2016.09.12 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-499/16-5/IGo
z 12 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 20 czerwca 2016 r. (data wpływu 24 czerwca 2016 r.), uzupełnionym w dniu 22 lipca 2016 r. na wezwanie tut. Organu z dnia 6 lipca 2016 r. (skutecznie doręczone w dniu 21 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności posiadania i czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych w FIZ oraz ich ewentualnego przyszłego zbycia lub umorzenia za działalność gospodarczą oraz uznania Wnioskodawcy za podatnika podatku VAT z tytułu tych czynności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 czerwca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie czynności posiadania i czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych w FIZ oraz ich ewentualnego przyszłego zbycia lub umorzenia za działalność gospodarczą oraz uznania Wnioskodawcy za podatnika podatku VAT z tytułu tych czynności. Wniosek uzupełniony został w dniu 22 lipca 2016 r. poprzez uiszczenie brakującej opłaty, w odpowiedzi na wezwanie Organu z dnia 6 lipca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Przedmiotem niniejszego wniosku jest zdarzenie przyszłe dotyczące spółki komandytowej (dalej „spółka komandytowa”) z siedzibą w Polsce, której utworzenie Wnioskodawca planuje wspólnie ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce (V. Sp. z o.o.), w której Wnioskodawca jest członkiem zarządu. Planowane jest objęcie przez Wnioskodawcę w nowo utworzonej spółce komandytowej funkcji komandytariusza, podczas gdy V. Sp. z o.o. objęłaby funkcję komplementariusza.

Spółka komandytowa zostałaby powołana w celu objęcia certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnym zamkniętym (dalej „FIZ”), z siedzibą w Polsce, zarządzanym przez polskie Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej „TFI”). Działalność spółki komandytowej ograniczałaby się do posiadania i czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych w FIZ oraz ich ewentualnego przyszłego zbycia lub umorzenia.

Certyfikaty inwestycyjne (dalej „certyfikaty inwestycyjne”) emitowane przez FIZ i zaoferowane spółce komandytowej pochodziłyby ze specjalnej serii (seria A), przeznaczonej wyłącznie dla pierwotnych inwestorów FIZ. Z certyfikatami inwestycyjnymi związane byłyby prawa o charakterze majątkowym, zgodne z ustawą o funduszach inwestycyjnych oraz postanowieniami statutu FI. Tymi prawami są:

prawo do umorzenia lub zażądania wykupu certyfikatów inwestycyjnych - na zasadach określonych statutem i ustawą o funduszach inwestycyjnych,
prawo do udziału w wartości aktywów netto pozostałych do podziału po przeprowadzeniu likwidacji funduszu,
prawo do części dochodów funduszu, w przypadku gdyby statut przewidywał wypłatę tych dochodów,
prawo do zastawienia/obciążenia certyfikatu inwestycyjnego,
prawo pierwszeństwa - na zasadach określonych statutem - do objęcia nowych certyfikatów inwestycyjnych kolejnej emisji,
prawo do świadczenia dodatkowego (dalej „premia inwestycyjna”) polegającego na wypłacie kwoty pieniężnej w wysokości określonej statutem FI.

Powyższe prawa mają charakter praw związanych z posiadaniem certyfikatów inwestycyjnych. Są one z nimi nierozłącznie związane w sensie prawnym tzn. nie jest możliwy odrębny obrót nimi bez zbycia certyfikatów inwestycyjnych oraz przysługują one każdoczesnemu właścicielowi certyfikatów inwestycyjnych (w przypadku ich wtórnego obrotu).

Prawo do premii inwestycyjnej stanowi stosowaną na rynkach finansowych zachętę ekonomiczną dla inwestorów funduszy inwestycyjnych. Inwestorzy są w ten sposób motywowani do budowania trwałej relacji inwestycyjnej (tzn. do niezbywania i nieumarzania certyfikatów inwestycyjnych). Zwyczajowo, i tak będzie również w tym przypadku, stanowi ona ekwiwalent części opłat pobieranych przez TFI z racji zarządzania FIZ. Premia inwestycyjna będzie zatem zachętą dla spółki komandytowej do trwałego uczestnictwa w FIZ.

Spółka komandytowa nie będzie zaangażowana w zarządzanie FIZ, ani jego aktywami (zarządzanie FIZ będzie sprawowane przez TFI zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych).

Zgodnie ze statutem FIZ, prawo do premii inwestycyjnej w żaden sposób nie będzie ograniczać spółki komandytowej w zakresie zbywalności certyfikatów inwestycyjnych. Nie będzie się również wiązać z jakimkolwiek zobowiązaniem spółki komandytowej względem FIZ. Premia inwestycyjna przysługiwać będzie spółce komandytowej w sposób automatyczny w okresach i wysokości wynikającej wprost ze statutu FIZ.

Należy podkreślić, że wyłączną podstawą prawną do otrzymania premii inwestycyjnej przez spółkę komandytową będą postanowienia statutu FIZ zatwierdzone przez Komisję Nadzoru Finansowego. Jedynie aspekty techniczne wypłaty premii inwestycyjnej potwierdzone będą umową zawieraną pomiędzy spółką komandytową oraz TFI (działającego w imieniu FIZ). Umowa ta nie będzie stanowić dla stron (tzn. dla spółki komandytowej i FIZ) podstawy prawnej dla premii inwestycyjnej, lecz określać będzie takie szczegóły jak: termin płatności, obowiązki informacyjne, wskazanie rachunku bankowego do wpłaty etc.

Przedmiotem zapytania składanego w imieniu przyszłej spółki komandytowej są aspekty podatkowe premii inwestycyjnej w zakresie podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy działalność spółki komandytowej w odniesieniu do objęcia, posiadania oraz czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych (w tym prawa do premii inwestycyjnej) może być uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT i tym samym czy spółka komandytowa może w tym zakresie posiadać status podatnika VAT?
W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 czy pobranie przez spółkę komandytową premii inwestycyjnej stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT po stronie spółki komandytowej?
W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 2, czy premia inwestycyjna podlegać będzie zwolnieniu od VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Spółka komandytowa nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT i nie jest podatnikiem VAT w zakresie objęcia, posiadania i czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych (w tym pobrania premii inwestycyjnej).
Czynność pobrania przez spółkę komandytową premii inwestycyjnej nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.
W przypadku uznania, że pobranie przez spółkę komandytową premii inwestycyjnej objęte jest zakresem czynności opodatkowanych VAT, czynność taka podlega zwolnieniu od VAT.

Uzasadnienie:

Ad. 1)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej „ustawa o VAT”) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Pojęcie dostawy towaru zostało zdefiniowane w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym dostawą taką jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei usługą w rozumieniu ustawy o VAT (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT) jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Na podstawie art. 15 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, (...) bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższych przepisów wynika niekwestionowany w doktrynie i praktyce wniosek, że podatnikiem VAT jest wyłącznie podmiot wykonujący czynności podlegające opodatkowaniu w ramach działalności gospodarczej (w rozumieniu ustawy o VAT) i to wyłącznie w zakresie czynności objętych tą działalnością. Innymi słowy, działalność podmiotu prawa, która nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, nie jest objęta opodatkowaniem, gdyż podmiot taki nie jest wówczas w ogóle podatnikiem VAT, a wyłącznie czynności wykonywane przez podatników (działających w takim charakterze) mogą podlegać regulacji ustawy o VAT.

W przedmiotowej sprawie, działalność spółki komandytowej będzie ograniczała się do pasywnego utrzymywania własności certyfikatów inwestycyjnych i czerpania z nich pożytków finansowych. Spółka komandytowa nie będzie uczestniczyła w zarządzaniu FIZ (jest to zresztą - co do zasady - prawnie wykluczone z uwagi na treść ustawy o funduszach inwestycyjnych). Działalność spółki komandytowej będzie się zatem ograniczała do wykonywania praw własności certyfikatów inwestycyjnych, w tym do pobierania premii inwestycyjnej należnej z racji posiadania wspomnianych certyfikatów. Spółka komandytowa nie będzie podejmowała względem FIZ żadnych zobowiązań a jej relacja prawna z FIZ oraz TFI będzie jedynie wyrazem posiadania certyfikatów inwestycyjnych.

