Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-1.4515.357.2016.1.DP
z 7 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku wspólnym z 1 września 2016 r. (data wpływu do Biura – 14 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia przedsiębiorstwa w drodze umowy darowizny – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia przedsiębiorstwa w drodze umowy darowizny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Zainteresowani – T. N., W. N. i M. N. są braćmi, którzy zamierzają założyć spółkę cywilną.

Tata Zainteresowanych – J. N., prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG w zakresie szeroko rozumianej produkcji i sprzedaży obuwia. Tata Zainteresowanych m.in. projektuje obuwie, opracowuje technologię jego produkcji i ją wdraża, podejmuje czynności marketingowe i reklamowe oraz dokonuje sprzedaży wyprodukowanego przez siebie obuwia. Produkcja obuwia odbywa się w zakładach produkcyjnych będących własnością taty Zainteresowanych. Sprzedaż obuwia następuje w sklepach należących do taty Zainteresowanych lub osób trzecich oraz w sklepie internetowym. Odbiorcą obuwia są również hurtownie współpracujące z tatą Zainteresowanych. W CEIDG ujawniono miejsca prowadzonej przez tatę Zainteresowanych działalności gospodarczej.

W skład przedsiębiorstwa taty Zainteresowanych wchodzą składniki materialne i niematerialne, w tym m.in.:

1. nieruchomości,
   
2. maszyny i urządzenia wykorzystywane w produkcji obuwia,
   
3. oprogramowanie własne lub umowy dotyczące korzystania przez tatę Zainteresowanych z oprogramowania osób trzecich np. na zasadzie licencji,
   
4. środki trwałe m.in. komputery sterujące procesem produkcji i wykorzystywane na etapie projektowania obuwia, wyposażenie,
   
5. umowy z osobami zajmującymi się projektowaniem obuwia (wzornictwem), wdrażaniem technologii jego produkcji i produkcją obuwia,
   
6. know-how związane z obszarem projektowania (wzornictwa) i produkcji obuwia,
   
7. wartości niematerialne i prawne, autorskie prawa majątkowe do utworów stworzonych na potrzeby działalności produkcyjnej (obuwia),
   
8. składniki majątkowe nie stanowiące środków trwałych, w szczególności wykorzystywane w działalności produkcyjnej,
   
9. zobowiązania z tytułu umów handlowych zawartych w ramach działalności gospodarczej,
   
10. środki transportu,
    
11. surowce, półprodukty i materiały wykorzystywane w produkcji obuwia,
    
12. prawo do domeny internetowej i strony internetowej (…), logotyp,
    
13. urządzenia i maszyny typu IT, w tym serwery, komputery stacjonarne, komputery przenośne, urządzenia sieciowe,
    
14. umowy z pracownikami i współpracownikami zajmującymi się sprzedażą produktów, marketingiem usług i produktów, obsługą usług, w tym reklamacjami,
    
15. prawa i obowiązki z umowy na świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz za media,
    
16. know-how związane z działalnością marketingową dotyczącą sprzedaży obuwia, w tym kontakty biznesowe i informacje związane z bazami potencjalnych klientów, wynikające również z udziału w targach i konferencjach branżowych,
    
17. wartości niematerialne i prawne; autorskie prawa majątkowe do utworów stworzonych na potrzeby działalności marketingowej (prawa do ulotek, prezentacji interaktywnych).
    
    

Obecnie tata Zainteresowanych planuje na podstawie umowy darowizny przekazać całość przedsiębiorstwa spółce cywilnej, w której wszystkimi trzema wspólnikami będą Zainteresowani. W efekcie dojdzie do przekazania wszystkich składników majątku wchodzącego w skład przedsiębiorstwa spółce cywilnej, w której wszystkimi wspólnikami będą Zainteresowani. W wyniku darowizny nastąpi także przejście zakładu pracy taty Zainteresowanych w rozumieniu art. 23¹ ustawy Kodeks pracy na spółkę cywilną, w której wszystkimi trzema wspólnikami będą Zainteresowani.

Planowana umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego i w umowie tej zostanie zawarta wzmianka, że przedmiotem umowy darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny.

Po zawarciu planowanej umowy darowizny, tata Zainteresowanych zakończy działalność gospodarczą i złoży wniosek o wykreślenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Od tego momentu działalność przedsiębiorstwa będzie prowadzona w dotychczasowej formie – bez przerw w działalności łącznie z zatrudnionymi pracownikami, ale już w ramach spółki cywilnej, w której jedynymi wspólnikami będą Zainteresowani. Spółka cywilna będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, natomiast podatek dochodowy od osób fizycznych wspólnicy rozliczać będą we własnym zakresie. Cała sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej będzie sprzedażą opodatkowaną. Składniki przedmiotu planowanej umowy darowizny przedsiębiorstwa w wyniku planowanej umowy darowizny staną się majątkiem spółki. Zainteresowani – wspólnicy spółki cywilnej otrzymane środki trwałe wprowadzą do ewidencji środków trwałych, a wyposażenie do ewidencji wyposażenia z adnotacją, że pochodzą z darowizny.

Zawarcie planowanej umowy darowizny przedsiębiorstwa będzie wiązało się z przejęciem długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy związanych z prowadzoną przez tatę Zainteresowanych działalnością gospodarczą.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Zainteresowanych, zgodnie z którym nabycie przedsiębiorstwa przez spółkę cywilną (a właściwie wspólników tej spółki, którymi są Zainteresowani) na podstawie planowanej umowy darowizny, zawartej z tatą Zainteresowanych, będzie korzystało ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn i Zainteresowani nie będą zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tego tytułu?

W ocenie Zainteresowanych, nabycie przedsiębiorstwa przez spółkę cywilną (a właściwie wspólników tej spółki, którymi są Zainteresowani) na podstawie planowanej umowy darowizny zawartej z tatą Zainteresowanych, będzie korzystało ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn i Zainteresowani nie będą zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tego tytułu.

Uzasadniając swoje stanowisko Zainteresowani wskazali, że definicja przedsiębiorstwa została uregulowana w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z tym przepisem, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
   
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
   
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
   
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
   
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
   
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
   
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
   
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
   
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
   
   

Zainteresowani zaznaczyli, że zgodnie z przepisami art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny. Natomiast stosownie do postanowień art. 5 powołanej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Istotną więc cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe. Umowa darowizny ma charakter umowy jednostronnej i zobowiązującej, do zawarcia której dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli. Jednak, do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli wyrażone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi bowiem do skutku z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Formą zastrzeżoną przez Kodeks cywilny dla umowy darowizny jest forma aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy, jeżeli obdarowany darowiznę przyjął. Należy podkreślić, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy ze względu na przedmiot darowizny wymagana jest szczególna forma dla oświadczeń obu stron. Nie stanowią darowizny przysporzenia w wypadkach, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego.

Jak z powyższych przepisów wynika zawarcie umowy darowizny co do zasady podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zainteresowani podkreślili, że stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. 9.637 zł) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zainteresowani wskazali, że zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Zainteresowani zauważyli, że stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Zainteresowani wskazali, że podatnikiem podatku od spadków i darowizn są osoby fizyczne. W tym kontekście powstaje pytanie o status spółki cywilnej na gruncie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 860 § 1 ustawy – Kodeks cywilny, przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. W myśl art. 863 § 1 Kodeksu cywilnego, wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. Ponadto, w czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników (§ 2). Co więcej w czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku (§ 3). Zgodnie z art. 864 Kodeksu za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.

Jak wskazuje się w orzecznictwie (uchwała Sądu Najwyższego z 9 lutego 2011 r., sygn. akt III CZP 130/10) „Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, nie może być również uznana za jednostkę organizacyjną określoną w art. 31 KC. Nie ma także zdolności sądowej (jej status jako pracodawcy nie ma żadnego związku z przedstawionym zagadnieniem prawnym). Jest wielostronnym stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników, ukształtowanym dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego (por. art. 860 KC) Ten cel jest realizowany przy pomocy majątku, który jest wspólnym majątkiem wspólników (art. 863, 871 § 2 i 875 § 1 KC). Cechy tego majątku (niemożność rozporządzenia udziałem i zaspokojenia z udziału oraz niemożność podziału majątku w czasie trwania spółki) nadają mu charakter współwłasności łącznej (do niepodzielnej ręki), wyróżniającej także majątek objęty małżeńską wspólnością ustawową (zob. art. 35 KRO) Taki charakter majątku wspólników nie jest kwestionowany w judykaturze i piśmiennictwie.”

Zainteresowani podkreślili, że w judykaturze i piśmiennictwie za utrwalony uznaje się pogląd, iż spółka prawa cywilna nie jest podmiotem prawnym odrębnym od wspólników, lecz jest dwustronnym (wielostronnym) stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników.

