2016.03.04 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP3/4512-18/16-4/RD
z 4 marca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 5 stycznia 2016 r. (data wpływu 7 stycznia 2016 r.), uzupełnionym w dniu 5 lutego 2016 r. (data wpływu 8 lutego 2016 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 25 stycznia 2016 r. (skutecznie doręczone w dniu 29 stycznia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT bezumownego korzystania z nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 stycznia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT bezumownego korzystania z nieruchomości.

Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 5 lutego 2016 r., złożonym w dniu 5 lutego 2016 r. (data wpływu 8 lutego 2016 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 25 stycznia 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wraz z żoną są dzierżawcami terenu, które wykorzystują w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej od końca lat 70-tych. Niezależnie od tego Wnioskodawca był posiadaczem samoistnym dodatkowego terenu, przylegającego do terenu dzierżawionego, zagospodarował go oraz ogrodził.

Po upływie 30 lat samoistnego posiadania Wnioskodawca wystąpił o stwierdzenie zasiedzenia dwóch nieruchomości w dwóch odrębnych postępowaniach sądowych dotyczących:

Nieruchomości 1, stanowiącej projektowane działki ewidencyjne położone od zachodniej strony o łącznej powierzchni 411 m², które zakończyło się oddaleniem wniosku o stwierdzenie zasiedzenia ze względu na brak około 3 miesięcy do upływu 30 lat samoistnego posiadania nieruchomości - Sąd przyjął inną datę objęcia nieruchomości w posiadanie. W ocenie Sądu natomiast bezsporny był fakt samoistnego charakteru posiadania oraz brak stosunku prawnego dotyczącego nieruchomości objętej wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia.
Nieruchomości 2, stanowiącej projektowaną działkę nr 61/11, sprawa jest w toku - przed sądem I instancji. W stosunku do opisanych ww. 1) i 2) nieruchomości nigdy nie doszło do zawarcia żadnej umowy (najmu, dzierżawy), nigdy nieruchomość nie znajdowała się w posiadaniu zależnym. Właściciel nieruchomości wystąpił przeciwko Wnioskodawcy oraz jego żonie o wydanie nieruchomości oraz zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Podstawą dochodzonego roszczenia za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 za okres ustalenia wynagrodzenia za okres od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2013 r. są faktury VAT:

Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie w 2008 r. na kwotę 13.357,24 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.408,68 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2009 r. na kwotę 13.945,77 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.514,81 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2010 r. na kwotę 14.420,69 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.600,45 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2011 r. na kwotę 14.916,90 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.789,34 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2012 r. na kwotę 15.529,14 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.903,82 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w okresie styczeń - marzec 2013 r. na kwotę 4.034,68 zł w której naliczono VAT w wysokości 754,45 zł.

Miasto dokonał w wyżej wskazanych fakturach VAT naliczenia podatku od towarów i usług w wyżej wskazanych fakturach w łącznej wysokości 13.971,55 zł.

Faktury zostały wystawione na Wnioskodawcę oraz Jego żonę.

Sprawa sądowa dotycząca zapłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie została prawomocnie rozstrzygnięta.

Należy podkreślić, że niniejsze zapytanie nie dotyczy ustalenia, czy właścicielowi przysługuje wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz ewentualnie w jakiej wysokości, ponieważ samo wystawienie faktury VAT nie stanowi podstawy zobowiązania - muszą zaistnieć określone zdarzenia prawne, z którymi przepisy prawa wiążą obowiązek zapłaty, te zdarzenia nie zawsze dają podstawę prawną do wystawienia faktury VAT oraz naliczenia podatku VAT, czasem podstawą prawną jest tzw. „czyn niedozwolony” lub orzeczenie sądu ustalające obowiązek zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w określonej wysokości. Wnioskodawca w sprawie sądowej o wydanie Nieruchomości 1 oraz zapłatę za bezumowne korzystanie z niej wniósł o oddalenie powództwa ze względu na to, że w okresie, za który ustalone zostało wynagrodzenie posiadał status posiadacza w dobrej wierze, mając podstawy uważać, że doszło już do zasiedzenia nieruchomości z upływem 30 lat jej posiadania, co powoduje brak obowiązku zapłaty za korzystanie z nieruchomości w okresie posiadania dobrej wiary. Ponadto z ostrożności procesowej Wnioskodawca podniósł również zarzut braku podstaw do wystawienia faktury VAT oraz braku podstaw do naliczenia podatku od towarów i usług w zaistniałym oraz opisanym powyżej stanie faktycznym.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, że w posiadanie nieruchomości, których dotyczy zapytanie, wszedł w latach 1978/1979, ponieważ były Wnioskodawcy niezbędne do prowadzenia działalności. Nieruchomości te przylegały do budynku, który wynajmował na prowadzenie warsztatu elektromechanicznego. Było to objęcie nieruchomości, które należały do Skarbu Państwa w samoistne posiadanie. Wnioskodawca wykorzystał to, że nikt inny nie korzystał, ani nie interesował się tymi nieruchomościami, więc mógł je zagospodarować jako zaplecze warsztatu, parkował na terenie samochody własne oraz klientów, a potem teren był wykorzystywany też jako miejsce składowania materiałów budowlanych.

