własności nieruchomości stanowiącej własność Gminy, Miasta na rzecz Województwa (...) za odszkodowaniem, nie może być traktowane jak odpłatna dostawa towarów podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W opisanej sprawie, z uwagi na sposób uregulowania przez ustawodawcę zasad gospodarowania nieruchomościami jednostek samorządu terytorialnego, nie można przyjąć, że w wyniku wywłaszczenia nieruchomości stanowiącej własność Gminy (Miasta na prawach powiatu) na rzecz Województwa (...) nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Wywłaszczenie nieruchomości stanowiącej własność Gminy na rzecz Województwa (...) niewątpliwie doprowadziło do zmian stosunków własnościowych, zgodnie z regułami prawa cywilnego, jednakże na gruncie prawa podatkowego taka czynność nie może być uznana za dostawę towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Wynika to z faktu, że w wyniku takiej czynności nie dojdzie do „rozporządzenia towarem jak właściciel”, albowiem władztwo nad nieruchomością pozostaje w rękach tego samego podmiotu. Tym samym, w opisanym stanie faktycznym nie nastąpiło przekazanie ekonomicznego władztwa nad rzeczą innemu podmiotowi, dlatego też zaistniała czynność prawna nie może powodować powstania obowiązku podatkowego w VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przez towary – na mocy art. 2 pkt 6 ustawy – towarach – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa). W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Ponadto zaznaczyć należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Zatem, wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Z wniosku wynika, że Miasto J. jest w trakcie realizacji zadania pn. „...”.

Porozumienie z Województwem ... z dnia 16.08.2007 r. nr ..., określa następujące relacje pomiędzy Województwem ... a Miastem J.:

• Mając na uwadze możliwość ubiegania się o fundusze strukturalne Unii Europejskiej strony zgodnie deklarują współpracę dla realizacji inwestycji pn. „...(...) ” będącej elementem Drogi ....
• Przedmiotem porozumienia jest przygotowanie i realizacja inwestycji polegającej na budowie Drogi ... jako nowego śladu drogi wojewódzkiej (...) na odcinku od (...) do ul. (...), której przebieg określony jest w załączniku graficznym do niniejszego porozumienia, zwanej dalej DROGĄ.

Województwo powierza Miastu przygotowanie i realizację inwestycji, w odniesieniu do odcinków DROGI przebiegających poza obszarem miasta na prawach powiatu J., zlokalizowanych na terenie gminy P. i gminy M.

Na podstawie Porozumienia z Województwem ... - nr ... z dnia 16 sierpnia 2007 roku wraz z późniejszymi aneksami, z budżetu Województwa, jest przekazywana dotacja celowa przeznaczona wyłącznie na pokrycie wkładu własnego oraz wydatków nie kwalifikowanych, za roboty budowlane wykonywane w ramach przedmiotowego Projektu na terenie Gminy M.

Dla przedmiotowego Projektu, zostały wydane dwie decyzje, które uprawniały Miasto do realizacji inwestycji:

• decyzja Wojewody (...) nr ... z dnia 30 września 2008 r. o lokalizacji drogi publicznej, wydanej na podstawie zapisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2013 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z dnia 2003 r. Nr 80, poz. 721 z późn. zm.),
• decyzja Wojewody (..) nr 1/2011 o sygn. IF/IIIa/5340/36/10 z dnia 1 lutego 2011 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, wydanej na podstawie zapisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2013 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z dnia 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.).

Budowana droga jest drogą wojewódzką, a zatem, zgodnie z ww. decyzjami, nieruchomości przeznaczone pod pas drogowy Drogi ..., stały się własnością Województwa. W konsekwencji wydania ww. decyzji, Wojewoda, zgodnie z ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wszczął postępowania odszkodowawcze, dotyczące nieruchomości przejętych zgodnie z treścią ww. decyzji, na rzecz Województwa. Przedmiotowa ustawa określa, iż odszkodowanie za przejęte nieruchomości, przysługuje m.in. dotychczasowym właścicielom nieruchomości, a także użytkownikom wieczystym.

Część nieruchomości, przejętych na rzecz Województwa w dniu wydania ww. decyzji, była własnością Gminy J. (Miasta J.j). W takiej sytuacji, Wojewoda (...) wydając decyzje odszkodowawcze, zobowiązał Prezydenta Miasta J., jako zarządcę drogi wojewódzkiej w granicach miasta na prawach powiatu, do wypłaty odszkodowania na rzecz ww. osób prawnych.

Po zakończeniu inwestycji Miasto wystąpi z wnioskiem o zaliczenie wybudowanego odcinka DROGI do kategorii dróg wojewódzkich i ustalenie nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr (...) oraz o zmianę kategorii dotychczasowego odcinka drogi wojewódzkiej nr (...).

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych – ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260), zwanych dalej „drogami”, a także organy właściwe w tych sprawach.

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych – decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych – nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

–z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Według art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych – wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2013r., poz. 594 ze zm.) organami gminy są:

1. rada gminy,
2. wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Z kolei, na mocy art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Przepis art. 11 ust. 1 – w świetle art. 11a ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami – stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Jak wynika z art. 4 pkt 9b1 cyt. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o staroście, należy przez to rozumieć również prezydenta miasta na prawach powiatu.

Ponadto, w świetle art. 21 ww. ustawy, do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa.

Zasobem nieruchomości Skarbu Państwa – na mocy art. 23 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami – gospodarują, z zastrzeżeniem art. 43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58-60 oraz art. 60a, starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a w szczególności:

1.ewidencjonują nieruchomości zgodnie z katastrem nieruchomości;

2.zapewniają wycenę tych nieruchomości;

3.sporządzają plany wykorzystania zasobu;

4.zabezpieczają nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem;

5.wykonują czynności związane z naliczaniem należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzą windykację tych należności;

6.współpracują z innymi organami, które na mocy odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami Skarbu Państwa, a także z właściwymi jednostkami samorządu terytorialnego;

7.zbywają oraz nabywają, za zgodą wojewody, nieruchomości wchodzące w skład zasobu, z zastrzeżeniem art. 17;

7a.wydzierżawiają, wynajmują i użyczają nieruchomości wchodzące w skład zasobu, przy czym umowa zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony wymaga zgody wojewody; zgoda wojewody jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość;

8.podejmują czynności w postępowaniu sądowym, w szczególności w sprawach dotyczących własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości, o zapłatę należności za korzystanie z nieruchomości, o roszczenia ze stosunku najmu, dzierżawy lub użyczenia, o stwierdzenie nabycia spadku, o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie;

9.składają wnioski o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości Skarbu Państwa oraz o wpis w księdze wieczystej.

Gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta (art. 25 ust. 1 cyt. ustawy).

Z uwagi na powyższe wskazać należy, iż organ jednostki samorządu terytorialnego (prezydent miasta) działa jako organ tej jednostki a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jednocześnie Prezydent, wywłaszczając nieruchomości, o których mowa we wniosku, na rzecz Województwa działa jako reprezentant Skarbu Państwa.

Zatem Prezydent w przedmiotowej sprawie reprezentuje dwa pomioty. Z jednej strony działa w imieniu Skarbu Państwa przekazując nieruchomości należące do Gminy na rzecz Województwa, z drugiej natomiast przekazuje odszkodowanie w imieniu Województwa na rzecz Gminy.

Podkreślenia wymaga fakt, iż z treści art. 33 ustawy Kodeks cywilny wynika, iż osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. W myśl art. 34 ww. Kodeksu, Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych.

Wyjaśnić należy, iż Skarb Państwa stanowi osobę prawną „sui generis” (uważany jest). Do niego odnosi się zasada specjalnej zdolności prawnej (Kodeks cywilny. Księga Pierwsza. Część ogólna. K. Piasecki. Komentarz, Wydawnictwo Zakamycze 2003, Komentarz do art. 34). W obrocie Skarb Państwa (fiskus) bierze udział przez tzw. stationes fisci, będące określonymi jednostkami organizacyjnymi.

Jednocześnie wskazać należy, iż podatnikiem podatku od towarów i usług nie może być prezydent miasta na prawach powiatu, z tej przede wszystkim przyczyny, że nie jest on podmiotem samodzielnie prowadzącym działalność gospodarczą. Nigdy bowiem prezydent miasta nie działa na własny rachunek i na własną odpowiedzialność, już chociażby z tego powodu, że nie jest – ze względu na brak wyodrębnienia – jednostką organizacyjną.

Jednakże podkreślić należy, iż wypłacając odszkodowanie w imieniu Województwa Prezydent będzie reprezentować Skarb Państwa, z kolei przekazując nieruchomości na rzecz Województwa w zamian za odszkodowanie będzie reprezentować Gminę.

W wyniku tych czynności nastąpi przeniesienie własność nieruchomości na inny podmiot. Podkreślić bowiem należy, iż warunkiem dostawy towaru jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest przeniesienie własności rzeczy na inny podmiot (wtedy w ogóle można mówić o przeniesieniu prawa). W przedmiotowej sprawie prawo własności nieruchomości zostanie przeniesione z Gminy na rzecz Skarbu Państwa. Zmieni się zatem właściciel przedmiotowych nieruchomości.

W tym miejscu należy wskazać, iż zmiana właściciela nieruchomości spowoduje, że Gmina nie będzie mogła już dysponować przedmiotowym towarem jak właściciel. Od tej pory bowiem to Województwo będzie mogło dysponować przedmiotowym towarem jak właściciel. Bowiem jak wynika z opisu sprawy po zakończeniu inwestycji Miasto wystąpi z wnioskiem o zaliczenie wybudowanego odcinka DROGI do kategorii dróg wojewódzkich i ustalenie nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr ... oraz o zmianę kategorii dotychczasowego odcinka drogi wojewódzkiej nr ... .

W przedmiotowej sprawie przekazując nieruchomość gruntową na rzecz Województwa, Gmina działała we własnym imieniu i na własny rachunek. Działania Gminy są tożsame z działaniami każdego innego podmiotu będącego właścicielem nieruchomości. W opisanym stanie faktycznym mamy zatem do czynienia z przeniesieniem własności nieruchomości na rzecz Województwa za odszkodowaniem, stanowiącym odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Zatem, w analizowanej sprawie dochodzi do odpłatnej dostawy towaru, spełniającej definicję zawartą w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy. Odpłatność za nieruchomość stanowi odszkodowanie, które pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Odszkodowanie to ustalone zostało na podstawie decyzji Wojewody oraz wypłacone na rzecz Gminy.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania przedmiotowej czynności. Bowiem organy władzy publicznej, nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, że czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Jednocześnie Gmina w przedmiotowym zakresie nie występuje jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Jej sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości przeznaczonej pod budowę drogi jest taka sama jak innych podmiotów, których dotknąć może decyzja lokalizacyjna.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe rozważania stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie spełniona zostanie pierwsza przesłanka warunkująca uznanie opisanej transakcji za dostawę towaru podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dojdzie bowiem do przeniesienia na inny podmiot – nabywcę prawa do dysponowania towarami jak właściciel.

Ponadto opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie należy wskazać, iż dla uznania dostawy za odpłatną nie jest wymagane, by wynagrodzenie za towary było płatne bezpośrednio przez nabywcę. Płatności za dostawę mogą być bowiem dokonywane również przez osoby trzecie.

Stosownie do art. 19a ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W myśl art. 19a ust. 6 ustawy, w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Powyższa regulacja odnosi się również do sytuacji opisanej we wniosku, tzn. przeniesienia prawa własności nieruchomości na rzecz Województwa za odszkodowaniem. Odrębny sposób powstania obowiązku podatkowego od zasad ogólnych określonych w art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wynika z faktu, że kwota faktycznego wynagrodzenia tytułem przejęcia prawa własności nieruchomości może nie być jeszcze ustalona w momencie wywłaszczenia.

W tym miejscu zauważyć należy, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 maja 2011 r. sygn. akt I FSK 769/10 stwierdził, że w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Zdaniem Sądu choć § 3 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego do ustawy nie odwołuje się bezpośrednio do przeniesienia z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, brak jest podstaw do różnicowania pod względem momentu powstania obowiązku podatkowego obu przypadków, które reguluje art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wynika z opisu sprawy, Wojewoda decyzją ustalił dla Gminy odszkodowanie z tytułu nabycia przez Województwo prawa własności nieruchomości wskazanej w decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Jednakże uzasadnienie konieczności zapłaty odszkodowania przez Prezydenta Miasta na rzecz Gminy (Miasta), wynika z treści decyzji, z której wynika, że: Zgodnie z art. 19 ust 5 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych w granicach miast na prawach powiatu, zarządca wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych jest prezydent miasta. Do jego zadań należy budowa (w tym również nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego do tych nieruchomości prawa), przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona dróg publicznych, dla których jest zarządcą drogi. Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2013 r. koszty nabycia nieruchomości pod drogi, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowanie infrastruktury transportu lądowego, przepisów o drogach publicznych oraz przepisów o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym. Zaś na mocy art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, w granicach miast na prawach powiatu, zadania w zakresie finansowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami publicznymi, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, finansowe są z budżetów tych miast. Prezydent Miasta zobligowany do wykonania w/w decyzji odszkodowawczych dokonał przelewu środków wynikających z przedmiotowych decyzji.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że w opisanym we wniosku stanie faktycznym, obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy, z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, tj. otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia własności nieruchomości, należącej do Gminy na rzecz Województwa. Zatem, w niniejszej sprawie obowiązek podatkowy w związku z przejściem z mocy prawa na Województwo prawa własności nieruchomości powstał z chwilą przeksięgowania środków w budżecie.

W świetle powyższych rozważań zaznaczyć należy, że nie zasługuje na uwzględnienie ww. argumentacja Wnioskodawcy zawarta we własnym stanowisku.

Po pierwsze – jak wskazano powyżej – w przedmiotowej sprawie prawo własności zostało przeniesione z Gminy na inny podmiot, tj. Województwo. Zatem Gmina . z mocy prawa stanie się tylko zarządcą odcinaka drogi nr ....

Po drugie, na rzecz Gminy zostało ustalone decyzją Wojewody odszkodowanie. Fakt, że do wypłaty odszkodowania zobowiązany został Prezydent Miasta nie może decydować o braku powstania w tym przypadku obowiązku podatkowego. Bowiem w tej specyficznej sytuacji w jakiej występuje Gmina, ta forma zapłaty była jedyną formą możliwą do zrealizowania.

Wobec powyższego, w opisanym stanie faktycznym mamy zatem do czynienia z przeniesieniem własności nieruchomości na rzecz Województwa za odszkodowaniem, stanowiącym odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem, zaś obowiązek podatkowy z ww. tytułu powstał zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 i 2 jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ocena prawna prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytań oznaczonych nr 3-5 została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.