Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/443-243/14-7/16/S/BH
z 8 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 12 marca 2014 r. (data wpływu 17 marca 2014 r.), uzupełnionym poprzez uiszczenie opłaty w dniu 9 czerwca 2014 r. na wezwanie tut. Organu z dnia 13 maja 2014 r. doręczone Stronie w dniu 3 czerwca 2014 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zakupu i sprzedaży bitcoinów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zakupu i sprzedaży bitcoinów. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony w dniu 9 czerwca 2014 r. poprzez uiszczenie brakującej opłaty, dokonanej na wezwanie tut. Organu z dnia 13 maja 2014 r. Nr IPPP2/443-243/14-2/BH.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca nabywał wirtualne środki płatnicze (tzw. bitcoiny) za dolary amerykańskie w roku 2011 i w roku 2013. Bitcoiny były zbywane przez Wnioskodawcę za dolary amerykańskie i złotówki w roku 2013. Należy zauważyć, że bitcoinów nie można uznać za krajowy lub zagraniczny środek płatniczy. W tym celu niezbędne jest prawne uznanie danej waluty za środek płatniczy, przejawiający się w jej powszechnej akceptowalności. Ponadto, waluta powinna być wymienialna. Ponieważ wirtualna waluta jaką jest bitcoin nie spełnia wymagań art. VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego nie spełnia ona cechy „wymienialności”. Bitcoinów nie można również uznać za pieniądz elektroniczny (zob.http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/public/k8/dokumenty/stenogram/oświadczenia/klima/3001oa.pdf).

Transakcje nabywania i zbywania bitcoinów podatnik realizował na trzech giełdach: w Polsce, Japonii i Wielkiej Brytanii. Ze względu na specyfikę działalności ww. giełd zbycie bitcoinów na ww. giełdach odbywało się na rzecz anonimowych nabywców. Podobnie rzecz się ma na giełdzie papierów wartościowych, gdzie zbywca papierów nie dokonuje ich zbycia na rzecz konkretnego podmiotu. Podobnie rzecz miała się w przypadku nabywania bitcoinów przez Wnioskodawcę.

Ze specyfiki działalności ww. giełd wynika, iż nie wiadomo kto jest nabywcą bitcoinów (z punktu widzenia zbywcy), ani kto jest ich zbywcą (z punktu widzenia nabywcy). Dlatego też Wnioskodawca nie wiedział na czyją rzecz sprzedawał bitcoiny ani od kogo je kupował.

Do zawarcia transakcji (nabycia bądź zbycia bitcoinów) dochodzi przeważnie w momencie dokonania płatności. Tym samym zbywca bitcoinów w momencie ich zbycia otrzymuje od razu płatność. Powoduje to, że nie pojawia się „przychód należny” (nie ma oczekiwania na zapłatę).

Wnioskodawca nie zarejestrował ani nie zgłosił do organów podatkowych transakcji nabywania i zbywania bitcoinów (w tym jako działalności gospodarczej).

Podatnik zrealizował w roku 2013 około kilkunastu tysięcy transakcji w związku z czym rozliczenie każdej pojedynczej transakcji może być niezmiernie trudne lub wręcz niemożliwe. Szczególną trudność powoduje bankructwo giełdy w Japonii, w związku z czym brak możliwości uzyskania szczegółowych danych dotyczących transakcji tam realizowanych. Podatnik nie prowadził ewidencji księgowej dokonywanych przez siebie transakcji nabywania i zbywania bitcoinów. Transakcje te zostały udokumentowane w formie przelewów bankowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy transakcje polegające na nabywaniu i zbywaniu bitcoinów podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 15 ust. 1, podatnikami podatku od towarów i usług są „(...) osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 2, działalność gospodarcza obejmuje „wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców (...). Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.

Przyjmując założenie, że bitcoiny można uznać za „usługi” w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, należy zastanowić się czy Wnioskodawca może zostać uznany za „usługodawcę” w rozumieniu tychże przepisów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1. Przez świadczenie usług rozumie się „każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...)”.

