Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/4512-904/15/MN
z 24 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 21 września 2015 r. (data wpływu 24 września 2015 r.) uzupełnionym w dniu 13 października 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług świadczonych na podstawie umowy sekurytyzacji oraz ustalenia podstawy opodatkowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 września 2015 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 13 października 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług świadczonych na podstawie umowy sekurytyzacji oraz ustalenia podstawy opodatkowania.

W złożonym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Fundusz E. jest osobą prawną, funduszem inwestycyjnym zamkniętym –niestandaryzowanym funduszem sekurytyzacyjnym, działającym zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 157). Fundusz jest reprezentowany i zarządzany przez Towarzystwo („T”), które z mocy prawa jest organem Funduszu.

Przedmiotem działalności Funduszu jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia certyfikatów inwestycyjnych w określone wierzytelności, papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego oraz inne prawa majątkowe.

Zakres działania Funduszu wynika wprost z regulacji ustawowych, m.in. z art. 187 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którym fundusz sekurytyzacyjny obowiązany jest lokować przynajmniej 75% wartości swoich aktywów w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne i prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Dodatkowo Fundusz, jako fundusz sekurytyzacyjny może lokować aktywa w dłużne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych oraz instrumenty rynku pieniężnego.

W ramach prowadzonej działalności Fundusz planuje zawrzeć z podmiotem prawa polskiego działającym w sektorze finansowym („Bankiem”) umowę sekurytyzacji, której przedmiotem będą wierzytelności z tytułu odszkodowania względem jednostki samorządu terytorialnego nabyte w przeszłości przez Bank, jak również własna wierzytelność odszkodowawcza Banku oparta na podstawie deliktowej związana z nabytymi wierzytelnościami oraz prawa i obowiązki akcesoryjne wynikające z zawartych przez Bank umów nabycia wierzytelności odszkodowawczych oraz z roszczeń deliktowych Banku (łącznie „Wierzytelności”) („Umowa sekurytyzacji”). Zakresem sekurytyzacji objęte zostaną w szczególności wierzytelności w stosunku do jednostki samorządu terytorialnego dotyczące ustalenia i wypłaty odszkodowania z tytułu wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego pewnych działek gruntu. Z informacji udostępnionych przez Bank wynika, że na chwilę obecną nie występują przesłanki, aby uznać Wierzytelności za tzw. wierzytelności trudne (aktualnie Wierzytelności nie są objęte procesem tworzenia przez Bank odpisów z tytułu utraty wartości). Prawa do ww. Wierzytelności zostały nabyte przez Bank w wyniku zawarcia z poprzednim wierzycielem umów sprzedaży wierzytelności (umowy sprzedaży wierzytelności z 2011 r. i 2012 r.). Z perspektywy Banku uczestnictwo w procesie sekurytyzacji zapewni usprawnienie procesu zarządzania posiadanymi aktywami oraz pozyskanie kapitału.

Decyzja o objęciu Wierzytelności procesem sekurytyzacji jest wynikiem ustaleń podjętych na etapie zmiany dotychczasowej struktury właścicielskiej Banku związanej ze zbyciem większościowego pakietu akcji Banku posiadanych przez aktualnego akcjonariusza większościowego Banku na rzecz nowego inwestora. Jednym z uzgodnień dokonanych pomiędzy dotychczasowym właścicielem Banku a inwestorem dokonującym nabycia akcji Banku, było zobowiązanie stron do przeniesienia przedmiotowych Wierzytelności na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego w dniu finalizacji procesu nabycia akcji Banku.

W ramach realizacji Umowy sekurytyzacji, Bank jako inicjator dokona przelewu na Fundusz Wierzytelności. Przelew Wierzytelności dokonany na podstawie zawartej Umowy sekurytyzacji nastąpi w trybie art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r, poz. 121).