Status spółki komandytowej można zatem porównać do podmiotu holdingowego, powołanego w celu utrzymywania własności określonych aktywów (w tym przypadku certyfikatów inwestycyjnych). Spółka komandytowa będzie przy tym prowadziła działalność tzw. holdingu pasywnego tzn. takiego, który nie angażuje się w zarządzanie posiadanymi aktywami, a jedynie czerpie bierne korzyści z ich posiadania (np. premia inwestycyjna).

W doktrynie i orzecznictwie sądowym, analogiczna działalność była wielokrotnie rozważania przy okazji badania działalności holdingowej spółek, które inwestowały w akcje lub udziały innych spółek. Analogia do działalności spółki komandytowej jest w tym przypadku o tyle uzasadniona, że - pośrednio - certyfikaty inwestycyjne (ich wartość) stanowią emanację wartości aktywów FIZ, którego działalność będzie polegała również na nabywaniu akcji spółek (w tym notowanych na giełdach).

Przykładowo w wyroku z 20 czerwca 1991 r., C-60/90, Polysar, Zb.Orz. 1991, Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził – jeszcze pod rządami VI Dyrektywy, że „VI Dyrektywa ustala bardzo szeroki zakres zastosowania podatku od wartości dodanej; termin „wykorzystywanie”, w rozumieniu art. 4(2) odnosi się, według wymagań zasady, że system podatku od wartości dodanej powinien być neutralny, do wszystkich transakcji, niezależnie od ich formy prawnej, za pomocą których dąży się do uzyskania dochodu z przedmiotowych towarów w sposób częstotliwy. Samo nabycie udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie równa się wykorzystywaniu majątku do celów osiągania z niego dochodów w sposób częstotliwy, ponieważ wszelkie osiągane w ten sposób dywidendy są jedynie wynikiem własności tego majątku”. ETS podkreślił jednocześnie, że „inna sytuacja występuje w przypadku, gdy posiadaniu towarzyszy bezpośrednie lub pośrednie zaangażowanie w zarządzanie spółkami, w których nabyto udziały, nie uchybiając przy tym prawom posiadanym przez spółkę holdingową jako akcjonariusza”. Zdaniem ETS posiadacz akcji, w przypadku, gdy nie zajmuje się zarządzaniem spółkami, których akcje lub udziały posiada, jest bowiem biernym posiadaczem czerpiącym dochody z samego faktu ich posiadania. Zdaniem Trybunału nie jest to działalność gospodarcza, lecz proste wykonywanie funkcji właścicielskich w sposób analogiczny do inwestora prywatnego. W podobnym duchu ETS wypowiadał się również w późniejszych orzeczeniach np. z 12 lipca 2001 r., C-102/00, Welthgrove, Zb.Orz. 2001; wyr. z 27 września 2001 r., C-16/00, wyrok z 14 listopada 2000 r., Cibo Participations SA, C-142/99.

W kolei w wyroku z 21 października 2004 r., C-8/03, Banque Bruxelles Lambert SA (BBL), ETS potwierdził wyraźnie, że proste zbywanie akcji i udziałów nie stanowi działalności gospodarczej stwierdzając, że „Należy także zauważyć, że według utrwalonej linii orzecznictwa samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie jest traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu VI Dyrektywy, nadająca posiadaczowi status podatnika. Samo nabycie udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania majątku do celów uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy, ponieważ wszelkie dywidendy, jakie taki udział przynosi, stanowią jedynie rezultat własności majątku i nie są wynikiem jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu tej dyrektywy

Orzecznictwo ETS wskazuje również na konsekwencje analogiczne do sprzedaży akcji czy udziałów, w odniesieniu do inwestycji w obligacje. W wyr. z 6 lutego 1997 r., C-80/95, Hamas& Helm, Zb.Orz. 1997, ETS orzekł: „działalność posiadacza obligacji można zdefiniować jako formę inwestycji, która nie wykracza poza zakres prostego zarządzania aktywami. Dochód z obligacji powstaje z mocy samego faktu ich posiadania, które uprawnia posiadacza do otrzymywania płatności odsetkowych. Odsetki takie nie mogą zatem być traktowane jako zwrot na działalności gospodarczej lub transakcji dokonanej przez posiadacza obligacji, ponieważ powstaje on wskutek samej własności tych obligacji.

Niewątpliwie, z perspektywy powyższych rozważań, certyfikat inwestycyjny jako papier wartościowy nie różni się od akcji lub obligacji. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, spółka komandytowa nie będzie uprawniona do zarządzania aktywami FIZ. Tym samym, jej działalność będzie de facto sprowadzała się do wykonywania praw wynikających z posiadanych certyfikatów inwestycyjnych tzn. m.in. do pobierania wynikającej ze statutu FIZ a związanej z certyfikatami inwestycyjnymi premii inwestycyjnej. Taka działalność nie różni się charakterem do działalności tzw. biernych holdingów. Konsekwentnie, pobierana premia inwestycyjna nie różni się od dywidend pobieranych od spółek z tytułu posiadanych akcji ani od odsetek pobieranych z tytułu posiadania obligacji. Taka działalność jest - jak wyraził to ETS - prostym wykonywaniem własności i nie mieści się w pojęciu działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Tym samym, spółka komandytowa nie będzie podatnikiem w zakresie w jakim jej działalność polegać będzie na utrzymywaniu własności certyfikatów inwestycyjnych i pobieraniu z nich pożytków, w tym premii inwestycyjnej.

Ad. 2)

W przypadku, gdyby organ uznał, że spółka komandytowa - w okolicznościach wskazanych w opisie zdarzenia przyszłego - może być uznana za podatnika VAT w odniesieniu do certyfikatów inwestycyjnych, należy zwrócić uwagę na fakt ścisłego, prawnego związania prawa do premii inwestycyjnej z prawem własności certyfikatów inwestycyjnych spółki komandytowej. Związanie to bowiem przesądza o braku możliwości potraktowania premii inwestycyjnej w sposób inny niż samego certyfikatu inwestycyjnego.

Art. 5 ustawy o VAT jest zgodnie interpretowany jako wymagający zaistnienia świadczenia pomiędzy stronami oraz związku pomiędzy świadczeniem podatnika (dostawą towaru lub świadczeniem usługi) a wynagrodzeniem.

Prawo do premii inwestycyjnej jest - na mocy statutu FIZ i w zgodzie z ustawą o funduszach inwestycyjnych - ucieleśnione w samym certyfikacie inwestycyjnym i tym samym nie stanowi wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie ze strony spółki komandytowej, które mogłoby być kwalifikowane jako dostawa towaru lub świadczenie usługi w rozumieniu ustawy o VAT. Spółka komandytowa nie dokonuje wobec FIZ jakiegokolwiek świadczenia ani nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia. W tym zakresie spółka komandytowa zachowuje całkowitą bierność (faktu posiadania certyfikatów inwestycyjnych nie sposób utożsamiać z wymaganym przez ustawę o VAT działaniem lub zaniechaniem, za które należy się wynagrodzenie) a otrzymanie przez nią premii inwestycyjnej jest jedynie prostą konsekwencją jej pozycji jako właściciela certyfikatów inwestycyjnych. Analogicznie należałoby również potraktować przyszłe wypłaty dla spółki komandytowej związane z wykupem certyfikatów inwestycyjnych lub uzyskaniem świadczeń z tytułu likwidacji FIZ. We wszystkich tych przypadkach, wypłaty pieniężne dla spółki komandytowej nie wiązałyby się z jakimkolwiek świadczeniem ze strony spółki komandytowej, które można by traktować jako usługę w rozumieniu ustawy o VAT.

