Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4514-197/16-4/LS
z 3 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2016 r. (data wpływu 11 kwietnia 2016 r.) uzupełnionego pismem z dnia 22 kwietnia 2016 r. (data nadania 22 kwietnia 2016 r., data wpływu 25 kwietnia 2016 r.) oraz pismem z dnia 30 maja 2016 r. (data nadania 30 maja 2016 r., data wpływu 30 maja 2016 r.) na wezwanie Nr IPPB2/4514-197/16-2/LS z dnia 20 maja 2016 r. (data nadania 20 maja 2016 r., data doręczenia 23 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy o przelew wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy o przelew wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest funduszem sekurytyzacyjnym, utworzonym na podstawie art. 183 ust. 1 oraz ust 2 pkt 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 157, z późn. zm.) jako fundusz sekurytyzacyjny niestandaryzowany. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca będzie dokonywał transakcji sekurytyzacji w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych mających na celu zapewnienie finansowania podmiotowi zbywającemu wierzytelności. Tym samym transakcja sekurytyzacji składać się będzie z kliku elementów, polegających w szczególności na nabyciu wierzytelności oraz finansowaniu sekurytyzacji.

Wnioskodawca będzie działał jako podmiot dedykowany dla usprawnienia zarządzania płynnością finansową co do zasady jednego inicjatora (dalej: Inicjator) i w ramach czynności sekurytyzacyjnych nabywać będzie pakiety wierzytelności od tego Inicjatora, będącego podmiotem spoza sektora bankowego. W przyszłości możliwe jest jednak, że Wnioskodawca będzie sekurytyzować należności również innych podmiotów z grupy kapitałowej Inicjatora. W ramach umowy o sekurytyzację Wnioskodawca będzie uiszczał na rzecz Inicjatora wynagrodzenie w kwocie odpowiadającej wartości godziwej nabywanych wierzytelności.

Pismem z dnia 20 maja 2016 r. Nr IPPB2/4514-197/16-2/LS wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez:

• czy umowy nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę przybiorą postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowy sprzedaży)?
  
• wskazanie gdzie wykonywane będą prawa majątkowe w chwili zawarcia umów nabycia wierzytelności (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy też terytorium innego państwa)?
  
• jednoznaczne wskazanie miejsca zawarcia umów nabycia wierzytelności (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej czy też terytorium innego państwa).
  
  

Pismem z dnia 30 maja 2016 r. (data nadania 30 maja 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w wyznaczonym terminie. W nadesłanym uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że:

1. czy umowy nabycia wierzytelności przez Wnioskodawcę przybiorą postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowy sprzedaży)?
   Zbycie wierzytelności będzie następowało w ramach umowy o sekurytyzację, którą opisano we wniosku i zdaniem Wnioskodawcy nie jest to żadna z czynności wymieniona w art. 1 ustawy. Wnioskodawca wskazuje, że ocena skutków podatkowych zawarcia przedmiotowej umowy i zbycia w jej ramach wierzytelności jest przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji. Odpowiedź na pytanie organu prowadziłaby do bezpośredniego ustalenia skutków podatkowych zdarzenia przedstawionego we wniosku. Jeżeli Wnioskodawca byłby pewien czy zbycie wierzytelności w ramach umowy sekurytyzacji jest jedną z czynności wymienionych w art. 1 ustawy nie składałby wniosku o wydanie interpretacji.
   
2. wskazanie gdzie wykonywane będą prawa majątkowe w chwili zawarcia umów nabycia wierzytelności (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy terytorium innego państwa)?
   Prawa majątkowe w chwili zawarcia umów nabycia wierzytelności wykonywane będą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
3. jednoznaczne wskazanie miejsca zawarcia umów nabycia wierzytelności (terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy terytorium innego państwa).
   Umowy nabycia wierzytelności zawarte będą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zawierane umowy o sekurytyzacyję, które planuje zawierać Wnioskodawca będą stanowiły transakcje podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Zdaniem Wnioskodawcy zawierane umowy o sekurytyzację nie będą stanowiły transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadnienie

Ustawa PCC zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. Zgodnie z art. 1 ust 1 pkt 1 Ustawy PCC podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
  
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  
• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  
• umowy dożywocia,
  
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  
• ustanowienie hipoteki,
  
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  
• umowy depozytu nieprawidłowego,
  
• umowy spółki.
  
  

Ustanowienie przez ustawodawcę zamkniętego katalogu czynności cywilnoprawnych oznacza, że wszystkie umowy niemieszczące się w katalogu zawartym w art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowa sekurytyzacji, której stroną ma być Wnioskodawca, nie spełnia cech żadnej z wyżej wymienionych czynności cywilnoprawnych.

Ustawa o funduszach inwestycyjnych zawiera postanowienia określające charakter umów o sekurytyzację, zawieranych przez fundusze sekurytyzacyjne. Umowy o sekurytyzację, które wskazane są w opisie stanu faktycznego wyróżnione są przedmiotem regulacji prawnych (ustawa o funduszach inwestycyjnych, Prawo bankowe). Stosunek zobowiązaniowy w ramach umowy o sekurytyzację wyróżniony jest ze względu na podmiot, który je zawiera - Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny (fundusz sekurytyzacyjny - art. 2 pkt 31 UFI, bank - art. 92a ust. 1 Prawa bankowego), treść świadczenia (m.in. art. 2 pkt 32 UFI, art. 92a ust. 1 Prawa bankowego, art. 183 ust. 4 UFI) oraz relacje świadczeń do siebie (w przypadku umowy o sekurytyzację - przelew). Nazwa „umowy o sekurytyzację” została wprost wskazana w przepisach prawnych (np. przywołane art. 2 pkt 31 i 32 UFI, art. 183 ust. 4 UFI). Umowa sekurytyzacji spełnia zatem wszelkie przesłanki umowy nazwanej. Wszystkie jej istotne cechy regulowane są przepisami rangi ustawowej, które zawarte są w ustawie o funduszach inwestycyjnych. Zgodnie z art. 2 pkt 32 Ustawy o funduszach inwestycyjnych przez sekurytyzowane wierzytelności rozumie się wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami. Stroną umowy sekurytyzacyjnej jest podmiot kwalifikowany określony w treści art. 183 ust. 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych tj. fundusz inwestycyjny zamknięty. Ponadto, zgodnie z art. 183 ust. 5 umowa sekurytyzacyjna powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Ustawa o funduszach inwestycyjnych zawiera również szereg innych postanowień szczegółowych odróżniających umowę sekurytyzacyjną od innych umów nazwanych.

W ocenie Wnioskodawcy, umowy sekurytyzacji, które planuje zawierać Wnioskodawca nie są żadnymi z umów z katalogu zamkniętego z art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC. Stanowią odrębne umowy nazwane, różniące się od umów podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca pragnie również podkreślić, iż umowa sekurytyzacji stanowi umowę kompleksową, która nie może podlegać dzieleniu na poszczególne świadczenia na potrzeby podatku dochodowego od czynności cywilnoprawnych.

W naukach prawa finansowego uznaje się, że:

sekurytyzacja aktywów jest procesem łączenia w pule homogenicznych niepłynnych aktywów, usuwanych następnie z bilansu inicjatora procesu za wynagrodzeniem, stanowiących zabezpieczenie emisji płynnych papierów wartościowych, z której wpływy finansują nabycie tych aktywów od inicjatora (por. A. Waszkiewicz, Papierowe bogactwo sekurytyzacji, Bank i Kredyt 2004, nr 4, s. 16; Ł. Reksa, Sekurytyzacja wierzytelności na rynkach międzynarodowych, Bank i Kredyt 2004, nr 2, ś. 59). W toku procesu sekurytyzacji następuje zamiana uprawnień inicjatora do przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez należące do niego aktywa na jednorazową, bieżącą płatność, której wysokość uwzględnia zdyskontowaną wartość tych przepływów oraz ryzyko ich otrzymania (w szczególności ryzyko kredytowe i ryzyko prawne związane ze skutecznością zaciągnięcia zobowiązania przez dłużnika i ustanowienia zabezpieczeń) (Mroczkowski Rafał (red.), Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, dostęp: LEX)

Innymi słowy podmiot nabywający usługę sekurytyzacji przelewa na rzecz funduszu wierzytelności w celu pozyskania finansowania, za co fundusz może dokonać emisji certyfikatów inwestycyjnych (aktywów płynnych).

Charakter kompleksowej usługi sekurytyzacji nie pozwala na uznanie, że czynności wchodzące w skład usługi mogą być samoistnymi czynnościami na potrzeby opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przede wszystkim nie ma takiego charakteru przeniesienie wierzytelności na rzecz funduszu inwestycyjnego. W utrwalonej linii orzeczniczej i interpretacyjnej uznaje się, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie mogą podlegać poszczególne czynności składającego się na jedną usługę. Wszelkie czynności dokonywane w ramach transakcji sekurytyzacyjnej stanowią jedynie elementy składowe i nie mogą być traktowane jako samodzielne czynności cywilnoprawne.

Potwierdził to również Naczelny Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 30 listopada 2001 r. (sygn. I SA/Łd 251/00), wskazując, że:

„umowy nienazwane, a także czynności nie wymienione w ustawie o opłacie skarbowej nie podlegają tej opłacie. Wbrew tym zasadom uzasadnienie zaskarżonej decyzji formułuje błędny pogląd o tym, że występowanie w stosunkach zobowiązujących elementów umów nazwanych w niniejszej sprawie - elementów umów sprzedaży - przesądza o istnieniu obowiązku pobrania opłaty skarbowej. Powyższe sformułowanie jest sprzeczne z podstawową zasadą obowiązującą w prawie administracyjnym o zakazie stosowania analogii w przypadkach nakładających na obywateli określone obowiązki. Jest to sprzeczne poza tym z podstawowymi zasadami wykładni i stosowania prawa. W każdej bowiem umowie nienazwanej mogą występować elementy istniejące w umowie nazwanej, np. sprzedaży w postaci przeniesienia na nabywcę określonego prawa.”

W szczególności czynność przelewu wierzytelności nie nastąpi na podstawie żadnej z umów wymienionych w katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC (w tym umowy sprzedaży). Przeniesienie wierzytelności dokonać można w różnych formach, jedną z nich jest transakcja sekurytyzacji, bez wątpienia nie będąca umową sprzedaży.

Reasumując, wnioskodawca stoi na stanowisku, iż umowa o sekurytyzację nie mieści się w enumeratywnym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy PCC, w związku z czym czynności, które planuje wykonywać Wnioskodawca nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza m.in.:

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawę w interpretacji indywidualnej z dnia 29 stycznia 2016 r. (sygn. IPPB2/4514-532/15-3/AK)

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 8 grudnia 2015 r. (sygn. IBPB-2-1/4514-387/15/ASz)

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 13 lipca 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-423/15-3/AW)

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 2 lipca 2015 r. (sygn. IPPB2/4514-244/15-2/MZ)

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 223) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

A zatem, skoro podstawą nabycia wierzytelności będą wyłącznie umowy sekurytyzacyjne, które zamierza zawierać Wnioskodawca w przyszłości i nie przybiorą postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ustawy, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na treści wskazanych interpretacji w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, iż co do zasady wiążą one w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.