Spółka ta bowiem nie jest podmiotem prawa, nie przysługuje jej w związku z tym również zdolność do czynności prawnych, zdolność sądowa ani procesowa. „Konsekwencje braku podmiotowości prawnej spółki cywilnej wyrażają się między innymi w tym, że: 1) stroną zawieranych umów są wszyscy wspólnicy, a nie spółka; 2) podmiotami praw i obowiązków są wszyscy wspólnicy, a nie spółka; 3) stroną postępowania sądowego czy administracyjnego są wszyscy wspólnicy, a nie spółka; 4) majątek spółki jest majątkiem wspólnym wspólników; 5) odpowiedzialność za zobowiązania ponoszą wspólnicy, a nie spółka” (K. Kopaczyńska -Pieczniak, Komentarz do art. 860 Kodeksu cywilnego, red. A. Kidyba, Lex oraz postanowienie TK z 29 stycznia 2014 r., sygn. akt SK 9/12).

Zainteresowani zaznaczyli, że w niniejszym wypadku Zainteresowani będą wspólnikami w trzyosobowej spółce cywilnej. Tata Zainteresowanych prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie szeroko rozumianej produkcji i sprzedaży obuwia. Tata Zainteresowanych m.in. projektuje obuwie, opracowuje technologię jego produkcji i ją wdraża, podejmuje czynności marketingowe i reklamowe oraz dokonuje sprzedaży wyprodukowanego przez siebie obuwia. Produkcja obuwia odbywa się w zakładach produkcyjnych będących własnością taty Zainteresowanych. Sprzedaż obuwia następuje w sklepach należących do taty Zainteresowanych lub osób trzecich oraz w sklepie internetowym. Odbiorcą obuwia są również hurtownie współpracujące z tatą Zainteresowanych. W CEIDG ujawniono miejsca prowadzonej przez tatę Zainteresowanych działalności gospodarczej. Obecnie tata Zainteresowanych planuje na podstawie planowanej umowy darowizny przekazać przedsiębiorstwo na rzecz spółki cywilnej, w której wszystkimi trzema wspólnikami będą Zainteresowani. W efekcie dojdzie również do przejścia zakładu pracy taty Zainteresowanych na spółkę cywilną, w której wszystkimi wspólnikami są Zainteresowani, w rozumieniu art. 23¹ ustawy – Kodeks pracy. Tata Zainteresowanych, po zawarciu planowanej umowy darowizny zakończy prowadzenie działalności gospodarczej i złoży wniosek o wykreślenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność przedsiębiorstwa będzie prowadzona (kontynuowana) w ramach spółki cywilnej, w której wszystkimi wspólnikami będą Zainteresowani. Planowana umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego i będzie w tej umowie zawarta wzmianka, że przedmiotem planowanej darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Przy czym zaznaczyć należy, że dla zachowania warunków zwolnienia nie będzie konieczne zgłoszenie jej przez Zainteresowanych naczelnikowi urzędu skarbowego. Obowiązek zgłoszenia darowizny do właściwego urzędu skarbowego należeć będzie bowiem w takim wypadku do notariusza.

Zawarcie planowanej umowy darowizny przedsiębiorstwa będzie wiązało się z przejęciem przez Zainteresowanych długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy związanych z działalnością gospodarczą. Od tego momentu działalność przedsiębiorstwa będzie prowadzona w dotychczasowej formie – bez przerw w działalności łącznie z zatrudnionymi pracownikami, ale już w ramach spółki cywilnej, w której jedynymi wspólnikami będą Zainteresowani. Spółka cywilna będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, natomiast podatek dochodowy od osób fizycznych wspólnicy rozliczać będą we własnym zakresie. Cała sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej będzie sprzedażą opodatkowaną. Składniki przedmiotu planowanej umowy darowizny (zorganizowanej części przedsiębiorstwa) w wyniku umowy darowizny – staną się majątkiem spółki. Zainteresowani – wspólnicy spółki otrzymane środki trwałe wprowadzą do ewidencji środków trwałych, a wyposażenie do ewidencji wyposażenia z adnotacją, że pochodzą z darowizny. Po przekazaniu przedsiębiorstwa w drodze planowanej umowy darowizny, Tata Zainteresowanych zakończy działalność gospodarczą i złoży wniosek o wykreślenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zdaniem Zainteresowanych, nabycie przedsiębiorstwa przez spółkę cywilną (a właściwie wspólników tej spółki, którymi będą Zainteresowani) na podstawie planowanej umowy darowizny zawartej z tatą Zainteresowanych będzie podlegało uregulowaniom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z uwagi na treść art. 4a tej ustawy, nabycie to będzie korzystało ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zainteresowani nie będą zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w opisanej sytuacji.

Na potwierdzenie swego stanowiska Wnioskodawca powołał kilka interpretacji indywidualnych dotyczących poruszonego we wniosku zagadnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Przy czym stosownie do treści art. 3 pkt 2 cyt. ustawy podatkowi nie podlega nabycie w drodze spadku, zapisu windykacyjnego lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo -kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U., poz. 2060).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Zainteresowani są braćmi, którzy zamierzają założyć spółkę cywilną. Tata Zainteresowanych prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG w zakresie szeroko rozumianej produkcji i sprzedaży obuwia. Obecnie tata Zainteresowanych planuje na podstawie umowy darowizny przekazać całość przedsiębiorstwa spółce cywilnej, w której wszystkimi trzema wspólnikami będą Zainteresowani. W efekcie dojdzie do przekazania wszystkich składników majątku wchodzącego w skład przedsiębiorstwa spółce cywilnej. W wyniku darowizny nastąpi także przejście zakładu pracy taty Zainteresowanych w rozumieniu art. 23¹ ustawy Kodeks pracy na spółkę cywilną, w której wszystkimi trzema wspólnikami będą Zainteresowani. Planowana umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego i w umowie tej zostanie zawarta wzmianka, że przedmiotem umowy darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny. Po zawarciu planowanej umowy darowizny, tata Zainteresowanych zakończy działalność gospodarczą i złoży wniosek o wykreślenie z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Od tego momentu działalność przedsiębiorstwa będzie prowadzona w dotychczasowej formie – bez przerw w działalności łącznie z zatrudnionymi pracownikami, ale już w ramach spółki cywilnej, w której jedynymi wspólnikami będą Zainteresowani. Składniki przedmiotu planowanej umowy darowizny przedsiębiorstwa w wyniku planowanej umowy darowizny – staną się majątkiem spółki. Zainteresowani – wspólnicy spółki cywilnej otrzymane środki trwałe wprowadzą do ewidencji środków trwałych, a wyposażenie do ewidencji wyposażenia z adnotacją, że pochodzą z darowizny. Zawarcie planowanej umowy darowizny przedsiębiorstwa będzie wiązało się z przejęciem długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy związanych z prowadzoną przez tatę Zainteresowanych działalnością gospodarczą.

Z powyższego wynika, że tata Zainteresowanych planuje przekazać w drodze darowizny całość przedsiębiorstwa (czyli rzeczy i prawa majątkowe tworzące to przedsiębiorstwo) na rzecz spółki cywilnej, a właściwie wspólników tej spółki. Jednocześnie Zainteresowani sformułowali pytanie czy nabycie przedsiębiorstwa przez spółkę cywilną (a właściwie wspólników tej spółki, którymi są Zainteresowani) na podstawie planowanej umowy darowizny, zawartej z tatą Zainteresowanych, będzie korzystało ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn i Zainteresowani nie będą zobowiązani do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tego tytułu.

W wyniku analizy przywołanych przepisów oraz przedstawionego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że skoro w przedmiotowej umowie darowizny obdarowanymi będą w efekcie Zainteresowani (jako wspólnicy spółki cywilnej), to na Zainteresowanych nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn. Dokonanie darowizny całości przedsiębiorstwa (jego poszczególnych rzeczy i praw majątkowych) na rzecz Zainteresowanych przez ich tatę będzie podlegało regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nadmienić przy tym należy, iż stosownie do treści art. 3 pkt 2 cyt. ustawy, regulacjom ustawy nie będą podlegały te składniki przedsiębiorstwa, o których mowa w zacytowanym przepisie.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowa umowa darowizny zostanie zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w zamkniętym katalogu określonym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. pomiędzy ojcem a synami), to będzie korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a powołanej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z treści złożonego wniosku wynika bowiem, że zostaną spełnione łącznie warunki wymienione w powołanych wyżej przepisach art. 4 ust. 4 i art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Podkreślić przy tym należy, że jeżeli istotnie umowa darowizny zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego nie będzie obowiązku zgłoszenia jej do urzędu skarbowego, zgodnie z art. 4a ust. 4 pkt 2.

Wobec powyższego stanowisko Zainteresowanych należało uznać za prawidłowe.

Organ interpretacyjny pragnie zauważyć, że ze złożonego wniosku wynika, iż zawarcie planowanej umowy darowizny przedsiębiorstwa będzie wiązało się z przejęciem przez Zainteresowanych długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Tym samym zaznaczyć należy, że do przedstawionej we wniosku czynności darowizny przedsiębiorstwa mogą mieć zastosowanie regulacje ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.