2016.06.16 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-339/16-2/BS
z 16 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 21 kwietnia 2016 r. (data wpływu 26 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za świadczoną pomoc prawną – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za świadczoną pomoc prawną.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest radcą prawnym wpisanym na listę Okręgowej Izby Radców Prawnych w roku 1984.
Od roku 2002 Wnioskodawca jest na emeryturze, nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej – kancelarii prawnej, nie jest wspólnikiem żadnej spółki, z nikim nie łączy Wnioskodawcy umowa cywilno-prawna.

W związku z brakiem chętnych – pracujących radców prawnych – do prowadzania /przyjmowania/ spraw z urzędu – od roku 2005 Wnioskodawca jest wyznaczany przez Okręgową Izbę Radców Prawnych – OIRP udziela Wnioskodawcy pełnomocnictwa do prowadzenia sprawy z urzędu, jako pełnomocnik dla strony której Sąd przyznał pełnomocnika z urzędu.

Do dnia dzisiejszego Wnioskodawca prowadził i zakończył 83 sprawy z zakresu prawa pracy i cywilnego, aktualnie w toku Wnioskodawca ma 32 sprawy a kolejne ma nadzieję nadal otrzymywać.

Jednak jeden skład orzekający miał zdanie odrębne i mimo zażalenia Wnioskodawcy do Sądu Apelacyjnego orzeczenie w zakresie zasądzonej Wnioskodawcy kwoty wynagrodzenia, nie zostało zmienione o stawkę podatku VAT.

Wnioskodawca skierował nawet zażalenie do Sądu Najwyższego, ale zostało odrzucone, gdyż katalog postanowień zaskarżalnych do SN reguluje art. 394/1 § 1-2 kpc, którego zażalenie Wnioskodawcy nie obejmowało.

W tej sytuacji, aby móc otrzymać z kasy Sądu Okręgowego zasądzone koszty zastępstwa procesowego powiększone o stawkę podatku VAT, Wnioskodawca był zmuszony złożyć wniosek o wpis do CEI o działalności gospodarczej, uzyskać nr REGON, złożyć zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R w Urzędzie Skarbowym, wystawić fakturę z naliczonym i zasądzonym podatkiem VAT, a następnie wyrejestrować s/działalność, gdyż kolejne Sądy – składy orzekające nadal zasądzają Wnioskodawcy wynagrodzenie bez podatku VAT.

Dowód:

postanowienie Sądu Okręgowego z dn.10 marca 2016 r.

wyrok Sądu Okręgowego z dnia 15 marca 2016 r.

wyrok Sądu Okręgowego z dnia 22 marca 2016 r.

Dlatego Wnioskodawca prosi o wydanie indywidualnej interpretacji o braku konieczności zasądzenia Wnioskodawcy wynagrodzenia za świadczoną pomoc prawną o powiększoną stawkę podatku VAT, aby kolejny raz Wnioskodawca nie był zmuszony do wykonania sztucznych i zbędnych czynności, niemających żadnego uzasadnienia celowego, finansowego i prawnego.

W związku z powyższym opisem wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii:

Czy zasądzane wynagrodzenie za świadczoną pomoc prawną z urzędu powinno być podwyższone o kwotę podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zasądzanie Wnioskodawcy wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu na rzecz osoby której Wnioskodawca jest pełnomocnikiem procesowym, bez powiększania stawki minimalnej określonej w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. /Dz. U. 163 z 2002 r., poz. 1349/ o podatek VAT, jest prawidłowe ew. możliwe ew. dopuszczalne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do ust. 2 ww. artykułu działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 15 ust. 3 ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307, z późn. zm.);
(uchylony);
z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z art. 13 pkt 6 ww. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Z powołanego przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychody osób, którym sąd zlecił na podstawie właściwych przepisów wykonanie określonych czynności, uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Warunkiem uznania, że czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zatem, oceniając skutki podatkowe na płaszczyźnie podatku od towarów i usług warunkiem uznania, że czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest kumulatywne spełnienie warunków art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 233) radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.

Natomiast zgodnie z art. 64 ust. 1a ww. ustawy o radcach prawnych radcowie prawni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej również za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 227 ust. 1, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 228 .

Z powyższego wynika, że radca prawny odpowiada sam za wykonywane przez siebie czynności, niezależnie od tego, kto go zobowiązał do ich podejmowania, a na wypadek ewentualnych roszczeń odszkodowawczych szkoda pokrywana jest z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy świadczeniu pomocy prawnej, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych czy występowaniu przed sądami i urzędami.

Natomiast sądy sprawując wymiar sprawiedliwości dążą również do zapewnienia stronom procesu ich praw, tj. m.in. prawa do obrony, z uwagi na to, że każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego procesu. W tym układzie rolą radcy prawnego jest rzetelna obrona klienta, zgodnie z zasadami etyki wykonywanego zawodu. Obowiązkowi podatkowemu podlegają usługi wykonywane pod nadzorem, a także na ryzyko i odpowiedzialność zleceniodawcy, świadczone w ramach szczególnej podległości osoby, która je wykonywała.

W sytuacji ustanowienia obrońcy z urzędu lub pełnomocnika brak jest tak daleko idącej ingerencji sądu, by można mówić o przyjęciu przez niego odpowiedzialności za działania obrońcy. Wnioskować z powyższego można, że również warunki wykonywania czynności w ramach świadczenia pomocy prawnej z urzędu określone są w ustawie, bowiem zdeterminowane są funkcją pełnioną przez radców prawnych.

W tym miejscu stwierdzić należy ponadto, że na podstawie art. 8 ust. 1 ww. ustawy o radcach prawnych, radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce:

cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r. poz. 134, z 2015 r. poz. 1311 oraz z 2016 r. poz. 65);
partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;
komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. art. 223 ust. 1 i ust. 2 ustawy o radcach prawnych koszty pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ponosi Skarb Państwa. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ponoszenia kosztów, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów, wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2015, poz. 1805), zwanego dalej rozporządzeniem reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu sposób określania tych kosztów oraz wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalną wysokość opłat za udzieloną pomoc (§ 1 rozporządzenia).

Zgodnie z § 2 rozporządzenia koszty nieodpłatnej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują:

opłatę ustaloną zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia oraz
niezbędne i udokumentowane wydatki radcy prawnego.

Stosownie do § 4 ust. 1 rozporządzenia opłatę ustala się w wysokości co najmniej 1/2 opłaty maksymalnej określonej w rozdziałach 2-4, przy czym nie może ona przekraczać wartości przedmiotu sprawy.

Natomiast w myśl § 4 ust. 3 rozporządzenia opłatę, o której mowa w ust. 1, podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług wyliczoną według stawki podatku obowiązującej dla tego rodzaju czynności na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, wynika, że Wnioskodawca jest radcą prawnym wpisanym na listę Okręgowej Izby Radców Prawnych w roku 1984. Od roku 2002 Wnioskodawca jest na emeryturze, nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej – kancelarii prawnej, nie jestem wspólnikiem żadnej spółki, z nikim nie łączy Wnioskodawcy umowa cywilno-prawna.

Zawsze składając wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego Wnioskodawca informuje Sąd, iż nie jest płatnikiem podatku VAT i wszystkie składy orzekające Sądów zasądzały Wnioskodawcy koszty bez podatku VAT a Oddziały Finansowe ww. Sądów na koniec roku kalendarzowego przesyłały Wnioskodawcy PIT-11, który wraz z PIT-em z ZUS Wnioskodawca rozliczał w zeznaniu podatkowym. Jednak jeden skład orzekający miał zdanie odrębne i mimo zażalenia Wnioskodawcy do Sądu Apelacyjnego orzeczenie w zakresie zasądzonej Wnioskodawcy kwoty wynagrodzenia, nie zostało zmienione o stawkę podatku VAT.

W tej sytuacji, aby móc otrzymać z kasy Sądu Okręgowego zasądzone koszty zastępstwa procesowego powiększone o stawkę podatku VAT, Wnioskodawca był zmuszony złożyć wniosek o wpis do CEI o działalności gospodarczej, uzyskać nr REGON, złożyć zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R w Urzędzie Skarbowym, wystawić fakturę z naliczonym i zasądzonym podatkiem VAT, a następnie wyrejestrować działalność, gdyż kolejne Sądy – składy orzekające nadal zasądzają Wnioskodawcy wynagrodzenie bez podatku VAT.

Wątpliwości wnioskodawcy budzi, czy zasądzane wynagrodzenie, o którym mowa we wniosku, powinno być podwyższone o kwotę podatku od towarów i usług.

Z uwagi na przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że, usługi polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu, stanowią samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą w rozumieniu ww. przepisów, ponieważ nie jest możliwe przy reprezentowaniu podmiotu przed sądem przeniesienie odpowiedzialności na zleceniodawcę.

Świadczenie przez radcę prawnego usług przypisanych temu zawodowi wpisuje się zatem w działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Jednocześnie zauważyć należy, że zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Jednakże w myśl art. 113 ust. 13 pkt 2 lit a) ustawy zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników świadczących usługi prawnicze.

Ponieważ Wnioskodawca świadczy usługi prawnicze polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu zwolnienie, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy nie znajdzie zastosowania w niniejszej sprawie.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Zatem Wnioskodawca jako radca prawny wykonujący czynności polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu jest uznawany, zgodnie z art. 15 ustawy o VAT za podatnika podatku od towarów i usług, tym samym świadczenie usług na zlecenie sądu winien udokumentować fakturą VAT.

W tym miejscu wskazać należy, że podstawowa stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Natomiast stosownie do art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Usługi, które wykonuje Wnioskodawca, polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu nie zostały wymienione w ustawie o podatku od towarów i usług i w przepisach wykonawczych do niej, ani jako zwolnione, ani też jako korzystające z preferencyjnej stawki VAT, dlatego też opodatkowane powinny być stawką 23%, zgodnie z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT.

Ponieważ świadczenie pomocy prawnej z urzędu przez radcę prawnego stanowi działalność gospodarczą i jest on z tytułu wykonywania tej działalności podatnikiem podatku od towarów i usług w myśl wyżej powołanego art. 15 ustawy, zasądzane przez Sąd wynagrodzenie za świadczoną pomoc prawną z urzędu powinno być podwyższone o kwotę podatku od towarów i usług, zgodnie z § 4 ust. 3 powołanego powyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

Tym samym należy uznać, że Wnioskodawca zaprezentował nieprawidłowe stanowisko w sprawie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin