Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/4511-270/16-4/IM
z 6 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2016 r. (data wpływu 10 marca 2016 r.) uzupełnione pismem z dnia 27 maja 2016 r. (data nadania 30 maja 2016 r., data wpływu 2 czerwca 2016 r.) na wezwanie z dnia 16 maja 2016 r. Nr IPPB4/4511-270/16-2/IM (data nadania 17 maja 2016 r., data doręczenia 23 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanego dochodu w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji w indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia uzyskanego dochodu w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Z uwagi na braki formalne, tut. organ pismem z dnia 16 maja 2016 r. Nr IPPB4/4511-270/ 16-2/IM (data nadania 17 maja 2016 r., data doręczenia 23 maja 2016 r.) wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie przepisów prawa podatkowego będących przedmiotem interpretacji indywidualnej oraz doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 27 maja 2016 r. (data nadania 30 maja 2016 r., data wpływu 2 czerwca 2016 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W grudniu 2014 r. mąż Wnioskodawczyni zabrał wszystkie swoje rzeczy, wyprowadził się i zamieszkał w Anglii nie podając adresu. Pozostawił (można powiedzieć porzucił, gdyż wyprowadził się przed Świętami nie informując Wnioskodawczyni i jej córki o swojej decyzji) 12 letnią córkę i długi, które Wnioskodawczyni spłaca. Wnioskodawczyni z mężem nie są po rozwodzie, Wnioskodawczyni nie stać na założenie sprawy (Wnioskodawczyni złożyła dokumenty o rozwód 3 grudnia 2012 r., ale musiała wycofać kwota 600 zł była dla Wnioskodawczyni nieosiągalna, tak jest do dnia dzisiejszego). Od kilku lat Wnioskodawczyni z mężem żyli obok siebie, kłamstwa, brak zainteresowania córką, problemy finansowe doprowadziły do rozkładu pożycia między małżonkami. Ogrom problemów, nie załatwionych spraw przerósł ojca dziecka, więc wybrał ucieczkę, pozostawiając Wnioskodawczynię samą z niezałatwionymi i nierozwiązanymi tematami.

Nie uczestniczy w wychowaniu córki, nie interesuje się jej osiągnięciami, niepowodzeniami, nie zadaje pytań ( korespondencja e-mailowa z mężem Wnioskodawczyni), nie czynił starań o prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i emocjonalny córki. Nie ma go przy dziecku, nie chodzi do lekarza z córką, nie uczestniczy na wywiadówkach, nie prowadzi rozmów, nie tłumaczy, nie uczy, nie ma zarwanych nocy z powodu choroby córki, nie przytula, nie spędza z nią czasu na zabawach, wyjściu do kina etc. Córka Wnioskodawczyni potrzebuje dużo uwagi i cierpliwości, jest nastolatką, to trudny okres dla niej jak i dla Wnioskodawczyni. Zdaniem Wnioskodawczyni ciężko jest samej wychowywać 13 latkę, tłumaczyć, rozmawiać, chronić, podejmować decyzje dotyczące wykształcenia, zdrowia, znajomych, nie mając żadnego wsparcia, a mając jeszcze swoje problemy zdrowotne.

Ojciec dziecka zabezpieczył się na przyszłość i raz w miesiącu przysyła różne kwoty pieniężne (300 zł lub 600 zł, czasem 900 zł) zaznaczając, że są to alimenty. Ich wysokość sam sobie ustalił, mimo usilnych próśb, by kwota była wyższa, by zabezpieczyć przyszłość, stabilizację i bezpieczeństwo (kredyt z ratą 2400 zł miesięcznie), gdyż to jest pierwsza kolejność, by komornik nie zabrał mieszkania, bo wtedy nie zostanie Wnioskodawczyni i Jej córce już nic. Jedno z drugim jest powiązane, Wnioskodawczyni musi spłacać kredyt własnymi siłami, by nie doprowadzić do sytuacji, gdzie nie będzie przyszłości i ratunku, dlatego alimenty tak, ale Wnioskodawczyni musi czasem wybierać co pierwsze. Mąż Wnioskodawczyni dobrze zdaje sobie sprawę, że Wnioskodawczyni nie ma z czego płacić i nie robi to na nim wrażenia, nie interesuje się jak sobie i czy w ogóle Wnioskodawczyni radzi, ale przecież to nie chodzi tylko o Wnioskodawczynię, patrząc w przyszłość o córkę, która już straciła ojca, bo ją zostawił, to nie będzie miała wizji przyszłości.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 27 maja 2016 r. Wnioskodawczyni wskazała, że przedmiotem interpretacji indywidualnej ma być art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni wyjaśniła, że z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko”, wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, zupełnie sama zajmuje się wychowaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust.4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymienia enumeratywne osoby, którym przysługuje status osoby samotnie wychowującej dziecko, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać samotnie dziecko, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny, rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia ) drugiej osoby.

