Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB1.4511.74.2016.1.RK
z 14 kwietnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 stycznia 2016 r. (data wpływu 1 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty jednorazowej odprawy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty jednorazowej odprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wskutek protestów górniczych, w dniu 17 stycznia 2015 r., zostało zawarte pomiędzy stroną rządową i związkową Porozumienie, w którym uzgodniono pakiet osłon socjalnych dla każdej z grup uprawnionych pracowników w ramach planu naprawczego. Wobec pracowników m.in. administracji przyjęto możliwość skorzystania z odpraw w wysokości 12-miesięcznego wynagrodzenia, niezależnie od ustawowych odpraw przysługujących na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Powyższy pakiet osłon socjalnych stanowiący załącznik nr 1 do Porozumienia, został wprowadzony do ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (Dz. U. z 2015 r., poz. 410, zwanej dalej ustawą f.g.w.k.).

W myśl przepisu art. 11d tejże ustawy, wprowadzonego ustawą z dnia 22 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008-2015 oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 143), pracownikom, z którymi rozwiązywana jest za porozumieniem stron umowa o pracę po dniu 1 stycznia 2015 r., nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2015 r., zatrudnionym na dzień 1 stycznia 2015 r. na powierzchni kopalni i posiadającym co najmniej 5-letni staż pracy w przedsiębiorstwie górniczym przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości 12-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę w kopalni, w której pracownik był zatrudniony. Uprawnienie jest przyznawane pracownikowi na jego wniosek za zgodą pracodawcy, jeżeli przed dniem złożenia wniosku nie korzystał z takich uprawnień.

Wymaga podkreślenia, że stało się konieczne podjęcie decyzji co do m.in. udziału Wnioskodawczyni w programach restrukturyzacyjnych w sytuacji, gdy ważyły się losy różnych kopalń wraz z uprzednim podjęciem wobec nich drastycznych decyzji o całkowitej likwidacji, w tym ówczesnego Oddziału … S.A. Pracownicy administracji, w tym Wnioskodawczyni, najbardziej byli zatem narażeni na zwolnienia z pracy z uwagi na przyjęte w Porozumieniu z dnia 17 stycznia 2015 r. gwarancje zmniejszenia stanu zatrudnienia, w ustalonej ilości w zakresie danej kopalni.

W dniu 30 sierpnia 2015 r., w oparciu o wskazane wyżej przepisy ustawy i postanowienia ww. Porozumienia oraz zgodnie z art. 10 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, została z Wnioskodawczynią rozwiązana umowa o pracę.

W dniu 10 września 2015 r. … S.A. … wypłacił Wnioskodawczyni wynagrodzenie, a także zarówno ustawową odprawę, jak i jednorazową odprawę pieniężną w rozumieniu art. 11d ustawy f.g.w.k. Jak wynika z otrzymanej listy płac … potrąciła zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych nie tylko z odprawy przysługującej na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, ale i również z jednorazowej odprawy pieniężnej w kwocie 77 553,12 zł. Wysokość tej kwoty została jednakowo ustalona dla pracowników … zgodnie z art. 11d ust. 2 ustawy f.g.w.k. i załącznikiem nr 1 do Porozumienia z dnia 17 stycznia 2015 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wartość jednorazowej odprawy pieniężnej, tj. 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę w kopalni, w której Wnioskodawczyni była zatrudniona, wypłaconej na podstawie przepisu art. 11d ustawy f.g.w.k. i załącznika nr 1 do Porozumienia z dnia 17 stycznia 2015 r. w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jest jako zadośćuczynienie (rekompensata) wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym, czy Wnioskodawczyni kwotę odprowadzonej zaliczki na podatek dochodowy powinna nie wykazywać w zeznaniu rocznym za 2015 r.?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wartość jednorazowej odprawy pieniężnej, tj. 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowy o pracę w kopalni, w której była zatrudniona, wypłaconej w oparciu o przepisy art. 11d ustawy f.g.w.k. i postanowień załącznika nr 1 do Porozumienia z dnia 17 stycznia 2015 r., stanowi odszkodowanie i zadośćuczynienie (rekompensatę) w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i z tego względu korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w brzmieniu obowiązującym od 2014 r.), wobec spełnienia wszystkich przesłanek określonych w tym przepisie i braku wskazania przedmiotowej odprawy w podanych w sposób wyczerpująco wyjątkach od zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasady. W ocenie Wnioskodawczyni, nie powinna kwoty odprowadzonej zaliczki na podatek dochodowy wykazywać w zeznaniu rocznym za 2015 r., gdyż skutkowałoby to powstaniem nadpłaty jako nienależnego podatku dochodowego, pobranego od przychodu w wysokości otrzymanej jednorazowej i bezwarunkowej odprawy.

Przepisy ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz postanowienia Porozumienia zawartego pomiędzy stroną rządową i związkową w dniu 17 stycznia 2015 r. nie precyzują charakteru przyznawanej jednorazowo odprawy pieniężnej, lecz niewątpliwie okoliczności zawarcia tego Porozumienia i następnie przyjęcia nowelizacji ustawy f.g.w.k. jednoznacznie wskazują, że celem tej odprawy w ramach wprowadzonego pakietu osłon socjalnych jest rekompensata pracownikom dobrowolnie odchodzącym utraty możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy. W tym miejscu wymaga podkreślenia, że zgodnie z orzecznictwem sądowym nie ma znaczenie użycie przez ustawodawcę określonej nazwy świadczenia, lecz istotny jest jego faktyczny charakter.

Otrzymana kwota 77 553,12 zł jednorazowej odprawy pieniężnej ma właśnie charakter i cel zadośćuczynienia - przyznawanego tytułem naprawienia szkód niematerialnych oraz odszkodowania w postaci utraconych korzyści, w tym w rozumieniu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego (lucrum cessans) w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Ponadto, jest to świadczenie, które umożliwia pracownikowi zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych w sytuacji nagłej utraty źródła dochodu.

Dodatkowe wsparcie zwalnianego pracownika w postaci jednorazowej odprawy pieniężnej wypełnia zatem funkcję zadośćuczynienia/odszkodowanie, czyli rekompensaty w sytuacji rozwiązania umowy o pracę z przyczyn nieleżących po stronie pracownika. Należy też mieć na uwadze, że zasady otrzymania oraz wyliczenia kwoty tytułem przedmiotowej odprawy wynikają z treści zawartego Porozumienia zbiorowego z dnia 17 stycznia 2015 r., a przede wszystkim wprost z przepisów ustawy f.g.w.k., które przecież sztywno określają wysokość tej odprawy.

Stanowisko powyższe jest zgodne z treścią interpretacji podatkowych Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 30 grudnia 2014 r., znak: IBPBII/1/415-880/14/BD i IBPBII/1/415 881/14/BD, w analogicznych sprawach.

Wnioskodawczyni zauważa, że zakres zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został ograniczony przez ustawodawcę poprzez określenie konkretnych kategorii odszkodowań, czy innych świadczeń niekorzystających ze zwolnienia od podatku, jak np. w przypadku odprawy pieniężnej wypłacanej na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Jednakże orzecznictwo sądowe odnośnie prawa podatkowego wielokrotnie zwracało uwagę, że niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca przepisów, mających znaczący wpływ na skutki podatkowe dla podatnika. Wszelkie wyjątki, w tym wymienione w powołanym wyżej przepisie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy interpretować ściśle.

Poza tym, skoro ustawodawca wraz z nowelizacją ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego nie wprowadził stosownych zmian na liście wyłączeń od określonej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasady, to intencją strony rządowej i związkowej, a zwłaszcza ustawodawcy, było objęcie jednorazowych odpraw pieniężnych zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ponadto, w dniu 1 stycznia 2016 r. weszła w życie naczelna zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika - tzw. zasada „in dubio pro tributario”, a więc w obecnym stanie prawnym Organ powinien przyjąć interpretację korzystną dla Wnioskodawczyni w przypadku niejasności treści przepisów prawa podatkowego w przedmiotowym zakresie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Stosownie do generalnej zasady powszechności opodatkowania, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 przywołanej ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zastosowany powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są zatem wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do obowiązującej treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 17 stycznia 2015 r. zostało zawarte pomiędzy stroną rządową i związkową Porozumienie, w którym uzgodniono pakiet osłon socjalnych dla każdej z grup uprawnionych pracowników w ramach planu naprawczego. Wobec pracowników m.in. administracji przyjęto możliwość skorzystania z odpraw w wysokości 12-miesięcznego wynagrodzenia, niezależnie od ustawowych odpraw przysługujących na podstawie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W dniu 30 sierpnia 2015 r. została z Wnioskodawczynią rozwiązana umowa o pracę w oparciu o przepisy ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego i postanowienia ww. Porozumienia oraz zgodnie z art. 10 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W dniu 10 września 2015 r. pracodawca wypłacił Wnioskodawczyni m.in. jednorazową odprawę pieniężną w rozumieniu art. 11d ustawy o funkcjonowaniu górnictwa i węgla kamiennego.

Tutejszy Organ podkreśla, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie należy wskazać, że zgodnie z definicją słownikową zamieszczoną w „Małym Słowniku Języka Polskiego” (Redakcja Słowników Języka Polskiego PWN, Warszawa 2004, s. 552) – odszkodowanie jest to „wynagrodzenie, zapłata za wyrządzone szkody, za poniesione przez kogoś straty, doznane krzywdy”. Parafrazując, odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Z kolei odprawa pieniężna to w istocie świadczenie pracodawcy w razie zaistnienia zdarzeń, które zgodnie z odpowiednimi przepisami powodują niemożliwość, niecelowość lub zbędność kontynuacji stosunku pracy. Istoty odprawy nie należy zatem doszukiwać się w twierdzeniu, że tego typu świadczenie ma dorozumiany charakter odszkodowania (zadośćuczynienia), i ma rekompensować pracownikowi straty w związku z brakiem możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy. W rzeczywistości odprawa jest świadczeniem pracodawcy w razie zaistnienia zdarzeń, które zgodnie z odpowiednimi przepisami powodują niemożliwość, niecelowość lub zbędność kontynuacji stosunku pracy.

Co więcej, ilekroć ustawodawca posługuje się w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określeniem „odprawa”, to za każdym razem dotyczy to wyłączenia od analizowanego zwolnienia przedmiotowego zawartego w lit. a), b) i c) ww. normy prawnej.

Podsumowując, przedmiotowym zwolnieniem nie będzie zatem objęta wymieniona we wniosku jednorazowa odprawa, wypłacona na podstawie art. 11d ustawy o funkcjonowaniu górnictwa i węgla kamiennego. Należy bowiem jeszcze raz podkreślić, że zwolnieniu powyższemu podlegają wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia – co wynika wprost z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Taki zapis ma na celu podkreślenie, żeby odpraw czy innych świadczeń nie utożsamiać z odszkodowaniem (co często mylnie jest czynione), jako, że te kategorie świadczeń występują często obok siebie. Bezdyskusyjnym jednak jest, że nie są to świadczenia o takim samym charakterze.

Tak więc wypłacona Wnioskodawczyni jednorazowa odprawa pieniężna nie jest objęta zwolnieniem przedmiotowym z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zatem na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek wykazania w zeznaniu rocznym za 2015 r. odprowadzonej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych wraz z kwotą wypłaconej w związku z wypłaceniem przez pracodawcę odprawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto tut. Organ wskazuje, że dokument „Porozumienie zawarte pomiędzy stroną rządową, Międzyzwiązkowym Komitetem Protestacyjno-Strajkowym, zakładowymi organizacjami związkowymi działającymi w … S.A. oraz Zarządami … S.A., … S.A., … S.A.” wraz z trzema załącznikami do ww. Porozumienia, dołączony przez Wnioskodawczynię do wniosku nie podlega analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnych, tut. Organ stwierdza, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.