Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4514-287/16/DP
z 13 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 10 maja 2016 r. (data wpływu do Biura – 11 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 maja 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W czerwcu 2013 r. została podpisana umowa przedwstępna w formie aktu notarialnego. Do właściwego aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości nie doszło, gdyż sprzedający nie przystąpili do jego podpisania.

W styczniu 2014 r. został złożony m.in. przez Wnioskodawczynię pozew o złożenie zobowiązania woli przez sprzedających w Sądzie w K. We wrześniu 2015 r. Sąd Okręgowy w K. nakazał pozwanym złożenie oświadczenia woli i przeniósł m.in. na Wnioskodawczynię własność nieruchomości. Następnie w kwietniu 2016 r. Sąd Rejonowy w D. wpisał do ksiąg wieczystych Wnioskodawczynię jako jedną z właścicieli nieruchomości.

Dla tak przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawczyni zajęła stanowisko:

Zdaniem Wnioskodawczyni czynność ta (zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. l ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223), opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, podatkowi podlegają także – orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Natomiast stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy, przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych ust. 1 pkt 2 i 3.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy, obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym (art. 4 ust. 1 ww. ustawy).

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera definicji sprzedaży, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.).

Stosownie do treści art. 535 ustawy Kodeks cywilny, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zgodnie z powyższym, zawarcie umowy sprzedaży wymaga zobowiązania się sprzedawcy względem kupującego do przeniesienia własności rzeczy i wydania mu jej oraz wzajemnego zobowiązania się kupującego względem sprzedawcy do odebrania rzeczy i zapłaty jej ceny. Istotą kreowanego przez zawarcie takiej umowy stosunku jest przejście własności w zamian za cenę wyrażona w pieniądzu jako nośniku „uniwersalnej” wartości ekonomicznej.

W myśl art. 389 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

Na podstawie art. 389 § 2 ww. Kodeksu, jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.

Art. 390 § 1 cyt. Kodeksu stanowi, że jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.

Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej (art. 390 § 2 powołanego Kodeksu).

Zgodnie z art. 60 ww. Kodeksu, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).

Jeżeli podmiot zobligowany do złożenia określonego oświadczenia woli uchyla się od spełnienia swojego obowiązku, osoba na rzecz której takie oświadczenie miało zostać złożone, może domagać się stwierdzenia przed sądem obowiązku danej osoby do złożenia oświadczenia woli. Takie prawomocne orzeczenie zastępuje wówczas oświadczenie woli osoby zobowiązanej, w następstwie czego występuje skutek prawny taki, jakby czynność prawna (którą tworzy dane oświadczenie woli) została dokonana. Do takiego orzeczenia może dojść m.in. w razie uchylania się przez stronę umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej (M. Goettel, A. Goettel, Podatek od czynności cywilnoprawnych Komentarz, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2007, s. 121).

Stosownie bowiem do treści art. 64 ustawy Kodeks cywilny, prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.

Rozwiązanie przyjęte w ww. przepisie pozwala na osiągnięcie skutków prawnych związanych z oświadczeniem woli, którego złożenia odmawia podmiot do tego zobowiązany.

Powyższe potwierdza również treść art. 1047 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, ze zm.), według której – jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.

Jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w paragrafie poprzedzającym powstaje dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności (art. 1047 § 2 Kodeksu postepowania cywilnego).

Również w literaturze, jako przykład orzeczeń, które wywołują takie same skutki prawne jak podlegające podatkowi czynności cywilnoprawne, wskazuje się m.in. przysądzenie przez sąd własności rzeczy (K. Chustecka, Podatek od czynności cywilnoprawnych w 2009 roku, Warszawa 2009, s. 95).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni w czerwcu 2013 r. podpisała umowę przedwstępną w formie aktu notarialnego. Do właściwego aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości nie doszło, gdyż sprzedający nie przystąpili do jego podpisania. W styczniu 2014 r. został złożony m.in. przez Wnioskodawczynię pozew o złożenie zobowiązania woli przez sprzedających. We wrześniu 2015 r. Sąd Okręgowy w K. nakazał pozwanym złożenie oświadczenia woli i przeniósł m.in. na Wnioskodawczynię własność nieruchomości. Następnie w kwietniu 2016 r. Sąd Rejonowy w D. wpisał do ksiąg wieczystych Wnioskodawczynię jako jedną z właścicieli nieruchomości.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z powyższym stanowiskiem Organ podatkowy nie może się zgodzić.

Z cytowanego wcześniej art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że podatkowi podlegają także m.in. orzeczenia sądów jeżeli wywołują takie same skutki prawne jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Mając na uwadze powyższe, należy uznać, że sądowe orzeczenie zobowiązujące do złożenia oświadczenia woli jest orzeczeniem, o którym mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż wywołuje skutek tożsamy z umową sprzedaży wskazaną w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy.

W świetle powyżej powołanych przepisów, należy stwierdzić, że nabycie nieruchomości w drodze orzeczenia sądu zobowiązującego do złożenia oświadczenia woli, którego skutkiem jest przeniesienie własności nieruchomości, na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych kwalifikowane jest tak jak umowa sprzedaży i z tej przyczyny podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem z tytułu ww. czynności, stosownie do regulacji zawartych w art. 3 ust. 1 pkt 3 i art. 4 pkt 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstał z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu i ciążył na kupujących.

Reasumując należy stwierdzić, iż nabycie nieruchomości, w drodze orzeczenia sądu zobowiązującego do złożenia oświadczenia woli podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.