Jednocześnie o samotnym wychowaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jednego z rodziców. Przy czym prawo do omawianej sytuacji przysługuje jedynie temu z rodziców, który faktycznie w roku podatkowym, samotnie, tj. bez udziału drugiego rodzica, wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę np. zamieszkując z nim, łożąc na jego utrzymanie, wspierając go emocjonalnie.

Wnioskodawczyni doprecyzowała, że Jej małżonek w 2014 r. wyprowadził się, zamieszkał w Anglii, miejsce pobytu nie jest Wnioskodawczyni znane.

Wnioskodawczyni z mężem nie są po rozwodzie (Wnioskodawczyni nie stać na założenie sprawy), Wnioskodawczyni nie składała do Sądu wniosku o separację (Wnioskodawczyni nie stać na założenie sprawy). Wnioskodawczyni nie mieszkamy razem z mężem, Wnioskodawczyni i jej mąż osobno rozliczają PIT, meldunek w miejscu zamieszkania ma Wnioskodawczyni i jej dzieci, w rozumieniu przepisów Wnioskodawczyni z mężem nadal są małżeństwem, logika mówi, że Wnioskodawczyni z mężem są w separacji.

Małżonek Wnioskodawczyni nie został pozbawiony praw rodzicielskich, Wnioskodawczyni nic mi nie wiadomo by odbywał karę pozbawienia wolności.

Przepis art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do Wnioskodawczyni i Jej dzieci.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle opisanej sytuacji Wnioskodawczyni ma prawo rozliczyć PIT jako samotny rodzic?

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Uzasadniając swoje zapytanie Wnioskodawczyni stwierdza, że nabyła określenia - status „samotny rodzic” wychowujący dziecko. Wykonywanie władzy rodzicielskiej, składa się z wychowania, kształtowania osobowości, systemu wartości, podejmowania różnych decyzji, sposobu leczenia, wyboru kierunku edukacji, rozwoju, zainteresowania. To Wnioskodawczyni - matka tuli dziecko i całuje, pociesza, tłumaczy i rozwiązuje problemy. To Wnioskodawczyni nagradza i gani, córka Wnioskodawczyni musi wiedzieć co jest dobre a co złe, to Wnioskodawczyni otwiera jej okna na świat, pokazując i wpajając dobre wartości, czytając i rozmawiając. To Wnioskodawczyni poświęca czas na edukację, odrabianie lekcji, pomoc korepetytorów, by zrozumiała dany temat, by nie miała zaległości, by ukończyła szkołę, bo Wnioskodawczyni zależy na Swojej córce, Wnioskodawczyni kocha ją i pragnie jak najwięcej dla niej zrobić, to Wnioskodawczyni podejmuje wszystkie decyzje związane z wyjściem dziecka, z wyjazdem, czasem nie jest to łatwe, bo wizja dziecka odbiega od postanowień rodzica, co prowadzi do konfliktów, które Wnioskodawczyni musi sama rozwiązywać. Wychowanie samemu dziecka jest bardzo trudne, należy pogodzić sprawy zawodowe, dom, płatności, zdrowie (bardziej jego brak ) z poświęceniem uwagi małej istocie, która jeszcze nie jest dorosła, ale też nie jest malutkim dzieckiem. Inne priorytety wychowawcze są u dziecka małego, a inne u nastoletniego, gdzie tutaj Wnioskodawczyni zamartwia się o wszystko i wszystkiego się obawia, jest to ogromny stres dla rodzica, który podąża w pojedynkę i stawia czoło trudnościom.

Reasumując ojciec płaci alimenty, ale nie mieszka z córką, nie sprawuje nad nią pieczy, nie uczestniczy w wychowaniu, nie interesuje się osiągnięciami, ocenami, nie dba o rozwój emocjonalny czy psychiczny córki, nie ma go w życiu dziecka.

Wnioskodawczyni wie, że będąc po rozwodzie nie miałaby najmniejszego problemu by rozliczać się jako samotny rodzic, ale Wnioskodawczyni nie jest po rozwodzie, jest sama i o tyle jest Jej ciężej, że nie ma nikogo kto mógłby Wnioskodawczynię wesprzeć, nie materialnie ale słowem, czy podaniem dłoni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Podstawę prawną oraz zasady opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci określa art. 6 ust. 4–4b, 8–13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
   
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
   
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 5 ww. ustawy za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 powołanej ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko, ściśle w ustawie określonej,
  
• wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
  
• nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą),
  
• wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.
  
  

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Należy zauważyć, że zgodnie z definicją słownikową „wychowywać” to „ zapewnić osobie niedorosłej osiągnięcie rozwoju fizycznego i psychicznego, zapewnić opiekę istocie niedorosłej i doprowadzić ją do samodzielności” (Słownik Języka Polskiego PWN 1992 r.). Natomiast z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama zajmuje się wychowywaniem dziecka.

Powołany powyżej art. 6 ust. 4. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie, w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim, o samotnym wychowywaniu dziecka przesądza orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców, orzeczenie o separacji lub odbywanie kary pozbawienia wolności.

Rozpatrując wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe należy jednoznacznie podkreślić, że nie stanowią one standardu prawnego, lecz są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do ulgi winny być interpretowane ściśle, niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Ze stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni z mężem nie są po rozwodzie Wnioskodawczyni nie składała do Sądu wniosku o separację. Wnioskodawczyni nie mieszka razem z mężem. Mąż Wnioskodawczyni wyprowadził się w 2014 r. Pozostawi 12 letnią córkę. Wnioskodawczyni i jej mąż osobno rozliczają PIT. Meldunek w miejscu zamieszkania ma Wnioskodawczyni i Jej dzieci. Małżonek Wnioskodawczyni nie został pozbawiony praw rodzicielskich. Wnioskodawczyni nic mi nie wiadomo by odbywał karę pozbawienia wolności. Mąż Wnioskodawczyni nie uczestniczy w wychowaniu córki, nie interesuje się jej osiągnięciami, niepowodzeniami, nie zadaje pytań, nie czynił starań o prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i emocjonalny córki. Ojciec dziecka zabezpieczył się na przyszłość i raz w miesiącu przysyła różne kwoty pieniężne zaznaczając, że są to alimenty. Ich wysokość sam sobie ustalił. Wnioskodawczyni wskazała, że przepis art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do Wnioskodawczyni i Jej dzieci.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznaczą, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

W świetle powyższego, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do preferencyjnego sposobu rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać bowiem należy, że na gruncie przedmiotowej sprawy nie została spełniona przesłanka pozwalająca na uznanie Wnioskodawczyni za osobę samotnie wychowującą dziecko, tj. Wnioskodawczyni nie należy do jednej z kategorii osób wymienionych w powołanym powyżej przepisie (nie jest panną, wdową, rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności – Wnioskodawczyni nie posiada takiej informacji), stanowiącym zamknięty katalog osób uznanych przez ustawodawcę za osobę samotnie wychowującą dziecko. Zatem skoro nie można uznać Wnioskodawczyni za osobę samotnie wychowującą dziecko, w świetle art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego sposobu rozliczenia, o którym mowa w tym przepisie. Omawiany przepis jednoznacznie wskazuje, w jakiej sytuacji osoba, która samotnie wychowuje dziecko może z preferencji podatkowej skorzystać.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.