Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/4511-566/16/HD
z 17 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2016 r. (data wpływu 5 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania przychodu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 lipca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania przychodu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 8 lutego 2001 r. Wnioskodawca był sprawcą wypadku drogowego, w wyniku którego zostały poszkodowane osoby trzecie.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (dalej: UFG), tytułem ubezpieczenia obowiązkowego, zaspokoił osobom pokrzywdzonym ich roszczenia. Następnie UFG, na mocy art. 110 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, dochodził od Wnioskodawcy zwrotu spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów.

Na dzień 26 września 2002 r. Wnioskodawca był zobowiązany do zapłaty na rzecz Funduszu kwoty w wysokości 85.122 zł.

W dniu 3 marca 2003 r. Zarząd Funduszu umorzył Wnioskodawcy zadłużenie w wysokości 42.561 zł., a pozostała kwota w wysokości 41.361 zł została rozłożona na miesięczne raty.

Następnie pismem z dnia 21 stycznia 2004 r. Wnioskodawca został poinformowany, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny dokonał dopłaty na rzecz poszkodowanych w wysokości 33.000 zł i tym samym Wnioskodawca był zobowiązany do zwrotu kwoty w wysokości 71.961 zł.

Pismem z dnia 4 listopada 2004 r. Wnioskodawca został poinformowany, że Zarząd Funduszu ograniczył roszczenie dotyczące regresu do kwoty 36.261 zł, którą to Wnioskodawca spłacał regularnie ratami do marca 2015 r.

Pismem z dnia 10 marca 2015 r. Wnioskodawca został poinformowany, że nastąpiła dopłata świadczenia na rzecz pokrzywdzonych w wysokości 120.000 zł. Tym samym do zapłaty na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego pozostała kwota w wysokości 133.394 zł 56 gr.

W kwietniu 2015 r. Wnioskodawca złożył wniosek o umorzenie zaległości wobec Funduszu.

Fundusz dokonał oceny możliwości spełnienia przez Wnioskodawcę roszczenia, uwzględnił w szczególności dochód uzyskiwany przez Wnioskodawcę oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, stan majątkowy Wnioskodawcy (majątek ruchomy i nieruchomy), stan rodzinny, realne możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania Wnioskodawcy, sytuację zdrowotną Wnioskodawcy i osób bliskich, podejmowane przez Wnioskodawcy starania w celu spełnienia roszczenia oraz inne czynniki mające istotny wpływ na ocenę możliwości płatniczych Wnioskodawcy.

Pismem z dnia 17 sierpnia 2015 r. Wnioskodawca został poinformowany, że UFG – na podstawie art. 110 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w związku ze złą sytuacją majątkową Wnioskodawcy – odstąpił od dochodzenia wierzytelności. Następnie UFG sporządził informację PIT-8C, traktując umorzoną kwotę jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca podaje, że w latach poprzednich Gwarancyjny Fundusz Ubezpieczeniowy kilkakrotnie umarzał należności z tytułu świadczeń za wyrządzoną szkodę bez sporządzenia informacji na druku PIT-8C.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy umorzenie przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny świadczenia za wyrządzoną przez Wnioskodawcę szkodę komunikacyjną powoduje powstanie po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie świadczenia opisanego we wniosku przez UFG nie powoduje po stronie Wnioskodawcy powstania przychodu podatkowego.

W wyniku tego umorzenia nie nastąpiło bowiem przysporzenie majątkowe – z tego tytułu Wnioskodawca nie otrzymał pieniędzy, wartości pieniężnych i żadnych innych świadczeń. Nie nastąpił też trwały przyrost majątku Wnioskodawcy. W związku z tym Wnioskodawca uważa, że ww. umorzenie nie spowodowało po jego stronie żadnych skutków na gruncie podatku dochodowego, a UFG wystawiając dla Wnioskodawcy informację PIT-8C postąpił nieprawidłowo. Tym samym Wnioskodawca uważa, że kwot wykazanych w tej informacji nie musiał wykazywać w swoim rozliczeniu rocznym.

Wnioskodawca nadmienia, że podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 4 marca 2011 r. nr ILPB2/415-1362/10-2/TR oraz interpretacji indywidualnej z dnia 7 sierpnia 2015 r. nr ILPB1/4511-1-587/15-4/AMN dotyczącej umorzenia kary administracyjnej. Z tej interpretacji wynika wprost, że nie można mówić o powstaniu przychodu, gdy u podatnika nie powstały realne korzyści majątkowe.

W sytuacji Wnioskodawcy takie korzyści nie wystąpiły.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę – czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 – jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r., za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” wskazuje, iż zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte dyspozycją tego przepisu.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 8 lutego 2001 r. Wnioskodawca był sprawcą wypadku drogowego, w wyniku którego zostały poszkodowane osoby trzecie. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, tytułem ubezpieczenia obowiązkowego, zaspokoił osobom pokrzywdzonym ich roszczenia. Następnie UFG, na mocy art. 110 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, dochodził od Wnioskodawcy zwrotu spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów. Na dzień 26 września 2002 r. Wnioskodawca był zobowiązany do zapłaty na rzecz Funduszu kwoty w wysokości 85.122 zł. W dniu 3 marca 2003 r. Zarząd Funduszu umorzył Wnioskodawcy zadłużenie w wysokości 42.561 zł., a pozostała kwota w wysokości 41.361 zł została rozłożona na miesięczne raty. Następnie pismem z dnia 21 stycznia 2004 r. Wnioskodawca został poinformowany, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny dokonał dopłaty na rzecz poszkodowanych w wysokości 33.000 zł i tym samym Wnioskodawca był zobowiązany do zwrotu kwoty w wysokości 71.961 zł. Następnie pismem z dnia 4 listopada 2004 r. Wnioskodawca został poinformowany, że Zarząd Funduszu ograniczył roszczenie dotyczące regresu do kwoty 36.261 zł, którą to Wnioskodawca spłacał regularnie ratami do marca 2015 r. Pismem z dnia 10 marca 2015 r. Wnioskodawca został poinformowany, że nastąpiła dopłata świadczenia na rzecz pokrzywdzonych w wysokości 120.000 zł. Tym samym do zapłaty na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego pozostała kwota w wysokości 133.394 zł 56 gr. W kwietniu 2015 r. Wnioskodawca złożył wniosek o umorzenie zaległości wobec Funduszu. Fundusz dokonał oceny możliwości spełnienia przez Wnioskodawcę roszczenia, uwzględnił w szczególności dochód uzyskiwany przez Wnioskodawcę oraz osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, stan majątkowy Wnioskodawcy (majątek ruchomy i nieruchomy), stan rodzinny, realne możliwości zatrudnienia w miejscu zamieszkania Wnioskodawcy, sytuację zdrowotną Wnioskodawcy i osób bliskich, podejmowane przez Wnioskodawcy starania w celu spełnienia roszczenia oraz inne czynniki mające istotny wpływ na ocenę możliwości płatniczych Wnioskodawcy. Pismem z dnia 17 sierpnia 2015 r. Wnioskodawca został poinformowany, że UFG – na podstawie art. 110 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w związku ze złą sytuacją majątkową Wnioskodawcy – odstąpił od dochodzenia wierzytelności. Następnie UFG sporządził informację PIT-8C, traktując umorzoną kwotę jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca podaje, że w latach poprzednich Gwarancyjny Fundusz Ubezpieczeniowy kilkakrotnie umarzał należności z tytułu świadczeń za wyrządzoną szkodę bez sporządzenia informacji na druku PIT-8C.

W związku z powyższym wskazać należy, że zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 392 z późn. zm.), z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów.

Stosownie do art. 110 ust. 2 ww. ustawy, w uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia albo udzielić ulgi w jego spłacie.

Podkreślić należy, iż wypłata odszkodowania przez Fundusz i jego zwrot przez osobę będącą sprawcą szkody, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego są obojętne podatkowo. Przychód po stronie tej osoby pojawia się – co wynika z przedstawionej definicji przychodu – w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia świadczenia lub jego części. Wtedy bowiem osoba ta osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód), polegające na całkowitym zwolnieniu z obowiązku wykonania określonego zobowiązania na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego lub jego zmniejszeniu. Stąd też umorzenie takie niewątpliwie stanowi realne przysporzenie w majątku zobowiązanego wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

W świetle powyższych wyjaśnień uznać należy, że wartość świadczenia umorzonego przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, pokrytego za Wnioskodawcę (sprawcę kolizji) za wyrządzoną szkodę osobom trzecim – stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na skutek tak opisanego działania niewątpliwie bowiem Wnioskodawca uzyskał przysporzenie w swoim majątku, mające konkretny wymiar finansowy, a polegające na zmniejszeniu się jego zobowiązań wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

W rezultacie uznać należy, że postępowanie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego polegające na sporządzeniu dla Wnioskodawcy informacji PIT-8C było prawidłowe, a Wnioskodawca był zobowiązany do opodatkowania takiego przychodu i wykazania go w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym osiągnięty został przychód, a więc za rok, w którym doszło do umorzenia zobowiązania wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych tutejszy organ informuje, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.