W takim stanie faktycznym nie można również odnaleźć związku pomiędzy świadczeniem pieniężnym FIZ (wypłata premii inwestycyjnej) a zachowaniem spółki komandytowej objętym uprzednim zobowiązaniem z jej strony. Z orzecznictwa ETS wynika, że o świadczeniu usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymywanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Wynagrodzeniem nie jest bowiem wszystko to, co sprzedawca (dostawca) otrzymuje, gdyż czynność opodatkowana powstaje wyłącznie w związku z zaistnieniem skutku prawnego określonego umową między stronami. W przypadku premii inwestycyjnej otrzymywanej przez spółkę komandytową tego typu relacja nie może zachodzić choćby z tego względu, że nie ma żadnej relacji umownej, która statuowałaby premię inwestycyjną jako wynagrodzenie dla spółki komandytowej (tytułem do otrzymania premii inwestycyjnej będzie wyłącznie postanowienie statutu FIZ).

Reasumując, brak jest podstaw aby wypłatę premii inwestycyjnej kwalifikować jako czynność podlegającą opodatkowaniu w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT.

Ad. 3)

W przypadku, gdyby organ uznał, że czynność pobrania przez spółkę komandytową premii inwestycyjnej mieści się w zakresie czynności opodatkowanych VAT, należałoby uznać, że czynność taka podlega zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT zwolnione od VAT są usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Przypisanie spółce komandytowej statusu świadczeniodawcy na gruncie VAT wymuszałoby przyjęcie, że jest ona wykonawcą usługi polegającej na samym posiadaniu certyfikatów inwestycyjnych. Lustrzanym odbiciem takiego założenia byłaby czynność emisji certyfikatów inwestycyjnych przez FIZ do spółki komandytowej (jest to bowiem jedyna istniejąca między stronami relacja prawno-ekonomiczna). Należałoby w takim przypadku konsekwentnie uznać, że dokonana czynność (emisja i objęcie certyfikatów) powinny podlegać jednolitemu traktowaniu z punktu widzenia podatku VAT niezależnie od tego jak kształtować się będą przepływy pieniężne pomiędzy stronami (np. wpłata na pokrycie ceny za certyfikat inwestycyjny, ze strony spółki komandytowej na rzecz FIZ oraz wypłaty ze strony FIZ na rzecz spółki komandytowej tytułem realizacji praw z certyfikatu).

Biorąc pod uwagę, że przedmiotem wspomnianej relacji pomiędzy spółką komandytową a FIZ jest certyfikat inwestycyjny będący papierem wartościowym w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przy powyższych założeniach, uprawniony byłby wniosek, że czynności stanowiące realizację certyfikatu inwestycyjnego stanowiłyby usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu i tym samym podlegałyby - również z punktu widzenia spółki komandytowej - zwolnieniu od VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ww. ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Należy zaznaczyć, że czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatnikami – według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Tak więc, nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status bycia podatnikiem podatku VAT nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku VAT, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca planuje utworzenie wspólnie ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce, spółki komandytowej. Planowane jest objęcie przez Wnioskodawcę w nowo utworzonej spółce komandytowej funkcji komandytariusza, podczas gdy sp. z o.o. objęłaby funkcję komplementariusza.

