Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/4512-937/15/RH
z 10 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2015 r. (data wpływu 5 października 2015 r.), uzupełnionym w dniu 25 listopada 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania czynności pośrednictwa przy sprzedaży udziałów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 października 2015 r. został złożony wniosek, uzupełniony w dniu 25 listopada 2015 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania czynności pośrednictwa przy sprzedaży udziałów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W …… roku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczył usługi pośrednictwa spółce związane ze sprzedażą udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W ramach umowy świadczył usługi polegające na: poszukiwaniu inwestora zainteresowanego nabyciem udziałów, ułatwienia kontaktu pomiędzy spółką a inwestorem oraz uczestniczył, w prowadzonych pomiędzy podmiotami negocjacjach łącznie z pomocą przy sporządzeniu dokumentacji sprzedaży. Po sfinalizowaniu sprzedaży udziałów przez spółkę Wnioskodawca wystawił spółce fakturę VAT. Przy jej wystawieniu zostało zastosowane zwolnienie przedmiotowe zgodnie z art. 43 ust 1 pkt 40a ustawy o podatku od towarów i usług.

W uzupełnieniu przedmiotowego wniosku, Wnioskodawca wskazał, że nie zarządzał udziałami sprzedawanej spółki, nie dysponował nimi oraz ich nie przechowywał.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że nie dotyczą go wyłączenia zawarte w art. 43 ust 16 ustawy o VAT, przy sprzedaży tych konkretnych udziałów. Nie posiadał również prawa do sprzedawanych udziałów spółki, jak też towarów i nieruchomości.

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do rozstrzygnięcia kwestii, czy przy wystawieniu faktury VAT miał prawo jako firma do zastosowania „stawki VAT zwolnionej” ?

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z faktem, że usługi pośrednictwa związanego ze sprzedażą udziałów w spółce zostały ujęte w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o podatku od towarów i usług miał prawo do skorzystania ze „stawki VAT zwolnionej” przy wystawieniu faktury VAT. Biorąc pod uwagę fakt, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia pośrednictwa, a posiłkując się słownikiem PWN termin pośrednictwa należy rozumieć jako „działalność osoby trzeciej mającej na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy” to zgodnie z rodzajem świadczonych przez Wnioskodawcę usług oraz zakresem definicji spełnia on warunek niezbędny do zastosowania stawki zwolnionej. Usługi świadczone przez firmę Wnioskodawcy dla spółki polegające na znalezieniu inwestora zainteresowanego nabyciem udziałów, ułatwienie kontaktu pomiędzy spółką a inwestorem oraz uczestnictwo w prowadzonych pomiędzy podmiotami negocjacjach jak i pomoc w sporządzeniu dokumentacji niezbędnej do sprzedaży udziałów wyraźnie mieszczą się w ujęciu słownikowym terminu pośrednictwa. Zgodnie z powyższym zastosowanie stawki VAT zwolnionej przy wystawieniu faktury, Wnioskodawca uważa za właściwe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011r., Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust.1 ww. ustawy, rozumie sie przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, stosownie do treści art. 8 ust. 1 powołanej ustawy, należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak wynika z przywołanych powyżej przepisów, usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Natomiast zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2016r. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23 %.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a zwolnione od podatku są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

1. spółkach,
2. innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

-z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.

Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;
2. tytuł własności nieruchomości;
3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT. Również z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE wynika, iż pojęcia używane do określenia zwolnień, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej dostawy towarów lub usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Interpretacja rozszerzająca zakres zwolnienia poza ten, który wynika wprost z treści przepisu jest niedozwolona. Dla przykładu warto wymienić orzeczenia TSUE: z 12 czerwca 2003 r. w sprawie Sinclair Collis Ltd (C-275/01), z 3 marca 2005r. w sprawie Fonden Marselisborg Lystbadehavnz (C-428/02), czy wyrok z 16 stycznia 2003 r. C-315/00 w sprawie Maierhofer.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. W sprawie C-2/95 Trybunał wskazał, że „zwolnienie przewidziane w pkt 3 i 5 art. 13B(d) nie jest ograniczone warunkiem, by usługa była świadczona przez instytucję, którą wiąże stosunek prawny z klientem końcowym. Fakt, że transakcja objęta tymi przepisami jest wykonywana przez osobę trzecią, lecz jawi się klientowi jako usługa świadczona przez bank, nie wyklucza zwolnienia z opodatkowania tej transakcji. (...). Natomiast w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, że znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13B(d)(5), „odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów.” Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej usługa pośrednictwa powinna stanowić:

1. usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
2. z punktu widzenia nabywcy usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
3. celem jest dążenie do zawarcia umowy (należy zaznaczyć, że pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),
4. usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie zawartej umowy świadczył usługi pośrednictwa w sprzedaży udziałów na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością polegające na poszukiwaniu inwestora zainteresowanego nabyciem udziałów, ułatwieniem kontaktu pomiędzy spółką a inwestorem oraz uczestniczył w prowadzonych negocjacjach pomiędzy podmiotami łącznie z pomocą przy sporządzeniu dokumentacji sprzedaży. Przy czym wykonywane czynności nie były związane z zarządzaniem, dysponowaniem oraz przechowywaniem przedmiotowych udziałów. Po sfinalizowaniu transakcji wystawiał spółce fakturę VAT.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego w kontekście powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że o ile usługi pośrednictwa świadczone są za wynagrodzeniem, to stanowią odpłatne świadczenie usług o którym mowa w art. 8 ust. 1 podlegające opodatkowaniu stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1. Usługi te jako wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy korzystają ze zwolnienia pod warunkiem, że nie dotyczą czynności określonych w art. 43 ust. 15 ustawy oraz nie mieszczą się w wyłączeniach wymienionych w art. 43 ust. 16 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zauważyć także należy, że zmiana któregokolwiek z elementów stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że niniejsza interpretacja traci swoją ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Aleja Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.