Wnioskodawca wskazuje, że nie wie, czy właściciel nieruchomości wiedział oraz ewentualnie od kiedy, że Wnioskodawca jest posiadaczem samoistnym nieruchomości. Teren został przez Wnioskodawcę uprzątnięty zagospodarowany, Wnioskodawca naprawił ogrodzenie, wymienił bramę wjazdową, więc właściciel z łatwością mógł się dowiedzieć o tym, że Wnioskodawca jest posiadaczem samoistnym. Sąsiedzi zawsze traktowali Wnioskodawcę jako gospodarza terenu. Sytuacja jest specyficzna, ponieważ właścicielem terenu był na początku Skarb Państwa, a potem w następstwie komunalizacji właścicielem zostało Miasto, podmiot ten ma wiele terenów. Można powiedzieć, że właściciel mało się interesował terenem, dopiero gdy w marcu 2010 r. Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości, właściciel w piśmie z dnia 7 czerwca 2010 r. zaproponował Wnioskodawcy zawarcie umowy dzierżawy terenu. W odpowiedzi Wnioskodawca odmówił zawarcia umowy dzierżawy, ponieważ uważał, że w następstwie posiadanie terenu, stał się jego właścicielem, toczyła się już sprawa przed Sądem Rejonowym Wydział Cywilny. Uczestnik postępowania wnosił o oddalenie wniosku o zasiedzenie, podnosząc, że skoro Wnioskodawca zajmował teren przylegający do wynajmowanego budynku, nie był posiadaczem samoistnym. To stanowisko niespodziewanie podzielił Sąd I instancji, co było główną przyczyną oddalenia wniosku o zasiedzenie. Trudno się było zgodzić z takimi ustaleniami, dlatego Wnioskodawca wniósł apelację do Sądu Okręgowego, wskazując, że Sąd I instancji błędnie ustalił, że działką objętą wnioskiem Wnioskodawca władał w taki sam sposób, jak działką, którą dzierżawił. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 26 marca 2013 r. wskazał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza tego ustalenia, gdyż niewątpliwie umowa dzierżawy obejmowała działkę nr 15, z którą objęta wnioskiem nieruchomość, co prawda graniczy, ale za jej użytkowanie Wnioskodawca nie wnosił żadnych opłat. W ocenie Sądu Okręgowego posiadanie działki miało charakter samoistny od 7 września 1983 r., kiedy to Wnioskodawca wstawił bramę odgradzając w sposób nie budzący wątpliwości sąsiednią nieruchomość. W dacie wydania postanowienia w przedmiotowej sprawie brakowało około 6 miesięcy do upływu 30-letniego okresu posiadania w złej wierze. Bezsporne było natomiast, że Sąd Okręgowy uznał samoistne posiadanie od września 1983 r. do dnia wydania przez niego orzeczenia, nie doszukując się nawet „dorozumianej” umowy dzierżawy.

Tymczasem Miasto wystawiło faktury VAT za bezumowne korzystanie z nieruchomości dopiero 9 maja 2013 r. - tj. po wydaniu orzeczenia przez Sąd Okręgowy oraz wbrew treści postanowienia, które wykluczyło zależny charakter posiadania.

W dniu 6 września 2013 r. wpłynął do Sądu Okręgowego Wydział Cywilny, pozew Miasta przeciwko Wnioskodawcy i żonie o wydanie nieruchomości oraz zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Właściciel pozwał Wnioskodawcę i jego żonę jako osoby fizyczne, a nie osoby prowadzące działalność gospodarczą. Sąd Okręgowy Wydział Cywilny w wyroku z dnia 8 października 2014 r. nakazał Wnioskodawcy wydanie nieruchomości oraz zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokościach wynikających z wystawionych faktur VAT, w których dokonano naliczenia podatku VAT. Wnioskodawca wniósł apelację, wskazując m.in. na brak podstaw do naliczenia podatku VAT w zasądzonej kwocie.

Sąd Okręgowy uznał zasądzone świadczenie jako odszkodowanie, co wynika wprost z treści orzeczenia. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że roszczenie o odszkodowanie należy do roszczeń uzupełniających, jej wysokość odpowiada wartości temu, co właściciel uzyskałby, gdyby ją wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania. Sąd Okręgowy wskazał, że odszkodowanie jest świadczeniem jednorazowym, nie dzieli się na świadczenia okresowe. Tym samym Sąd Okręgowy potwierdził, że odszkodowanie nie jest należne za poszczególne lata (tak jak wystawiono faktury VAT), lecz za cały okres bezumownego korzystania, który powinien być traktowany w sposób jednolity. Przekładając to na okoliczności niniejszej sprawy należy wskazać, że część faktur VAT:

Faktura VAT za bezumowne korzystanie w 2008 r.

Faktura VAT za bezumowne korzystanie w 2009 r.

Faktura VAT za bezumowne korzystanie w 2010 r.

zostały wystawione za okresy przed datą wysłania przez właściciela pierwszego pisma, w którym zaproponowano zawarcie umowy dzierżawy.

Sprawa apelacyjna w sprawie o wydanie nieruchomości oraz zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie została jeszcze rozstrzygnięta.

Natomiast w sprawie nieruchomości, Wnioskodawca informuje, że właściciel Miasto nie proponował nigdy zawarcia umowy dzierżawy ani nie wystąpił przeciwko niemu o wydanie nieruchomości, ani o zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości, na chwilę obecną nie wystawił faktur VAT na Wnioskodawcę. Według wiedzy Wnioskodawcy Miasto wystawiło analogiczne faktury VAT na spółkę R. Sp. z o.o., której Wnioskodawca jest udziałowcem. Na chwilę obecną Wnioskodawca nie wnosi o interpretację w sprawie cz. 17, ponieważ z formalnego punktu naliczenia VAT dotyczą zupełnie innego podmiotu, który w ogóle nie jest oraz nie był posiadaczem nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy bezumowne korzystanie przez Stanisława R. wraz z żoną z nieruchomości w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2013 r. bez zawarcia jakiejkolwiek umowy stanowi usługę w rozumieniu podatku od towarów i usług oraz podlega podatkowi od towarów i usług?
Czy w takim przypadku prawidłowe jest wystawienie faktur VAT nr ...oraz naliczenie podatku od towarów i usług w łącznej wysokości 13.971,55 zł ?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów.

Bezumowne korzystanie z cudzej własności regulują art. 224 i art. 225 k.c. Zgodnie z tymi przepisami samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy do czasu, kiedy dowie się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, zaś posiadacz samoistny w złej wierze jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za cały okres posiadania. W orzecznictwie podkreśla się, że zapłata wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości ma charakter jednorazowy oraz odszkodowawczy, tj. wynagrodzenie przysługuje w wysokości, jaką właściciel mógłby uzyskać, gdyby oddał rzecz na podstawie określonego stosunku prawnego (najmu, dzierżawy).

Jeżeli strony nigdy nie zawarły żadnej umowy, również w sposób dorozumiany, a dodatkowo właściciel wystąpił o wydanie rzeczy w trybie sądowym, nie można uznać, że pomiędzy stronami istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełnione jest świadczenie - usługa w rozumieniu ustawy o VAT.

Dlatego w ocenie Wnioskodawcy nie istnieją podstawy prawne do wystawienia faktury VAT...oraz naliczenia podatku od towarów i usług, ponieważ bezumowne korzystanie z nieruchomości nie jest usługą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Takie stanowisko potwierdza wyrok NSA w Warszawie z dnia 2 kwietnia 2014 r. (I FSK 689/13), zgodnie z którym zdarzenie w postaci bezumownego (samowolnego) korzystania z nieruchomości do momentu ustanowienia służebności, nie może być uznane za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. W wyroku Sąd podkreślił, że nie każde przesunięcie, czy rozliczenie określonych wartości ekonomicznych pomiędzy dwoma podmiotami może zostać uznane za odpłatne świadczenie usług, jeśli nie stanowi dostawy towarów/usług. Na gruncie podatku VAT o usługach za wynagrodzeniem można mówić wtedy, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i odpłatnością za nie. Związek ów musi mieć charakter bezpośredni oraz na tyle wyraźny, aby można było stwierdzić, że zapłata wynagrodzenia następuje za to właśnie, konkretne świadczenie drugiej strony. Jak wskazał Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 (Zb. Orz. 1994 r., str. 1-00743) świadczenie usług realizowane jest „za wynagrodzeniem” w rozumieniu art. 2 (1) VI Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą a usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy (zob. też wyrok ETS z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86, Zb. Orz. 1988 r., str. 01443). W ww. wyroku NSA wskazał, że nie może być uznane za usługę świadczoną przez właściciela tej nieruchomości w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, ponieważ zajęcie, nieruchomości nastąpiło w drodze własnych działań podmiotu zajmującego nieruchomość, bez zgody właściciela, który nie podejmował decyzji o udostępnieniu nieruchomości, z kolei posiadacz nie traktował zajęcia nieruchomości jako korzystania z cudzego majątku za wynagrodzeniem. Skoro zatem stron nie łączyło żadne zobowiązanie, za którym szłoby celowe udostępnienie nieruchomości w zamian za świadczenie wzajemne (oczekiwaną odpłatność), to tym samym nie można było przyjąć, że uzyskanie po latach zapłaty za nielegalne zajęcie nieruchomości oznaczało, iż doszło do świadczenia usług. Twierdzenie o istnieniu takiego świadczenia jest nieuprawnione, jeśli w ramach tej czynności nie było na początku i w trakcie jej trwania wyraźnej albo przynajmniej dorozumianej woli nakierowanej na realizację określonego świadczenia i wzajemnego oczekiwania z drugiej strony, że jest ona odbiorcą tego świadczenia, co w dalszej kolejności pociągałoby za sobą konieczność świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty. Z tej perspektywy nie miało znaczenia, jaki był charakter należności pieniężnej (czy było ono wynagrodzeniem, czy też odszkodowaniem), skoro nie występowała taka causa, która potwierdzałaby w ogóle istnienie usługi o wskazanych cechach. Relacji obligacyjnej między stronami nie było, co wynikało ze stanu faktycznego wyrażającego się właśnie bezumownym (samowolnym) korzystaniem z nieruchomości w okresie poprzedzającym ustanowienie służebności przesyłu.

Za stosunkowo oczywiste należało więc uznać, że nie jest możliwe świadome wykonywanie usługi tolerowania czynności lub sytuacji (art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.) z „mocą wsteczną”, czyli w przypadku, gdy świadczący w ogóle nie wie, że taką usługę wykonuje lub, że już ją wykonał, a jej odbiorca z kolei nie wie, że ktokolwiek cokolwiek mu świadczy, a tym bardziej, że oczekuje jeszcze za to wynagrodzenia.

Podobne stanowisko zajął WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 16 lipca 2013 r. (III SA/GI 665/13, Monitor Podatkowy 2013/9/48-50), w którym wskazano, że nie istniało świadczenie usług, gdyż bezumowne korzystanie z nieruchomości gruntowych i pomieszczeń nie spełnia tych wymogów, gdyż brak jest umowy zobowiązaniowej pomiędzy stronami, nie ma wyraźnego i bezpośredniego związku pomiędzy płatnością (odszkodowaniem) za świadczenie w postaci korzystania bez umowy. Analogicznie orzekł również WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 31 maja 2012 r. (I SA/Wr 406/12, ONSAiWSA 2014/5/80), zgodnie z którym obciążenie korzystającego bezumownie z mienia gminy opłatą naliczoną od momentu bezpodstawnego zajęcia tego mienia do dnia dowiedzenia się o tym fakcie przez gminę nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną przez gminę usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług na zasadzie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ustawy o VAT.

Warto przytoczyć również wyrok WSA w Krakowie z dnia 9 lutego 2012 r. (I SA/Kr 2128/11, Rzeczpospolita PiP 2012/62/5, zgodnie z którym, aby roszczenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości podlegało VAT, konieczne jest istnienie umowy, nawet w formie dorozumianej. „Umową” taką może być nawet fakt tolerowania zaistniałej sytuacji i niepodjęcia radykalnych działań do jej zmiany.

Reasumując należy stwierdzić, że w przypadku bezumownego korzystania z nieruchomości nie istnieją podstawy prawne do wystawienia ww. faktury VAT oraz naliczenia podatku od towarów i usług, co nie wyklucza ewentualnego obciążenia przez Sąd posiadacza samoistnego obowiązkiem zapłaty odszkodowania/wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, jeżeli zostaną spełnione przesłanki zastosowania art. 224 i 225 Kodeksu Cywilnego, z zastrzeżeniem, że powinno ono odpowiadać tzw. wynagrodzeniu netto - bez naliczania podatku VAT. Natomiast wystawione faktury VAT za świadczenie usług, których nie było - powinna zostać anulowana lub w inny odpowiedni sposób usunięta z ewidencji księgowej właściciela

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy rozumieć każde zachowanie się na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy o VAT. Przy czym, w rozumieniu ustawy, na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z tym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak i przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „bezumowne korzystanie” oraz pojęcia „odszkodowanie”. Kwestie związane z bezumownym korzystaniem z cudzej rzeczy oraz dotyczące odszkodowania regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 222 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Stosownie do art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

W myśl art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Z art. 225 Kodeksu cywilnego wynika, że obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Natomiast z postanowień art. 361 § 1 K.c. wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zgodnie z § 2 tego artykułu w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

O tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

Kluczową kwestią jest istnienie zgody (choćby dorozumianej) na użytkowanie przez np. nierzetelnego posiadacza, bądź czynienie jakichkolwiek kroków przez uprawniony podmiot celem odzyskania tejże nieruchomości, w przypadku braku takiej zgody.

W przypadku wystąpienia przeciwko podmiotowi korzystającemu z określonej rzeczy bez tytułu prawnego np. z powództwem sądowym lub też w przypadku czynienia jakichkolwiek innych kroków celem wyegzekwowania tejże nieruchomości – nie można powiedzieć, że pomiędzy stronami zdarzenia istnieje określony stosunek prawny – jawny czy też dorozumiany – skutkujący realizacją wzajemnych świadczeń. W takiej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług jak i wynagrodzenie za to świadczenie – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody, zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy korzystający z nieruchomości użytkuje ją za zgodą właściciela (nawet dorozumianą) płacąc z tego tytułu określone kwoty, a także sytuację kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 cyt. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca wraz z żoną są dzierżawcami terenu, które wykorzystują w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej od końca lat 70-tych. Niezależnie od tego Wnioskodawca był posiadaczem samoistnym dodatkowego terenu, przylegającego do terenu dzierżawionego, zagospodarował go oraz ogrodził. Po upływie 30 lat samoistnego posiadania Wnioskodawca wystąpił o stwierdzenie zasiedzenia dwóch nieruchomości w dwóch odrębnych postępowaniach sądowych dotyczących m.in. nieruchomości 1, będącej przedmiotem zapytania stanowiącej projektowane działki ewidencyjne nr: 61/1 i 63/7 położone od zachodniej strony o łącznej powierzchni 411 m², nr 15, które zakończyło się oddaleniem wniosku o stwierdzenie zasiedzenia. Wnioskodawca w posiadane nieruchomości wszedł w latach 1978/1979, ponieważ były Wnioskodawcy niezbędne do prowadzenia działalności. Nieruchomości te przylegały do budynku, który wynajmował przy... 15 na prowadzenie warsztatu elektromechanicznego. Było to objęcie nieruchomości, które należały do Skarbu Państwa w samoistne posiadanie. Wnioskodawca wykorzystał to, że nikt inny nie korzystał, ani nie interesował się tymi nieruchomościami, więc mógł je zagospodarować jako zaplecze warsztatu, parkował na terenie samochody własne oraz klientów, a potem teren był wykorzystywany też jako miejsce składowania materiałów budowlanych. Wnioskodawca wskazał, że nie wie, czy właściciel nieruchomości wiedział oraz ewentualnie od kiedy, że Wnioskodawca jest posiadaczem samoistnym nieruchomości. Teren został przez Wnioskodawcę uprzątnięty zagospodarowany, Wnioskodawca naprawił ogrodzenie, wymienił bramę wjazdową, więc właściciel z łatwością mógł się dowiedzieć o tym, że Wnioskodawca jest posiadaczem samoistnym. Sytuacja jest specyficzna, ponieważ właścicielem terenu był na początku Skarb Państwa, a potem w następstwie komunalizacji właścicielem zostało Miasto, podmiot ten ma wiele terenów. Można powiedzieć, że właściciel mało się interesował terenem, dopiero gdy w marcu 2010 r. Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości, właściciel w piśmie z dnia 7 czerwca 2010 r. zaproponował Wnioskodawcy zawarcie umowy dzierżawy terenu nr 15. W odpowiedzi Wnioskodawca odmówił zawarcia umowy dzierżawy, ponieważ uważał, że w następstwie posiadanie terenu, stał się jego właścicielem, toczyła się już sprawa przed Sądem Rejonowym Wydział Cywilny. Uczestnik postępowania wnosił o oddalenie wniosku o zasiedzenie, podnosząc, że skoro Wnioskodawca zajmował teren przylegający do wynajmowanego budynku, nie był posiadaczem samoistnym. To stanowisko niespodziewanie podzielił Sąd I instancji, co było główną przyczyną oddalenia wniosku o zasiedzenie. Wnioskodawca wniósł apelację do Sądu Okręgowego, wskazując, że Sąd I instancji błędnie ustalił, że działką objętą wnioskiem Wnioskodawca władał w taki sam sposób, jak działką, którą dzierżawił. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 26 marca 2013 r. wskazał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza tego ustalenia, gdyż niewątpliwie umowa dzierżawy obejmowała działkę nr 15, z którą objęta wnioskiem nieruchomość, co prawda graniczy, ale za jej użytkowanie wnioskodawca nie wnosił żadnych opłat. W ocenie Sądu Okręgowego posiadanie działki miało charakter samoistny od 7 września 1983 r., kiedy to Wnioskodawca wstawił bramę odgradzając w sposób nie budzący wątpliwości sąsiednią nieruchomość. W dacie wydania postanowienia w przedmiotowej sprawie brakowało około 6 miesięcy do upływu 30-letniego okresu posiadania w złej wierze. Bezsporne było natomiast, że Sąd Okręgowy uznał samoistne posiadanie od września 1983 r. do dnia wydania przez niego orzeczenia, nie doszukując się nawet „dorozumianej” umowy dzierżawy. Miasto wystawiło faktury VAT za bezumowne korzystanie z nieruchomości 9 maja 2013 r. - tj. po wydaniu orzeczenia przez Sąd Okręgowy oraz wbrew treści postanowienia, które wykluczyło zależny charakter posiadania. W dniu 6 września 2013 r. wpłynął do Sądu Okręgowego Wydział Cywilny, pozew Miasta przeciwko Wnioskodawcy i żonie o wydanie nieruchomości oraz zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, właściciel pozwał Wnioskodawcę i jego żonę jako osoby fizyczne, a nie osoby prowadzące działalność gospodarczą. Sąd Okręgowy Wydział Cywilny w wyroku z dnia 8 października 2014 r. nakazał Wnioskodawcy wydanie nieruchomości oraz zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokościach wynikających z wystawionych faktur VAT, w których dokonano naliczenia podatku VAT. Wnioskodawca wniósł apelację, wskazując m.in. na brak podstaw do naliczenia podatku VAT w zasądzonej kwocie.

Sprawa apelacyjna w sprawie o wydanie nieruchomości oraz zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie została jeszcze rozstrzygnięta.

Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy zauważyć, że w opisanym przypadku Miasto do dnia wystawienia faktur, czyli do 9 maja 2013 r. nie podejmowało jakichkolwiek czynności, mających na celu odzyskanie nieruchomości. Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca, który wszedł w samoistne posiadanie nieruchomości przylegającego do terenu dzierżawionego w latach 1978/1979 wystąpił w marcu 2010 r. z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości. Właściciel nieruchomości nie interesował się terenem, ale w czerwcu 2010 r. zaproponował Wnioskodawcy zawarcie umowy dzierżawy terenu. Wnioskodawca odmówił ze względu na toczący się proces o zasiedzenie, w którym uczestnik wnosił o oddalenie wniosku o zasiedzenie. W dniu 9 maja 2013 r. tj. po wydaniu orzeczenia, Miasto wystawiło faktury za bezumowne korzystanie z nieruchomości naliczając podatek VAT. Należy zauważyć, że w takiej sytuacji Miasto nie dążyło do odzyskania zajętej bez tytułu prawnego nieruchomości, lecz zmierzało do prawnego uregulowania tego stanu. Zatem w tym stanie rzeczy mamy do czynienia z nieformalną zgodą na korzystanie z nieruchomości. Miasto, które jak wskazuje Wnioskodawca nie interesowało się terenem tolerowało sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego Wnioskodawca korzystał z należącej do Miasta nieruchomości. Dopiero we wrześniu 2013 r. wpłynął do Sądu Okręgowego pozew Miasta o wydanie nieruchomości i zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

W tych okolicznościach wynagrodzenie wynikające z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem należy zauważyć, że w opisanym przypadku, mimo że między stronami brak jest porozumienia wyrażającego wolę świadczenia np. usługi dzierżawy, Miasto tolerowało sytuację, w której przy braku formalnego stosunku prawnego podmiot trzeci (Wnioskodawca) korzystał z nieruchomości i jednocześnie Miasto nie podejmowało czynności zmierzających do odzyskania nieruchomości, lecz zamiarem Miasta i Wnioskodawcy było w istocie uregulowanie stanu prawnego nieruchomości. W konsekwencji należy uznać, że w przedmiotowym przypadku użytkowanie nieruchomości odbywało się za domniemaną, dorozumianą zgodą Miasta. Ponadto z wniosku nie wynika, żeby Miasto podejmowało jakiekolwiek inne działania zmierzające do usunięcia z nieruchomości usytuowanych na niej np. ruchomości należących do Wnioskodawcy.

Wobec tego należy stwierdzić, że Miasto świadczyło usługi, mające charakter usługi najmu, dzierżawy, które są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przez korzystającego bez tytułu prawnego. Zatem, nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Wnioskodawcę nr 15 w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2013 r. nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakreise pytania oznaczonego numerem 1 należy uznać za nieprawidłowe.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. (art. 106b ust. 2)

W myśl art. 106b ust. 3 ustawy na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów – jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1,
sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118,

– jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Zasadą jest zatem dokumentowanie sprzedaży wystawianiem faktury dokumentującej sprzedaż dokonywaną przez podatnika na rzecz konkretnie wymienionych przez ustawodawcę podmiotów, takich jak: innych podatników tego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, bądź na rzecz osób prawnych, które nie są podatnikami. W świetle ww. przepisu, obowiązek wystawiania faktur nie spoczywa na podatniku dokonującym sprzedaży, w sytuacji gdy nabywca nie mieści się w ww. kategorii podmiotów. Jednakże należy zwrócić uwagę na treść art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy, który zakłada, że wszyscy nabywcy niebędący podmiotami, o których mowa w art. 106b ust. 1 ustawy, mogą otrzymać od sprzedawcy fakturę, po wcześniejszym zgłoszeniu takiego żądania.

Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-8.

W myśl art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Zgodnie z art. 106i ust. 7 ustawy, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed:

dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Przepis ust. 7 pkt 1 nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy (art. 106i ust. 8 ustawy).

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Kwestię powstania obowiązku podatkowego, co do zasady reguluje art. 19a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1

W myśl art. 19a ust. 3 ustawy, usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 (art. 19a ust. 4).

Jednakże należy zauważyć, że w art. 19a ust. 5 ustawy, ustawodawca w sposób szczególny uregulował powstanie obowiązku podatkowego dla niektórych rodzajów usług.

Stosownie do art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury:

dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
świadczenia usług:
- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego

z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Jak wskazał Wnioskodawca Miasto wystawiło za okres od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2013 r. następujące faktury:

Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie w 2008 r. na kwotę 13.357,24 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.408,68 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2009 r. na kwotę 13.945,77 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.514,81 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2010 r. na kwotę 14.420,69 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.600,45 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2011 r. na kwotę 14.916,90 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.789,34 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w 2012 r. na kwotę 15.529,14 zł w której naliczono VAT w wysokości 2.903,82 zł;
Faktura VAT z dnia 9 maja 2013 r. za bezumowne korzystanie z Nieruchomości 1 w okresie styczeń - marzec 2013 r. na kwotę 4.034,68 zł w której naliczono VAT w wysokości 754,45 zł.

Miasto dokonało w wyżej wskazanych fakturach VAT naliczenia podatku od towarów i usług w wyżej wskazanych fakturach w łącznej wysokości 13.971,55 zł.

Stosownie do art. 353¹ ww. ustawy Kodeks cywilny, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z powyższej zasady wynika, że strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez obowiązujące przepisy prawa, w tym także przepisy prawa podatkowego.

W cytowanym powyżej art. 19a ust. 3 ustawy ustawodawca wprowadził zapis, gdzie usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Skoro zatem strony nie ustaliły terminów rozliczeń lub płatności a należności z tytułu bezumownego korzystania obejmują okres dłuższy niż rok, to obowiązek podatkowy dla Wnioskodawcy powstanie zgodnie z dyspozycją art. 19a ust. 3 ustawy, tj. z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia usługi.

Jak stwierdzono Miasto świadczyło usługi, mające charakter usługi najmu, dzierżawy, które są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według 23% stawki podatku. Zatem zasadnym jest wystawienie faktur z tego tytułu o których mowa we wniosku tj. nr...

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy dodać, iż w niniejszej interpretacji tut. Organ skoncentrował się wyłącznie na istocie problemu z jakim zwrócił się w złożonym wniosku Wnioskodawca, polegającego na rozstrzygnięciu czy bezumowne korzystanie z nieruchomości w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 31 marca 2013 r. bez zawarcia umowy podlega opodatkowaniu oraz czy w takim przypadku prawidłowe jest wystawienie faktur. Z kolei, co znajduje swoje źródło w art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy wydaje indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego, jakim niewątpliwie jest ustawa o VAT oraz wydane na jej podstawie akty wykonawcze, nie zajmuje się natomiast dokonywaniem oceny poprawności rozliczeń pod kątem rachunkowym, ani nie rozstrzyga co do istoty o wysokości kwot ujętych w fakturach, bowiem wykracza to poza zakres kompetencyjny, wyznaczony przez przepisy rozdziału 1a Ordynacji podatkowej.

Ponadto w myśl treści art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej w brzmieniu: „Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną)” oraz fakt, że stroną wniosku o wydanie interpretacji jest Wnioskodawca – należy zaznaczyć, że interpretacja ta wywołuje skutki prawne wyłącznie dla Wnioskodawcy, a nie dla innych podmiotów wymienionych we wniosku, tj. małżonki Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków WSA i NSA dotyczących kwestii związanych z opodatkowaniem bezumownego korzystania z nieruchomości, tut. Organ wskazuje, że nie neguje powołanego orzecznictwa jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, jednakże organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Ponadto należy jednak zauważyć, że szeroko przytoczone orzeczenie NSA z dnia 2 kwietnia 2014 r. dotyczy odmiennego stanu faktycznego, a nieuwzględnienie tego faktu skutkowałoby naruszeniem przez organ podatkowy zasady rzetelności. Przytoczony wyrok dotyczy bezumownego (samowolnego) korzystania z nieruchomości przez przedsiębiorstwo ciepłownicze, trwające do momentu ustanowienia służebności przesyłu. Jak wynika, z przytoczonego orzeczenia „za stosunkowo oczywiste należało więc uznać, że nie jest możliwe świadome wykonywanie usługi tolerowania czynności lub sytuacji (art. 8 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.) z „mocą wsteczną”, czyli w przypadku, gdy świadczący w ogóle nie wie, że taką usługę wykonuje lub, że już ją wykonał, a jej odbiorca z kolei nie wie, że ktokolwiek cokolwiek mu świadczy, a tym bardziej, że oczekuje jeszcze za to wynagrodzenia”. W sytuacji będącej przedmiotem zapytania nie wynika, aby właściciel nieruchomości nie wiedział o sytuacji, w której Wnioskodawca korzysta z jego nieruchomości. Jak wskazał sam Wnioskodawca „właściciel mało się interesował terenem” a po tym jak Wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o zasiedzenie zaproponował zawarcie umowy dzierżawy. Zatem w przedmiotowym przypadku trudno dopatrywać się analogii do orzeczenia NSA w sprawie I FSK 689/13. Podobnie sytuacja przedstawia się w przytoczonym orzeczeniu WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 31maja 2012 r. I SA/Wr 406/12, zgodnie z którym „obciążenie korzystającego bezumownie z mienia gminy opłatą naliczoną od momentu bezpodstawnego zajęcia tego mienia do dnia dowiedzenia się o tym fakcie przez gminę nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną przez gminę usługę opodatkowaną podatkiem od towarów i usług na zasadzie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ustawy o VAT”. I w tym przypadku mamy do czynienia z odmiennym stanem faktycznym, w którym właściciel nie wiedział o fakcie korzystania z jego nieruchomości.

W odniesieniu zaś do wyroku WSA w Krakowie z dnia 9 lutego 2012 r. I SA/Kr 2128/11 zgodnie z którym, „aby roszczenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości podlegało VAT, konieczne jest istnienie umowy, nawet w formie dorozumianej. „Umową” taką może być nawet fakt tolerowania zaistniałej sytuacji i niepodjęcia radykalnych działań do jej zmiany”, Organ w pełni podziela ww. tezę co ma odzwierciedlenie w niniejszym rozstrzygnięciu.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. 2012, poz. 270, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin