Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/4512-1-29/16-2/AP
z 7 marca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § l i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki , przedstawione we wniosku z dnia 16 grudnia 2015 r. (data wpływu 31 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokumentów innych niż faktura – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z dokumentów innych niż faktura.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka A. (dalej: Wnioskodawca) prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na opracowywaniu dokumentacji projektowej - budowlanej. Na mocy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm., dalej skrótowo zwanej VATU) jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: podatek VAT).

W ramach wykonywania usługi na podstawie umowy obejmującej opracowanie projektów budowlanych i wykonawczych w dniu 23 grudnia 2010 r. została zawarta umowa podwykonawcza pomiędzy Wnioskodawcą a B. działającym pod firmą C. (dalej: Podwykonawca). Na mocy powyższej umowy C. zobowiązał się do opracowania, jako podwykonawca, na rzecz Wnioskodawcy mapy do celów projektowych. Podwykonawca jednak nie wywiązał się w pełni z powyższego zobowiązania, co na podstawie postanowień umowy stanowiło podstawę do naliczenia przez Wnioskodawcę, jako zamawiającego, kary umownej.

Na podstawie porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. zawartego pomiędzy Wnioskodawcą a B. wartość wykonanej pracy przez C. została ustalona na 49.800,00 zł netto (tj. 61.254,00 zł brutto przy uwzględnieniu stawki podatku VAT 23%). Z kolei zgodnie z pkt 5 porozumienia w związku z § 4 pkt 1 umowy nr z dnia 23 grudnia 2010 r. firma C. została obciążona przez Wnioskodawcę karą umowną w wysokości 61.254,00 zł. Tego samego dnia sporządzony został protokół zdawczo-odbiorczy wykonanego zakresu przedmiotu umowy. W treści porozumienia zawarte zostały wszystkie dane identyfikujące strony tego porozumienia, w tym numery identyfikacji podatkowej obu stron, a także kwota wynagrodzenia za usługę wykonaną przez podwykonawcę.

Na mocy pkt 6 porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. strony postanowiły, że powyższe należności ulegają kompensacie (tj. potrąceniu) do wysokości 61.254,00 zł, wskutek czego uległy umorzeniu obie w całości. Wnioskodawca wystawił notę księgową na odbiorcę C. na kwotę 61.254,00 zł tytułem kary umownej. Natomiast na podstawie pkt 4 powyższego porozumienia, B. zobowiązał się wystawić fakturę za wynagrodzenie na kwotę 49.800,00 zł netto. Jednakże pomimo takiego obowiązku do dnia dzisiejszego przedmiotowa faktura nie została wystawiona. Podwykonawca B. pomimo wielu upomnień ze strony Wnioskodawcy faktury nie wystawia, pomimo, że na skutek opisanego wyżej potrącenia doszło do wykonania zobowiązania Wnioskodawcy do zapłaty.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym, przy uwzględnieniu sporządzonych pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą dokumentów oraz ich treści, w szczególności porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. oraz zawartego w nim ustalenia stron, że wzajemne należności ulegają kompensacie (potrąceniu) w całości, Wnioskodawca uprawniony jest do zakwalifikowania kwoty podatku VAT od wynagrodzenia dla Podwykonawcy obliczonego według stawki 23% od kwoty wynagrodzenia netto, wynoszącego 49.800,00 zł, jako podatku VAT naliczonego Wnioskodawcy z tytułu nabycia usług, a w konsekwencji do obniżenia o kwotę tak obliczonego podatku kwoty podatku VAT należnego od Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ust. 1 VATU?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 VATU, Podwykonawca B. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą C. jest podatnikiem podatku VAT. Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 VATU, usługa świadczona przez C. na rzecz Wnioskodawcy polegająca na opracowaniu mapy do celów projektowych, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. B., jako podatnik tego podatku, ma obowiązek wystawienia faktury, o czym stanowił art. 106 ust. 1 VATU obowiązujący do dnia 31 grudnia 2013 r., a aktualnie art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 106a VATU. Ponadto podatnik, na podstawie pkt 4 porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r., zobowiązał się do wystawienia faktury na kwotę ustalonego wynagrodzenia w kwocie 49.800,00 zł netto. Jednakże podatnik do dnia dzisiejszego nie wywiązał się z powyższego obowiązku, przy czym wynagrodzenie za wykonaną usługę zostało zapłacone w drodze potrącenia z karą umowną (ust. 6 porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r.). Zgodnie z powszechnie uznawanym stanowiskiem w orzecznictwie i w doktrynie potrącenie wierzytelności (kompensata) jest bowiem jedną z form zapłaty.

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, uporczywe unikanie wystawienia przez kontrahenta (B.), na rzecz którego dokonana została zapłata (poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności), faktury nie powinno stać na przeszkodzie uwzględnieniu przez Wnioskodawcę kwoty podatku od towarów usług obliczonej od ustalonego wynagrodzenia netto w kwocie podatku naliczonego. Tym bardziej, że zawarte w dniu 29 stycznia 2013 r. porozumienie określa wszystkie istotne elementy, jakie winny znajdować się w fakturze oraz pozwalające na określenie wielkości podatku VAT. Z art. 106e VATU wynika, jakie elementy powinna zawierać faktura. W odniesieniu do porozumienia zawartego między Wnioskodawcą a B. należy stwierdzić, że zawiera ono elementy umożliwiające rozliczenie podatku od towarów i usług, a w szczególności takie jak:

1. dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację podstawy rozliczenia. W odniesieniu do przedmiotowego porozumienia są to data zawarcia porozumienia – 29 stycznia 2013 r., data wykonania usługi znajdująca się w pkt 3 porozumienia – 1 sierpnia 2012 r., a także data otrzymania zapłaty w drodze potrącenia – 29 stycznia 2013 r.;
2. dane wraz z adresem oraz numerem NIP określające podatnika podatku VAT oraz nabywcę usługi, które znajdują się we wstępie porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r.;
3. nazwę oraz zakres wykonanej usługi znajduje się w pkt 2 porozumienia, który stanowi, że wykonana usługa przez podatnika polegała na opracowaniu Mapy Do Celów Projektowych;
4. cenę jednostkowa oraz wartość wykonanej usługi, która zgodnie została wyceniona na 49.800,00 zł netto (pkt 2 porozumienia).
   
   

Stawka podatku jest możliwa do ustalenia na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 VATU. Dla danej usługi polegającej na opracowaniu mapy do celów projektowych stawka podatkowa wynosi 23% podstawy opodatkowania, tj. umownego wynagrodzenia netto. Kwotę podatku VAT od sumy wartości sprzedaży netto można ustalić na podstawie art. 106e ust. 7 VATU. W opisanej sytuacji wyniesie ona 11.454,00 zł dając kwotę należności głównej w kwocie 61.254,00 zł, która stała się przedmiotem kompensaty, zgodnie z porozumieniem stron.

Warto także dodać, że na mocy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1428), zmieniającego rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, zmianie uległ wymóg tytułowania podstawy rozliczenia „Faktura VAT”. Minister Finansów poprzez ww. rozporządzenie stwierdził, że o charakterze dokumentu, jako faktury, powinna decydować jego treść oraz to, przez kogo jest wystawiany, a nie jego nazwa. Jakkolwiek powyższe rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. zostało uchylone, to jednak obowiązywało w okresie, kiedy po stronie podwykonawcy B. powstał obowiązek wystawienia faktury Wnioskodawcy. Ponadto, w omawianym zakresie może stanowić ono podstawę wykładni, że dla celów rozliczenia przez podatnika podatku VAT podatku naliczonego oraz należnego nie jest konieczne uzyskanie przez niego dokumentu zatytułowanego jako faktura, czy też faktura VAT. Niezbędne jest natomiast udokumentowanie zakupu towaru lub usługi, skutkujące zapłatą podatku naliczonego, na podstawie czego możliwe będzie ustalenie wszystkich niezbędnych danych stron transakcji, jej przedmiotu, wysokości należności, stawki podatku VAT oraz jego wysokości.

Trzeba mieć na uwadze, że żaden obowiązujący przepis prawa nie wyposaża kontrahenta umowy w narzędzie, przy użyciu którego byłby w stanie zmusić drugą stronę umowy do wystawienia faktury. Dokonanie czynności faktycznej i technicznej, jaką jest wystawienie faktury, jest okolicznością w pełni uzależnioną od strony umowy, która do wystawienia faktury jest zobowiązana. W tych warunkach uznanie dopuszczalności uwzględnienia zapłaconej należności brutto, a więc wraz z naliczonym podatkiem VAT, od uzyskania od kontrahenta faktury, w istocie mogłoby prowadzić do całkowitego pozbawienia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT od podatku należnego. Prawo to tymczasem gwarantują mu przepisy VATU oraz przepisy prawa unijnego. Samo, jakkolwiek bezprawne, zaniechanie wystawienia faktury przez sprzedawcę towaru lub usługodawcę, nie może stanowić wystarczającej podstawy do odmowy przyznania powyższego uprawienia podatnikowi (nabywcy towaru lub usługi) w przypadku, gdy okoliczności towarzyszące transakcji, a w szczególności sporządzone dokumenty, nie pozostawiają wątpliwości co do stron transakcji, kwoty ceny sprzedaży lub wynagrodzenia, a jednocześnie ustalenie pozostałych elementów obowiązku i zobowiązania podatkowego możliwe jest na podstawie obowiązujących przepisów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, że niniejsza interpretacja dotyczy możliwości odliczenia podatku naliczonego w związku z dokonaniem kompensaty należności na mocy porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r., zatem wydana została w oparciu o stan prawny wówczas obowiązujący.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi:

1. suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:
   1. z tytułu nabycia towarów i usług,
   2. potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego,
   3. od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu
   - z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4;
2. w przypadku importu towarów - suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego i deklaracji importowej, z zastrzeżeniem pkt 5;
3. zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa w art. 116 ust. 6;
4. kwota podatku należnego z tytułu:
   1. świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca,
   2. dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 lub 7 podatnikiem jest ich nabywca,
   3. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
5. kwota podatku należnego z tytułu importu towarów - w przypadkach, o których mowa w art. 33a;
6. różnica podatku, o której mowa w art. 29 ust. 18 i art. 37.
   
   

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 88 ust. 3a ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

1. sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
   1. wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
   2. w których kwota podatku wykazana na oryginale faktury lub faktury korygującej jest różna od kwoty wykazanej na kopii;
2. transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;
3. wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż;
4. wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
   1. stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,
   2. podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
   3. potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;
5. faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;
6. zaświadczenie, o którym mowa w art. 86 ust. 5, zawiera informacje niezgodne ze stanem faktycznym;
7. wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.
   
   

Ustawodawca wyraźnie określił zatem, na podstawie jakich dokumentów podatnicy mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług. Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, odliczenie jest możliwe w sytuacjach, gdy wydatki są udokumentowane fakturami. Należy zauważyć, że przepisy dotyczące podatku od towarów i usług – poza pewnymi wyjątkami wyraźnie w przepisach wskazanymi – nie przewidują innego niż faktura dokumentu, dającego nabywcy towarów i usług możliwość odliczenia podatku z tytułu ich nabycia.

Na podstawie art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Jak stanowi art. 106 ust. 8 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia:

1. określi szczegółowe zasady wystawiania faktur, dane, które powinny zawierać, oraz sposób i okres ich przechowywania;
2. może określić wzory faktur dla wszystkich lub niektórych rodzajów czynności;
3. może określić przypadki, w których faktury mogą być wystawiane przez inne podmioty niż wymienione w ust. 1 i 2, oraz szczegółowe zasady i warunki wystawiania faktur w takich przypadkach.
   
   

Szczegółowe zasady wystawiania faktur oraz dane, które faktury powinny zawierać zostały określone, na podstawie delegacji ustawowej zawartej w ww. art. 106 ust. 8 ustawy, w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360, z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia, fakturę wystawia:

1. zarejestrowany podatnik VAT czynny;
2. podatnik, o którym mowa w art. 16 ustawy, przy dokonywaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.
   
   

W myśl § 5 ust. 1 rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

1. datę jej wystawienia;
2. kolejny numer, nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4. numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 11 lit. a;
5. numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 11 lit. b;
6. datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży;
7. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8. miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
9. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
10. kwoty wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
11. wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
12. stawkę podatku;
13. sumę wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
15. kwotę należności ogółem.
    
    

Wymóg posiadania faktury VAT w celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego jest całkowicie zgodny z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE. L Nr 347, poz. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z przepisem art. 178 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady, w celu dokonania odliczenia, o którym mowa w art. 168 lit. a, w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, podatnik musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z art. 220-236 i art. 238, 239 i 240.

Tym samym wymóg posiadania faktury określony w przepisie art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, stanowi prawidłową implementację przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady i zgodny jest z prawem wspólnotowym.

Z zasady neutralności wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT poniesionego na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Jednakże podstawowym dowodem poniesienia przez podatnika ciężaru podatku VAT jest właśnie faktura wystawiona przez sprzedającego. Brak przedmiotowej faktury jest równoznaczny z brakiem dowodu zapłacenia kwoty podatku VAT na poprzednim etapie obrotu gospodarczego. Zauważyć należy, że ani ustawodawca unijny ani ustawodawca krajowy nie dopuszcza możliwości zastąpienia faktury innymi dokumentami (np. umowami, dokumentami bankowym, porozumieniami itp.).

Z powołanych wyżej regulacji wynika zatem, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, przy czym kwota podatku naliczonego, która może zostać odliczona, musi wynikać z otrzymanych od sprzedawcy faktur dokumentujących nabycie towarów lub usług.

Ponadto, w myśl art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.

Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, o czym stanowi art. 86 ust. 11 ustawy.

Analizując powyższe regulacje wskazać należy, że w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych na terytorium kraju jedynym dokumentem uprawniającym do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest faktura. Dla potrzeb odliczenia podatku naliczonego podstawowe znaczenie ma więc otrzymanie faktury, a moment jej otrzymania jest momentem kluczowym dla dokonania odliczenia.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na opracowywaniu dokumentacji projektowej – budowlanej. Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W ramach wykonywania usługi na podstawie umowy obejmującej opracowanie projektów budowlanych i wykonawczych, została zawarta umowa podwykonawcza pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą. Na mocy powyższej umowy Podwykonawca zobowiązał się do opracowania na rzecz Wnioskodawcy mapy do celów projektowych. Podwykonawca jednak nie wywiązał się w pełni z powyższego zobowiązania, co na podstawie postanowień umowy stanowiło podstawę do naliczenia przez Wnioskodawcę, jako zamawiającego, kary umownej.

Na podstawie porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. zawartego pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą wartość wykonanej pracy przez Podwykonawcę została ustalona na 49.800,00 zł netto (tj. 61.254,00 zł brutto przy uwzględnieniu stawki podatku VAT 23%). Z kolei zgodnie z pkt 5 porozumienia w związku z § 4 pkt 1 umowy z dnia 23 grudnia 2010 r. Podwykonawca został obciążony przez Wnioskodawcę karą umowną w wysokości 61.254,00 zł. Tego samego dnia sporządzony został protokół zdawczo-odbiorczy wykonanego zakresu przedmiotu umowy. W treści porozumienia zawarte zostały wszystkie dane identyfikujące strony tego porozumienia, w tym numery identyfikacji podatkowej obu stron, a także kwota wynagrodzenia za usługę wykonaną przez podwykonawcę.

Na mocy pkt 6 porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. strony postanowiły, że powyższe należności ulegają kompensacie (tj. potrąceniu) do wysokości 61.254,00 zł, wskutek czego uległy umorzeniu obie w całości. Wnioskodawca wystawił notę księgową na odbiorcę Podwykonawcę na kwotę 61.254,00 zł tytułem kary umownej. Natomiast na podstawie pkt 4 powyższego porozumienia, Podwykonawca zobowiązał się wystawić fakturę za wynagrodzenie na kwotę 49.800,00 zł netto. Jednakże pomimo takiego obowiązku do dnia dzisiejszego przedmiotowa faktura nie została wystawiona. Podwykonawca pomimo wielu upomnień ze strony Wnioskodawcy faktury nie wystawia, pomimo, że na skutek opisanego wyżej potrącenia doszło do wykonania zobowiązania Wnioskodawcy do zapłaty.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy w przedstawionym stanie faktycznym przy uwzględnieniu sporządzonych pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą dokumentów oraz ich treści, w szczególności porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. oraz zawartego w nim ustalenia stron Wnioskodawca jest uprawniony do zakwalifikowania kwoty podatku VAT od wynagrodzenia dla Podwykonawcy obliczonego według stawki 23% od kwoty wynagrodzenia netto, jako podatku VAT naliczonego Wnioskodawcy z tytułu nabycia usług, a w konsekwencji do obniżenia o kwotę tak obliczonego podatku VAT należnego Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy.

Jak wynika z ww. art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego, w stosunku do którego podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia, stanowi suma kwot tego podatku określonych w otrzymanych przez podatnika fakturach.

Powołane wyżej przepisy jednoznacznie wskazują dokumenty, których posiadanie daje podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Podkreślić należy, że przepisy prawa nie dopuszczają możliwości zastąpienia faktury innym dokumentem np. porozumieniem.

Opisany we wniosku stan faktyczny wskazuje jednoznacznie, że Wnioskodawca nie posiada faktury dokumentującej nabycie usługi, gdyż Podwykonawca dotychczas jej nie wystawił, bowiem unika jej wystawiania. Zatem w przypadku, gdy Wnioskodawca nie posiada (nie otrzymał od usługodawcy) faktury dokumentującej nabycie towarów i usług, nie może dokonać odliczenia podatku naliczonego. Brak faktury jest bowiem równoznaczny z brakiem dowodu zapłacenia kwoty podatku VAT na poprzednim etapie obrotu gospodarczego.

Podsumowując, w przedstawionym stanie faktycznym, przy uwzględnieniu sporządzonych pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą dokumentów oraz ich treści, w szczególności porozumienia z dnia 29 stycznia 2013 r. oraz zawartego w nim ustalenia stron, Wnioskodawca nie jest uprawniony do zakwalifikowania kwoty podatku VAT od wynagrodzenia dla Podwykonawcy obliczonego według stawki 23% od kwoty wynagrodzenia netto, jako podatku VAT naliczonego Wnioskodawcy z tytułu nabycia usług, a w konsekwencji do obniżenia o kwotę tak obliczonego podatku naliczonego kwoty podatku należnego Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, gdyż nie posiada faktury dokumentującej nabycie przedmiotowej usługi.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym to głównie na podstawie porozumienia zawartego z Podwykonawcą z dnia 29 stycznia 2013 r. oraz innych pozostałych dokumentów należy dokonać odliczenia kwoty podatku naliczonego jest nieprawidłowe. Zaznaczyć należy, że jak wskazał sam Wnioskodawca, w dniu 29 stycznia 2013 r. pomiędzy Wnioskodawcą a Podwykonawcą zostało zawarte porozumienie, z którego wynika m.in., że Podwykonawca zobowiązał się do wystawienia faktury, tak więc wskazane porozumienie nie może być traktowane jako faktura.

Należy również wskazać, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki podatkowoprawne tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, interpretacja traci aktualność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto należy zauważyć, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie stanu faktycznego oraz we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Zatem tut. Organ nie analizował poprawności zastosowania stawki podatku od towarów i usług w wysokości 23% dla usług świadczonych przez Podwykonawcę na rzecz Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 64-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.