Spółka komandytowa zostałaby powołana w celu objęcia certyfikatów inwestycyjnych w funduszu inwestycyjnym zamkniętym (dalej „FIZ”), z siedzibą w Polsce, zarządzanym przez polskie Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej „TFI”). Działalność spółki komandytowej ograniczałaby się do posiadania i czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych w FIZ oraz ich ewentualnego przyszłego zbycia lub umorzenia. Certyfikaty inwestycyjne (dalej „certyfikaty inwestycyjne”) emitowane przez FIZ i zaoferowane spółce komandytowej pochodziłyby ze specjalnej serii (seria A), przeznaczonej wyłącznie dla pierwotnych inwestorów FIZ. Z certyfikatami inwestycyjnymi związane byłyby prawa o charakterze majątkowym, zgodne z ustawą o funduszach inwestycyjnych oraz postanowieniami statutu FI. Prawa mają charakter praw związanych z posiadaniem certyfikatów inwestycyjnych. Są one z nimi nierozłącznie związane w sensie prawnym tzn. nie jest możliwy odrębny obrót nimi bez zbycia certyfikatów inwestycyjnych oraz przysługują one każdoczesnemu właścicielowi certyfikatów inwestycyjnych (w przypadku ich wtórnego obrotu). Prawo do premii inwestycyjnej stanowi stosowaną na rynkach finansowych zachętę ekonomiczną dla inwestorów funduszy inwestycyjnych. Inwestorzy są w ten sposób motywowani do budowania trwałej relacji inwestycyjnej (tzn. do niezbywania i nieumarzania certyfikatów inwestycyjnych). Zwyczajowo, i tak będzie również w tym przypadku, stanowi ona ekwiwalent części opłat pobieranych przez TFI z racji zarządzania FIZ. Premia inwestycyjna będzie zatem zachętą dla spółki komandytowej do trwałego uczestnictwa w FIZ.

Spółka komandytowa nie będzie zaangażowana w zarządzanie FIZ, ani jego aktywami (zarządzanie FIZ będzie sprawowane przez TFI zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych). Zgodnie ze statutem FIZ, prawo do premii inwestycyjnej w żaden sposób nie będzie ograniczać spółki komandytowej w zakresie zbywalności certyfikatów inwestycyjnych. Nie będzie się również wiązać z jakimkolwiek zobowiązaniem spółki komandytowej względem FIZ. Premia inwestycyjna przysługiwać będzie spółce komandytowej w sposób automatyczny w okresach i wysokości wynikającej wprost ze statutu FIZ.

W związku z tak przedstawionymi okolicznościami sprawy Wnioskodawca powziął wątpliwości, czy z tytułu prowadzonej działalności inwestycyjnej Fundusz będzie podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ustawy VAT.

Jak słusznie zauważył Wnioskodawca, kwestia czy za działalność gospodarczą można uznać czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem – m.in.: sprawa Polysar Investments Netherlands BV v. Inspecteur der Invoerrechten en Accijnzen pod sygn. C-60/90, sprawa Harnas & Helm CV v. Staatssecretaris van Financiën pod sygn. C-80/95 oraz sprawa Wellcome Trust Ltd v. Commissioners of Customs and Excise pod sygn. C-155/94.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Dotyczy to sytuacji gdy:

posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,
sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi to czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy VAT. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.

Należy wskazać, co również zauważa Wnioskodawca, że zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie sądowym, analogiczna działalność była wielokrotnie rozważania przy okazji badania działalności holdingowej spółek, które inwestowały w akcje lub udziały innych spółek.

I tak, w orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Polysar (C-60/90) stwierdzono, że spółka holdingowa może uzyskać status podatnika, jeżeli jest ona pośrednio lub bezpośrednio zaangażowana w zarządzanie spółkami, w których posiada udziały, z wyłączeniem czynności, które wykonuje w związku z pełnieniem funkcji właścicielskich.

Wskazówki dotyczące znaczenia sformułowania „usługi zarządcze wykraczające poza prawa i obowiązki wynikające z posiadania udziałów” zawarł Trybunał Sprawiedliwości UE w kolejnych orzeczeniach z dnia 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 pomiędzy Floridienne SA i Berginvest SA a Państwem Belgijskim, z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 pomiędzy Welthgrove BV a Staatssecretaris van Financiën (Holandia), jak również z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 pomiędzy Cibo Participations SA a Directeur régional des impôts du Nord-Pas-de-Calais (Francja).

W orzeczeniu w sprawie C-142/99 Trybunał stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4(2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych. Koncepcja ta została powtórzona w orzeczeniu C-102/00, w którym Trybunał Sprawiedliwości UE zajął stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu podmiotami zależnymi należy traktować jako działalność gospodarczą w rozumieniu artykułu 4 (2) VI Dyrektywy jedynie w takim zakresie, w jakim obejmuje ona transakcje opodatkowane VAT na podstawie artykułu 2 VI Dyrektywy.

Z kolei w wyroku w sprawie C-16/00 Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych. W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (zob. także orzeczenie TSUE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w orzecznictwie TSUE wyjątek od powyższej zasady sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką stwierdzić należy, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Kwestia uznania emisji nowych akcji za czynność podlegającą opodatkowaniu poruszona została przez Trybunału Sprawiedliwości UE w orzeczeniu z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 pomiędzy Kretztechnik AG a Finanzamt Linz. W sprawie tej Trybunał stwierdził, że w myśl utrwalonego orzecznictwa samo nabycie czy dzierżenie akcji nie może być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu szóstej dyrektywy. W istocie samo nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania danego dobra celem osiągania stałego zysku, jako że ewentualna dywidenda, stanowiąca pożytek tego wkładu, wynika z prawa własności tego dobra, a nie jest świadczeniem wzajemnym z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu tejże dyrektywy. Skoro zatem nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi samo w sobie działalności gospodarczej w rozumieniu tejże dyrektywy, nie są nią tym samym transakcje polegające na zbyciu tego rodzaju wkładów.

Natomiast do zakresu przedmiotowego szóstej dyrektywy należą, mimo że są zwolnione z podatku VAT, transakcje polegające na czerpaniu w sposób ciągły zysków z działalności, która przekracza ramy samego nabywania i zbywania papierów wartościowych, takie jak transakcje przeprowadzone w ramach wykonywania działalności handlowej polegającej na obrocie papierami wartościowymi.

W konsekwencji, zdaniem Trybunału, emisja akcji nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług dokonywanych odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy. Tym samym tego rodzaju czynność bez względu na to, czy została dokonana w związku z wprowadzeniem danej spółki na giełdę, czy też nie, nie należy do zakresu przedmiotowego tej dyrektywy.

Należy również wskazać, że certyfikaty inwestycyjne, to papiery wartościowe emitowane przez zamknięte fundusze inwestycyjne. Są one papierami wartościowymi na okaziciela, dlatego mogą być notowane na giełdzie. Tak jak inne papiery wartościowe notowane na giełdzie podlegają codziennej wycenie rynkowej na sesjach giełdowych.

Zatem, wskazana w wyrokach TSUE analogia do działalności spółki komandytowej jest uzasadniona, gdyż w zasadzie certyfikat inwestycyjny jako papier wartościowy nie różni się od akcji lub obligacji.

Jak wynika z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy, działalność spółki komandytowej będzie ograniczała się do pasywnego utrzymywania własności certyfikatów inwestycyjnych i czerpania z nich pożytków finansowych. Spółka komandytowa nie będzie uczestniczyła w zarządzaniu FIZ (jest to zresztą - co do zasady - prawnie wykluczone z uwagi na treść ustawy o funduszach inwestycyjnych). Działalność spółki komandytowej będzie się zatem ograniczała do wykonywania praw własności certyfikatów inwestycyjnych, w tym do pobierania premii inwestycyjnej należnej z racji posiadania wspomnianych certyfikatów. Spółka komandytowa nie będzie podejmowała względem FIZ żadnych zobowiązań a jej relacja prawna z FIZ oraz TFI będzie jedynie wyrazem posiadania certyfikatów inwestycyjnych.

Nie będzie też wykonywała na rzecz tych podmiotów żadnych czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Mając zatem na uwadze powołane wyżej przepisy oraz orzecznictwo TSUE jak również przedstawione zdarzenie przyszłe należy uznać, że zamierzone przez Wnioskodawcę czynności posiadania i czerpania pożytków z certyfikatów inwestycyjnych w FIZ oraz ich ewentualnego przyszłego zbycia lub umorzenia, nie będą stanowiły działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast Wnioskodawca nie uzyska statusu podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT w odniesieniu do tych czynności.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

W związku z tym, że Wnioskodawca nie uzyska statusu podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT w odniesieniu do czynności wskazanych we wniosku, pytania nr 2 i nr 3 zaprezentowane we wniosku stały się bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie oraz Zainteresowanemu niebędącemu Stroną przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin