Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB4/4511-334/16/AS
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 4 kwietnia 2016 r. (data wpływu 8 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 18 marca 2001 roku zmarł ojciec Wnioskodawczyni. Postanowieniem z dnia 15 września 2005 roku Sąd Rejonowy stwierdził, iż spadek po nim nabyli na podstawie ustawy: żona w 4/16 częściach oraz jego dzieci - córki, a także synowie wszyscy w 3/16 części. Wymienione orzeczenie uprawomocniło się w dniu 14 października 2005 roku.

W skład majątku spadkowego wchodziły następujące nieruchomości:

• 1/2 części gospodarstwa rolnego;
  
• 1/2 części nieruchomości gruntowych;
  
• 1/2 części budynku mieszkalnego;
  
• 1/2 części z 1/16 części działki drogowej;
  
• 1/2 części budynku gospodarczego.

Bezpośrednio po wydaniu postanowienia zgłoszono nabycie wymienionych udziałów w masie spadkowej do Naczelnika Urzędu Skarbowego, który zaświadczeniem z dnia 24 listopada 2005 roku stwierdził, iż omawiane nabycie jest wolne od podatku od spadków i darowizn. Następnie w Sądzie Rejonowym zainicjowane zostało postępowanie o dział spadku oraz zniesienie współwłasności. Przedmiotem sprawy były następujące nieruchomości:


• działki,
  
• nieruchomości,
  
• udział w 1/16 części w nieruchomości.



Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 4 września 2014 roku dokonał działu spadku i zniesienia współwłasności i przyznał Wnioskodawczyni na wyłączną własność nieruchomość gruntową oznaczoną numerem ewidencyjnym. Dodatkowo Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawczyni spłatę od pozostałych uczestników postępowania celem wyrównania wartości przysługującego jej udziału w masie spadkowej po zmarłym w łącznej kwocie 10.500 złotych.

Powyższe postanowienie uprawomocniło się w dniu 25 września 2014 roku. Ponadto po wydaniu przedmiotowego orzeczenia Wnioskodawczyni zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w celu uzyskania zaświadczenia, iż przyznanie przez Sąd Rejonowy wymienionej nieruchomości zwolnione jest od podatku od spadków i darowizn. Zaświadczenie Wnioskodawczyni uzyskała w dniu 3 grudnia 2015 roku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku ewentualnej sprzedaży przez Wnioskodawczynię nieruchomości gruntowej oznaczonej numerem ewidencyjnym przyznanej na mocy postanowienia Sądu, jest Ona zobligowana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanej sumy transakcyjnej, czy też jest od tego podatku zwolniona ?

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Przychody uzyskane z tytułu sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit a-c), wolne są od podatku dochodowego w całości, jeżeli ich nabycie (powinno być: zbycie – przyp. organu) nastąpiło po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. We wspomnianym przepisie ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „nabycie w drodze spadku”. Zatem literalna wykładnia tej normy prawnej nie pozwala - jak wynika z orzeczeń sądów administracyjnych - na stwierdzenie, czy nabycie w drodze spadku obejmuje także uzyskanie prawa własności nieruchomości w drodze działu spadku.

Konieczne staje się w tej sytuacji zastosowanie wykładni systemowej i odwołanie się m.in. do przepisów ustawy z dnia 17 listopada1964 r - Kodeks postępowania cywilnego (dalej w skrócie „k.p.c”) oraz ustawy - Kodeks cywilny. Przepisy dotyczące spadków zawarte są w Księdze IV k.c. -Tytuł VI poświęcony jest stwierdzeniu nabycia spadku, a w Tytule VIII uregulowano kwestie związane ze wspólnością majątku spadkowego i działem spadku. Księga II. Tytuł II, Dział IV k.p.c obejmuje natomiast należące do spraw z zakresu prawa spadkowego, przepisy dotyczące stwierdzenia nabycia spadku (rozdział 8) i działu spadku (rozdział 9). Spadek, tj. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jednego lub kilku spadkobierców, a potwierdzeniem tego stanu rzeczy jest (deklaratoryjne) postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku (art 922 § 1 k.c. i art. 669 k.p.c). Pomiędzy spadkobiercami powstaje współwłasność w częściach ułamkowych - każdy ze współwłaścicieli jest właścicielem całej rzeczy, ale żaden nie jest de facto właścicielem całości. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art 1035 k.c.). W konstrukcji stosunku współwłasności własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. W takim układzie wspólne prawo własności tworzy "zespół udziałów" we współwłasności, a żadnemu ze współwłaścicieli nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy. Rzecz jako całość, jak i każda część tej rzeczy należy do wszystkich współwłaścicieli. Zniesienie omawianej współwłasności następuje poprzez dział spadku, który musi być poprzedzony stwierdzeniem nabycia spadku. Uprawnionym do nabycia własności rzeczy w drodze działu spadku jest wyłącznie spadkobierca danego spadkodawcy, a zatem zasadne jest twierdzenie, że prawo to nabywa się w drodze dziedziczenia po spadkodawcy, a nie od innego spadkobiercy (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 27 października 2009 r, sygn. akt I SA/GI463/09. publ LEX nr 573345). Odnosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy zasadny wydaje się pogląd, że jeżeli spadek dziedziczy kilku spadkobierców, każdy z nich - w chwili otwarcia spadku - nabywa ipso iure określony ułamkowo udział spadkowy, a nie poszczególne przedmioty wchodzące do spadku.

Dochodzi wówczas do powstania wspólności majątku spadkowego. Oczywistym jest, że wspólność ta nie jest tożsama ze wspólnością w częściach ułamkowych w rozumieniu przyjętym w art. 196 § 1 k.c, gdyż jej przedmiotem jest spadek, a nie rzecz. Wspólnością objęte są wszystkie prawa majątkowe podlegające dziedziczeniu i istniejące w chwili otwarcia spadku, a więc także prawa z istoty swej podzielne. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Tak więc, na skutek działu spadku następuje jedynie "konkretyzacja" składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Inaczej mówiąc, dział spadku jest czynnością wtórną do nabycia spadku. W istocie nie można bowiem nabyć własności rzeczy tylko i wyłącznie w drodze działu spadku, bez nabycia spadku. Zagadnienie powyższe zostało już jednoznacznie przesądzone w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. m. in. wyrok NSA z dnia 3 października 2003 r., sygn akt I SA/Kr 690/02, publ. ONSA 2004/2/86; wyrok NSA z dnia 10 lutego 1995 r., sygn akt III SA 898/94, wyrok NSA z dnia 12 października 2004 r. sygn. akt FSK 746/04; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/G1171/08, wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 października 2008 r. sygn akt III SA/ Wa 928/08; wyrok NSA z dnia 8 lutego 2007 r., sygn. akt II FSK 187/06, publ. LEX nr 302867; wyrok NSA z dnia 13 września 2011 r., sygn. akt II FSK 500/10 - http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Wobec przedstawionej argumentacji w ocenie Wnioskodawczyni brak jest przesłanek, aby w omawianym zdarzeniu w przypadku ewentualnej sprzedaży nieruchomości gruntowej oznaczonej numerem ewidencyjnym 72/5 położonej w Strzebowiskach przyznanej na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 4 września 2014 roku w sprawie oznaczonej sygnaturą akt I Ns 349/14 - od wymienionej transakcji uiszczać w jakimkolwiek zakresie podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 cytowanej ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 ww. ustawy). Natomiast postanowienie sądu potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Zatem dla podatku dochodowego istotna z punktu widzenia ustalenia daty nabycia nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będących przedmiotem spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia prawa własności nieruchomości. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej.

Skoro zatem wartość otrzymanej przez Wnioskodawczynię działki wraz ze spłatą nie przekroczyła wartości udziału, jaki przysługiwał Jej w masie spadkowej i w wyniku zniesienia współwłasności udział Wnioskodawczyni nie uległ powiększeniu, nie doszło do nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy. Oznacza to, iż nabycie przedmiotowej działki nastąpiło w roku 2001 r., czyli w dacie pierwotnego nabycia w drodze spadku. Zatem 5-letni termin, określony w treści art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinien być liczony od końca 2001 r. i upłynął z dniem 31 grudnia 2006 r.

W związku z tym, że planowana sprzedaż nieruchomości gruntowej zostanie dokonana po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie, zbycie to nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie powoduje powstania obowiązku zapłaty podatku z tytułu tej sprzedaży.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.