Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-2/4511-701/15/MZM
z 12 lutego 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 23 listopada 2015 r. (data otrzymania 24 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 listopada 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Matka Wnioskodawcy za życia sporządziła testament. Cały jej majątek to mieszkanie własnościowe o powierzchni 48 m2 wraz z piwnicą. Z uwagi na fakt, że mieszkanie nie może mieć kilku właścicieli, lecz tylko jednego – matka Wnioskodawcy przekazała jemu ww. mieszkanie, gdyż ufała Wnioskodawcy i mogła być pewna, że wykona on jej ostatnią wolę. Przekazując Wnioskodawcy mieszkanie, matka uczyniła go równocześnie wykonawcą testamentowym jej ostatniej woli. Po śmierci matki Wnioskodawca w testamencie został zobowiązany do sprzedaży mieszkania i podzielenia konkretnymi sumami pieniężnymi pięciu osób, które wymieniła w testamencie.

Wyglądało to w następujący sposób:

1. wnuk A. kwota 10.000 zł,
2. wnuczka B. kwota 2.000 zł,
3. syn K. kwota 5.000 zł
   

Razem: 17.000 zł

1. syn L. kwota 41.500 zł,
2. Wnioskodawca kwota 41.500 zł.
   

Razem: 83.000 zł

Ponieważ matka Wnioskodawcy nie mogła przewidzieć za ile Wnioskodawca sprzeda mieszkanie, wskazała, że resztę pieniędzy po spłaceniu B., A. i K. ma on podzielić równo pomiędzy siebie i L. Wnioskodawcy udało się sprzedać mieszkanie w listopadzie 2015 r. za kwotę 100.000 zł, tj. 100.000 zł – 17.000 zł = 83.000 zł. Tę kwotę Wnioskodawca podzielił na pół i stąd są kwoty po 41.500 zł.

Matka Wnioskodawcy również nie orientowała się, że od sprzedaży Wnioskodawca będzie musiał odprowadzić podatek, ponieważ w tym mieszkaniu nie był zameldowany. Wnioskodawca wskazał, że matka we wrześniu 2014 r. sporządziła testament a zmarła 4 grudnia 2014 r.

W testamencie matka Wnioskodawcy napisała, że „do spadku w całości powołuje Wnioskodawcę, którego ustanawia wykonawcą testamentu”.

W dniu 9 lipca 2015 r. w rozprawie o nabyciu spadku uczestniczyły ww. osoby. Mieszkanie wyrokiem sądu z 9 lipca 2015 r. w całości przyznane zostało Wnioskodawcy, który jest jedną osobą z pięciu zapisobierców i zarazem wykonawcą testamentu.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie.

Od jakiej kwoty Wnioskodawca powinien zapłacić podatek ze sprzedaży mieszkania: czy od kwoty 100.000 zł, czy też od kwoty, którą faktycznie odziedziczył czyli 41.500 zł?

Zdaniem Wnioskodawcy, każdy z pięciu spadkobierców powinien zapłacić podatek od sprzedaży sam za siebie. Wnioskodawca uważa, że jeżeli tylko on zapłaci podatek będzie mocno pokrzywdzony, ponieważ wszyscy się wzbogacili. Już w tej chwili Wnioskodawca pokrył z własnych pieniędzy wszystkie koszty sądowe (akty urodzenia, opłaty sądowe, wpis do księgi wieczystej), koszty budowy pomnika i pogrzebu. W ocenie Wnioskodawcy, gdyby miał on zapłacić podatek od sprzedaży w kwocie 19.000 zł, to wyjdzie na to, że nie dostał w spadku nic oprócz obowiązków, kłopotów i kosztów, które są tego konsekwencją. Mieszkanie przyznane zostało tylko Wnioskodawcy, ale tylko dlatego żeby mógł go sprzedać i wykonać ostatnią wolę zmarłej matki. Wnioskodawca zaznaczył, że jest tylko wykonawcą testamentowym, nie odziedziczył całej kwoty 100.000 zł, lecz 41.500 zł a to jest różnica. Jest on jednym ze spadkobierców i wykonawcą testamentu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie m.in.:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
   

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 4 grudnia 2014 r. zmarła matka Wnioskodawcy a spadek po zmarłej na podstawie testamentu nabył w całości Wnioskodawca, który został również zobowiązany do sprzedaży mieszkania, będącego przedmiotem spadku i wypłaty tytułem zapisu konkretnych sum pieniężnych na rzecz czterech osób (zapisobierców). W listopadzie 2015 r. lokal mieszkalny został sprzedany za kwotę 100.000 zł, a z uzyskanej kwoty Wnioskodawca wykonał ciążący na nim zapis testamentowy.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl z art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego – spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Tak więc dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego – powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Z działu III Księgi IV ustawy Kodeks cywilny – Zapis i polecenie wynika natomiast, że oprócz powołania spadkobiercy, spadkodawca może również zobowiązać spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego lub do określonego działania.

Z kolei stosownie do art. 968 § 1 Kodeksu cywilnego – spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis). W myśl art. 982 Kodeksu cywilnego – spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

W tym miejscu wyjaśnić należy, że skoro w testamencie matka do spadku w całości powołała Wnioskodawcę, to wbrew jego twierdzeniom jest on jedynym spadkobiercą a nie jednym z pięciu spadkobierców.

Z uwagi na okoliczność, że nabycie przez Wnioskodawcę lokalu mieszkalnego nastąpiło w 2014 r. w spadku a w 2015 r. Wnioskodawca dokonał sprzedaży tego lokalu, tj. przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie, to przychód uzyskany z tego tytułu podlega opodatkowaniu a dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia tego lokalu znajdą zastosowanie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r.

I tak w myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy – podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Z powyższych przepisów wynika, że przychodem z odpłatnego zbycia (sprzedaży) nieruchomości jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, o ile odpowiada wartości rynkowej, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Niezależnie od powyższej regulacji wyjaśnić należy, że pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Można do takich kosztów zaliczyć m.in. związane ze zbyciem koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości, o ile Wnioskodawca takie wydatki poniósł w związku ze sprzedażą lokalu. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Koszty te nie są kosztami nabycia, lecz jako koszty odpłatnego zbycia pomniejszają przychód.

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy – za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy – wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Jak wynika z wniosku nabyty przez Wnioskodawcę spadek był obciążony zapisem. Spadkobierca został zobowiązany do wykonania ciążącego na nim zapisu testamentowego poprzez wypłatę konkretnych sum pieniężnych odpowiadających części ceny uzyskanej ze sprzedaży nabytego w spadku lokalu mieszkalnego na rzecz czterech zapisobierców.

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do ustalenia od jakiej kwoty musi zostać zapłacony podatek dochodowy czy od kwoty 100.000 zł czy też od kwoty 41.500 zł, jaka pozostała Wnioskodawcy po wypłacie kwot zapisobiercom.

Odnosząc przywołane wyżej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że przychodem z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego będzie wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży, przy czym cena sprzedaży lokalu winna odpowiadać jego wartości rynkowej. Cenę sprzedaży można pomniejszyć wyłącznie o koszty, o których mowa w art. 19 ust. 1 (koszty odpłatnego zbycia) oraz w art. 22 ust. 6d ww. ustawy (koszty uzyskania przychodów).

Jak już wyżej wskazano, do kosztów odpłatnego zbycia zalicza się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku, a zatem tylko takie wydatki, które są bezpośrednio związane z czynnością sprzedaży. Wydatkiem takim nie jest wydatek na dokonanie spłaty zapisobierców. Wypłacenie spłaty zapisobiercom nie umożliwia dokonania sprzedaży, gdyż sprzedaż nieruchomości jest (i była) możliwa wcześniej. Innymi słowy, Wnioskodawca nie wypłaci spłaty zapisobiercom po to, aby móc dokonać sprzedaży nieruchomości, lecz dlatego, że ciąży na nim zobowiązanie ustanowione w testamencie. Wypłaci zapis po to, aby zwolnić się z długu jaki na nim ciąży względem zapisobierców. Stąd spłata nie może być uznana za koszt odpłatnego zbycia, skoro nie będzie poniesiona celem dokonania zbycia.

Natomiast w myśl wyżej cytowanego art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób zaliczane są:

• udokumentowane nakłady na tę nieruchomość zwiększające jej wartość,
• kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej ten podatek przypada na tę nieruchomość.
  
  

Przepis art. 22 ust. 6d ww. ustawy w sposób jednoznaczny wskazuje, co może być kosztem uzyskania przychodu przy sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku. Niewątpliwie zapis testamentowy jest osobistym zobowiązaniem Wnioskodawcy z racji bycia spadkobiercą testamentowym, jednakże skoro kwota wypłacona w wyniku jego wykonania nie stanowi udokumentowanego nakładu zwiększającego wartość odziedziczonej nieruchomości, a przywołany przepis nie daje możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu innego rodzaju wydatków niż w nim wymienione, to brak jest podstaw prawnych, aby wskazany przez Wnioskodawcę wydatek zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży.

Brak więc jest podstaw prawnych, aby podstawę opodatkowania stanowił uzyskany ze sprzedaży przychód po odliczeniu wypłat uczynionych w drodze zapisu testamentowego. Zapis testamentowy w żaden sposób nie mieści się w ustawowych kryteriach kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ust. 1 oraz kosztów uzyskania przychodu zawartych w art. 22 ust. 6d ustawy, wobec czego – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – koszty jego poniesienia nie będą mieć wpływu na wysokość przychodu uzyskanego przez Wnioskodawcę ze sprzedaży.

Przepisy w kwestii ustalenia kosztów w przypadku zbycia nieruchomości nabytej w spadku są jednoznaczne. Zapis testamentowy nigdy nie jest kosztem. Wypłata kwot zapisobiercom jest osobistym zobowiązaniem Wnioskodawcy z racji bycia spadkobiercą testamentowym. Przyjmując spadek Wnioskodawca przyjął zarówno aktywa spadku, jak i jego pasywa albowiem spadek to nie tylko prawa, ale i obowiązki. Wnioskodawca twierdzi zaś, że gdyby miał zapłacić podatek od sprzedaży w kwocie 19.000 zł, to wyjdzie na to, że nie dostał w spadku nic oprócz obowiązków, kłopotów i kosztów, które są tego konsekwencją. Wnioskodawca chcąc uniknąć negatywnych konsekwencji otrzymania spadku, mógł spadek odrzucić.

Brak więc jest podstaw prawnych, aby wymieniony przez Wnioskodawcę wydatek wynikający z zapisu testamentowego zaliczyć do kosztów sprzedaży nieruchomości. Zatem wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy podstawę opodatkowania stanowi kwota uzyskana ze sprzedaży lokalu, a nie kwota pomniejszona o wypłacony czterem zapisobiercom zapis. Innymi słowy spłata na rzecz A., B., K. i L. nie wpłynie na wysokość podatku z tytułu sprzedaży lokalu. Żadne długi, które obciążają sprzedającego – a takim długiem wobec czterech zapisobierców jest obowiązek wypłaty zapisu – ani nawet długi, które są zabezpieczone na nieruchomości nie podlegają odliczeniu od przychodu ze sprzedaży.

W konsekwencji na Wnioskodawcy ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od całej kwoty uzyskanej ze sprzedaży lokalu (w wysokości 100.000 zł), bez możliwości pomniejszenia jej o kwotę wynikającą z wykonania zapisu testamentowego.

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy – po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Należny podatek wynikający z tego zeznania jest płatny w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 4 pkt 4 w zw. z art. 45 ust. 1a ww. ustawy).

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł – stosownie do art. 30e ust. 5 ww. ustawy.

Podsumowując należy wyjaśnić, że podstawą opodatkowania w niniejszej sprawie nie jest kwota 41.500 zł, lecz kwota 100.000 zł. Kwota ta może być pomniejszona o koszty, o których mowa w art. 19 ust. 1 (koszty odpłatnego zbycia) oraz w art. 22 ust. 6d ww. ustawy (koszty uzyskania przychodów), ale do żadnej z tych kategorii kosztów nie należy wypłacony zapisobiercom zapis. Od podstawy opodatkowania Wnioskodawca powinien uiścić podatek w wysokości 19%. Pamiętać należy, że zapis testamentowy, jak wyjaśniono w uzasadnieniu niniejszej interpretacji, nie jest kosztem Wnioskodawcy i nie może pomniejszać przychodu. Jak również wyjaśniono powyżej − wypłata kwoty zapisobiercom jest osobistym zobowiązaniem Wnioskodawcy z racji bycia spadkobiercą testamentowym i nie wpływa na ciążące na Wnioskodawcy obowiązki podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) – w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.