INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 11 października 2011r. (data wpływu do tut. organu 14 października 2011r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 stycznia 2012r. (data wpływu 18 stycznia 2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia czy realizowane przez Wnioskodawcę bezpłatne przewozy pracowników, członków ich rodzin oraz byłych pracowników (emerytów, rencistów) podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy obowiązek ich zapewnienia przez Wnioskodawcę wynika z Uchwały Rady Miasta oraz postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 października 2011r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia czy realizowane przez Wnioskodawcę bezpłatne przewozy pracowników, członków ich rodzin oraz byłych pracowników (emerytów, rencistów) podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy obowiązek ich zapewnienia przez Wnioskodawcę wynika z Uchwały Rady Miasta oraz postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 stycznia 2012r. (data wpływu 18 stycznia 2012r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 3 stycznia 2012r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne … umożliwia m.in. swoim pracownikom, członkom ich rodzin a także byłym pracownikom darmowe przejazdy komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. Uprawnienie do ww. przejazdów przysługuje powyższym osobom na podstawie załącznika nr 2 do Uchwały Rady Miasta K. Nr … z dnia 6 lipca 2011r. oraz załącznika nr 12 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w Spółce. Zgodnie bowiem z poz. 11 powyższego załącznika do Uchwały Rady Miasta K., uprawnienia do przejazdów bezpłatnych liniami dziennymi i nocnymi posiadają osoby objęte załącznikiem nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy MPK S.A. w K. Stosownie zaś do niektórych postanowień załącznika nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy:

• pracownicy Wnioskodawcy są uprawnieni do bezpłatnych przejazdów tramwajami i autobusami na podstawie legitymacji pracowniczych,
• pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy przysługują bilety wolnej jazdy na bezpłatny przejazd tramwajami i autobusami dla następujących członków ich rodzin:
  • współmałżonka,
  • dzieci lub pasierbów, a także dzieci utrzymywanych przez pracownika w ramach rodziny zastępczej, spełniających następujące warunki:
    • wiek od ukończenia 4 roku życia do ukończenia szkoły średniej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21 roku życia (wyłącznie dla uczęszczających do szkoły),
    • nie pobierania przez dziecko zasiłku dla bezrobotnych lub wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia (za wyjątkiem wynagrodzenia za praktykę w szkole zawodowej),
• bilety wolnej jazdy przysługują również emerytom (rencistom) – wskazanym w przedmiotowym załączniku, ich małżonkom, ich dzieciom (pasierbom i przysposobionym) – o ile spełniają warunki określone w załączniku do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy Wnioskodawcy.
  
  

Ww. osoby otrzymują imienne legitymacje uprawniające do bezpłatnego przejazdu – są one prolongowane corocznie i odbierane jeśli pracownik straci do nich uprawnienie (np. w przypadku rozwiązania umowy o pracę, wiek dziecka). Nie ponoszą one żadnej odpłatności za możliwość darmowych przejazdów komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. Odpłatność występuje tylko w przypadku zgubienia legitymacji lub nie dokonania jej zwrotu po utracie uprawnień. Z tytułu bezpłatnych przejazdów ww. osób Miasto K. nie przekazuje Wnioskodawcy dotacji przedmiotowej na pokrycie kosztów związanych z tymi przejazdami. Wnioskodawca nie otrzymuje również żadnej rekompensaty z tego tytułu.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT z tytułu świadczenia usług przewozowych, świadczenia usług najmu, sprzedaży złomu i pozostałych materiałów, transakcji wewnątrzwspólnotowych. Zgłoszenie rejestracji i nadanie numeru identyfikacyjnego nastąpiło w dniu 1 czerwca 1993r.

Wydane dokumenty są ważne na okres jednego roku. Nie określa się w nich ilości przejazdów.

Świadczenie przedmiotowych przewozów przez Wnioskodawcę jest zgodne z zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy oraz postanowieniami załącznika nr 2 do Uchwały Rady Miasta K. Nr ... z dnia 6 lipca 2011r. Wnioskodawca jest zobligowany do przestrzegania ww. przepisów prawa (którymi są zakładowe układy zbiorowe oraz akty prawa miejscowego) w związku z powyższym świadczenia te warunkują zgodną z prawem działalność Wnioskodawcy – a zatem są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca powinien naliczać podatek VAT z tytułu umożliwienia osobom wskazanym w stanie faktycznych (tj. m.in. swoim pracownikom, członkom ich rodzin a także byłym pracownikom) darmowych przejazdów komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K., w przypadku gdy obowiązek ich zapewnienia ciąży na Wnioskodawcy na podstawie Uchwały Rady Miasta K. oraz postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy...

Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien on naliczać podatku VAT, na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – dalej jako „ustawa o VAT”) z tytułu umożliwienia m.in. swoim pracownikom, członkom ich rodzin a także byłym pracownikom darmowych przejazdów komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. – w przypadku gdy obowiązek ich zapewnienia ciąży na nim na podstawie Uchwały Rady Miasta K. oraz postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei art. 8 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
   
   

Aktualne brzmienie wskazanego art. 8 ust. 2 ustawy o VAT jest następstwem nowelizacji, która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2011r. Wprowadzone tą nowelizacją zmiany do art. 8 ust. 2 ustawy o VAT stanowi ściślejsze odwzorowanie definicji odpłatnego świadczenia usług zawartej w art. 26 Dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie bowiem z art. 26 Dyrektywy za odpłatne świadczenie usług uznaje się każdą z następujących czynności:

1. użycie towarów stanowiących część majątku przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników lub, bardziej ogólnie, do celów innych niż działalność jego przedsiębiorstwa, w przypadkach kiedy VAT od takich towarów podlegał w całości lub w części odliczeniu;
2. nieodpłatne świadczenie usług przez podatnika na prywatny użytek jego lub jego pracowników, lub bardziej ogólnie, do celów innych niż działalność jego przedsiębiorstwa.
   
   

Na tle powyższych regulacji zwrócić należy uwagę, iż polski ustawodawca posługuje się zwrotem „do celów osobistych” podczas gdy ustawodawca wspólnotowy zwrotem „do celów prywatnych”.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 kwietnia 2011r. w przeciwieństwie do nieodpłatnych przekazań towarów – ustawodawca postanowił nie wykreślać związku usług z prowadzeniem działalności gospodarczej podatnika jako przesłanki eliminującej możliwość opodatkowania usług świadczonych nieodpłatnie. Zatem w przypadku, gdy podatnik świadczy usługi nieodpłatnie, ale na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, to usługi takie nie będą podlegać opodatkowaniu (obecnie ustawodawca nie wprowadza kolejnego warunku jakim jest nie przysługiwanie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z nieodpłatnie świadczonymi usługami m.in. na rzecz swoich pracowników). Ustawodawca, dostosowując przepisy ustawy o VAT do regulacji Dyrektywy 2006/112, uznał także, że opodatkowane będzie zarówno świadczenie usług na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika, jak i użycie przez podatnika towarów stanowiących część przedsiębiorstwa do celów innych niż działalność gospodarcza, jeżeli przysługiwało mu, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Wnioskodawca uważa, iż w analizowanym przypadku, trzeba mieć na uwadze art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT i należy ustalić, czy występuje nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste m.in. pracowników Wnioskodawcy, czy też mamy do czynienia ze świadczeniem usług na cele działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Wnioskodawca pragnie zauważyć, że zarówno w poprzednim stanie prawnych (tj. przed 1 kwietnia 2011r.), jak i aktualnie obowiązującym, w przypadku nieodpłatnego świadczenia usług występuje wspólna przesłanka, której spełnienie jest niezbędne do stwierdzenia, iż dane nieodpłatne świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT – tj. związek nieodpłatnie świadczonej usługi z prowadzoną działalnością gospodarczą przez podatnika, który może być jednocześnie rozumiany jako świadczenie usługi na cele działalności gospodarczej podatnika. Przed 1 kwietnia 2011r. ustawodawca posługiwał się zwrotem „(...) świadczenie usług na cele osobiste (...) pracowników (...) inne nieodpłatne świadczenia, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa”, obecnie zaś „(...) cele osobiste podatnika lub jego pracowników (...) świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika”. Jak już wcześniej Wnioskodawca zaznaczył, obecnie nie ma warunku do uznania danego nieodpłatnego świadczenia usługi za opodatkowane od przysługiwania podatnikowi prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami.

Powyższe znajduje m.in. potwierdzenie w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 września 2011r. (znak ILPP1/443-836/11-2/MS) – wydanej na podstawie aktualnego brzmienia art. 8 ust. 2 ustawy o VAT – w której organ stwierdził, że: „aby nieodpłatne świadczenie usług było objęte opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, musi zostać spełniony warunek wymieniony w ww. przepisie (art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT), t.j. brak związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa”.

Wnioskodawca pragnie poniżej przywołać indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego, które były wydawane w podobnych lub identycznych sytuacjach co stan faktyczny przedstawiony w niniejszym wniosku:

• Naczelnik Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Skarbowego w interpretacji z dnia 2 maja 2005r. (znak ZP-II/443-80-61/2005) stwierdził, że: „w tak przedstawionym stanie faktycznym opisane w zapytaniu usługi przewozów pracowników, w tym byłych pracowników nie stanowią świadczenia nieodpłatnego na cele osobiste pracowników, w tym byłych pracowników i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zauważyć należy bowiem, iż wykonywanie przez Miejski Zakład Komunikacji w ... powyższych czynności na rzecz swoich pracowników i byłych pracowników stanowi realizację obowiązku wynikającego z przepisów prawa pracy, którego źródłem są między innymi zakładowe układy zbiorowe pracy. A zatem, świadczenie usług w zakresie bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej, stanowiące realizację przedmiotowego obowiązku, nie stanowi świadczenia na cele osobiste pracownika. W takiej sytuacji czynności tych nie można uznać również za świadczenie usług niezwiązanych z prowadzonym przedsiębiorstwem. W świetle powyższych okoliczności, tutejszy organ podatkowy potwierdza stanowisko wyrażone w złożonym wniosku, że usługi w zakresie bezpłatnych przejazdów pracowników i byłych pracowników środkami komunikacji miejskiej, w sytuacji gdy obowiązek ich świadczenia wynika z aktu prawa miejscowego oraz zakładowego układu zbiorowego pracy, jako wykonywanie obowiązku statutowego MZK – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W świetle powyższych uregulowań przekazanie darmowych biletów na przejazdy środkami komunikacji miejskiej dla pracowników i byłych pracowników, nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług, gdyż są to usługi związane z prowadzonym przedsiębiorstwem. Z kolei przedmiotem działalności przedsiębiorstwa jest wykonywanie przejazdów środkami komunikacji miejskiej – poprzez świadczenie usług przewozowych w zakresie lokalnego transportu zbiorowego” (stan faktyczny, na podstawie którego wydano interpretację: Miejski Zakład Komunikacji w ... wydaje bilety wolnej jazdy na przejazd środkami komunikacji miejskiej dla pracowników oraz emerytów i rencistów – byłych pracowników. Prawo do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej przez pracowników i byłych pracowników wynika z uchwały nr 252/03 Rady Miasta. Powyższe uprawnienia pracownicze znajdują również odzwierciedlenie w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy).
• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 11 lutego 2008r. (znak IPPP1/443-776/07-2/SM): „(…) nieodpłatne przekazanie uprawnień do ulgowych świadczeń przejazdowych pracownikom, emerytom i rencistom oraz dzieciom pracowników jest czynnością, mającą na celu zaspakajanie potrzeb pracowniczych. Czynność ta bez wątpienia związana jest z działalnością gospodarczą Spółki oraz służy zgodnemu z przepisami prawa (w szczególności zbiorowych układów pracy) funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. A zatem ww. czynności jako nie wypełniające postanowień art. 8 ust. 2 ustawy o VAT znajdują się poza zakresem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”.
• Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 29 kwietnia 2010r. (znak IPPP1-443-204/10-3/BS) uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, który twierdził, iż: „całkowicie zasadne jest twierdzenie, że wypełnianie przez nią obowiązków wynikających z obowiązujących ją przepisów prawa jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Jak wskazano wyżej, zgodnie z Konstytucją RP, Spółka musi stosować się bezwzględnie do obowiązujących przepisów prawa. Ponadto należy zauważyć, iż przepisem regulującym opodatkowanie usług świadczonych zgodnie z nakazem wynikającym z mocy prawa jest ust. 1 pkt 3, a nie ust. 2 art. 8 ustawy o VAT. Zdaniem Spółki zatem nieodpłatne przekazanie uprawnień wynikające z nałożonych na nią przepisami prawa obowiązków związane jest z prowadzeniem przez nią przedsiębiorstwa i w rezultacie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Dodatkowo, zdaniem Spółki, przekazanie osobom uprawnionym uprawnień do ulgowych świadczeń ma na celu zaspokojenie potrzeb pracowniczych rozumianych jako potrzeby zarówno obecnych, jak i byłych pracowników X oraz byłych pracowników przedsiębiorstwa państwowego Y, którzy byli zatrudnieni w tej części tego przedsiębiorstwa, z której utworzono następnie X. Spółka pragnie bowiem podkreślić, że pomimo, iż rzeczywistymi beneficjentami świadczenia są w analizowanym stanie faktycznym także osoby niezwiązane ze Spółką stosunkiem pracy, to przysługują one tym osobom na podstawie PUZP (tj. prawa pracy)” (we wniosku o interpretację przedstawiono następujący stan faktyczny: wnioskodawca jest podmiotem obsługującym tzw. najwyższy sektor kolejowych przewozów pasażerskich. W dniu 2 grudnia 2002r. zawarty został Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla Pracowników Zatrudnionych przez Pracodawców Zrzeszonych w Związku Pracodawców Kolejowych. Na podstawie § 66 Układu, pracodawca obowiązany jest wykupić uprawnienia do ulgowych świadczeń przejazdowych dla zatrudnionych u niego pracowników. Uprawnienia do ulgowych świadczeń przejazdowych wykupywane są przez pracodawcę na wniosek osób uprawnionych. Ww. uprawnienia przekazywane są przez wnioskodawcę osobom uprawnionym nieodpłatnie). Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 3 sierpnia 2009r. (sygn. IPPP1/443-501/09-2/AP), wydanej dla niemal identycznego stanu faktycznego jak przedstawiony powyżej.
• Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 25 marca 2011r. (znak: ILPP2/443-788/08/11-S/MR): „(...) przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez podmiot. A zatem jeśli podjęte przez podmiot działania przynoszą korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 ustawy, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, (...) należy uznać, że świadczenie usług w zakresie bezpłatnych przejazdów pracowników środkami komunikacji miejskiej, w sytuacji gdy obowiązek ich świadczenia wynika z aktu prawa miejscowego – Uchwały Rady Miasta, a koszty związane z realizacją bezpłatnych przewozów pokrywane są przekazywaną przez Gminę dotacją przedmiotową – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług” (w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku o interpretację Miejski Zakład Komunikacyjny na podstawie taryfy przewozu osób i bagażu pojazdami MZK, ustanowionej przez Radę Miasta Uchwałą pracownikom MZK przyznał uprawnienie do korzystania z darmowych przewozów MZK. Nie wydaje się żadnych biletów wolnej jazdy. Pracownik sam decyduje, czy będzie korzystać z uprawnienia czy też nie. Legitymację wydaje się tylko tym pracownikom, którzy wyrażają chęć jej pobrania).
  
  

Zdaniem Wnioskodawcy wskazane wyżej interpretacje (pomimo, że wydane przed 1 kwietnia 2011r.) pozostają aktualne również na gruncie obowiązujących regulacji ustawy o VAT. Z uwagi na okoliczność, na którą wskazano powyżej, tj. zarówno w stanie prawnym obowiązującym przed 1 kwietnia 2011r., jak i obecnym ustawodawca odwołuje się do świadczenia usług na cele związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą – jako przesłankę uznania danego nieodpłatnego świadczenia usług m.in. na rzecz pracowników jako nie podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT. W tym miejscu Wnioskodawca pragnie zwrócić uwagę na charakter samego podatku od towarów i usług regulującego co do zasady opodatkowanie czynności zawieranych pomiędzy podmiotami na zasadzie dobrowolności i autonomii woli stron. Na gruncie tego założenia w doktrynie i judykaturze panuje przekonanie, iż przekazanie towarów pracownikom na podstawie przepisów prawa (dotyczy to m.in. przepisów Kodeksu pracy, przepisów innych ustaw regulujących prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, postanowienia zbiorowych układów pracy, postanowienia porozumień zbiorowych, przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy) nie podlega opodatkowaniu ponieważ wykonanie obowiązku ustawowego nie może rodzić obowiązku podatkowego (por. M. Michalik, Komentarz do ustawy VAT, Legalis). Powyższa teza znajduje także potwierdzenie w orzeczeniach wydawanych przez sądy administracyjne. Przykładowo w wyroku NSA z dnia 2 czerwca 2001r. (sygn. I Sa/Wr 1805/97 – wydanym na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy o VAT, ale aktualnym także obecnie), sąd stwierdził, iż: „podatek od towarów i usług jako rodzaj podatku obrotowego obejmuje swoim przedmiotem obrót cywilnoprawny oparty na autonomii woli stron (swobodzie umów cywilnoprawnych) (por. R. Mastalski, Prawo podatkowe. Warszawa 2000, str. 415). Tym samym wydanie towarów (świadczenie usług) na podstawie przepisów o charakterze publicznoprawnym oraz prawa pracy – nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem (Z. Modzelewski, G. Mularczyk, Ustawa o VAT- krótkie komentarze podatkowe. Warszawa 2001, str. 9). Trafnie zwraca się zatem uwagę, że przekazanie towarów pracownikom na podstawie przepisów prawa (dotyczy to m.in. przepisów Kodeksu pracy, przepisów innych ustaw regulujących prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, postanowień zbiorowych układów pracy, postanowień porozumień zbiorowych, przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy) nie jest objęte omawianą regulacją (T. Michalik, VAT – podatkowe komentarze Becka, Warszawa 2001, str. 35). Spełnienie bowiem polegającego na wydaniu towaru pracownikowi obowiązku nałożonego na pracodawcę normą prawną ustanowioną przez ustawodawcę lub delegowany przez niego podmiot, nie ma charakteru obrotu cywilnoprawnego opartego na autonomii woli stron, a zatem pozostaje poza zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonym w art. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. nr 11 poz. 50 ze zm.).

Przenosząc powyższe uwagi na kanwę przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że na podstawie art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm. – dalej jako „Kodeks pracy"), ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Jednocześnie, stosownie do art. 238 § 2 pkt 1 Kodeksu pracy, przepisy rozdziału I w Dziale XI Kodeksu pracy zatytułowanym „Układy zbiorowe pracy" odnoszące się do układu stosuje się odpowiednio do układu ponadzakładowego i układu zakładowego. Tym samym, postanowienia zakładowych układów zbiorowych pracy stanowią źródło prawa pracy.

Zdaniem Wnioskodawcy należy zatem stwierdzić, że zapewnienie darmowych przejazdów środkami komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. zostało na Wnioskodawcę nałożone obowiązującymi go przepisami prawa. Wnioskodawca uważa, że przedmiotowe nieodpłatne świadczenie usług jest czynnością, mającą na celu m.in. zaspakajanie potrzeb jego pracowników. Czynność ta powinna być traktowana jako związana z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy – świadczona na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz służąca zgodnemu z przepisami prawa (Zakładowemu Układowi Zbiorowemu Pracy) funkcjonowaniu przedsiębiorstwa Wnioskodawcy. Według Wnioskodawcy zasadne jest twierdzenie, że wypełnianie przez niego obowiązków wynikających z obowiązujących ją przepisów prawa jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej/służy do jej celów. Według Wnioskodawcy należy również zauważyć, ze zgodnie z art. 87 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. z 1997r. Nr 78 poz. 483 z późn. zm. – dalej jako „Konstytucja RP”) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, są akty prawa miejscowego. Aktem prawa miejscowego są uchwały Rady Miasta. Należy zatem stwierdzić, że zapewnienie darmowych przejazdów środkami komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. m.in. jej pracownikom wynika z aktu prawa miejscowego (tj. Uchwały Rady Miasta K. Nr …. z dnia 6 lipca 2011r.) czyli źródła prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organu, który go ustanowił. Wnioskodawca jest zatem zobowiązany na jego podstawie do zapewnienia bezpłatnych przejazdów określonym grupom osób.

Konkludując, w przedstawionym stanie faktycznym – zdaniem Wnioskodawcy – ma miejsce wypełnianie przez niego obowiązków wynikających z obowiązujących go przepisów prawa (prawa pracy oraz aktu prawa miejscowego). Realizacja tych obowiązków powinna być traktowana jako związana z prowadzeniem działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę – tj. ma miejsce świadczenie usług na cele tej działalności. W rezultacie zapewnienie przez Wnioskodawcę nieodpłatnych przejazdów środkami komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. m.in. jej pracownikom nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał, że zdaniem Wnioskodawcy odpowiedź na pytanie organu: Z czego Wnioskodawca wywodzi (na jakiej podstawie twierdzi), że świadczone przez niego nieodpłatnie przewozy na rzecz pracowników, emerytów, rencistów Wnioskodawcy i członków ich rodzin są świadczeniem usług dla celów działalności gospodarczej Wnioskodawcy a nie dla celów osobistych tych osób (tj. pytanie nr 4 z wezwania z dnia 3 stycznia 2012r.), powinna stanowić uzupełnienie jego własnego stanowiska w sprawie a nie stanu faktycznego.

W odpowiedzi na powyższe Wnioskodawca podał, że świadczenie przedmiotowych przewozów jest realizowane w związku z wykonaniem postanowień Zakładowego Układu Zbiorowym Pracy, a także postanowień Uchwały Rady Miasta K., która określa jakie osoby mogą korzystać z bezpłatnych przejazdów. A zatem usługi te, zdaniem Wnioskodawcy, świadczone są dla celów jego działalności gospodarczej albowiem stanowią realizację obowiązków wynikających z ww. przepisów prawa, do których przestrzegania – w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (tj. świadczeniem publicznych usług przewozowych komunikacji miejskiej) – zobligowany jest Wnioskodawca. W związku z tym nie są one świadczone na cele osobiste ww. osób. Przewozy te związane są z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej i funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa albowiem ich realizacja warunkuje zgodne z prawem prowadzenie takiej działalności.

W związku z powyższym, Wnioskodawca podtrzymuje swoje uwagi przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji z dnia 11 października 2011r. i uważa, że zapewnienie przez niego nieodpłatnych przejazdów środkami komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. m.in. jej pracownikom nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Potwierdzeniem prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy są interpretacje przywołane w powyższym wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższego wynika, że za czynności zrównane z odpłatnym świadczeniem usług uważa się nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia.

Powyższe świadczenie podlega opodatkowaniu, o ile zostało przekazane na osobiste – a nie związane z prowadzoną działalnością – cele wymienionych w przepisie osób. Badając, czy świadczenie ma charakter osobisty, czy związany z działalnością opodatkowaną, należy przede wszystkim odnosić się do statusu osoby otrzymującej i jej funkcji w schemacie działalności opodatkowanej.

Niedopełnienie warunku określonego w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca umożliwia m.in. swoim pracownikom, członkom ich rodzin a także byłym pracownikom darmowe przejazdy komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej. Uprawnienie do ww. przejazdów przysługuje powyższym osobom na podstawie załącznika nr 2 do Uchwały Rady Miasta K. Nr … z dnia 6 lipca 2011r. oraz załącznika nr 12 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego w Spółce. Zgodnie bowiem z poz. 11 powyższego załącznika do Uchwały Rady Miasta K., uprawnienia do przejazdów bezpłatnych liniami dziennymi i nocnymi posiadają osoby objęte załącznikiem nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy MPK S.A. w K. Stosownie zaś do niektórych postanowień załącznika nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy:

• pracownicy Wnioskodawcy są uprawnieni do bezpłatnych przejazdów tramwajami i autobusami na podstawie legitymacji pracowniczych,
• pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy przysługują bilety wolnej jazdy na bezpłatny przejazd tramwajami i autobusami dla następujących członków ich rodzin:
  • współmałżonka,
  • dzieci lub pasierbów, a także dzieci utrzymywanych przez pracownika w ramach rodziny zastępczej, spełniających następujące warunki:
    • wiek od ukończenia 4 roku życia do ukończenia szkoły średniej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 21 roku życia (wyłącznie dla uczęszczających do szkoły),
    • nie pobierania przez dziecko zasiłku dla bezrobotnych lub wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia (za wyjątkiem wynagrodzenia za praktykę w szkole zawodowej),
• bilety wolnej jazdy przysługują również emerytom (rencistom) – wskazanym w przedmiotowym załączniku, ich małżonkom, ich dzieciom (pasierbom i przysposobionym) – o ile spełniają warunki określone w załączniku do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy Wnioskodawcy.
  
  

Ww. osoby otrzymują imienne legitymacje uprawniające do bezpłatnego przejazdu – są one prolongowane corocznie i odbierane jeśli pracownik straci do nich uprawnienie (np. w przypadku rozwiązania umowy o pracę, wiek dziecka). Nie ponoszą one żadnej odpłatności za możliwość darmowych przejazdów komunalnymi środkami zbiorowej komunikacji miejskiej w K. Odpłatność występuje tylko w przypadku zgubienia legitymacji lub nie dokonania jej zwrotu po utracie uprawnień. Wydane dokumenty są ważne na okres jednego roku. Nie określa się w nich ilości przejazdów. Z tytułu bezpłatnych przejazdów ww. osób Miasto K. nie przekazuje Wnioskodawcy dotacji przedmiotowej na pokrycie kosztów związanych z tymi przejazdami. Wnioskodawca nie otrzymuje również żadnej rekompensaty z tego tytułu.

Świadczenie przedmiotowych przewozów przez Wnioskodawcę jest zgodne z zapisami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy oraz postanowieniami załącznika nr 2 do Uchwały Rady Miasta K. Nr … z dnia 6 lipca 2011r. Wnioskodawca jest zobligowany do przestrzegania ww. przepisów prawa – a zatem są niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej.

W przedmiotowej sprawie należy rozstrzygnąć kwestię, jakiego rodzaju związek ma nieodpłatne wykonanie na rzecz pracowników, emerytów, rencistów Wnioskodawcy i członków ich rodzin usług przewozowych z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem.

Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez podmiot. A zatem jeśli podjęte przez podmiot działania mają na celu przyniesienie korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca na mocy uchwały Rady Miasta przyznaje swoim pracownikom, emerytom, rencistom, i członkom ich rodzin uprawnienia do korzystania z darmowych przewozów, które sam świadczy. Pracownik, emeryt, rencista, i członkowie ich rodzin którzy chcą skorzystać z tego uprawnienia otrzymuje imienną legitymację poświadczającą, że jest pracownikiem, emerytem, rencistą Wnioskodawcy lub członkiem ich rodzin, oraz potwierdzającą jego prawo do korzystania z bezpłatnego przejazdu.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż Wnioskodawca świadcząc w oparciu o przyznane przez Radę Miasta jego pracownikom, emerytom, rencistom, i członkom ich rodzin uprawnienie do korzystania z darmowych przejazdów środkami komunikacji miejskiej, ww. usługę transportową wykonuje czynności, które nie są związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem ponieważ nie mają one żadnego wpływu na przyszłe obroty, zyski, wizerunek itp. Usługi te zaspokajają bowiem wyłącznie osobiste potrzeby tych osób związane z korzystaniem z komunikacji miejskiej.

Należy podkreślić, że nie podlega opodatkowaniu świadczenie usług lub przekazanie towarów w przypadku, gdy obowiązek taki wynika z przepisów prawa pracy lub innych przepisów (np. o bezpieczeństwie i higienie pracy), ale tylko w sytuacji, jeśli świadczenia te są związane z prowadzeniem przez podatnika przedsiębiorstwa.

Do czynności takich zaliczyć można przekazanie pracownikom np. odzieży roboczej i ochronnej, obuwia ochronnego, środków do utrzymania higieny. Czynności te jako związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą nie służą celom osobistym pracowników lecz prawidłowemu, zgodnemu z przepisami prawa funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (jego sprzedaży opodatkowanej). Zatem przekazywanie pracownikom towarów oraz świadczenie na ich rzecz usług w ramach stosunku zatrudnienia, do których podatnik jest zobligowany przepisami prawa nie stanowi przekazania na cele osobiste pracowników, gdyż takie przekazanie ma na celu zabezpieczenie zgodnych z przepisami warunków pracy.

W przedmiotowej sprawie wskazane okoliczności nie występują, zatem mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że świadczone nieodpłatnie przez Wnioskodawcę na rzecz pracowników, emerytów, rencistów, i członków ich rodzin usługi przewozowe nie są związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, w związku z powyższym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał, iż obowiązek zapewnienia przez niego darmowych przejazdów środkami komunikacji miejskiej wynika z Uchwały Rady Miasta K. z dnia 6 lipca 2011r. Zauważyć jednak należy, iż przepisy ustawy o VAT uznają za świadczenie usług także czynności wykonywane z nakazu organu władzy publicznej. Zatem jeśli Wnioskodawca wykonuje konkretne czynności nie ze swej własnej woli lecz na podstawie nakazu wynikającego z uchwały Rady Miasta to te czynności wpisują się również w katalog świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT, o czym stanowi brzmienie przepisu art. 8 ust. 1 pkt 3 tej ustawy.

W związku z powyższym nieodpłatne świadczenie tych usług, które uznano za odpłatne świadczenie usług na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto stwierdzić należy, że powołane we wniosku postanowienie Naczelnika Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Skarbowego z dnia 2 maja 2005r., znak: ZP-II/443-80-61/2005 oraz interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 września 2011r., znak: ILPP1/443-836/11-2/MS, z dnia 25 marca 2011r. znak: ILPP2/443-788/08/11-S/MR, z dnia 2 września 2011r., znak: ILPP1/443-836/11-2/MS oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 lutego 2008r., znak: IPPP1/443-776/07-2/SM, z dnia 29 kwietnia 2010r. znak: IPPP1-443-204/10-3/BS, z dnia 3 sierpnia 2009r. znak: IPPP1/443-501/09-2/AP dotyczą konkretnych spraw podatników osądzonych w określonych stanach faktycznych.

Rozstrzygnięcie dokonane przez dany organ jest wiążące wyłącznie w sprawie, w której zostało wydane i nie może być źródłem praw i obowiązków w innych sprawach.

Końcowo stwierdzić należy, że powołany we wniosku wyrok WSA z 2 czerwca 2001r. (sygnatura akt I SA/Wr 1805/97) wydany został w indywidualnej sprawie.

Sąd wyrokiem lub postanowieniem rozstrzyga wyłącznie konkretną sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia i jedynie w tej sprawie ma moc wiążącą. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia, o czym stanowi art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.).

Zatem powołany wyrok WSA z 2 czerwca 2010r. sygnatura akt I SA/Wr 1805/97, nie stanowi podstawy dla analogicznego rozstrzygnięcia przez inne organy podatkowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.