W związku z realizacją procesu sekurytyzacji oraz dokonaniem na jej podstawie przelewu Wierzytelności, Bank otrzyma od Funduszu ustalone wynagrodzenie, którego kwota będzie uwarunkowana wartością sekurytyzowanych Wierzytelności. Przyjęta przez strony kwota wynagrodzenia będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość cedowanych Wierzytelności. Zapłata wynagrodzenia na rzecz Banku zostanie dokonana m.in. z wykorzystaniem instytucji przekazu zdefiniowanej w art. 921 (1) Kodeksu cywilnego. W wyniku złożonego przez Fundusz oświadczenia bądź zawartej przez Fundusz umowy lub umów, środki pieniężne zostaną przekazane na rzecz Banku przez podmiot trzeci. W takim przypadku, zobowiązanie Funduszu wobec Banku zostanie uregulowane a transfer Wierzytelności skutecznie dokonany, mimo iż podmiotem dokonującym fizycznej wypłaty środków pieniężnych (z tytułu przeniesienia na rzecz Funduszu praw do sekurytyzowanych wierzytelności) nie będzie bezpośrednio Fundusz.

Dodatkowo, Bank jako beneficjent realizowanego przez Fundusz procesu zostanie zobowiązany do zapłaty na rzecz Fundusz ustalonego wynagrodzenia (tzw. Service fee). Kwota przysługującego dla Funduszu wynagrodzenia z tytułu realizacji szeregu czynności faktycznych związanych z przeprowadzeniem ww. procesu zostanie uregulowana przez Bank w oparciu o odrębnie wystawiony dokument źródłowy.

Przedmiotem sekurytyzacji będą wierzytelności banku, dlatego kształt oraz forma całego procesu sekurytyzacji będzie oparta nie tylko o regulacje zawarte w Ustawie o funduszach inwestycyjnych, ale również przepisy Prawa bankowego. Charakter przyszłej transakcji jako procesu sekurytyzacji realizowanego z udziałem Funduszu będzie uwarunkowany kategorią uczestniczących w niej stron (Fundusz, inwestorzy Funduszu, Bank jako zbywca wierzytelności) oraz zakresem dokonanych w jej ramach czynności prawnych (m.in. nabyciem w drodze przelewu wierzytelności, emisją certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusz).

Z ekonomicznego punktu widzenia czynność przelewu Wierzytelności stanowić będzie integralny element procesu sekurytyzacji, w ramach którego w zamian za płatność zapewniającą finansowanie działalności Banku, określona pula aktywów wraz z wygenerowanymi przez nie przyszłymi strumieniami płatności zostanie przeniesiona na Fundusz. Wierzytelności zostaną objęte na własne ryzyko Funduszu, a podstawą czynności przelewu Wierzytelności (dokonanej w oparciu o art. 509 Kodeksu cywilnego) będzie Umowa sekurytyzacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy czynności dokonywane przez Fundusz w oparciu o zawartą Umowę sekurytyzacji będą stanowiły kompleksową usługę finansową zwolnioną z podatku od towarów i usług, w przypadku której podstawą opodatkowania będzie otrzymane przez Fundusz wynagrodzenie (tzw. Service fee)?

Zdaniem Wnioskodawcy, działania realizowane przez Fundusz w oparciu o zawartą z Bankiem Umowę sekurytyzacji (w tym również czynność przejęcia przez Fundusz Wierzytelności) stanowić będą kompleksową, odpłatną usługę finansową objętą zwolnieniem od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie, podstawą opodatkowania VAT będzie kwota wynagrodzenia należnego dla Funduszu z tytułu dokonanych w ramach sekurytyzacji czynności.