W przypadku Wnioskodawcy sprzedaż następowała na tzw. giełdach na rzecz niezidentyfikowanych nabywców w związku z czym nie można mówić, iż Wnioskodawca występował w tym przypadku jako usługodawca. Wynika to z faktu, iż nie świadczył on usług na czyjąkolwiek rzecz. Podobnie rzecz wygląda w przypadku sprzedaży akcji na giełdzie papierów wartościowych. Dlatego należy uznać, że Wnioskodawca nie świadczył usług na rzecz konkretnego podmiotu, który mógłby zostać wskazany jako usługobiorca. Nie jest więc możliwe zidentyfikowanie nabywcy (usługobiorcy) a więc podmiotu, któremu można by wystawić ewentualną fakturę VAT.

Szczególnego znaczenia nabiera ta okoliczność w kontekście transakcji sprzedaży bitcoinów zawieranych na giełdach za granicami Polski. Gdy nie jest możliwe ustalenie czy ostatecznymi nabywcami bitcoinów były podmioty gospodarcze czy osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Z powyższych względów nie można uznać Wnioskodawcy za „usługodawcę”, a tym samym za podatnika podatku od towarów i usług skoro brak jest usługobiorcy.

Podobnie rzecz przedstawia się w przypadku transakcji nabywania przez Wnioskodawcę bitcoinów. Nie jest możliwe ustalenie czy dane bitcoiny zostały kupione od jednej czy więcej osób/podmiotów. Nie wiadomo również czy owi sprzedawcy/zbywcy byli podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą czy też nie. Nie wiadomo również czy którykolwiek z owych zbywców był podatnikiem podatku od wartości dodanej. Dlatego również nabywania bitcoinów przez Wnioskodawcę nie można uznać za zdarzenie gospodarcze skutkujące powstaniem obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług.

W wydanej interpretacji indywidualnej Nr IPPP2/443-243/14-4/BH z dnia 24 czerwca 2014 r. tut. Organ uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe. Zdaniem Organu, przedstawione we wniosku okoliczności, wskazywały, że czynność sprzedaży waluty wirtualnej Bitcoin, w okolicznościach opisanych we wniosku, stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Usługi sprzedaży Bitcoinów należy zaliczyć do usług o charakterze usług elektronicznych, świadczonych za pomocą sieci internetowej, których miejsce świadczenia zależy od podmiotu na rzecz, którego usługa jest wykonywana.

Wydana interpretacja była przedmiotem skargi złożonej przez Wnioskodawcę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 7 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 3453/15 stwierdził, że zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jako stanowiący punkt wyjścia do rozważań prawnych, ma wyrok TSUE z 22 października 2015 r., w sprawie o sygn. akt C-264/14 w sprawie Skatteverket przeciwko Davidowi Hedqvist. Analizując powyższy wyrok oraz okoliczności przedmiotowej sprawy, Sąd wskazał, że zasadne jest stanowisko organu interpretacyjnego, że wprowadzenie na rynek waluty bitcoin nie stanowi dostawy towarów, a czynność ta jest usługą, której świadczenie ma charakter odpłatny. Zainteresowany pobiera określoną cenę (należność) stanowiąca formę odpłatności za tę czynność, zatem czynność ta, jako odpłatne świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Ponadto Sąd wskazał, że za prawidłowe uznać należy także stanowisko organu w kwestii dotyczącej miejsca świadczenia przy świadczeniu usług, która uregulowana została w rozdziale 3 działu V ustawy. Jednakże w świetle ww. wyroku TSUE stanowisko Ministra Finansów jest tylko w części prawidłowe, bowiem TSUE stwierdził nie tylko, że omawiane czynności to usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT ale również, że są to usługi zwolnione.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2016 r. sygn. akt III SA/Wa 3453/15, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego należy uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 Nr 177, poz. 1054 z poźn. zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z przepisu art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
   
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z powyższego przepisu wynika, że co do zasady świadczeniem usługi jest wszystko co nie stanowi dostawy towarów.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Wskazać należy bowiem, że czynnikiem wyróżniającym określoną czynność jako czynność usługową (usługę) jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.

Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
   
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
   
   

Aby zatem daną czynność uznać za świadczenie usługi, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zauważyć jednakże należy, że jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca w roku 2011 i w roku 2013 nabywał wirtualne środki płatnicze (tzw. bitcoiny) za dolary amerykańskie. Bitcoiny były zbywane przez Wnioskodawcę za dolary amerykańskie i złotówki w roku 2013. Transakcje nabywania i zbywania bitcoinów Podatnik realizował na trzech giełdach: w Polsce, Japonii i Wielkiej Brytanii. Ze względu na specyfikę działalności ww. giełd zbycie bitcoinów na ww. giełdach odbywało się na rzecz anonimowych nabywców.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy transakcje polegające na nabywaniu i zbywaniu bitcoinów podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Analiza stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę w odniesieniu do obowiązujących w tym zakresie przepisów pozwala stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie stanowią dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, ponieważ w opisanym zdarzeniu Bitcoin nie stanowi towaru. Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę należy uznać za świadczenie usługi, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy. Jak wskazano wcześniej, w art. 8 ust. 1 ustawy, przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zatem określeniem „usługi” w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

W ocenie tut. organu opisane przez Wnioskodawcę świadczenie, polegające na zbyciu bitcoin na rzecz różnych nabywców, wypełnia definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i ze względu na jej odpłatny charakter podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przedmiotowych transakcjach występuje bezpośredni związek pomiędzy czynnością Wnioskodawcy, a otrzymanym wynagrodzeniem, będącym świadczeniem wzajemnym. Pomiędzy stronami transakcji tj. Wnioskodawcą a nabywcą bitcoin, istnieje stosunek prawny, z którego wynika z jednej strony obowiązek określonego zachowania (wykonywania czynności), z drugiej zaś strony obowiązek wypłaty umówionego wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za ich dokonanie.

Należy zatem stwierdzić, że czynność sprzedaży waluty wirtualnej bitcoin, w okolicznościach opisanych we wniosku, będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, jako odpłatne świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy.

Aby jednak czynność stanowiąca odpłatną dostawę towarów lub też odpłatne świadczenie usług podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi być wykonywana przez podatnika działającego w takim charakterze.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).

Naczelny Sąd Administracyjnego w składzie siedmiu sędziów z dnia 29 października 2007 r. (sygn. akt I FPS 3/07), orzekł, że przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, że dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód. W ocenie NSA, ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby (C-180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (C-181/10) wyznacza aktualnie kierunki interpretacyjne w przedmiocie opodatkowania zbycia gruntów. Udzielając odpowiedzi na postawione w tym temacie pytania prejudycjalne, Trybunał wskazał, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Tut. Organ uznaje za słuszne również tezy zawarte w wyroku z dnia 27 października 2009 r. (sygn. akt I FSK 1043/08), w którym to Naczelny Sąd Administracyjny wyeksponował okoliczność, że przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając działki budowlane działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą (powtarzalność czynności i zamiar ich kontynuacji), a w konsekwencji zorganizowaną.

Jak wskazano w ww. wyroku: „stwierdzenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. W powyższym zakresie nie jest możliwe przyjęcie z góry konkretnych założeń, modelowego rozwiązania, mającego zastosowanie w każdym przypadku”.

Zgodnie z tezą zawartą w powyższym orzeczeniu tut. Organ dokonując analizy przedstawionego we wniosku zdarzenia uznał, że w odniesieniu do czynności wykonywanych przez Stronę działała Ona jako podatnik podatku VAT. W niniejszej sprawie wystąpiły okoliczności, które łącznie wskazywały, że przeprowadzanie transakcji zakupu i sprzedaży bitcoinów należy uznać za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy i która podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Działania podjęte przez Wnioskodawcę świadczą o tym, że Wnioskodawca działał z zamiarem uzyskania w ten sposób stałych dochodów. Zdaniem tut. Organu, działania podejmowane przez Wnioskodawcę nie należały do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Wnioskodawca angażował środki w sposób podobny do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców. Działania podjęte przez Wnioskodawcę świadczyły o wykonywaniu transakcji w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Wnioskodawca wskazuje, że przeprowadzał przedmiotowe transakcje w toku kilkuletniej działalności, i w trakcie tego okresu złożył około stukilkudziesięciu zleceń, których rezultatem było kilkanaście tysięcy transakcji. Fakt wykonywania transakcji z tak dużą częstotliwością powoduje, że Wnioskodawca działał z zamiarem uzyskania w ten sposób stałych dochodów. W związku z tym, stwierdzić należy, że Wnioskodawca dokonując transakcji, których przedmiotem były bitcoiny działał jako podatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

W odniesieniu do kwestii sprzedaży i nabywania bitcoin od podmiotów zagranicznych należy wskazać, że miejsce opodatkowania usługi sprzedaży bitcoin należy ustalić na podstawie przepisów dotyczących miejsca świadczenia usług. Miejsce świadczenia usługi jest jednocześnie miejscem jej opodatkowania.

Przy czym, na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia usług ustawodawca wprowadził definicję podatnika. I tak, zgodnie z art. 28a pkt 1 ustawy, przez podatnika rozumie się:

1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
   
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.
   
   

W myśl pkt 2 ww. artykułu na potrzeby stosowania tego rozdziału ustawy, podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Co do zasady, zgodnie z art. 28b ust. 1 i 2 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n. 2. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak wynika z art. 28c ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 28d, art. 28e, art. 28f ust. 1, 2 i 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h-28n.

W przypadku gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art. 28c ust. 2).

W przypadku gdy usługodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 28c ust. 3).

Stosownie zaś do art. 28l ustawy, w przypadku świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium Unii Europejskiej wymienionych w tym przepisie usług (w tym usług wykonywanych przez Wnioskodawcę) - miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Powyższe przepisy uzależniają określenie miejsca świadczenia usługi od statusu podmiotu, na rzecz którego usługa jest świadczona, a w przypadku gdy odbiorcą usługi jest podmiot niebędący podatnikiem od miejsca, w którym znajduje się jego siedziba lub miejsce zamieszkania. W sytuacji gdy usługa świadczona jest na rzecz podatnika, miejsce świadczenia tej usługi określa się na podstawie zasady ogólnej wynikającej z art. 28b ustawy. W przypadku natomiast, gdy usługa jest świadczona na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem, posiadającego siedzibę, stałe lub zwykłe miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, miejsce świadczenia usługi ustala się na podstawie art. 28c ustawy. W przypadku, gdy odbiorcą usługi jest podmiot niebędący podatnikiem, posiadający siedzibę, stałe lub zwykłe miejsce zamieszkania poza terytorium Unii Europejskiej miejsce świadczenia tej usługi ustala się na podstawie art. 28l ustawy.

Z powyższych przepisów wynika, że aby prawidłowo zastosować przepisy prawa w tym zakresie konieczna jest odpowiednia identyfikacja statusu kontrahenta. Pojęcie podatnika zdefiniowane w art. 28a ustawy obejmuje podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa art. 15 ust. 2 ustawy, ale również podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą zdefiniowaną w innych systemach prawnych, której definicja odpowiada definicji przyjętej w ustawie o VAT. Zatem jako podatnika należy traktować również podatnika podatku od wartości dodanej czy podatku o podobnym charakterze, a w przypadku braku tego rodzaju podatków w danym systemie prawnym, każdy podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą odpowiadającą tej, która została określona w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Odnośnie podmiotu zobowiązanego do rozliczenia podatku należnego z tytułu świadczenia usługi, w przypadku gdy miejscem świadczenia usługi jest terytorium Polski zastosowanie znajdzie przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, zgodnie z którym podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne: nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
   
2. usługobiorcą jest:
   • w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
     
   • w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
   
   
   

Zgodnie z ust. 2 tego artykułu, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Należy stwierdzić, że w okolicznościach opisanych we wniosku czynność sprzedaży bitcoin podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako świadczenie usług, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przy czym miejsce świadczenia tych usług (a więc i ich opodatkowania) należy ustalić, zgodnie z cyt. 28b, 28c oraz 28l ustawy. Natomiast do czynności nabycia bitcoin, zastosowanie znajdzie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, jeżeli spełnione są warunki dotyczące statusu usługodawcy oraz usługobiorcy.

Pomimo tego, że usługi będące przedmiotem wniosku podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to są one z tego podatku zwolnione.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy, zwalnia się od podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną.

Przepis ten stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. e) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L 347, s. 1). Przepis ten przewiduje, że państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środki płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innych metali, jak również banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które przedstawiają wartość numizmatyczną.

W art. 31 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2013 r., poz. 908, z późn. zm.) postanowiono, że znakami pieniężnymi Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i grosze.

Natomiast znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (art. 32 tej ustawy).

W ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2014 r., poz. 873, z późn. zm.), w art. 1 pkt 1-3 określono zasady świadczenia usług płatniczych oraz wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego, w tym warunki świadczenia usług płatniczych, w szczególności dotyczące przejrzystości postanowień umownych i wymogów w zakresie informowania o usługach płatniczych (pkt 1); określono prawa i obowiązki stron wynikające z umów o świadczenie usług płatniczych, a także zakres odpowiedzialności dostawców z tytułu wykonywania usług płatniczych (pkt 2); warunki wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego (pkt 2a) oraz zasady prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze i biura usług płatniczych, instytucje pieniądza elektronicznego i oddziały zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego, w tym za pośrednictwem agentów, oraz zasady sprawowania nadzoru nad tymi podmiotami (pkt 3).

Należy wskazać, że art. 135 ust. 1 lit. e) dyrektywy Rady 2006/112/WE nie ma zastosowania wyłącznie do waluty tradycyjnej ale odnosi się także do transakcji mających związek z inną walutą - nietradycyjną tj. z walutą mającą postać inną niż pieniądz. Jak wskazał TSUE w wyroku z dnia 22 października 2015 r. C-264/14 w sprawie Skatteverket przeciwko Davidowi Hedqvist „49. Transakcje dotyczące walut nietradycyjnych, czyli innych niż pieniądze, które są prawnymi środkami płatniczymi w jednym lub kilku krajach, o ile waluty te zostały zaakceptowane przez strony transakcji jako alternatywny środek płatniczy wobec prawnych środków płatniczych i ich jedynym przeznaczeniem jest funkcja środka płatniczego, stanowią transakcje finansowe”.

Z kontekstu i celu art. 135 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2006/112/WE wynika więc, że wykładnia tego przepisu dotyczy także wirtualnej waluty bitcoin. Jedynym przeznaczeniem tej waluty, w okolicznościach opisanych we wniosku, jest funkcja środka płatniczego. W konsekwencji należy wskazać, że czynności jakie planuje Wnioskodawca wykonywać będą usługami pośrednictwa dotyczącymi walut używanych jako prawny środek płatniczy, a zatem usługi wykonywane przez Wnioskodawcę będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT.

Reasumując, w odpowiedzi na pytanie Wnioskodawcy należy stwierdzić, że opisana działalność Wnioskodawcy w zakresie pośrednictwa w obrocie bitcoinami (wirtualną walutą) będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług i jednocześnie będzie zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT jako usługa pośrednictwa dotycząca walut używanych jako prawny środek płatniczy.

A zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w opisanym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U z 2016 r. poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcie naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.