Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/4511-859/15-5/KK
z 18 kwietnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) w związku z art. 16 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 12 grudnia 2015 r. (data wpływu 17 grudnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 marca 2016 r. (data wpływu 16 marca 2016 r.) oraz pismem z dnia 5 kwietnia 2016 r. (data wpływu 13 kwietnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty w ramach programu dobrowolnych odejść:

• świadczenia pieniężnego mającego charakter odszkodowania – jest prawidłowe,

• odprawy – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 17 grudnia 2015 r. do Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął ww. wniosek z dnia 12 grudnia 2015 r. o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od podatku świadczeń pieniężnych uzyskanych w ramach programu dobrowolnych odejść. Przy piśmie z dnia 21 grudnia 2015 r., Nr IBPB-2-1/4511-559/15/MZ, stosownie do art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) powyższy wniosek został przekazany, celem załatwienia zgodnie z właściwością, do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 28 grudnia 2015 r.).

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.). Pismem z dnia 4 marca 2016 r., Nr IPTPB2/4511-859/15-2/KK, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ww. ustawy, wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 4 marca 2016 r. (data doręczenia 8 marca 2016 r.), natomiast w dniu 16 marca 2016 r. do tutejszego Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie z dnia 14 marca 2016 r. (data nadania 14 marca 2016 r.).

Z uwagi na to, że złożony wniosek i jego uzupełnienie nie spełniały wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 24 marca 2016 r., Nr IPTPB2/4511-859/15-4/KK ponownie wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Ponowne wezwanie wysłano w dniu 24 marca 2016 r., (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 31 marca 2016 r.). Pismem z dnia 5 kwietnia 2016 r. (data wpływu 13 kwietnia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił przedmiotowy wniosek (data nadania 6 kwietnia 2016 r.).

We wniosku oraz i jego uzupełnieniach przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca, jako pracownik Spółki … S.A., na wniosek Spółki, wyraził zgodę na rozwiązanie umowy o pracę na podstawie porozumienia stron. W związku z tym, Wnioskodawca otrzymał dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne w kwocie 61 763 zł 94 gr., przyznane Jemu w oparciu o „Regulamin w sprawie Programu Dobrowolnych odejść 2014 r. w … S.A.”, określający jego wysokość oraz zasady ustalania. Regulamin ten został wydany decyzją pracodawcy w formie Uchwały nr 355 Zarządu … S.A. z dnia 9 lipca 2014 r. Świadczenie to przyznane zostało Wnioskodawcy w związku ze stratą poniesioną przez Niego, spowodowaną utratą źródła dochodów. Od tej kwoty Spółka, jako pracodawca, potrąciła zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazał, że świadczenie z Programu Dobrowolnych Odejść otrzymał ostatniego dnia pracy, tj. 31 sierpnia 2014 r. w formie przelewu na rachunek bankowy.

Ze względu na brak dostępu do Programu Dobrowolnych Odejść, Wnioskodawca nie jest w stanie stwierdzić jakim terminem posłużono na określenie postaci świadczenia, tj. czy jest to odprawa, czy odszkodowanie. Z kolei pozyskanie odpisu pisma …, stanowiącego odpowiedź na zapytanie organu podatkowego, o którym mowa w piśmie Naczelnika Urzędu Skarbowego w … z dnia 5 czerwca 2015 r., znak pisma …, zostało Wnioskodawcy uniemożliwione. Z tego tytułu, Wnioskodawca nie był w stanie - choćby pośrednio - ustalić w jaki sposób przedmiotowe świadczenie zostało określone w Programie Dobrowolnych Świadczeń.

Zamienne używanie pojęcia „odprawa” i „odszkodowanie” w składanych przez Wnioskodawcę wnioskach związane jest z mieszanym charakterem tego świadczenia, co wynika z kopii Porozumienia stron o rozwiązaniu umowy o pracę z dnia 12 sierpnia 2014 r., a także z informacji skierowanej do Niego przez pracodawcę. W wskazanych dokumentach podnosi się, że 3/24 otrzymanego przez Wnioskodawcę świadczenia stanowi odprawę, natomiast 21/24 stanowi odszkodowanie. W świadczeniu tym zawiera się bowiem ustawowa odprawa stanowiąca 3-krotność wynagrodzenia za pracę oraz odszkodowanie stanowiące 21-krotność wynagrodzenia za pracę. Na podstawie tych dokumentów i nazewnictwa, którym się w nich posłużono, Wnioskodawca wyciąga wniosek o odszkodowawczym charakterze wzmiankowanego świadczenia.

Odszkodowanie to pełni funkcję kompensacyjną. Szkodą uzasadniającą wypłatę przedmiotowego świadczenia jest utrata świadczeń wynikających ze stosunku pracy oraz możliwości zaspokajania z tego tytułu bieżących potrzeb życiowych. Szkodą w przedmiotowej sytuacji są utracone korzyści, o których expressis verbis mowa w art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93, ze zm.). Istotą tego rodzaju szkody jest niepowiększenie aktywów, a zatem udaremnienie powiększenia się majątku, które spowodowane jest zdarzeniem wywołującym szkodę. Utrata zarobków bezspornie w doktrynie uznawana jest za przykład utraconych korzyści (Komentarz do art. 361 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, wyd. II, red. A. Kidyba; Komentarz do art. 361 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, A. Rzetecka-Gil). Szkodą w tej sytuacji jest to, co weszłoby do majątku Wnioskodawcy, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (por. wyrok SN z dnia 18 stycznia 2002 r., sygn. akt I CKN 132/01, LEX nr 53144), a zatem suma niewypłaconego Wnioskodawcy wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy.

Świadczenie nie zaspokaja ewentualnych roszczeń z tytułu rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron. Wnioskodawca nie uzyskał odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o prace. Program Dobrowolnych Odejść i jego regulamin stanowią źródła prawa pracy, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1974 r., Nr 24, poz. 141, z późn. zm.).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku:

Czy wartość jednorazowych świadczeń pieniężnych, wypłacanych na podstawie Regulaminu w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść 2014 r. w … S.A., jako odszkodowanie w związku z wyrażeniem zgody na rozwiązanie umowy o pracę, na zasadzie porozumienia stron, jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku, przyznane świadczenie pieniężne, w związku z wyrażeniem przez Wnioskodawcę zgody na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie tych ustaw oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm., dalej jako „K.p.”).

Zdaniem Wnioskodawcy, jednorazowe świadczenie pieniężne, przysługujące na podstawie zawartego porozumienia stron o rozwiązaniu umowy o pracę, ma charakter odszkodowawczy, gdyż stanowi ono rekompensatę za brak wynagrodzenia. W związku z tym, służy ono wyrównaniu strat, wynikłych z utraconych pożytków. Istotna przy tym jest jego funkcja i cel, który ma rekompensować szkodę poniesioną przez Wnioskodawcę, z uwagi na rozwiązanie stosunku pracy, a nie nazwanie wprost świadczenia odszkodowaniem. Zgodnie bowiem z wyrokiem WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. I SA/Go 462/15 (niepubl.) „(...) nie w nazwie tkwi istota danego świadczenia i na gruncie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f, należy badać jego podstawy prawne, charakter oraz funkcje, żeby ocenić, czy jest ono zwolnione od podatku. Jeżeli wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z prawa pracy w zakresie wynikającym z art. 9 § 1 Kodeksu pracy, a przy tym można mu przypisać funkcję kompensacyjną z typową dla odszkodowania cechą wynagradzania czy wyrównywania poniesionej straty, to świadczenie takie powinno być traktowane jako odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.”.

Utrata przez Wnioskodawcę źródła zarobkowania stanowiła stratę, gdyż został On pozbawiony prawa do otrzymywania środków na utrzymanie. Wnioskodawca podnosi ponadto, że WSA w Bydgoszczy w wyroku z dnia 18 listopada 2008 r., sygn. I SA/Bd 538/08, stwierdził, że „świadczenie w postaci odprawy w związku z ustaniem stosunku pracy nie jest wynagrodzeniem za pracę, ani "rodzajem" tego wynagrodzenia, a jest to świadczenie szczególne stanowiące swoiste umowne odszkodowanie za utratę miejsca pracy spowodowane rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę”. Pogląd ten wyrażony został również w wyroku NSA z dnia 22 czerwca 2010 r., sygn. akt II FSK 292/09. W jego uzasadnieniu słusznie wskazano, że odprawa jest formą odszkodowania.

Wnioskodawca wskazuje, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został znowelizowany ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1328 i 1478). Istotnym zdaje się być wskazanie, zdaniem Wnioskodawcy, na motywy owej zmiany. W uzasadnieniu do projektu ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wskazano, że „zgodnie z aktualnie obowiązującym przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, od podatku dochodowego wolne są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (z wyjątkami wskazanymi w tym przepisie). Z uwagi na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2013 r., sygn. akt S 2/13, po zasięgnięciu opinii Ministra Pracy i Polityki Społecznej, zaproponowano uzupełnienie przepisu o inne normatywne źródła prawa pracy, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Przepis ten wskazuje, że ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Po zmianie przepisu ze zwolnienia korzystać będą także odszkodowania/zadośćuczynienia przyznane np. na podstawie układu zbiorowego pracy, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikać będą wprost z tego układu”.

Wnioskodawca wskazuje, że celem nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 3) było dostosowanie prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2013 r., sygn. akt S 2/13. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, nieuwzględnienie przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3 in principio ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych - poza ustawami i wydanymi na ich podstawie przepisami wykonawczymi - normatywnych źródeł prawa pracy, powoduje stan luki prawnej, która przekłada się na niewykonanie dyrektywy, wyrażonej - z jednej strony w art. 59 ust. 2 in fine Konstytucji, z drugiej zaś - w art. 9 i przepisach działu XI ustawy Kodeks pracy. Zgodnie ze wskazanymi uregulowaniami, układy zbiorowe pracy oraz inne porozumienia pracownicze, a także regulaminy stanowią normatywne źródła prawa pracy, określające zarówno obowiązki, jak i uprawnienia pracodawców oraz pracowników. Wnioskodawca podkreśla, że postanowienia układów zbiorowych oraz innych aktów prawa pracy (w tym regulaminów) obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy, tak jak przepisy aktów rangi ustawowej, rozporządzeń wykonawczych, czy też prawa międzynarodowego. Podstawą natomiast wypłaty przedmiotowego świadczenia był „Regulamin w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść 2014 r. w … S.A.”, stanowiący regulamin, o którym mowa w art. 9 § 1 K.p., gdyż jest aktem zakładowym o charakterze ponadindywidualnym, wydanym przez pracodawcę, określającym status stron stosunku pracy (K. W. Baran [w:] K. W. Baran Kodeks pracy. Komentarz).

Wnioskodawca wskazuje, że podstawą funkcjonowania ww. programu jest Kodeks pracy. Spełniona jest zatem przesłanka, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 2 K.p. Ponadto, Wnioskodawca podkreśla, że świadczenie to nie mieści się w zakresie wyłączeń od zwolnienia, znajdujących się w art. 21. ust. 1 pkt 3 lit. a) – g). Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, świadczenie jest zwolnione z podatku.

Na poparcie swojej tezy Wnioskodawca przywołuje następujące interpretacje i wyroki sądowe:

• pismo z dnia 30 grudnia 2014 r. Izby Skarbowej w Katowicach, Nr IBPBII/1/415-881/14/BD,
  

• pismo z dnia 30 grudnia 2014 r. Izby Skarbowej w Katowicach, Nr IBPBII/1/415-880/14/BD,
  

• pismo z dnia 23 września 2015 r. Izby Skarbowej w Łodzi, Nr IPTPB2/4511-382/15-3/PM,
  

• pismo z dnia 27 listopada 2015 r. Izby Skarbowej w Łodzi, Nr IPTPB2/4511-496/15-5/JR,
  

• pismo z dnia 16 czerwca 2015 r. Izby Skarbowej w Katowicach, Nr IBPBII/1/4511-268/15/DP,
  

• pismo z dnia 28 września 2015 r. Izby Skarbowej w Katowicach, Nr IBPB-2-1/4511-210/15/MD,
  

• pismo z dnia 7 stycznia 2016 r. Izby Skarbowej w Warszawie, Nr IPPB4/4511-1328/15-2/MS2,
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. I SA/Go 462/15 (niepublikowany).
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty w ramach programu dobrowolnych odejść:

• świadczenia pieniężnego mającego charakter odszkodowania jest prawidłowe,

• odprawy jest nieprawidłowe.
  
  

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie zaś do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłem przychodu są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 powołanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Powyższe brzmienie przepisu – zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1328 i 1478) – ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, jako pracownik Spółki … S.A., na wniosek Spółki, wyraził zgodę na rozwiązanie umowy o pracę na podstawie porozumienia stron. W związku z tym, Wnioskodawca otrzymał dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne, przyznane Jemu w oparciu o „Regulamin w sprawie Programu Dobrowolnych odejść 2014 r. w … S.A.”, określający jego wysokość oraz zasady ustalania. Regulamin ten został wydany decyzją pracodawcy w formie Uchwały nr 355 Zarządu … S.A. z dnia 9 lipca 2014 r. Świadczenie to przyznane zostało Wnioskodawcy w związku ze stratą poniesioną przez Niego, spowodowaną utratą źródła dochodów. Wnioskodawca świadczenie z Programu Dobrowolnych Odejść otrzymał ostatniego dnia pracy, tj. 31 sierpnia 2014 r. w formie przelewu na rachunek bankowy. Wnioskodawca wskazał, że 3/24 otrzymanego przez Niego świadczenia stanowi odprawę, natomiast 21/24 stanowi odszkodowanie. W świadczeniu tym zawiera się ustawowa odprawa stanowiąca 3-krotność wynagrodzenia za pracę oraz odszkodowanie, stanowiące 21-krotność wynagrodzenia za pracę. Odszkodowanie to pełni funkcję kompensacyjną, szkodą uzasadniającą wypłatę przedmiotowego świadczenia jest utrata świadczeń wynikających ze stosunku pracy oraz możliwości zaspokajania z tego tytułu bieżących potrzeb życiowych. Wnioskodawca wskazał, że szkodą w przedmiotowej sytuacji są utracone korzyści, o których expressis verbis mowa w art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zm.). Istotą tego rodzaju szkody jest niepowiększenie aktywów, a zatem udaremnienie powiększenia się majątku, które spowodowane jest zdarzeniem wywołującym szkodę. Szkodą w tej sytuacji jest to, co weszłoby do majątku Wnioskodawcy, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło, a zatem suma niewypłaconego Wnioskodawcy wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy.

Świadczenie nie zaspokaja ewentualnych roszczeń z tytułu rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron. Wnioskodawca nie uzyskał odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Program Dobrowolnych Odejść i jego regulamin stanowią źródła prawa pracy, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1974 r., Nr 24, poz. 141, ze zm.).

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu.

Ponadto należy podkreślić, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Wskazać przy tym należy, że zgodnie z definicją słownikową zamieszczoną w „Małym Słowniku Języka Polskiego” (Redakcja Słowników Języka Polskiego PWN, Warszawa 2004, s. 552) – odszkodowanie jest to „wynagrodzenie, zapłata za wyrządzone szkody, za poniesione przez kogoś straty, doznane krzywdy”. Parafrazując, odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Natomiast odprawa pieniężna to w istocie świadczenie pracodawcy w razie zaistnienia zdarzeń, które zgodnie z odpowiednimi przepisami powodują niemożliwość, niecelowość lub zbędność kontynuacji stosunku pracy.

Istoty „odprawy” nie należy doszukiwać się w twierdzeniu, że tego typu świadczenie jest odszkodowaniem, czyli naprawieniem szkody lub straty, jaką pracownik poniósł w związku z pozbawieniem go zatrudnienia. De facto jest ona świadczeniem pracodawcy w razie zaistnienia zdarzeń, które zgodnie z odpowiednimi przepisami powodują niemożliwość, niecelowość lub zbędność kontynuacji stosunku pracy.

Ponadto, nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że ilekroć ustawodawca posługuje się w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określeniem „odprawa”, to za każdym razem dotyczy to wyłączenia od analizowanego zwolnienia przedmiotowego zawartego w lit. a), b) i c) ww. normy prawnej.

Przedmiotowym zwolnieniem nie są zatem objęte odprawy pieniężne, i to zarówno te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jak i odprawy pieniężne, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Należy bowiem jeszcze raz podkreślić, że zwolnieniu powyższemu podlegają wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia – co wynika wprost z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnieniu podlegają odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost ze wskazanych w tym przepisie regulacji prawnych z wyjątkiem m.in. właśnie odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Zatem, biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz przepisy prawa stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie w wysokości 21-krotność wynagrodzenia za pracę, korzysta ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro, jak wskazał Wnioskodawca, odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, to spełniona została w tym zakresie przesłanka do zastosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten w nowym brzmieniu wyraźnie wskazuje, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy.

Natomiast wypłacone Wnioskodawcy świadczenie pieniężne będące odprawą nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Wejście w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw nie zmieniło dotychczasowej zasady, zgodnie z którą przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie wyłącznie do odszkodowań i zadośćuczynień. Zatem, wypłacona odprawa będzie stanowiła dla Wnioskodawcy przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy, albowiem podstawą jej wypłaty był stosunek pracy. W konsekwencji czego, ww. kwotę Wnioskodawca zobowiązany był opodatkować w zeznaniu podatkowym, łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w danym roku.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych, tutejszy Organ przeanalizował rozstrzygnięcia w nich zawarte, jednak należy stwierdzić, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Ponadto należy podkreślić, że przywołane przez Wnioskodawcę wyroki sądów, dotyczące przepisów prawa, wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mogą być źródłem praw i obowiązków w innych sprawach. Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Z uwagi na powyższe, przywołane wyroki sądów nie są wiążące dla tutejszego Organu podatkowego. Każdą sprawę Organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różnić się będzie od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Podkreślić należy, że wydając interpretację w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny załączonych do wniosku ORD-IN dokumentów, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i Jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.