Uzasadnienie.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Tym samym, poprzez użycie definicji negatywnej, ustawodawca zdecydował, że przez świadczenie usług powinno się traktować każdą transakcję, która nie może zostać uznana za dostawę towarów. Stąd dla celów VAT, każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, zaś w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. W konsekwencji, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko wtedy, gdy są one wykonywanie odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 marca 2012 r. (sygn. I FPS 5/11) rozważał okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę ustalając, czy po stronie cesjonariusza wystąpiło wynagrodzenie bezpośrednio związane z nabyciem wierzytelności, rzeczywiście otrzymane (bądź należne), jako świadczenie wzajemne za wykonywaną na rzecz cedenta usługę, stającą się tym samym usługą odpłatną, czyli czynnością opodatkowaną VAT. W ocenie Sądu „poszukiwać należy strumienia pieniędzy płynącego od zbywcy – cedenta do nabywcy – cesjonariusza za wykonaną usługę, czyli odwrotnie płynącego niż w przypadku umowy kupna sprzedaży, kiedy zapłatę za wierzytelność otrzymuje zbywca od nabywcy”. Sąd stwierdził zarazem, że trzeba odpowiedzieć na pytanie „czy obok transakcji kupna – sprzedaży wierzytelności wystąpiło świadczenie usługi przez nabywcę wierzytelności na rzecz jej zbywcy za bezpośrednim wynagrodzeniem otrzymanym, co ważne, przez nabywcę”. Konkludując NSA uznał, że „w sytuacji, kiedy występuje tylko zapłata ceny za wierzytelność, trudno uznać, że do świadczenia takiej usługi dochodzi”.

Szczególnym przypadkiem cesji wierzytelności jest dokonanie jej w wykonaniu umowy sekurytyzacji, gdzie mamy do czynienia z płatnością za usługę (Service fee) w zakresie zapewnienia finansowania, co jednoznacznie prowadzi do wniosku, że mamy tu do czynienia z usługa zwolnioną w rozumieniu ustawy o VAT.

Reasumując, w ocenie Funduszu, działania podjęte w wyniku zawarcia z Bankiem Umowy sekurytyzacji, niewątpliwie będą wypełniały przesłanki konieczne do ich kwalifikacji dla celów podatku VAT jako usługi. Za powyższym przemawia nie tylko charakter samej transakcji, ale również funkcje pełnione przez każdą ze stron oraz korzyści ekonomiczne odnoszone przez jej uczestników.

Niewątpliwie kluczową przesłanką przystąpienia przez Bank do planowanej transakcji jest uzyskanie finansowania. Sekurytyzacja stanowi bowiem szczególny rodzaj instrumentu pozwalającego na wcześniejsze otrzymanie przez jego inicjatora środków finansowych (co nie jest z reguły możliwe w przypadku dochodzenia wierzytelności i jej windykacji), zainwestowanych w transferowane na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego bądź spółki specjalnego przeznaczenia wierzytelności. Jest to złożony, wieloetapowy proces, którego istota sprowadza się do zapewnienia finansowania poprzez emisję certyfikatów inwestycyjnych. Mając na uwadze powyższe, na gruncie regulacji podatku VAT działania podejmowane przez Fundusz niewątpliwie kreują kategorię usługi polegającej na zapewnieniu dla Banku określonych źródeł finansowania.

Poprzez emisję certyfikatów inwestycyjnych Fundusz pozyska środki finansowe, które zostaną przekazane na rzecz Banku tytułem wynagrodzenia za przeniesione na rzecz Funduszu Wierzytelności. Na skutek wszczęcia przez Fundusz szczególnej procedury, objęcia procesem sekurytyzacji Wierzytelności oraz dokonania przez Fundusz emisji certyfikatów inwestycyjnych, Bank otrzyma środki pieniężne, które wykorzysta w swojej bieżącej działalności. W rezultacie, Bank jako inicjator procesu sekurytyzacji stanie się de facto beneficjentem podjętych przez Fundusz działań. Na skutek przeniesienia aktywów oraz zrealizowanej z udziałem Funduszu emisji certyfikatów inwestycyjnych, Bank otrzyma środki pieniężne, które pierwotnie zostały zainwestowane w transferowaną Wierzytelność. Jednocześnie, przyjęta przez strony forma wzajemnych rozliczeń (m.in. z wykorzystaniem instytucji przekazu), nie będzie miała wpływu na identyfikację Banku jako podmiotu faktycznie otrzymującego korzyści finansowe z tytułu przeprowadzenia przez Fundusz procesu sekurytyzacji.

Nie budzi również wątpliwości, że działania podejmowane przez Fundusz w ramach analizowanej transakcji będą mieściły się w pojęciu czynności dokonanych w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Zgodnie z regulacjami ustawy o funduszach inwestycyjnych, działalność lokacyjna, w tym m.in. w sekurytyzowanie wierzytelności stanowi wyłączny przedmiot działalności wskazanej kategorii funduszy inwestycyjnych.

Jednocześnie należy podkreślić, iż zgodnie z ustaleniami stron, tytułem wynagrodzenia za podjęte przez Fundusz w ramach procesu sekurytyzacji działania, Bank zobowiązany będzie do zapłaty ustalonej kwoty wynagrodzenia (tzw. „Service fee”). Podjęcie przez Fundusz kompleksowych czynności (odnoszących się w głównej mierze do przystąpienia przez Fundusz do transakcji, organizacji procesu emisji certyfikatów inwestycyjnych, przejęcia praw do sekurytyzowanych wierzytelności oraz zapewnienia środków finansowych dla Banku) nie będzie miało charakteru nieodpłatnego. W analizowanym stanie faktycznym, będą miały miejsce dwa przepływy pieniężne, tj.:

1. zapłata wynagrodzenia dla Funduszu za zrealizowane przez niego usługi finansowe,
2. zapłata wynagrodzenia dla Banku za transferowane wierzytelności.

Tym samym, uwzględniając zakres podejmowanych na podstawie Umowy sekurytyzacji działań oraz ustalony przez strony sposób rozliczeń, przyjąć należy, że realizowane przez Fundusz czynności będą wypełniały przesłanki uznania ich za świadczenie usług wg regulacji ustawy VAT.

Odnosząc powyższe na grunt szczegółowych zasad opodatkowania VAT, w ocenie Funduszu, realizowane przez Fundusz działania wypełniają znamiona usług finansowych zwolnionych z podatku VAT. Mając na uwadze całokształt planowanej transakcji oraz jej kompleksowy charakter, czynności Funduszu mogą zostać zakwalifikowane jako usługi:

• udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę (art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT), oraz
• usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług (art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT).

Jak już zostało wcześniej wskazane, dla Banku główną korzyścią ekonomiczną, wynikającą z przeprowadzenia procesu sekurytyzacji będzie otrzymanie środków pieniężnych, pozyskanych przez Fundusz w drodze emisji certyfikatów inwestycyjnych. W konsekwencji, opierając się na szerokiej wykładni definicji pożyczki prezentowanej w orzecznictwie (w szczególności w orzecznictwie TSUE), z perspektywy Banku objęcie Wierzytelności procesem sekurytyzacji będzie więc szczególną formą przyznania przez Fundusz finansowania.

W kontekście powyższych uwag należy zaznaczyć, że usługa udzielania pożyczki/kredytu nie została zdefiniowana ani w ustawie VAT, ani w Dyrektywie 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („Dyrektywa VAT”). Jednocześnie, analiza treści orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) prowadzi do uznania, że zastosowanie zwolnienia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT (stanowiącego implementację regulacji art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy VAT) nie może być ograniczane jedynie do finansowania w formie pożyczki lub kredytu. Zakres pojęcia „usługi udzielania pożyczki” należy interpretować w szeroki sposób. W rezultacie zwolnienie dla ww. usług finansowych powinno mieć zastosowanie także do innych form finansowania i de facto odwoływać się każdej usługi, której przedmiotem jest odpłatne finansowanie innego podmiotu w dowolnie przyjęty sposób. Potwierdzeniem powyższej tezy może być wykładnia regulacji VAT zaprezentowana przez TSUE w wyroku w sprawie Muys’en De Winter’s Bouw-en Aannemingsbedrijf BV (sygn. C-281/91), zgodnie z którym ww. zakres zwolnienia VAT nie odwołuje się jedynie do kredytów udzielonych przez banki bądź instytucje finansowe, a dotyczy również innych form finansowania (m.in. ma zastosowanie do tzw. kredytu kupieckiego).

Zatem wskazana w Dyrektywie VAT oraz przepisach ustawy VAT czynność udzielenia kredytu czy pożyczki to szeroko rozumiane finansowanie cudzej działalności, bez względu na przyjętą przez strony formę cywilnoprawną. Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego, za prawidłowe należy więc uznać twierdzenie, że zakres zwolnienia od podatku VAT wskazany w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT, będzie miał zastosowanie także do szczególnej formy finansowania – tj. umów sekurytyzacji.

Dokonując kwalifikacji ww. transakcji dla celów podatku VAT należy mieć również na względzie jej kompleksowy charakter. Niewątpliwie jednym z kluczowych elementów analizowanego procesu jest przeniesienie przez inicjatora sekurytyzacji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego bądź podmiotu specjalnego przeznaczenia wierzytelności. Mając na uwadze ten specyficzny charakter wskazanego procesu, zdaniem Funduszu usługa sekurytyzacji jako usługa w zakresie długów może również korzystać ze zwolnienia z VAT w oparciu o regulacje art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Za prawidłowością powyższej tezy przemawia w szczególności ścisły związek procesu sekurytyzacji (w ramach którego dokonywana jest cesja wierzytelności) z emisją certyfikatów inwestycyjnych. Jak już zostało wskazane, charakterystycznym elementem sekurytyzacji jest przekształcenie sekurytyzowanych wierzytelności na certyfikaty inwestycyjne, które mogą być zbywane na rynku finansowym. W efekcie przeprowadzenia przez Fundusz sekurytyzacji dojdzie do upłynnienia posiadanej przez Bank Wierzytelności o charakterze odszkodowawczym, poprzez wprowadzenie jej do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci wyemitowanych przez Fundusz certyfikatów inwestycyjnych.

Czynności dokonywane przez Fundusz w ramach kompleksowego procesu sekurytyzacji, w której jednym z elementów jest cesja wierzytelności, można także zakwalifikować jako usługę pośrednictwa finansowego korzystającą ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Wdrożenie sekurytyzacji skutkuje wprowadzeniem na rynek kapitałowy określonych instrumentów finansowych (nowowyemitowanych certyfikatów inwestycyjnych).

Reasumując, świadczona przez Fundusz na podstawie zawartej Umowy sekurytyzacji usługa zmierzająca do zagwarantowania dla Banku niezbędnego finansowania niewątpliwie wypełnia cechy usług finansowych objętych zwolnieniem od podatku VAT (wskazanych w art. 43 ustawy VAT).

Uwzględniając aktualne wymagania biznesowe uczestników rynku, sekurytyzacja stanowi element nowoczesnego zarządzania aktywami przedsiębiorstwa. Głównym sensem i celem ekonomicznym przeprowadzenia tego rodzaju procesu jest zapewnienie dla podmiotu będącego jego inicjatorem (Banku) finansowania i poprawa jego płynności finansowej. Bank w drodze cesji posiadanych aktywów (Wierzytelności) pozyska środki pieniężne, przy jednoczesnym ograniczeniu wzrostu ryzyka kredytowego. Dodatkowo należy podkreślić, że sama czynność transferu Wierzytelności na rzecz Funduszu nie będzie stanowiła samoistnej czynności, lecz będzie elementem kompleksowej usługi finansowej. W przypadku procesu sekurytyzacji, cesja wierzytelności jest bowiem integralnie związana ze świadczonymi przez fundusz sekurytyzacyjny usługami polegającymi na zapewnieniu finansowania inicjatorowi i dla celów podatku VAT nie powinna podlegać indywidualnej analizie.

Należy również zaakcentować, iż do przedmiotowej transakcji nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 ustawy VAT, który wyłącza z zakresu zwolnienia z VAT m.in. czynności ściągania długów oraz faktoringu. W przeciwieństwie do transakcji sekurytyzacji (zmierzającej do zapewnienia inicjatorowi finansowania), celem czynności ściągania długów jest wyłącznie windykacja wierzytelności. W analizowanej transakcji natomiast, ryzyko ekonomiczne związane z cedowanymi Wierzytelnościami zostanie w całości przeniesione na Fundusz. Jednocześnie, treść Umowy sekurytyzacji zawartej pomiędzy Funduszem a Bankiem, nie przewiduje dodatkowych postanowień zobowiązujących Fundusz do podjęcia czynności windykacyjnych na rzecz Banku.

Planowana transakcja sekurytyzacji będzie również w zasadniczy sposób odbiegać od transakcji faktoringowej. Należy mieć bowiem na uwadze, iż w przypadku usług faktoringowych, faktor obok udzielenia finansowania, zobligowany jest do realizacji szerszego spektrum działań na rzecz faktoranta obejmujących między innymi: windykację należności, monitorowanie spłat przez dłużników, dochodzenie należności. W przypadku rozpatrywanej Umowy sekurytyzacji wskazane czynności dodatkowe nie będą miały miejsca. Ponadto, możliwość realizacji przez Fundusz w ramach sekurytyzacji dodatkowych czynności faktycznych, które podejmowane są przez podmioty świadczące usługi faktoringu jest wykluczona zakresem funkcjonowania funduszy sekurytyzacyjnych (precyzyjnie określonym w Ustawie o funduszach inwestycyjnych).

Mając na względzie powyższe uzasadnienie, zdaniem Funduszu, realizacja procesu sekurytyzacji, w tym również dokonany w jej ramach przelew Wierzytelności, będzie stanowił całościową usługę finansową (ściśle uregulowaną w przepisach szczególnych) objętą zakresem zwolnienia od podatku VAT. Jednocześnie, dla celów rozliczeń, za podstawę opodatkowania należy przyjąć kwotę należnego dla Funduszu wynagrodzenia.

Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Zatem, w analizowanym stanie faktycznym, jako podstawę VAT należy przyjąć kwotę tzw. Service fee, która wprost odnosi się do gratyfikacji działań podjętych przez Fundusz w ramach ww. procesu.

Prawidłowość powyższego podejścia znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie sądów administracyjnych, jak również w wydanych przez organy podatkowe interpretacjach podatkowych.

Wprawdzie przedstawiona przez judykaturę aprobata dla kwalifikacji sekurytyzacji jako kompleksowej usługi finansowej objętej zwolnieniem od podatku VAT została zaprezentowana w orzecznictwie wydanym w oparciu o regulacje ustawy o VAT w wersji obowiązującej do końca 2010 r., przedstawione w nim tezy nie tracą na aktualności.

Dla celów identyfikacji podejmowanych przez Fundusz czynności na gruncie podatku VAT, kluczowym jest bowiem zrozumienie istoty samego procesu. Zgodnie z podejściem prezentowanym przez judykaturę „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji należy wskazać, że >>jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności<< (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s. 13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element – świadczonej przez spółkę celową – szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników” (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r., sygn. I SA/Wr 1564/09).

Analogiczny stanowisko zostało przedstawione w uzasadnieniu do wyroku WSA w Warszawie z dnia 2 lutego 2007 r. (sygn. III SA/Wa 3887/06), w którym sąd m.in. podkreślił, że: „istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca – jak chcą tego organy podatkowe – wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja która była elementem świadczonej usługi finansowej”. Tym samym, dla celów podatku VAT, klasyfikacja działań Funduszu powinna zostać ustalona w oparciu o istotę procesu sekurytyzacji oraz wynikające z niej korzyści ekonomiczne w postaci zagwarantowania finansowania.

Podkreślenia wymaga również fakt, że „czynności podejmowane (...) w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element świadczonej przez spółkę celową – szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym związanej z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucja środków finansowych i ograniczeniem ryzyka nie wypłacalności dłużników” (wyrok z dnia 29 sierpnia 2012 r., sygn. III SA/Wa 3030/11). Dlatego zgodnie z poglądem akceptowanym przez sądownictwo, usługa sekurytyzacji nie może być utożsamiana ze ściąganiem długów lub faktoringiem.

Na szczególną uwagę zasługują również tezy zaprezentowane w orzeczeniu wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), w którym NSA potwierdził klasyfikację usług świadczonych w ramach procesu sekurytyzacji jako usług finansowych podlegających zwolnieniu od podatku VAT. W wyroku tym NSA pokreślił także kompleksowy charakter procesu sekurytyzacji stwierdzając, że: ,,(…) cesja wierzytelności jest integralnie związana ze świadczonymi przez spółkę irlandzką usługami, polegającymi na zapewnieniu spółce V. finansowania jej działalności i ograniczenia ryzyka nieściągalności wierzytelności leasingowych. Ponadto, cedowane wierzytelności stanowią zabezpieczenie dokonanej przez spółkę celową (w ramach sekurytyzacji) emisji papierów wartościowych, która ma służyć pozyskaniu środków na finansowanie działalności spółki leasingowej. Sąd uznał zatem, że czynności dokonywane przez irlandzkiego kontrahenta skarżącej Spółki, mieszczą się w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jednakże, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z treścią załącznika nr 4 do tej ustawy, usługi te są zwolnione z tego podatku. Zdaniem Sądu, organ udzielający interpretacji skoncentrował się na ocenie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności, pomijając, że ich cesja była tylko elementem usługi pośrednictwa finansowego, świadczonej przez spółkę celową w ramach umowy sekurytyzacji (...)”.

Co istotne, przedstawione przez sądy administracyjne stanowisko potwierdzające możliwość zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla wszystkich czynności dokonywanych w ramach procesu sekurytyzacji, znajduje również potwierdzenie w licznych interpretacjach wydanych na gruncie aktualnego brzmienia art. 43 ustawy o VAT (tj. po nowelizacji z 2011 r.). Tytułem przykładu należy chociażby wskazać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2015 r., (sygn. IPPP3/4512-170/15-2/MC); interpretację z dnia 4 lutego 2015 r. (sygn. IPPP3/443-1098/14-2/IG); interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 18 lipca 2013 r. (sygn. ILPP4/443-185/13-4/EWW), czy interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 marca 2013 r. (sygn. IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM).

Mając na uwadze przytoczone powyżej argumenty, znajdujące akceptację wśród judykatury oraz organów wydających interpretacje indywidualne, należy uznać, że czynności dokonane przez Fundusz w ramach zawartej z Bankiem Umowy sekurytyzacji (podlegającej szczególnym regulacjom prawnym tj. regulacjom ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz Prawa bankowego) stanowić będą usługi finansowe objęte zakresem zwolnienia od VAT. Jednocześnie, dla celów rozliczenia ww. transakcji dla celów VAT, Fundusz jako podstawę opodatkowania powinien rozpoznać kwotę należnego od Banku wynagrodzenia (tzw. Service fee).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Końcowo wskazać należy, iż przedmiotową interpretację wydano w oparciu o przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego, z którego wynika, że przelew wierzytelności następuje w ramach transakcji sekurytyzacji, co oznacza, że jeśli toku ewentualnego postępowania podatkowego zostanie ustalony odmienny od przedstawionego we wniosku stan faktyczny, niniejsza interpretacja nie wywrze skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.